chunek różniczkowy z ważniejszemi zastosowaniami. 3) Rachunek integralny i różniczkowy z przystosowaniem. 4) Algebre transcendentalną. 5) Stereometrią. 6) Trygonometryq. Wszystkie te pisma jako też i inne dzieła oddał zasłużonemu rektorowi kollegium XX. Pijarów w Warszawie do druku. Umarł dnia 6 marca 1836.

10) MICHAL PEŁKA POLIŃSKI. Ur. dnia 4 maja w województwie nowogrodzkiém. Początkowe nauki pobierał w gimnazium w Żurowicach, a później w uniwersytecie wileńskim, gdzie stopniem Dra filozofii zaszczycony został. Przez lat kilka zwiedzał Niemcy, Francyą, Szwajcaryą i Włochy w celu poznania tamecznych instytucyi publicznego wychowania. Po powrocie do kraju przez wiele lat był professorem publicznym zwyczajnym matematyki wyższej stosowanej w uniwersytecie wileńskim, oraz różnoczasowie dziekanem oddziału nauk fizycznych i matematycznych i prefektem instytutu pedagogicznego, aż do zamknięcia uniwersytetu, poczém mieszkając w Wilnie jako emeryt gorliwie pracował nad bibliografią krajową. Z pism jego drukowanych znane są: 1) O geodozyi. Wilno 1816. 2) Początki trygonometryi. Wilno 1816, 2gie wydanie pomnożone tablicami logarytmów 1821. 3cie pomnożone wzorami trygonometrycznemi 1828, i liczne artykuły, najwięcej bezimienne, drukowane w Dzienniku, Tygodniku, w Dziejach dobroczynności i w Wizerunkach i roztrząsaniach naukowych. Umarł w Wilnie 10 września 1848 r.

11) KAZIMIERZ BUCHOWSKI. Urodził się we wsi Gielczowie w wojew. sandom. 1784 r. Utraciwszy wcześnie rodziców był pod opieką przyrodniego brata, mając lat 16 ukończył szkoły w Kielcach, poczém udał się do Wiednia a ztąd do Królewca, gdzie słuchał przez półtrzecia roku prawa. Pozbawiony środków dalszego utrzymania się z szczupłego majątku po ojcu niedbałym zarządem opiekunów zmarnowanego, musiał się sam z dawania lekcyi utrzymywać. Ztąd przeniósł się do Magdeburga w 22 roku życia, gdzie był nauczycielem. Po utworzeniu księstwa warsz. wszedł do bióra

księcia Józefa Poniatowskiego, i dosłużyi się stopnia oficera artyleryi. Później zajmował się niejaki czas wychowaniem synów ministra Łubieńskiego. Zajął wreszcie posadę nauczyciela matematyki w nowo utworzonej szkole departamentowej w Sejnach, zkąd przeniesiony w r. 1812 na też samą posadę do gimnazyum poznańskiego. Z Poznania oddalił się był na krótki czas do szkoły wojewódzkiej płockiej, ale wnet ua opuszczone powróciwszy miejsce, odtąd ciągle w zawodzie nauczyciela matematyki przy szkole téj pracował zastępując przez niejaki czas rektora tego instytutu. Posiadał on dar rzadki udzielania uczniom nauki w sposobie jasnym, zwię złym i logicznym, wyklad ciagle uwagę swych uczniów w natężeniu trzymający, nadto rzadką powagę nauczycielską, jednającą mu nadzwyczajne uszanowanie uczniów i rzetelne poważanie współkolegów. W roku 1821 kiedy matematyka w gimnazyum poznańskiem najbardziej kwitnęła, nawet nad zakres gimnazyalny posunięta, wydał dzieło p. t.: Początki wyższej analizy czyli zasady rachunku całkowitego i roz niczkowego z zastosowaniem do najważniejszych materyi matematyki czystej. Poznań 1822, owoc kilkuletniej i mozolnéj pracy. Odtąd widocznie na siłach upadać zaczął, cierpiąc ciężką hipochondryą, z której go najbieglejsi lekarze wyleczyć nie zdołali. Od r. 1837 od obowiązków nauczycielskich został uwolniony. Umarł nagle 9 stycznia 1842.

