Obrazy na stronie
PDF
ePub

Demetria ancilla Dei basilicam sancto Stephano via A quosdam episcopos. Hic ordinavit præcepta sua auLatina, milliario quarto in prædio suo. (a) Hic invenit duas hæreses Eutychianam et Nestorianam per nis Magni, ejnsque depositionis epocha ad diem 10 Novembris anni 461, Severino et Daglaipho coss., consequitur, initium ejusdem pontificatus annorum 21, mensis unius et dierum 26 (ita definita summa ab Anastasio, et a catalogis vetustioribus ac emendatioribus, Farfensi, Cavensi, et Bergomate, sola bidui differentia in hoc postremo adnotata quibus et plerique Colbertini suffragantur), cadere circa secundam hebdomadam Septembris anni 440, Valentiniano et Anatolio coss. Prosper Aquitanus, qui tunc vivebat, his consulibus consignat electionem Leonis papæ. Mensem quidem ac diem non indicat. Sed utrumque non difficulter assequimur ex definito spatio dierum 40 et ultra post obitum Xysti quibus Ecclesia Romana sine antistite fuit, ejusdem Prosperi testimonio; nam ita scribit in Chronico: «Valentiniano Augusto V et Anatolio coss. defuncto Xysto episcopo, quadraginta amplius diebus Romana Ecclesia sine antistite fuit, mirabili pace atque patientia præsentiam diaconi Leonis exspectans : quem tunc inter Aetium et Albinum amicitiæ redintegrandæ causa Galliæ detinebant: quasi ideo longius esset abductus, ut electi meritum, et eligentium judicium probaretur. Ideo Leo diaconus legatione publica accitus, et gaudenti patriæ præsentatus, quadragesimus tertius Romanæ Ecclesiæ episcopus ordinatur. »

B

Hæc adamussim conveniunt cum exifu vitæ beati Xysti, per nos assignato diei 29 Julii, unde ad diem Dominicam 8 Septembris, qua dicimus ordinatum episcopum Leonem Magnum ex Gallia accitum et patriæ restitutum, intercedit mensura temporis a Prospero definita. Neque refragatur huic testimonio Prosperi noster bibliothecarius,quando assignat dies 22 vacationis sedis Romanæ post obitum Xysti. Si enim computat terminum sedis vacantis vel ex ele-C ctione, vel ex consensu electi, potuit sive electio, sive consensus contingere die 20 Augusti tribus hebdomadis post obitum decessoris; et spatium temporis reliquum ad dies quadraginta et ultra quibus sine antistite fuisse scribit Ecclesiam Romanam Aquitanus, etmirabili pace adventum Leonis exspectasse, etiamsi tempus vacationis non esset, erat tamen suo pastore quodammodo destituta Romana Ecclcsia, cui datus erat antistes quidem electus, sed nondum ordinatus.

Constabllitis igitur terminis electi Leonis et ordinati anno 440,necnon sanctissimæ vitæ fine461,complures anni intermedii ejus vicennii comprobantur per consulatus expressos ab ipso Leone in suis epistolis, quarum exemplum antiquitate præstans exhibet bibliotheca monasterii sanctæ Crucis ad Jerusalem in Urbe dictæ, inter selectos codices in eadem collectos ex vetustissimis monasteriis RR. PP. Cistercensium: qui in eodem titulo non minora edunt specimino religiosissimi cultus, quam eximiæ doctrinæ sacrarum præsertim litterarum, et bibliothecam ipsam nuper amplificatam atque eleganter ornatam et curant diligenter et sedulo frequen

tant.

Luculentum quoque testimonium rerum gestarum in pontificatu Magni Leonis, ejusque ætatis chronologia, superest in concilio Chalcedonensi generali quarto, et in epistolis paschalibus Proterii Alexandrini ad eumdem datis, necnon in Cyclo paschali, quem Victorius Aquitanus edidit Constantino et Rufo Coss., Christi anno 457, ac transmisit ad Hilarum, tunc archidiaconum Romanæ Ecclesiæ, et post annos quatuor Leonis successorem, cum subortæ essent quæstiones de die paschali annis 444 et 445. In eo Cyclo, annorum 532 summa contexto, quem doctissimis commentariis illuitravit Bucherius, ad annos singulos præter indicium consultatus leguntur etiam

