Obrazy na stronie
PDF
ePub

Linea 2.

[ocr errors]

ALTASERRA.

Hic constitutum fecit de omni Ecclesia vel contra hæreses, et dispersit per universum mundum, ut in omnis Ecclesiæ archivio teneantur ob impugnationem contra omnes hæreses. Constitutiones pontificias contra hæreticos in archivum omnium Ecclesiarum referri, a Siricio statutum, ut omnibus notæ essent. Constitutiones et epistolæ pontificia servantur in archivo Ecclesiæ Romanæ. Hieron adv Rufinum lib: « Si a me fictam epistolam suspicaris,cur eam in Romanæ Ecclesiæ chartario non requiris?» Anastas in Coelestino: «Hic fecit constitutum de omni Ecclesia, quod hodie archivo Ecclesiæ tenetur reconditum. » Idem in Leone : « Iterum multas epistolas fidei misit beatissimus Leo archiepiscopus, quæ hodie reconditæ in archivo tenentur. » Gelasii libri adversus Eutychem et Nestorium in archivo Ecclesiæ custodia causa repositi. Anastas in ejus Vita: «Hic fecit et libros adversus Eutychem et Nestorium, qui hodie in bibliotheca et B Ecclesiæ archivo reconditi tenentur. » Chirographum, id est sententiam anathematis dictam contra Dioscorum schimaticum in archivo Ecclesiæ reposuit Bonifacius II, de quo Anastas in ejus Vita: « Quem chirographum archivo Ecclesia reclusit, quasi damnans Dioscorum. » Synodus Romana habita per Martinum in archivo Ecclesiæ posita. Anastas in Martino: «Quæ synodus hodie archivo Ecclesiæ continetur. » Idem in Joanne V : « Quorum chirographus archivo Ecclesiæ detentus est. » Linea 4. Hic consiituit ut nullus presbyter missas celebrarel per omnem hebdomadam, nisi consecratum episcopi loci designati susciperet declaratum, quod nominatur fermentum. Siricii decretum est, ne quis presbyter missam celebraret priusquam ab episcopo suscepisset fermentum, id est panem fermentatum benedictum; et hoc est fermentum quod ex instituto Melchiadis mitti solebat ab episcopo per Ecclesias in symbolum communionis Ecclesiæ. Ejus- C dem ritus insigne vestigium exstat apud Innocentium I, epist, ad Decentium : « De fermento vero quod die Dominica per titulos mittimus, superflue nos consulere voluisti, cum omnes Ecclesiæ vestræ intra civitatem sint constitutæ, quarum presbyteri, quia die ipsa propter plebem sibi creditam, vobiscum convenire non possunt, idcirco fermentum a nobis confectum per acolythos accipiunt, ut se a vestra communione maxime illa die non judicent separatos, quod per parochias fieri debere non puto,quia nec longe portanta sunt sacramenta, nec nos per cometeria diversa constitutis presbyteris destinamus, sed presbyteri eorum conficiendorum jus habent atque licentiam. » Olim in Orientali Ecclesia eucharistia in festo Paschæ transmittebatur per alias Ecclesias, quod vetuit synod Laodicen can 14.

Linea 9. Hic constituit ut si quis conversus de Manichæis rediret ad Ecclesiam, nullatenus commu

