CURSUS COMPLETUS

SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM.

SIVE LATINORUM, SIVE GRÆCORUM,

QUI AB EVO apostolico ad tempora Innocentii III (ANNO 1216) PRO LATINIS
ET CONCILII florentini (ANN. 1439) Pro græcis floruerunt :

RECUSIO CHRONOLOGICA

OMNIUM QUÆ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICE TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIMA
ECCLESIE SECULA,

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN-
TER CASTIGATA; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA; OMNIBUS
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SACULIS DEBENTUR ABSOLUTAS DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTI-
BUS, DONATA; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINA-
RUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNA-
TA; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE

AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLlentibus, aMPLIFICATA ;

DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, STATI-
STICIS, SYNTHeticis, analyTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALE, LITUR-
GICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE; SED PRÆSERTIN
DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, quidquid
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM OMISSO,
IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO SCRIPTURÆ
SACRÆ, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM S. SCRIPTURE VERSUS, A PRIMO
GENESEOS Usque ad novISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT:

EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTA QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM
VARIETAS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIÆ DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA KT CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM
IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES ÆTATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE
PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES LATINA PRIOR,

IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINÆ
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,
Bibliothece Cleri aniverse,

SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICA RAMOS EDITORE.

PATROLOGIE TOMUS CXXXVIII.

RICHERUS S. REMIGII MONACHUS; AUCTORES INCERTI ANNI; OPERA AAEENOTIKA ;
MONUMENTA DIPLOMATICA; MONUMENTA LITURGICA; MONUMENTA MONASTICA.

TOMUS UNICUS.

PARISIIS

APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 189, OLIM Chaussée du mAINE, 127.

1880

BR

८० 7774 to 138

Ex typis societatis dicta Societas anonyma impressionis et librariæ administrationum viarumque ferratarum, PAULO DUPONT, Directore.

Parisiis, in via dicta Jean-Jacques Rousseau, 41. (Cl.) 43.4.80.

COMPLECTENS

AUTORES INCERTI ANNI

ET

OPERA ΑΔΕΣΠΟΤΙΚΑ

ACCEDUNT

MONUMENTA DIPLOMATICA, LITURGICA ET MONASTICA.

TOMUM INCHOANT ET SÆCULUM CLAUDUNT

RICHERI

S. REMIGII EXTRA MUROS REMENSES MONACHI

HISTORIARUM LIBRI IV

RECUSI JUXTA PRÆSTANTISSIMAM D. PERTZII EDITIONEM.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTHECA CLERI UNIVERSÆ,

SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICE RAMOS EDITORE.

TOMUS UNICUS.

PARISIIS,

APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 189; OLIM CHAUssée du maiNE, 127.

1880

ANNO DOMINI DCCCCXCIX

RICHERUS

S. REMIGII EXTRA MUROS REMENSES MONACHUS

DE RICHERO ET EJUS CHRONICO NOTITIA

(Apud Pertz, Monumenta Germaniæ hist. Script. tom. III.)

Quod raro tantum historiæ commodo fieri solet, A ut inter Galliæ civitates ab antiquo clara et primatu ut antiquorum rugum casum novique hominum generis ortum vir utrisque necessitudine quadam conjunctus et historiæ scribendæ capax stylo committat, ea ultimis Carolorum et Hugoni, regum hodieque in Gallia florentium principi, claritas Richero nato concessa est. Hic, ut ipso tradente discimus, sancti Remigii extra muros Remenses monachus (1), patrem habuit Modulfum, Ludovici Transmarini regis militem et consiliarium. Pater «< consilio commodus, facundia simul et audacia plurimus, unde et rex admodum ei consuescebat et apud eum sæpissime consultabat, » inter alia quæ patravit, anno 949 Lauduni capiendi ordinem in consilio regis proposuit et ipse dux feliciter exsecutus est (2), atque an 956 Gerbergæ reginæ vindex Montem Castriloci, Hannoniæ caput, noctu expugnavit, et Ragenerum, qui reginæ injurias intulerat, uxore et liberis inde ablatis, ad satisfaciendum reginæ coegit (3). Tali patre editum et Lothario rege, qui ultimus Carolorum dignitatem regiam inter bella civilia et externa haud infeliciter sustinuit, adultum, Richerum studio regii generis et patriæ amore flagrasse et primam rerum publicarum et artis militaris notitiam domi consecutum esse, haud est quod mireris. Ultimis Odelrici archiepiscopi annis (4), vel quod potius credam Adalberone archiepiscopo monasterium suncti Remigii intravit, ubi sub Rodulfi abbatis disciplina ab egregio magistro Gerberto litteris instructus, artibus liberalibus studium advertit, diversasque philosophiæ partes edoctus et classicis Romanorum scriptoribus, philosophis, poetis, historicis, cosmographis imbutus, ut de monacho sperari poterat, sanctis Patribus etiam et canonibus ecclesiasticis legendis operam dedit (5). Erat tunc Remorum urbs

præsulis insignis, ita Adalberonis regimine nobilitata, eoque non minus exemplis quam doctrina animis moribusque juvenum formandis valida. Richerus igitur bonitate et ingenio amicitiam Gerberti sibi comparavit, « viri, ut ejus verbis utar, magni ingenii ac miri eloquii, quo tota Gallia ac si lucerna ardente vibrabunda refulsit. » Qui cum intimis Adalberoni archiepiscopo a consiliis esset, atque itineribus, epistolis et magisterio summis in Gallia, Germania et Italia viris familiaritate jungeretur, optimam juveni rerum sui temporis cognoscendarum et perspiciendarum facultatem dedit. Medias tamen inter turbas, quæ Carolorum casum et novi regni initia comitabantur, Richerus arti medicæ se addixit, quam quo studio sit amplexus, ex plurimis B morborum descriptionibus operi insertis (6) colligitur. Anno 991 mense Martio ab amico Heribrando medico, Carnotensi clerico, litteris et legato arcessitus, Carnotum adiit, ubi apud magnæ liberalitatis et scientiæ virum Hippocratis aphorismos et librumde concordia Hippocratis, Galeni et Suriani studio sius evolvit; cujus itineris molestias libro Iv, capite 50, exposuit. Paulo post cum, Arnulfo, Adalberonis successore, deposito, Gerbertus regum Hugonis et Rotberti, discipuli sui, favore archiepiscopatum Remensem suscepisset, Richero historiæ Gallorum conscribendæ auctor factus est. Quod quidem munus « ob summam quam afferre videbatur utilitatem et materiæ ubertatem eo animi nisu suscepit, qua jubentis mira benivolentia se pertrahi » dicit (7), triennioque absolvit. Siquidem annis 995 et 996 litteras ab Gerbertum operi præfixas, librum 1 et libri II capita 1-78, quibus historia usque ad annum 948 perducitur, conscripsit, reliqua libri II capita, librum II et IV historiam

C

454