D

ctoritate, et misit ad Marcianum Augustum fidelem principem catholicum, et facta collatione cum eodem feriæ hebdomadis, in quas inciduut quotannis Kalendæ Januarii. In opusculo per nos contexto ante annos 24 cum de recta ordinatione Paschatis ageretur in sacra congregatione, a Clemente XI allecta sub præfectura cardinalis Norisii, cui opusculo præfixi titulum, Solutio problematis Paschalis, protulimus tabulam Paschatum celebratorum ex testimoniis sanctorum Patrum: ubi videre licet characteres complurium annorum et Paschatum ad sancti Leonis ætatem pertinentium, unde illustratur magni pontificis chronologia. BLANCHIN. - Leo natione Tuscus. Anno Domini 440, qui est Theodosii imp. 33 et Valentiniani 16, post interregnum, teste Prospero, quadraginta et amplius dierum, septimo Idus Maias, Leo natione Etruscus, Sixti pontificis diaconus absens in locum defuncti subrogatus fuit. Refert de Leone Sofronius in Prato spirit., cap. 149, quod quadraginta dies perseveraverit ad sepulcrum beati Petri apostoli, vigiliis et orationibus insistens, petensque ab apostolo ut pro se apud Deum intercederet, ut dimitterentur sibi peccata sua, quodque impletis diebus quadraginta apparuerit apostolus Petrus dicens ei« Oravi pro te, et dimissa sunt tibi, quoad pœnam, omnia peccata tua præterquam impositionis manuum, »> indignis quibusdam ad ordines sacros promotis : « hoc solum a te requiretur, sive bene, sive fortasse male egeris. » Refert insuper sanctus Gregorius, lib. 1, epist. 30, quod hisce temporibus, dum quidam Græci de accepto brandeo dubitarent, Leo pontifex allatis forficibus illud inciderit, et ex ipsa incisione sanguis effluxerit. Quid sit brandeum verbis paule antecedentibus hisce explicat « Cognoscat autem tranquillissima domina, quia Romanis consuetudo non est,quando sanctorum reliquias dant, ut quidquam tangere præsumant de corpore; sed tantummodo in pyxide brandeum mittitur, atque ad sacratissima sanctorum corpora ponitur: quod elevatum in ecclesia, quæ est dedicanda, cum veneratione reconditur, et tantæ per hoc ibidem virtutes fiunt, ac si illuc specialiter eorum corpora deferantur. » Ejusdem moris antiquissimi ponendi vela, vel sudaria supra apostoli Petri sepulcrum, ut benedietione locupletata reciperentur, meminit Gregorius Turonensis lib. 1 Miracul., cap. 28. BINIUS et LABB.

plu

(a) Hic invenit duas hæreses Eutychianam et Nestorianam, etc. Recenset Bibliothecarius novam Eutychetis, quam copulat cum veteri Nestorii, ex æquo damnandam, licet una alteri adversaretur. Præter hanc novam, reperit antiquam Manetis, et quidem in Urbe serpentem clanculum. Ab istius occultæ pestis coercitione gregis Dominici curam exorsus «< rimos (inquit ep. 2, ad episc. Ital.) impietatis Manichææ sequaces et doctores in Urbe investigatio nostra reperit, vigilantia divulgavit, auctoritas et censura coercuit. » Triplicis hujusmodi studii ad investigandos, divulgandos et coercendos bæreticos methodum tradit, cæteris exemplo futuram, in verbis quæ subsequuntur. « Hortor dilectionem vestram, obtestor, et moneo, ut qua debetis et potestis sollicitudine invigiletis ad investigandos eos, necubi occul tandi se reperiant facultatem. » Providentis quoque charitatis ac necessaria severitatis temperamenta præcribit, quorum exemplis alii proficiant, dum ait: «Quos potuimus emendare correximus, ut damnarent Manichæum cum prædicatoribus et discipulis. suis publica in Ecclesia professione, et manus suæ subscriptione, compulimus, et ita de voragine impietatis suæ confessos, pœnitentiam concedendo levavimus. Aliquanti vero, qui se ita demerserant, ut nullum his auxiliantis posset remedium subvenire, subditi legibus, secundum Christianorum principum

principe collectisunt episcopi,et factum est concilium A dem suam exposuerunt ante conspectum sanctorum