A constitutum Siricii ad omnes Ecclesias spectans, ejusque materia respiciebat omnes hæreses. Qua occasione id editum impræsentiarum expendendum, ut firmior evadat hæc ecclesiastica observatio, et in antecedentibus, et subsequentibus libri pontificalis gestis sæpius laudantibus constituta pontificia, omissa plerumque eorumdem argumentorum memoria explicantur quomodo intelligenda veniant. Constitutum itaque Siricii,quod contra omues hæreses per omnem Ecclesiam vulgatum hic asseritur; censendum illud est, quod pontifex Siricius edidit, Theodosio patrocinante, et Romæ præsente anno 388, pontificatus anno v, cum imperator triumphum ageret de devicto Maximo tyranno. Consuetum enim erat imperatoribus in quinquennalibus, decennalibus, et vicennalibus festa instituere,et sicuti populum largitionibus aut similibus solemnitatibus allicere, et munerare, sic ad imperii felicitatem sacrificia indicere, et religionis puriora obsequia promovere : ita et in triumphis actitabant. Hinc persecutiones in Christianos in diebus istis agitatæ,ut egit Diocletianus ex supra animadversis. Čum religionem Christianam suscepit Constantinus,et cum ipso sequentes imperatores, Christianæ religionis in iisdem diebus accurationem culturam, et privilegia promovere assueti erant.Constantinus enim M vicennalia agens, quæ ad diem VIII Kal Augusti inciderant ex Sosomeno, ut Ecclesiam ab Arianorum labe purgaret, concilii Nicæni celebrationem promovit, et in ipsa festivitatis pompa hæc cum episcopos egit. « Cum hæc a concilio ita decreta essent, forte accidit, ut Vicennalia Constantini eodem tempore celebrarentur est enim hic mos Romanis, ut decimo quoque anno uniuscujusque imperatoris publicam agant festivitatem. Commodum igitur adesse tempus existimans imperator, episcopos, qui synodo interfuerant ad convivium invitavit, donisque convenientibus honoravit. » Sic Constantius in quinto quinquennali Orientales Seleucia, Occidentales Arimini cogendos ad multiplices de fide disceptationes componendas, voluit. Quod similiter egit Antiochiæ anno 341, et Sardicæ anno 347. Theodosius vero in singulis suis victoriis nihil antiquius habuit, quam Deo datori,et benefactori per religionis uberiorem proventum offerre instiusmodi largitiones, edicta saluberrima edendo, vel ad Ecclesiæ restaurationem, vel ad perdendos idololatras, et hæreticos. Anno enim 380, Alanis devictis, Hunnisque cum Gothis,et Thessalonicæ baptizatis, illico legem edidit adversus hæreticos, qui diversarum sectarum in qualibet Orientis civitate plures Ecclesias obtinentes, catholicis sumnam invidiam faciebant. Decrevit itaque ut solus episcopus, qui Damasi communionem,et fidem amplecteretur, in civitate qualibet resideret, et a reliquis Ecclesiæ auferrentur. « Cunctos, ait in lege imperator, populos quos clementiæ nostræ regit temperamentum in tali volumus religione versari, quam ligio usque nunc ab ipso instituta declarat... Hanc ledivinum Petrum apostolum tradidisse Romanís, regem sequentes, Christianorum catholicorum nomen jubemus amplecti : reliqui vero dementes hæretici nominis infamiam sustinere,nec conciliabula eorum, Ecclesiarum nomen accipere: divina primum vindicta, post etiam motus nostri, quam ex cœlesti arbitrio sumpserimus, ultione plectendos. » Ad legem edictam subsecutam catholicorum episcoporum restitutionem et Ecclesiarum, hæreticorumque expulsionem describit Philostorgius tunc Constantinopoli degens anno ætatis vigesimo, dum scribit. « Quod Thedosius imperator prope Sirmium cum barbaris congressus (eo quippe statim ut imperium cepit necessitate id exigente profectus est) belloque victor, inde Constantinopolim magnifice eoncessit: iisque qui ouoovatov profitebantur Ecclesiarum curam demandavit; Arianos vero, et Eunomianos urbe expulit e quibus erat et Demophilus, » etc., et reliqui recensentur primipili hæresum tunc

nicaretur, nisi tantum relegatione monasterii diebus D

vitæ snæ teneretur obnoxius. Statutum Siricii ne Manichæi conversi recipiantur ad sacram communionem, nisi in vitæ exitu, et in monasteria pœnitentiæ causa detrudantur. Familiaris clericorum fuit poena, detrusio in monasterium pœnitentiæ causa, can Si episcopus, 50 dist, can ult, 55 dist can Si quis clericus, can Dictum, 81 dist can Clerici,23 qu. 8. Eadem pœna usus est Innocent I in Cataphrygas. Anastas in Innocent «Et multos Cataphrygas in Urbe invenit quos exsilio et monasteriis relegavit.

[ocr errors][merged small][merged small]