§ 150. Pod względem wojskowym zasługują na wymienienie:

1) BAKAŁOWICZ przysięgły jeometra i inżynier Stanisława Augusta króla napisał i wydał: 1) Essai sur la fortification ou application de la fortification au terrain. Przypis królowi. Warsz. 1769 w 8ce. 2) Zdanie o pożytku i potrzebie fortec w królestwie pol. 1777-1778. Warsz.

2) JÓZEF JAKOBOWSKI arod. 1743 w wojew. krakow. Po ukończonych naukach w mieście Rzeszowi, wszedł do służby w wojsku polskiem. Tu okazawszy szczególną pilność i znakomity talent, zwrócił na siebie uwagę X. Adama Czartoryskiego G. Z. pod. komendanta korpusu kadetów i przez

niego wysłany został do szkoły wojskowej francuzkiej w Metz. Przez dwa lata kształcił się tam Jakubowski; za powrotem otrzymał nominacyą na porucznika, a wkrótce na kapitana artyleryi i przeznaczonym został na nauczyciela matematyki, w korpusie artyleryi, a od r. 1779 i w korpusie kadetów który to obowiązek sumiennie i pracowicie sprawował. Czasy wolne od nauczania, poświęcał Jakubowski na tłumaczenie i wydawanie różnych dzieł, które miały na cela oświecać rodaków w sztuce wojennéj, odpowiednio do stanowiska, jakie zajmowała w ościennych krajach. Jakkolwiek obok przekładów i swoje postrzeżenia dodawał, przez skromność, która była osobliwym jego przymiotem, przyznaje sobie tylko (jak sam w jednej przedmowie wyraża) lichego tłumacza nazwisko. Król Stanisław August szczególnym zaszczycał go szacunkiem i łożył koszt na wydanie dzieł przez Jakubowskiego wypracowanych.

Na początku roku 1781 zażądał uwolnienia ze służby wojskowej. Powody jakie go do tego skłoniły dotąd nie wyjaśnione, ale zamiar powziął stały, opuścić świat i ukryć się w murach klasztornych. Gdy pomimo próśb samego króla Jakubowski był nieporuszonym, otrzymał uwolnienie z żalem korpusu artyleryi i kadetów i 8 lipca tegoż roku wstąpił do Zgromadzenia XX. Missyonarzy w Warszawie. W kilka lat na kapłana wyświęcony, pracował jako wierny sluga oltarza po missyach i przy parafii Śgo Krzyża przez lat kilka, potém sprawował urząd Superiora seminaryum w Gnieźnie, a następnie z powodu jego wysokich nauk, gorliwości i zamiłowania o dobro zgromadzenia, obrany został w r. 1796 wizytatorem generalnym zgromadzenia XX. Missionarzy i proboszczem parafialnym św. Krzyża w Warszawie. Odtąd poświęcenie się jego dla religii i kościoła było zupelném. Wszyscy uczeni duchowni, wojskowi i professorowie byli dla niego z wielkim szacunkiem i przyjaźnią, zbierali się ochoczo u niego na rozmowy naukowe, którym chętnie poświęcał chwile wolne od obowiązków prawdziwego kapłana. Służąc wiernie religii i kościołowi, nie przestawał być użytecznym krajowi.