sanctum episcoporum inChalcedona in martyrio san-
ctæ Euphemiæ,(a) et congregati sunt 256 sacerdotes et
alii, quorum chirographum cucurrit 406 episcopi,
qui congretati (b) una cum tomo, hoc est fide apo-
stolica Romana cum chirographo sancti archiepi-
scopi Leonis. Sed et in præsentia catholici principis.
Marciani Augusti congregatum concilium numero
400 episcoporum una cum Augusto Marciano. Qui
exposuerunt fidem catholicam et apostolicam duas
naturas in uno Christo Deo simul et homine: in quo
loco piissimus Augustus Marcianus una cum uxore
sua Augusta Pulcheria, deposita regia majestate, fi-

constituta, ne sanctum gregem sua contagione pol-

luerent, per publicos judices perpetuo sunt exsilio re-

legati.» Expurgata Urbe atque Italia, non minori

vigilantia præservandis studuit Hispaniis ab errori-

bus sectæ Priscilliani, quæ de Manichæa veluti sur-

culus propagabatur. Admonitus ab Asturicensi epi-

scopo de pestilentiæ reliquiis quæ in iis regionibus

pullulabant, datis ad eumdem litteris (epist.93) nec-

non « ad fratres et episcopos nostros (inquit cap. 16

et 17) Tarraconenses, Carthaginenses et Lusitanos,

atque Gallæcos, synodorum remedia proponit, et il-

los in primis antistites qui hæreseos contagione pol-

luantur a communione sine dubio separandos præ-

cepit, si nefandissimam sectam per omnium sensuum

pravitates damnare noluerint. » Prosper de Promiss.

et Prædicat. Dei, cap. 6, testatur pari fervore con-

tra Pelagianos, et maxime Julianum, Leonis virtu-

tem se exercuisse : quod eminentissimus Norisius,

Hist. Pelag. lib. II, cap. 13, in fine, confirmat au-

ctoritate Gelasii papæ et hoc elogio Leonem com-

mendat. « Obiit sanctissimus pontifex anno salutis

461 ille enim Manichæos, Nestorianos, Eutyche-

tem, aliasque pestes profligarat, atque eas inter Pe-

lagianam quoque hæresim ultimo pene ictu jugulavit.

Gelasius papa, in epistola ad episcopum Honorium,

Leonem postremum ponit Romanorum præsulum,

qui Pelagianos damnarunt. An fortasse, ait, nescitis,

hanc hæresim de qua loquimur, ab Apostolica dudum

Sede, per beatæ mem. Innocentium, ac deinde Zosi-

mum, Sixtum, Leonem, continuis et incessabilibus

sententiis fuisse prostratam. » Cætera quæ ad metho-

dum hæreseon abolendarum Leonis Magni exempla

et scripta posteris suggerunt, et in Ecclesia apte ad-

hibentur,complectitur brevibus in Hist. dogm. san-

ctæ sedis D. archiepiscopus Somier, libro v, cap.1,

a quo plura ex adductis mutuamur, necnon ea quæ
sequntur: Ex Prosperi Chron. ad ann. 444, publi-
cam damnationem et manifestationem errorum a
pœnitentibus hæreticis emittendam: «Hoc tempore
(inquit) plurimos Manichæos intra Urbem latere di-
ligentia papæ Leonis innotuit: qui eos de secretis
suis erutos, et oculis totius Ecclesiæ publicatos om-
nes dogmatis sui turpitudines et damnare fecit et
prodere.» Quin ex Leoninis epistolis decretalibus
producit regulas et præcepta, episcopis a Leone tra-
dita de requirendis hujusmodi subsignationibus a
reis pœnitentibus antequam admittantur ad commu-
nionem,et de formulariis damnationum præcriben-
dis, in quibus exprimatur, omnia decreta synodalia
apostolica auctoritate firmata ad excisionem ejus sectæ
amplecti se, et in omnibus approbare, plenis et
apertis, et propria manu subscriptis protestationi-
bus. Epist. 86 Leonis Magni, ad episcopum Aquileien-
sem. BLANCH.

(a) Et congregati sunt 256 sacerdotes, et alii, etc.

406 episcoporum numerus Patrum in synodica eo-

rumdem relatione ad Leonem papam, quæ legitur

parte concil. Ephes. edit. Romanæ, pag. 459 D,

asseritur fuisse quingentorum viginti. Sed cum

actionibus sexdecim constet,et plures uni interfue-

rint qui ad alteram non accesserint, varius potest in

diversis numerus exhiberi. Verum de numero vide

card. Baronium ad annum 451, nec non Pagium

n. 35 ID.