inundantium, qui e sedibus suis expulsi et alibi A
vagantes describuntur ex quo magis roborata
manet prior animadversio in Damaso facta de edi-
to fidei constituto ab eodem pontifice, occasione
alterius edictus a Gratiano emanati. Et cum Eccle-
siarum Orientalium episcopi adessent Damasi fidem,
et communionem sequentes, Theodosius alia lege
emisssa post annum 380 decrevit, ut in posterum nul-
lus in Orientalibus provinciis episcopus haberetur,
nisi qui communicaret cum episcopis illis,fidem et
communionem Damasi profitentibus.Cum enim 1.3
ejusdem tit cod Theod enumerasset episcopos ca-
tholicæ communionis, proprio nomine addit: «Om-
nes autem qui ab eorum, quos commemoratio spe-
cialis expressit, fide communionis dissentiunt, ut
manifestos hæreticos ab ecclesiis expelli, neque his
penitus posthac obtinendarum Ecclesiarum pontifi-
cium facultatemque permitti. » Etsi vero per syno-
dum Constantinopolitanam œcumenicam anno 381
celebratam videretur provisum Ecclesiis Orientis; B
nihilominus vociferantibus illis, et novam audien-
tiam exspectantibus ex indulgentia permisit conven-
tum; advenerantque Constantinopoli anno 383 hære-
sum duces, et inter hos Eumonius, qui perfidiæ suæ
prolixiorum expositionem edidit, quam refert Vale-
sius in notis ad Socratem pag 61, et Baluzius in
nova concil collectione.Collectio habita est eo anno,
mense Junii, et de ea idem Socrates l. v, c. 10,So-
zom lib vii, c. 12, et cum vidisset eorumdem perfi-
diam contumacissimæ mentis propositum, alteram
legem edidit, in qua sic eos coercendos decrevit.
« Omnes omnino quoscunque diversarum sectarum
error exagitat, id est, Eunomiani, Ariani, Macedo-
niani, Pneumatomachi, Manichæi, Encratitæ, Apo-
tacticæ, Saeccpheri, Hydroparassatæ nullis circulis
coeant, nec ad imagines ecclesiarum parietes priva-
tos ostendant; nihil vel publice, vel privatim,quod
catholicæ sanctioni officere possit, exerceant. » Re-
petiturque anno 384 nova alia lege, sic ut ab eo
tempore cum idololatria repressi jacerent conatus
hæreticorum, qui ab anno 319 usque ad 383 Eccle-
siæ sinum dilaniaverant. Ad has itaque varias fidei
formulas, quas in Constantinopolitano collectione
obtulerant hæretici, necessarium erat.ut puriori et
catholica occurreret Ecclesia, et singulis opponeret
opportuniora remedia, ad radicitus convellendam
perfidiam. Obstabat interim Justina imperatrix con-
tumacissime adhærens Arianis, et ex odio in catho-
licos concepto reliquis sectis. Verum hæc damnata
anno 388 quo etiam anno, prospero eventu impera-
tor, de Maximo tyranno fanstam victoriam reporta-
vit, Romamque extemplo ingressus est triumphum
de diversis hostibus acturus. Ibi Siricium ad trac-
tatum, fideique formulam adversus cunctas hæreses
emittendam impulisse credibile est.Hanc laudari a
libro Pontificali, et tunc editam, etsi forte perierit,
aut lateat, rerum enarratarum series evincit. A de-
victo Maximo Romam adiisse refert auctor Miscellæ,
qui post bellum cum Maximo addit : « Tunc igitur:
imperat orValentinianus, et Theodosius peracta victo-
ria Romam venere » De Romano adventu,actisque in
Urbe a Theodosio plura habet Pacatus in Panegyrico
Romæ dicto occasione triumphi. Ab eo momento
omnem operam locasse ad fidei catholicæ restitutio-
nem testatur Rufinus tunc vivens, qui Maximi in
Gratianum machinationes referens deinde addit.
« Affuit Theodosius prypter regni fidem bonitatis-
que, ac beneficiorum Gratiani memor: et in vindi-
ctam totius viribus Orientis insurgens ultus est san-
guinem justum.Valentiniani quoque impia inter hæc
mater defuncta, fidem catholicam, quam ipsa viola-
verat, et regnum, tyrannide depulsa, restituit. At-
que ipse, postquam Romam illustri triumpho inve-
ctus est, ad propria rursus regna remcavit. » Con-
gruentissimum aptissimumque tempus aderat,ut Si-
ricius, Theodosii zelum promovens.constitutum ede-
ret adversus omnes hæreses, ad fidei formulas, ac

C

D

momenta ab hæreticis in collectione Constantinopolitana penitus convellenda. Potuit Theodosium impellere etiam Maximi tyranni obtestatio, Siricio rescribentis, ad ejusdem postulata,se in animo concepisse exstirpare hæreses,modumque imponere dissensionibus. Exstat epistola, in qua hæc Maximus Siricio denuntiat. « Accepimus litteras sanctitatis tuæ,quæ nobis fuere gratissimæ,quæque plane et nomini sacerdotis,et dignitati Urbis splendidissimæ convenirent. Fidei vero catholicæ, de qua Clementiam nostram consulere voluisti,quo majus circa me,et speciale divinitatis experior, hoc me confiteor curam habere majorem; quo videlicet ad imperium ab ipso statim salutari fonte conscenderim, et cui in omnibus semper conatibus, atque successibus Deus fautor asseruit, cujusque hodie,et ut spero,perpetuo protector, et custos esse dignetur...Cæterum id nobis animi, et voluntatis esse profitemur, ut fides catholica, procul omni dissensione submota,et concordantibus universis sacerdotibus, et unanimiter Deo servientibus, illæsa, et inviolabilis perseveret.»> Etenim si anno anteriore Siricius cum Maximo hæresum exstirpationem promovit, promiseratque tyrannus; cum Theodosio pio, et victore Romam agente anno sequente, et promovisse, et constitutum adversus omnes hæreses promulgasse certum erit; eoque magis quod ab anno 380 ad 392 tot leges ediderit, et editas exsequi elaboraverit ad omnes hæreticorum conatus infringendos, quod revera egit, et florentissime fides refloruit: impetravitque codem tempore Sinicius a Theodosio, ut idolorum fana Romæ destruerentur ex Prospero in Chronico, et S. Augustino.