W początkach r. 1794 wezwany do szkoły wojskowej, dla uczenia młodych artylerzystów, nie wymówił się od takowéj posługi i gorliwie z prawdziwém poświęceniem wypełniał ją święcie. Gdy w sierpniu tegoż roku król pruski Fryderyk Wilhelm II osobiście w 50 tysięcy wojska obległ Warszawę i we wsi Woli główną założy wszy kwaterę, zaczął bombardować miasto, ówczasowy naczelnik siły zbrojnéj, wezwał X. Jakubowskiego, aby się stawił w obozie, i rozkazał mu objąć komendę nad bateryami, z téj strony usypa nemi. Stawił się na rozkaz; a gdy się tłumaczył stanem duchownym, poleconém miał tylko celowanie dział, ażeby zmusić do milczenia nieprzyjacielskie baterye. Wkrótce zagrzmiały działa z wałów Warszawy, ogień z nich tak szybko, tak celnie niósł kule, że zaraz téjże saméj nocy 6 wsześnia, wojsko pruskie po bezskutecznym miesięczném oblężeniu i bombardowaniu Warszawy odstąpiło, i usunęło się ku Bydgoszczy. Pamiętną jest mowa X. Jakubowskiego, którą miał dnia 1 sierpnia 1808 r. na wezwanie i w obecności Księcia Józefa Poniatowskiego przy zaprowadzeniu szkoły artyleryi, w której zwięźle i trafnie obowiązki chrześcianina z powinnością obrońcy żołnierza połączył i wykazał. Obciążony pracą i wiekiem po kilkodniowej chorobie z zupełną przytomnością umysłu, przyjąwszy śś. sakramenta, dawszy wszystkim współbraciom zgromadzenia błogosławieństwo jako ojciec umarł d. 18 września 1814 r. Z prac naukowych X. Jakubowski zostawił: 1) Nauka matematyki do użycia artyleryi francuskiej, napisana przez p. Bezout, a dla pożytku pospolitego osobliwie dla korpusu artyleryi narodowej na język polski przełożona. Warsz. 1781 w 8ce wiel. 4 grube tomy ozdobnie drukowane z wielu rycinami. 2) Nauka artyleryi zebrana z najpóźniejszych autorów, napisana dla pożytku korpusu artyleryi narodowej z rozkazu i nakładem J. K. Mości Stanisława Augusta do druku podana. Warsz. 1781-83, 3 tomy w 4ce wielkiej. 3) Nauka dla oficerów sposobigcych się na inżynierów polnych. Wars. 1792 w 8ce wiel. 4) Nauki powszechne w sposób katechizmowy, przekład

z francuz. War. 1791 tom. 4 w 8ce. 5) Zasady wymowy świętej objaśnione przykładami wyczerpnionemi osobliwie z pisma św. ojców śś. i z najsławniejszych krasomowców kościelnych. War. 1809.

3) DOMINIK DZIEWANOWSKI jeneral polski rozpoczął zawód wojskowy w r. 1794 zatrzymany w fortecy pruskiej. W 1806 i 77 walczy przeciwko Prusom, następnie mianowany pulkownikiem ułanów, odbył kampanią przeciw Austryi. W r. 1812 służąc w dywizyi Dąbrowskiego, jako jenerał miał poleconem attakować Bobrujsk. Raniony nad Berezyną dostal się do niewoli. Odzyskawszy wolność, żył na ustroniu. Przełożył dziełko o wojnie partyzanckiéj.

4) KARÓL ALEXander Konkowski prof. matematyki wydał: Nauka matematyki do użycia szkoły elementarnéj artyleryi i inżynierów. War. 1811 w 8ce tom I, więcej dzieła tego nie wyszło. Ścisły układ systematyczny i jasność w wykładzie zaleca to pismo.

5) H. P. A. K. przełożył z francuzk.: Roboty artyleryi i fortyfikacyi przy obronie twierdz, przez Bousonard napiWar. 1811 w 8ce.

sane.

6) ALEXANDER OBORSKI major pułku 13go jazdy wyłożył: Przepisy polowe w czasie boju przeznaczone dla lekkiéj jazdy. War. 1811 w 8ce.

7) STANISŁAW FISZER rodem z Wielkopolski około 1755. Wcześnie wszedł do wojska i w 1792 był adjutantem Kościuszki. Po wypadkach w r. 1794 wszedł w szeregi legionów. W 1806 wrócił do kraju w stopniu jenerała brygady. Jako główny inspektor piechoty, wielki miał udział w tworzeniu wojska Xięs. war. W 1809 walczył mężnie przeciw Austryi. W 1812 pełnił obowiązek szefa sztabu głównego 5 korpusu, odznaczył się w bitwach pod Smoleńskiém, Borodinem i poległ pod Woronowcem blisko wsi Rozestwo. Przetłumaczył z dzieła p. Karnot: O obronie twierdz. War. 1812 w 8ce. 7) W. hr. OSSOLIŃSKI przetłumaczył z niemieckiego hr. Bismarck: Služba polna jazdy. Warsz. 1820 12ka.