(b) Una cum tomo, hoc est fide apostolica Ecclesiæ

Romanæ cum chirographo sancti archiepiscopi Leonis.

De dogmatica epistola Magni Leonis quæ hic signifi-

catur, et tanquam fidei regula omnibus numeris ab-

soluta universorum Patrum laudibus excepta est,

vide in notis Somier historiam diligentissime colle-

ctam. ID.

(c) Leo dixerit fidei catholicæ tomum, et exposuit.

Approbasse missam allocutionem ostenditepistola

data Theodoreto;ulteriorem confirmationem dedisse

actis concilii Chalcedonensis scribit in epistola ad

Marcianum, quæ est edit. Quesn. 89. Direxisse to-

mum fidei catholicæ uberiori retractatu expositum

ostendit epistola 97, ad monachos Palæstina, in qua

incarnationis mysterium adversus Nestorium et Eu-

tychem ampliori tractatu expendit, et veritatem ca-

tholicam explanat. Unde in epistola Juvenali data

110, ubi congaudet sedi restitutum, profert episto-

lam dogmaticam sequendam, et allocutionem, qua

ejusdem epistolæ defensio suscepta est: » Hæc au-

tem veritas quantis et Novi et Veteris Testamenti

auctoritaribus declaretur, pro antiquitate sacerdotii

tui evidenter agnoscis, cum fides Patrum, et scripta

mea ad sanctæ memoriæ Flavianum data, quorum

mentionem ipse fecisti, adjecta universalis synodi

confirmatione sufficiant. » PAGI.

(d) Damnans omnes hæreses. Edidisse tractatnm

quo singulis hæresibus propositis regulam fidei se-

quendam exposuit, testatur Justinianus, qui tum Co-

lestini, tum Leonis istiusmodi opus commendat Vi-

gilio papa teste in epistola data imperatori, in qua

cum exstaret Justiniani fidei professio, edicit, recte

se gessisse damnando hæreses universas juxta me-

thodum servatam a Coelestino, et Leone RR. pon-

tificibus, apud Bar. ann. 540, pag. 304 : « Ex qua

re, venerabilis imperator, devota venerationis gratu-

latione suscipimus, quod ardore fidei, et suavis ira-

cundiæ commotione succensus, nobis etiam pios di-

rexistis affatus, in quibus beatæ recordationis Cœle-

stinum, atque Leonem apostolicæ sedis præsules,

qui singulas hæreses pro divina sibi dispensatione

commissa cum synodali congregatione damnantes,

quid cuncti generaliter sequi debeant Christiani,

mansura in ævum lege, laudabili cemmemorastis af-

fectu. » ID.

(e) Hic firmavit frequenter suis epistolis synodum

Chalcedonensem. Necessaria cautela numerus episto-
larum recensetur, et a Libro pontificali Li laudan-
tur Confirmationis necessitatem pandit laudata
Marciani epistola ex cod. Bodleiano eruta, quæ ite-
rato confirmationem petit, Et quidem ut omnium
evacuetur dissidiorum causa,ut in fine epistolæ im-

num Augustum epistolas duodecim, ad Leonem Au- A Hydrias sex, duas basilica Constantinianæ, duas ba-

gustum epistolas tredecim, ad Flavianum episcopum
epistolas octo, episcopis per Orientem epistolas octo-
decim, per quas fidem confirmavit synodi.