Linea 3. Dispersit per univevsum mundum.Theodosio patrocinante, potuit Siricius constitutum provinciis omnibus intimare,sicuti Damasus adhuc hæretica pravitatis ducibus,et protectoribus viventibus. suum tonum in Orientem direxit, directumque ab episcopis subscriptum est. In ea autem circumstantia erant assueti Romani pontifices pro potentiori principalitate,et cura omnium Ecclesiarum encyclicas dirigere, quibus quid esset credendum, quidve refugiendum declarabant. Quomodo ex Lirinensi Stephanus per ea verba in controversia rebaptizationis episcopis rescripsit, nihil novandum,sed quod traditum est retinendum. In eadem sollicitudine perseverantes successores, ut suis locis dicemus, fidei formularium, quod regulam vocabat ea Ætas, aut Tomum, per prsvincias episcopis dirigebant,cum eo onere, ut unus qui receperat, proximiori intimaret. Quod servatum esse præter alia in concilio Hispanico, quod quidam Toletanum I numerant,constat eo his verbis inter Acta : » Incipit Regula fidei catholicæ contra omnes hæreses, et quam maxime contra Priscillianistas quam episcopi Tarraconenses, Carthaginenses, Lusitani, et Betici fecerunt, et cum præcepto papæ urbis Romæ Leonis ad Baleonium episcopum Galicia transmiserunt. »> Reliquas fidei regulas a pontificibus transmissas vide in seq.notis.

Ibid. Ut in omnis Ecclesix archivo tencantur ad impugnutionem contra omnes hæreses. Ex hac ecclesiastica diligentia olim religiose custodita, ut epistolæ encyclica in archivis Ecclesiarum reservarentur, puto factum, ut collector harum Vitarum omiserit recensere Constitutionum argumenta, cum hæc in codicibus encyclicis reservarentur. Ita vicissim episcoporum subscriptiones editæ constitutioni addito dirigebantur ad sedem apostolicam, quæ in archivis reponebantur. Quod in fine fragmenti Holsteniani de tomo Damasi subscripto ab Orientalibus ibi notatur.De custodia vero constitutionum apostolicarum, forsitan in codice aliquo collectarum, et intimatione, uti de re usitata,scribit Zozimus Hesychio Salotinano episcopo : « Unde miramur, ad diligentiam tuam statuta apostolica sedis non fuisse perlata. » Et Innocentius I exigit ab episcopis,ut probent hæc non fuisse intimata, scribens Luxuperio

Tolosano: «< Nam si ad aliquos forma illa ecclesia- A tholicorum convenirent, sed non in participatione

sticæ vitæ pariter, et disciplinæ, quæ ab episcopo
Siricio ad provincias commeavit, non probabitur
pervenisse.» Probationem,inquam, exigit Innocen-
tius, cum diligentissima esset sedis apostolicæ hæc
sollicitudo,quod testatum reliquit idem Innocentius
Rufo Thessalonicensi sic commonitum faciens :
« Nam voluntatem hanc nostram per unamquamque
provinciam,satis ut decebat, manifestavimus.»> Cum
vero id denuntiatum habebant cura metropolitano-
rum episcopi, tenebatur metropolita de subsecuto
episcoporum obsequio pontificem commonere,quod
declarat Innocentii successor Bonifacius eisdem Rufo
scribens « In notitiam singulorum, ad quos ante
jam scripsimus, quem deberent tramitem custodire,
nostras te epistolas protulisse, dixisti : quibus debi-
tum se commendare consensum plurimi sacerdotum
sacrarum traditionem memores sunt professi.» Ait
id debitum esse profluens ex sacra traditione. Unde
liquet quomodo bene hic animadversum, has ponti- B
ficias constitutiones in archivis Ecclesiarum reser-
vari. Professiones porro istiusmodi,et subscriptiones
sive synodicarum,sive encyclicarum epistolarum in
archivis reservatæ grande erant veritatis argumen-
tum.Hinc cum Africani episcopi Sirmiensem perti-
diam communi calculo damnassent, ac priores per-
fidiæ duces Ursacium, et Valentem, totius Trage-
diæ Sirmiensis auctores, has subscriptiones eripere
ex archivis Africanarum ecclesiarium obnitebatur,
Constantius miserrime tunc cirumventus a perditis-
simis episcopis Ursacio,et Valente. Tyrannicum im-
petum ita Hilarius in libro adversus Constantium
sugillat: « Subtraxisti enim voluntati tuæ Orientales
episcopos, neque solum voluntati tuæ, sed et vio-
lentiæ. Mandas tibi subscriptiones Afrorum,quibus
blasphemiam Ursacii, et Valentis condemnaverant,
reddi. Renitentibus comminaris, et postremum ad
diripiendum mittis. Quid? existimas Christum non-
nisi per litteram judicare,et ad arguendam volunta-
tem agere chartula Deum? aut quod semel scriptum
est,et per te violenter abreptum, id de conscientia
posse divinæ potestatis aboleri? »

