Editionum Coll. historici Acad. lit. Crac. Nr. 19. SCRIPTORES RERUM POLONICARUM. Tomus septimus. Continet: Historici diarii domus professae Societatis Jesu Cracoviensis annos viginti 1579-1599. Cracoviae, TYPIS UNIVERSITATIS JAGELLONICA E. 1881. 8.762 Wydawnictwa Komisyi hist. Akad. Umiejętności w Krakowie Nr. 19. Ks. Jana Wielewickiego S. J. DZIENNIK spraw domu zakonnego 00. Jezuitów u s. Barbary w Krakowie od r. 1579 do r. 1599 (włącznie). Wydanie Akademii Umiejętności w Krakowie z rękopisu p. Stefana Kraków, CZCIONKAMI DRUKARNI C. K. UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO, 1881. Przedmowa Już ks. Franciszek Siarczyński, autor „Obrazu wieku Zygmunta III", wiedział o ks. Janie Wielewickim, że pisał historyję domu Jezuitów krakowskiego, wiele rzeczy krajowych zawierającą, a sięgającą od r. 1579 do 1599. Wszakże dopiero Józef Muczkowski nabywszy rękopism, tułający się po rozwiązaniu krakowskiego domu, obszerniejszą o nim podał wiadomość. „Rękopism Wielewickiego", pisze w dziełku: „Rękopisma Marcina Radymińskiego i wiadomość o historyografach szkoły jagiellońskiej (Kraków 1840)," nosi tytuł: Historici diarii domus professae Cracoviensis Societatis Jesu ab anno 1579 ad 1637 inclusive seu 58 annorum durationem continentis tomus Imus, tudzież tomus IIdus, in quo omnia quidem eodem modo, quo in primo tomo describuntur, aliqua tamen sunt addita licet non magni momenti esse videantur, w jednym woluminie in folio, jest nader ważném źródłem do badań Akademii, politycznych a szczególnie duchownych ówczesnych dziejów krajowych. Tom pierwszy zawiera 1124 stron, do których policzono trzy pisma drukowane, processu Akademii z Jezuitami dotyczące się. Na początku umieszczony jest jak najdokładniejszy, nieliczbowany, 109 kart wynoszący, spis osób z wyszczególnieniem, co o nich autor w dziele mówi. Po całej téj księdze rozrzucone są, odnośnie do czasu, w którym wyszły, w liczbie 19 drukowane pisma, to Jezuitów, to Akademii sprawy rozstrząsające. Pisma te nie są powyższą liczbą stron objęte. Na ostatniej stronie pierwszego tomu czytamy podpis własno . VI ręczny: Andreas Gutterer, Provincialis; poczém Wielewicki przy pisał: Hanc Historiam ideo R. P. Provincialis subscripsit, ne ex e quidquam sine ejus scitu aut deleatur, aut addatur, 12 Mai 1638 Tom drugi z 99ciu stron składający się, obejmuje od stronnicy 4 na 9 kartach spis osób do dziejów z r. 1638; dalej następuje rol 1639, gdzie na str. 99 pod zatytułowaniem Iunius czytamy: „In ho libro a R. P. Ioanne Wielewicki scripto, nullus quidquam immutet nec eum destruat; imo integer hic liber conservetur. Andreas Gut terer Dobrodziejski, Provincialis mpp. Czyli sam Dobrodziejski czyli też ktoś inny, mimo tego zakazu, w tomie pierwszym na 24 a w drugim na 5 stronach, to niektóre szczegóły, to nazwiska osól powymazywał". Tyle Muczkowski. Dodamy, że z wypisów Wielewickieg korzystał M. hr. Dzieduszycki w swojem dziele: Piotr Skarga i jeg wiek, jak świadczy na str. 12 tomu I. Manuskrypt Wielewickiego powierzony został łaskawie Ko misyi historycznej przez p. Stefana Muczkowskiego, syna Józefa celem wydania. Komisyja zarządziła odpis ogromnego, pismem tru dném i niezmiernie gęstém odznaczającego się woluminu, który te: dotąd w większej połowie dokonanym został. Wydanie niełatwén było przedsięwzięciem, co zrozumie każdy, jeżeli mu powiemy, ż 308 arkuszy pisma Wielewickiego wymaga przynajmniej 154 arku szy druku, jaki widzimy w obecném wydaniu i że pierwszym, ni niejszym tomem zaledwie 47 arkuszy tekstu objeto. Wśród licznych, niecierpiących zwłoki wydawnictw, jal w szczególności Hosianów i Sobiescianów, przystąpiła też Komisyj do druku dopiero wtedy, gdy koszta pierwszego tomu pokrył Ko mitet zawiadowczy zapisu ś. p. Norberta Bredkrajcza, który w sku tek przedstawienia Komisyi, 1500 marek na rozpoczęcie dzieła przeznaczył. Już to drugi raz wdzięcznie doznajemy jego pomocy Dzieło Wielewickiego, pisane około r. 1637, jak sam o tér wyraźnie świadczy, jest mozolném i sumienném zestawieniem obcycl i krajowych pisarzy, jak niemniej nieznanych i zaginionych dzisia materyjałów do dziejów Jezuitów krakowskich w szczególności, Je |