Hic renovavit post cladem Vandalicam omnia mi-
nisteria sacrata argentea per omnes titulos conflata.
perator scribit, pag. 307: « Quapropter veneranda
dignitas tua istud quam primum per litteras ubique
significat,quibus plenissime ostendat, synodum Chal-
cedonensem te ratum habere, ne dissidiorum discor-
diarumque cupidis de judicio sanctitatis tuæ ulla re-
linquatur suspicio. » Ulterius has collectas, reor, oc-
casione Timothei Eluri, qui sub Leone imperatore
anno 457 retractatum Chalcedonensis promovebat,
veluti de concilio non recipiendo uti œcumenico, ob
quam controversiam sedandam ad episcopos totius
orbis epistolæ diriguntur, qui synodis particularibus
per epistolas encyclicas profitentur se recepisse et B
recipere utœcumenicam synodum Chalcedonensem,
ex quibus factus est liber encyclicus concilii Chalcedo-
nensis, et epistolæ plures exstant in III parte ejusdem
concilii. Ecclesia vero Romana particularem codi-
cem epistolarum Leonis collegit,ubi pontifex firma-
bat decreta concilii Chalcedonensis, quæ erat neces-
saria cautela, ut occurreretur Eutychianistarum
tergiversationibus. Hunc codicem veluti notum etiam
reservari in archivis palatinis principis scribit Sim-
plicius in epistola ad Basiliscum (non vero ad Ze-
nonem, ut vnlgata habet lectio), cum imperator Eu-
tychianis favens de perdendo concilio Chalcedonensi
meditaretur. Ita enim pontifex : « Suppetunt affatim
clementiæ tuæ (si in palatii sui reperiri mandet ar-
chivis) cum nostrorum coeuntium definitione majo-
rum documenta copiosa, Neque enim conscientiam
vestram latere credendum est, quæ percunctas pro-
vincias Orientis ex imperii vestri arce diffusa sunt,
illa scilicet quæ vel ad augustæ memoriæ Marciani
nihilominus et Leonis, vel ad Chalcedonensis concilii
beatæ recordationis prædecessor meus Leo consulta
direxit. >>

(a) Hic facit cameram basilicæ Constantinianæ, et
aliam cameram beati Petri ornavit, et basilicam beati
Pauli ap.renovavit. In tribus patriarchalibus basilicis
cameram sive absidens presbyterii, quam vulgo di-
cimus tribunam, ornavit sanctus Leo. In basilica
tamen beati Pauli, via Ostiensi, præcipua suarum
constructionum et ornamentorum monumenta con-
stituit. Quare Adrianus papa in epistola ad Carolum
Magnum de cultu sacrarum imaginum, hujus nomi-
natim meminit. Quæ superius observabamus Adriani
papæ auctoritatem secuti, dum expenderemus hi-
storiam œcumenica synodi Ephesimæ, ut utriusque
Testamenti testimonia ab ejusdem synodi Patribus
producta ad confirmandum fidei dogma de utraque
in Christo natura, divina et humana, in unica Verbi
persona subsistente, fuisse in sacris imaginibus ba-
silica Liberianæ diligenter expressum, possemus
ostendere pari modo in picturis, et historiis, et
musivis basilicæ sancti Pauli a Leone Magno re-
præsentatum. Sed ne actum agere videamur, et
prolixius morari lectorem quam par sit, indicabi-
mus tantummodo cameras, sive absides, et arcus
primarios basilicarum Urbis patriarchalium, hic a
Bibliothecario recensitarum, etiamsi post Leonis Ma.
gni reparationem a subsecutis pontificibus ejusdem
successoribus fuerint non semel renovatæ, et quidem
sæculis admodum inter se disparatis; attamen re-
tinuisse semper ac retinere quatuor priorum univer-
salium conciliorum memoriam, et dogmatum fidei
ibidem propugnatorum documenta in testimoniis di-
vinarum litterarum ibidem expressis. Illa raptim
indicare liceat. In unaquaque ex his basilicis imago
principis apostolorum in abside seu concameratione
presbyterii musivo ut plurimum compacta visitur