Linea 4. Hic constituit, ut nullus presbyter missas celebraret per omnem hebdomadam, nisi consecratum episcopi loci designati susciperet declaratum. Cum Melchiade, et Zepherino coincidit constitutio. Siricius tamen videtur,quod decretum pro circumstantia temporum extenderit ad universam Ecclesiam. Equidem hanc consuetudinem post Siricium usurpatam docet decretalis laudata Innocentii I supra, ubi pontifex respondet Decentio Eugubino, qui pontificem interrogaverat,an Eucharistia sicuti presbyteris ecclesiarum civitatis dirigebatur, sic et sacerdotibus extra urbem per parochiam constitutis esset mittenda. Unde certo supponit hanc consuetudinem ex Siricii decreto fuisse per Ecclesias vindictam. Opportuna vero censenda est hæc constitutio in ea circumstantia, in qua Oriens, Occidensque eousque variis hæreticorum turbis foedatus,et in majori cujuslibet Ecclesiæ collocato catholico episcopo,hæreticis antistitibus expulsis, ut presbyteri reliquarum Ecclesiarum rectores cum episcopo catholico dignoscerentur esse in una fidei, et communionis professione: voluit Siricius, ut nonnisi de consecrata Eucharistia ab episcopo designato acciperent, veluti ex certa tessera unitatis reliqui sacerdotes dignoscendi.Quod etiam firmare videtur verbum decsignati, seu episcopi catholici, qui eo tempore expulsis aliis variarum sectarum episcopis in eadem civitate degentihus,ex professione Tomi Damasi,aut Siricii, soli erant designati ut sedem obtinerent. Vocem vero designati episcopo competere ostendunt alii cod.,ubi vor loci omittitur Praxim hanc apud reliquas Ecclesias observatam docet epistola Latini Latinii,quam in suo Hierolexico vulgavit Carolus Macri. Specialem vero hanc missæ tesseram se legisse videtur Siricius,cum in reliquis clerici reliquarum sectarum in ecclesiis ca

eucharistiæ. Id adverterat Philostorgius,qui Ārianas consuetudines recensens, asserit eos cum catholicorum cœtu in ecclesiis convenire consuetos, nunquam vero in participatione sacrificii.Sic enim ille: «Etsi Ariani sententiis differentibus ab his qui omousion prædicabant; attamen et precibus, et hymnis, et consultationibus, aliisque fere omnibus, præterquam mystico sacrificio cum his communicare. » Eo vero loci agere Siricium de participatione eucharistica deducitur ex altero Siricii decreto in libro Pontificali, quod immediate subditur, ubi apparet pontificem loqui, seu librum Pontificalem de eadem eucharistica participatione, assignando nempe cui danda,et quibus deneganda. « Hic in Manichæos,quos exsilio deportavit hoc constituit, ut non participarent cum fidelibus communionem, quia ore polluto non liceret corpus Domini vexari. » Hæc agere potuit Theodosii Romæ præsentis adjutorio cujus mora Romæ ad tres annos fuit protracta.Quo tempore edidit legem in cod Theod sub eodem tit exstantem, ubi sic: « Hi qui sævi dogmatis retinent principatum, hoc est, episcopi, presbyteri, diaconi, atque lectores, et qui clericatus velamine Religioni maculam conantur infligere, vel cujuslibet hæresis, aut erroris nomine constituti, ex funestis conciliabulis, sive intra urbem, sive in suburbanis esse videantur, omnimodo propellantur. >>

Linea 6. Quod nominatur fermentum. Nicetas Nicomediensis archiepiscopus ex hoc loco,et altero Melchiadis obnitebatur probare, in primitiva Ecclesia materiam Eucharistia esse panem fermentatum. Anselmus episcopus Havelburgensis Lotharii legatus ad Joannem Comnenum respondit : « Constitutum hoc Romanorum pontificum Melchiadis, et Siricii non de fermentata hostia, sed de Eulogiis potius intelligendum videri,quæ singulos Dominicos dies per Ecclesias distribui jubentur. » Plures Anselmi expositionem sequuntur: sed erant; cum in adductis C locis manifeste panis consecratus vocetur, et Innocentiis I,qui Siricii constitutum declaravit, non de cæremoniali eulogiarum distributione intelligendum esse dixit, sed de consecrato pane, dum rationem assignat, cur ab episcopo per parochias presbyteris constitutis Eucharistia non sit mittenda, « quia non longe portanda sunt sacramenta: nec nos per cœmeteria diversa constitutis presbyteris destinamus, et presbyteri eorum conficiendoruin jus habent atque licentiam. » Neque vox fermentum Græcorum errorem juvat,cum non dicatur, panem esse fermentem, sed consecratum episcrpi nominari fermentum. Quia nempe persecutionis tempore, ne dignosceretur Eucharistia, fermentum indigitabant, et ideo hic dicitur, quod nominatur fermentum, nempe apud fideles, per vocem eam intelligentes Eucharistiam.

D

BINII ET LABBEI.

Lineæ 6 et 7. Hic Manichæos, quos exsilio deportavit,etc. Hæc adversus Manichæos pontifex constituit, ideo quod a catholicis difficulter discerni possent. Secreta enim duntaxat conventicula habuerunt seque perjuriis,et mendaciis interpositis catholicos esse affirmarunt. De mendaciis hæresi,ac per-jurio convicti,pænitentiam simulate agentes,suamque hæresim exteriore actu detestati interius Manichai esse perseveraverunt: ne detegerentur, catholicorum ecclesiam frequentantes cum iisdem sacram Eucharistiam participarunt. Jure igitur meritoque deprehensi,exsilio muletati, vel si pœnitentiam agerent, ad participandam sacram Eucharistiam in fine vitæ duntaxat admissi fuerunt.

BLANCHINI.

Notæ chronologicæ.