C

D

silica beati Petri apostoli, duas basilica beati Pauli
apostoli,quas Constantinus Augustus obtulerat,quæ
pensaverunt singulæ libras centum, quæ omnia vasa
renovavit sacrata. (a) Hic fecit cameram basilicæ
Constantinianæ, et aliam cameram basilicæ beati
cum testimonio divinitatis Christi Domini, quod fidei
fundamentum ponitur: TU ES CHRISTUS FILIUs Dei
VIVI. In Lateranensi a Sixto quarto restituta post
incendium basilicæ id omissum non fuit, sed de more
servatur, et expressum: quemadmodum observari
potest in ejusdem Musivi icone eleganter incisa, et
inserta libro nuper impresso, scilicet anno 1723,
De præsenti statu ejusdem sanctæ papalis ecclesiæ
Lateranensis. Ita efformatum pariter in abside Va-
ticanæ restituerat Innocentius tertius, ut conspi-
ciendum præbet Ciampinus in imagine musivi, illius
absidem adornantis, in libro de sac. Edif. a Magno
Constantino constructis, pag. 43. In basilica san-
cti Pauli, via Ostiensi, Honorius papa III ante annos
quingentos eamdem Petri confessionem similiter
expressit. Licet vero absis vetus basilica Vaticanæ
in recentis conctructione cum suo musivo diruere-
tur, non destitit eadem confessio repræsentari in
æneis ornamentis cathedræ, ibidem collocatæ per
Alexandrum septimum, ubi traditio clavium expres-
sa est,subsecuta Petri confessionem: quæ traditío cla-
vium, et confessionis argumentum antiquo etiam
opere anaglypho insculpta asservatur in sacratissimo
Vaticanarum cryptarum loco, ante conditorium sci-
licet sanctorum apostolorum, cui nomen confessio-
nis tribuimus: ubi sarcophagus in eisdem cryptis
repertus anno 1607, et ab Aringhio expressus lib.
II, cap, 10, pag. 293, inter cæteras imagines e
sacris litteris desumptas hoc ipsum Petri apostoli
testimonium divinitatis Christi, quod in Ecclesiæ
magisterium cessit,insculptum exhibet: ut quodam-
modo videatur sanctus apostolus, a suis cineribus
nolle unquam disjungi hoc documentum suæ con-
fessionis. In nostra quoque Liberianæ basilicæ ab-
side Nicolaus quartus ejusdem restitutor beatum
Petrum cum suæ confessionis oraculo: TV ES CHRI-
STVS FILIVS DELVIVI repræsentavit. Hac unica in con-
fessione et Nicænæ fidei dogma de Christi divinitate
contra blasphemias Arii,et Constantinopolitanæ sym-
bolum, et Ephesine doctrina contra Nestorium et
Chalcedonensis veritas adversus Eutychetem soli-
datur. In Lateranensi abside imugo Deiparæ virgi-
nis ornatur litteris Græcis MATRIS DEI nomen ipsi
tribuentibus quam et tholus Vaticanus, et imago
vetustissima Liberianæ basilicæ in sacello Paulino
similiter exprimunt, Ephesinæ scilicet fidei monu-
mentum præclarissimum contra Nestorium. In Late-
ranensi, etin Liberiana sanctus Joannes evangelista
præfert initium sui Evangelii : IN PRINCIPIO ERAT VER-
BVм, quo impietas Ariana et hæresum eidem af-
finium in concilio Nicæno aliisque consecutis re-
tusa fuit. In Vaticana ab Innocentio III restituta
Agnus Dei qui tollit peccata mundi, pro nobis ob-
latus victima, et sacramenta corporis ac sanguinis
sui nobis profundens exprimebatur. Non secus ac
vidimus expressum in veteri Vaticano sarcophago
paulo ante memorato agnum illum typicum Christi
nomine in fronte insignitum. Quot conciliorum de-
creta de fide hæc unica figura complecteretur, satis
apertum est ecclesiastica historia saltem leviter
initiatis.Quare et in titulis Romanis sæpe exhibetur,
ut in sanctorum Cosma ac Damiani a Felice IV, in
sancti Marci a Gregorio IV, in sanctæ Praxedis et
sanctæ Cæciliæ a Paschalí primo, videndis apud
Ciampinum. In basilica Paulina viæ Ostiensis, præ-
ter absidis emblemata restituta ab Honorio III,
supersunt Leonis Magni concilio et jussu in arcu
absidem coronante viginti quatuor seniores Apo-

Petri ornavit, et basilicam beati Pauli apostoli re- A legationem ambulavit ad regem Unnorum nomine novavit. Fecit autdm et basilicam beato Cornelio episcopo et martyri juxta cœmeterium Calixti, via Appia. Hic propter nomen Romanum suscipiens

calypseos adorantes, et quatuor mystica animalia divinitatis Christi præconium accinentia Salvatori nostro, uti Adrianus indicebat in sæpe laudata epistola in œcumenica synodo vi prælecta de cultu sacrarum imaginum: cui etiam appositum nomen pontificis, et Placidia Augustæ ita legitur:

PLACIDIAE PIA MENS OPERIS DECVS OMNE PATESNI
GAVDET PONTIFICIS STVDIO SPLENDERE LEONIS.