Chronologia nostra pontificia portum jam tenet. Ex quo enim fixit certum terminum vitæ S. Damasi die x1 Decembris anno 384, non minus cer

B

tum exordium detegit successoris Siricii ejusdem in A epistola Decretali ad limerium Tarraconensem, puæ ab omnibus recipitur tanquam genuina; consi gnata vero est In Idus Februarii Arcadio et Bautone consulibus, hoc est æræ Christi communis anno 385. Cum Siricius hac in epistola respondeat litteris, ab Himerio paulo ante datis ad Damasum decesorem, sumatque responsionis exordium a recenti sua successione; manifestum fit, hoc ipsum exordium successionis Siricii post obitum Damasi ad Romanam sedem esse referendum ad aliquam diem interceptam inter mortem Damasi x1 Decembris 384, et xi Februarii 385, qua litteræ consignantur. Bibliothecarius et catalogi memorant post obitum Damasi vacasse diebus 31. Electio igitur Siricii ad Romanum pontificatum incidit in diem x11 Januarii 385, quæ fuit Dominica, apta tum ordinationi, tum enthronimo (vopovicu) episcoporum. Ut autem enthronismo potius quam ordinationi attribuam, suadent vetusta documenta confirmata tum ex Chronico Prosperi Aquitani æqualis illius ætatis, in quo initium episcopatus Sirícii refertur ad eumdem consulatum Ricimeris et Clearchi, quo Damasus vita functus est; tum ex Chronico Marcellini comitis,in quo consignatur consulibus proxime præcedentibus Merobaude II et Saturnino,qui pertinent ad annum 383. Conciliantur autem hæc duo asserta, si supponamus, Siricium ex presbytero quidem ordinatum Episcopum anno 383, consulibus Merobaude iterum et Saturnino, ipsius episcopatui assignatis a Marcellino; nec non dicamus anno proximo 384, Damasi emortuali Ricimere et Clearcho consulibus vicarium Damasi Siricium supplevisse officia pontificalia, et fortasse ordinationem quoque habuisse mense Decembri, quo Damasus mortalitatem explebat, ut immortalitate frueretur. Esse autem ita referendam epocham episcopatus Siricii ad annum solidum ante mortem Damasi (sive illius ætatis incommodis relevandis, sive ad aliquam ecclesiam proximam Urbi regendam fuerit ordinatus, unde ad Romanam vocatus sii, non secus, ac aliique hoc sæculo ex una ad aliam sedem, Ecclesiæ utilitate ita poscente, migrasse leguntur) evincit comparatio certi termini duorum pontificum proxime consequentium,nempe S. Anastasii, et S. Innocentii, in quo desinunt picturæ superstites ex Leonianis in basilica S. Pauli. Ad eam comparationem ita proceditur.

I. S. Innocentii terminus redditur certus ex indubitato exordio sedis Zosimi successoris statuendo paulo ante festa Paschalia anni 417, Honorio Augusto XI et Constantio II consulibus quæ festa celebrata sunt die xxv Martii; die vero xu mensis ejusdem depositio Innocentii occurrit in vetustissimis martyrologiis; et ab obitu ipsius sedem vacasse diebus xx Bibliothecarius et catalogi affirmant.

II. Litteræ Paschasini ad Leodem Magnum de re Paschali datæ, editæ vero apud Bucherium cum canone Victorii pag. 75 hoc testantur : « Tempore piæ recordationis domini mei, prædecessoris apostofatus vestri Zosimi anno consulatus Honorii Augusti XI et Constantii bis, cum declinatur, ne x Kalendas Maii die Pascha teneretur, celebratum esse vIII

ANNI. MENSES. DIES.

C

D

die Kalendas Aprilis. » Is annus æræ Christi communis 417, cujus anni Pascha in eadem epistola semel et iterum affirmatur celebratum esse sub Zosimo. Si Zosimi electio et ordinatio statuatur die Dominica XI Martii ejusdem anni; isque pontifex auspicatus fuerit a pietatis officiis erga decessorem, curando ejusdem exsequias die proxime consequenti, quæ fuit x Martii, donec in cœmeterium tranferretur ad Ursum Pileatum v Kalendas Augusti (cx. Bibliothecario in fine num. 58); epochæ omnes ab Anastasio assertæ, et a catalogis, et a picturis a S. Siricio ad S. Innocentium adanussim conveniunt; et ostendunt, ordinationem Siricii ad episcopale munus referendam esse cum Chronico Marcellini ad diem Dominicam XXIV Septembris anni 383, Merobaude et Saturnino coss.; ejusdem vero evectionem ad Romanum pontificatum post mortem Damasi diebus 31 paríandam esse cum die Dominica XII Januarii anni 385. Ex die vero ordinationis episcopalis Siricii constituia ad xxiv Septembris anni 383, si numerentur episcopatus anni quindecim, menses undecim, dies viginti quinque expressi tum in picturis S. Pauli, tum in omnibus ferme catalogis potioribus (in Prolegom.); completur vita et pontificatus Siricii anno 399, Theodoro et Eutropio coss. die XIX Septembris. Vacasse dicitur sedes ab ejus obitu dies viginti (Biblioth. in fine num. hujus 55). Electio igitur et ordinatio Anastasii successoris incidit in diem Dominicam 1x Octobris ejusdem anni 399.

Pontificalis epocha Anastasii, ut in sequenti num. ostendam, definitur annis duobus et diebus viginti quinque seu viginti sex. Obierit itaque S. Anastasius circa diem 1 Novemb. anni 401. Post ejus obitum Bibliothecarius enumerat vacationis Apostolicæ sedis dies viginti. Quare electio et ordinatio S. Innocentii successoris refertur ad diem Dominicam xxiv Novembris ejusdem anni.

Numeri denique annorum quindecim, mensium, undecim, et dierum viginti omnium evidentissimi in postrema illa imagine S. Innocentii, quia claudit seriem ex Leonianis supertitem in basilica S. Pauli, comprobantur consensu catalogorum et codicum fere omnium, aut certe præcipuorum (in Proleg.), et ostendunt statuendum esse finem ejusdem pontificatus ac mortalis vitæ anno 417, Honorio Augusto XI, et Constantio II coss., die XIV Februarii: a qua numerandi cum sint juxta Bibliothecarium dies viginti duo vacationis sedis usque ad electioneu Zosimi snccessoris; pervenitur ad diem 1x Martii,tribuendam electioni Zosimi,quem biduo post ordinatum, nempe die Dominica Passionis xi Martii, die 25 ejusdem mensis jam pontificem Pascha celebrasse affirmat Paschasinus æqualis ejusdem temporis in epistola ad S. Leonem Magnum. Postera vero die ipsius ordinationis, nempe xII Martii exorsus Zosimus a pictatis officiis erga decessorem curaverit illam priorem Innocentii depositionem, quam invenimus consignatam cadem die x11 Martii vetusto in martyrologio Florentini, aliisque supra indicatis. En summam temporis et ordinem epocharum oculis compendiosius subjectum.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

consociant. Cæterum dicendus est Innocentius in cathedra Petri sedisse diebus circiter quadraginta antequam consulatum quintum gerere inciperent duo Augusti fratres Arcadius et Honorius, nempe Christi anno 401, die XXIV Novembris: ut integra sit ejusdem pontificalis epocha summa annorum xv, mensium 1, ac dierum xxi, comprobata tum ex picturis S. Pauli, tum aliis ex documentis; quæ jam produximus tomo il in Prolegom. fol. 107.

Hæc summa annorum triginta trium, mensium A incunt, et menses Autumni præcedentes cum illis quinque et dierum quatuordecim, quæ colligitur ex epochis trium istorum pontificum ita signatis in picturis et catalogis et ex vacationibus sedis recensitis Bibliothecarium solo biduo distat ab exacta numeratione temporis ex die ordinationis episcopalis Siricii XXIV Septembris 383, ad diem electionis Zosimi x Martii 417. Quod biduum addendum est vacationi sedis post obitum Innocentii, ut summa proveniat omnino exacta, et fortas se detritum fuit ætatis vitio in membranis codicum. Quare ex omnibus confirmatur distributio temporis, et epocharum assignatio ia ordinata.

Hujus vero intervalli terminum incidere in annum æræ Christi communis 417, signatum consulatu Honorii XI docent litteræ Paschasini, quæ Paschatis diem, uti diximus, referunt celebratam vu Kalendas Aprilis cui dies Dominica et utriusque Lumi

naris positio suffraganturt

Est alius etiam cæteris character anno proximo, Christi scilicet 418, publice spectatus, et ab historicis memoratus,qui rectam hujus chronologiæ rationem confirmat. Sequitur enim in fastis post consulatum XI Honorii collega Constantio II, quibus signatur annus 417, ejusdem Honorii Augusti Consulatus XII, gestus cum Theodosio Juniore Augusto VIII, indictione 1, anno 418. Huic indictioni et consulatui assignat Marcellinus in Chronico defectum solis, et cum Marcellino chronicum Siculum vulgo dictum, indicante diem Idacio nempe xiv Kalendas Augusti ad quam diem et annum per tabulas astronomicas ostenditur a Petavio Romæ spectabilis digitorum 11 et semis, post meridiem minutis 26; et a Calvisio Rhemis conspiciendus digitorum 12,hora 1, et minutis 20 ante meridiem. Cum igitur initium Zozimi collocet Marcellinus sub consulatu Honorii XI et Constantii II,indictione xv,manifestum est pariari per ipsum cum anno æræ Christianæ 417, ad quem Paschasini quoque testimonio refertur paulo ante Pascha, codem anno celebratum xxv Martii. Utrumque igitur extremum summæ annorum supra collectæ, atque in tres pontifices dividendæ juxta numeros annorum,mensium ac dierum singulis attributos in picturis Leonianis, et in catalogis, cum demonstretur evidens ex characteribus certis per historicos et chronologos memoratis; recte etiam distributa dicenda est juxta partitionem paribus testimoniis comprobatam summa temporis intra eadem extrema intercepti.

Nunc quoniam de summa constat,quærendum est de partibus, ut demonstretur, singulis pontificibus ex illo ternario esse propriam jure attributam. Præstat ab Innocentii termino, tot documentis demonstrato, recedere in anteriora tempora, et singulas epochas, ex numeris superstitibus in serie Leoniana jam definitas, cumulatis probationibus confirmare.

B

C

Ut finis regiminis S. Innocentii constabilitus est ex initio Paschalis Zosimi successo is,et annus æræ Christi et consulatus indubitatus redditur ex moti-D bus Luminarium in solis eclipsi spectatis; ita exordium sedis Innocentianæ observatione non dissimili solidatur. Adnotavit Petavius de Doctr. temp. lib. 11, cap. 50, ex Idacii Fastis et Chronico aliam Solis Eclipsim Arcadio Vet Honorio V, coss. consignatam die in Idus Novembris feria 11 (emendat recte scribendo III) quam tabulæ astronomica cadem die produnt Roma hora 3 ante meridiem digitorum 10 et semis camque pertinere demonstrant ad annum æræ Christi 402. Idem Chronicon Idacii quo anno retulit cum eclipsi consules V Augustos fratres Arcadium et ilonorium, refert exordium Innocentii : cujus quoque pontificatus epocham sub iisdem consulibus collocant Prosper et Marcellinus, tum quia primum Pascha sui pontificatus iisdem coss, celebravit; tum quia Marcellinus per indictiones proce· dens quæ a Septembri mense incipiunt numerari, attribuit coss. gesta ejus anni quo magistratum

Perstricta igitur utraque meta consulatuum, ad quos referebatur pontificatus Innocentii I, tentanda sunt etiam vestigia certa,quæ ad initium decessoris deducunt, nempe Anastasii.

Hujus vera exordii characterem,una cum termino Siricii papæ ante ipsum proxime defuncti, nobis præservat concilium Toletanum primum, notatum æra Hispanica 438. Pagius ad annum 400, num. 4, excusat Idacium,quod idem referat ad annum Abrahami juxta suam putationem 2316, seu æræ Christi 399, quasi peccantem contra fidem Actorum, nisi annos suos inconstanter deducat modo ex Kalendis Septembris, modo ex Octobris initio. Pace tanti viri affirmaverim, annum ab Idacio ejus temporis æquali recte signatum de more indictionum deduci ex Kal. Septembris, et pariari cum æræ Christianæ communis anno 399; cum hunc ipsum indicet æra Hispanica 438, deducta ex anno Periodi Julian 4675, Urbis condita juxta nostras tabulas 715, ex Palilibus ejus anni,uti demonstravimus tomo II in Prolegomenis, et nostra in chronologia, retrahente consulatum duorum geminorum ac superiores cæteros per annum solidum ex certis demonstrationibus temporum,per eclipses, aliaque documenta firmatis. Acta Patrum mense Septembri post habitum ipsis Kalendis concilium, quæ consequuntur III Nonas, et VIII, ac III Idus ejusdem mensis æra Hispanica 438, dico esse ad hunc ipsum annum vulgaris æræ 399 referenda. Neque enim id est contra finem Actorum; imo rebus gestis ita convenit adamussim, ut Siricii papæ obitus,et apostolica sedis vacatio post eos dies proxime consecuta cognoscatur post easdem Idus Septembris, et expressa intelligatur in litteris concilii datis ante notionem Toleti redditam electi successoris intra mensem Octobris. Siquidem iisdem Actis subjectum exemplar definitiva sententiæ, quam Patres tulerunt paulo post, rebus mature perpensis, et post præstitam reis patientiam ad resipiscendum, exprimit Siricium jam vita functum fuisse,cum eumdem nominet sanctæ memoriæ Siricium papam; et ostendit notitiam successoris nondum fuisse ad concilium perlatam. Nam conditiones dum præscribit recipiendis ad communionem poenitentibus,recenset inter cæteras, ut exspectentur rescripta Romani pontificis, nec non responsa Mediolanensis episcopi Simpliciani successoris Ambrosii tum in episcopatu, tum in delegatione Summi pontificis ad eam causam cognoscendam.Et Simplicianum quidem exprimit nominatim; Romanum vero pontificem, utpote nondum electu quando illa sententia scribebatur (aut certe Toleta. nis Patribus nondum de electione post obitum Siricii certioribus redditis) nominare cum nequeant uno et altero loco, cadem generica formula semper indicant Patres,«papa qui nunc est. »Verba sententiæ sunt: « Exspectantes pari exemplo quid papa qui nunc est,quid S. Simplicianus Mediolanensis episcopus, reliquique Ecclesiarum rescribant sacerdotes.» Et paulo infra: «Constituimus autem, priusquam illis per papam,vel per sanctum Simplicianum communio redditur, non episcopos, non presbyteros,non diaconos ab illis ordinandos. »

Ex hisce formulis papæ nomen non indicantibus cognoscitur dictatum exemplar sertentiæ post Acta superiora mensis Septembris sede apostolica adhuc vacante, sive ante notitiam electionis Anastasii ad Patres perlatam per autumnum anni 399. Latente æra Hispanica 438, recte per Idacium numerata, et

« PoprzedniaDalej »