In Vaticana et in Paulina sanctus Leo III (teste Anastasio, sect. 410 et 411) scuta duo argentea collocaverat Scripta utraque symbolo, unum quidem litteris Græcis. et aliud Latinis supre ingressum corporis: a quo scilicet symbolo omnium synodorum fides exordium ducit. Quod in his basilicis instituit Leo, singulis in altaribus hodie servamus. In Lateranensi abside Spiritus sanctus columbæ specie repræsentatur (perínde hac in Vaticana supra cathudram), quatuor paradisi fluminibus imminens, Christi baptismum, et gratiam ex eo perceptam significantibus, Jordanis flumine sub his apposito, tanquam per illa indicato Christi lavacro. Id ipsum baptisimi symbolum in veteri musivo ad absidem Vaticanam, uti diximus, per Innocentium III restituto, videri potest apud Ciampinum in laudato opere, cap. 4, pag. 43, ubi figura ejusdem incisa est. Palma et phoenix in Lateranensi typus, mortis ac resurrectionis Christi Domini visitur, cum aliis symbolis a cardinale Raspono enumeratis lib. 1, cap. 9, de Basil. Lateranensi. Palmo et phoenix (vetus Christi mysteriorum emblema etiam in nummis Cæsarum Christianorum quarti et quinti sæculi, ut antiquarii norunt) perinde in Vaticani abside exhibebaturin ejusdem renovatione per Innocentium III. Ciampin. de sac. Edif., cap. 4, pag. 43, in musivi ejusdem icone non satis distincte repræsentavit: sed illa pars musivi una cum effigie capitis Innocentii III præservata, quæ hodie collocata visitur in ecclesia civitatis Poli, adhærente palatio excellentissimo domus comitum ejusdem civitatis ducum phoenicis symbolum clare ostendit. Ad symboli apostolici complementum in presbyteriis patriarchalium Romæ basilicarum plene exhibendum una cum indicatis fidei articulis, sanctissimæ Trinitatis fidem, et Salvatoris nostri divinam humanamque nataram, incarnationis, nativitatis, passionis, mortis, resurrectionis mysteria complexis, recolítur ejusdem venturi judicis, et nostræ resurrectionis exspectatio in Lateranensi musivo expressa verbis apostoli Pauli cum ejusdem apostoli imagine: SALVATOREM EXSPECTAMVS DOMINVM NOSTRVM. J. CHR., etc. Quin et Ecclesiæ catholicæ unitas et communio exhibetur imaginibus, et epigraphe Vaticani musivi per Innocentium III restituti, et inscriptione Lateranensi: quemadmodum apparet in alio musivo sub Cœlestino I in titulo sanctæ Sabinæ repræsentata per imagines et inscriptiones ECCLESIÆ EX CIRCVMCISIONE, et Ex GENTIBVS sub uno Christi in terris vicario et pastorum principe collectæ. Additur denique confessio postremorum symboli apostolici dogmatum remissioni peccatorum in clavibus Petro traditis, quæ basilicarum patriarchalium insignia evaserunt, atque æternæ vitæ in Vaticani abside Innocentiano per librum æternæ vitæ in manu Christi Domini in throno sedentis juxta typum Apocalypseos (adnotante Ciampino pag. 43, ubi supra) indicatæ, et Per Agnum tollentem peccata mundi : tum etiam per voces Præcursoris sub hoc typo illum indicantis in Liberiana, ubi sanctus Joannes Baptista volumen explicatum dextera tenet inscriptum litteris: ECCE AGNVS DEI; in qua etiam basilica, altaris, et sacramentorum, nec non cathedræ,

[ocr errors][ocr errors]

D

Athilam, et liberavit totam Italiam a periculo hostium. (a) Hic constituit monasterium apud beatum Petrum apostolum, quod appellatur sanctorum Jo

et cætera mysteriorum symbola ac documenta dogmatum per utriusque Testamenti tabulas expressa, et in conciliis generalibus producta vidimus contineri: ut plane constet, patriarchales Urbis basilicas per summos pontifices ita excultas a Silvestro ex earum fundatione ad earumdem subsecutas reparationes usque ad hanc ætatem, esse fidelibus populis veluti librum illum Apocalypseos cap. v, a Joanne spectatum in dextera sedentis supra thronum scriptum intus, et foris, et apertum ab Agno habente septem Spiritus Dei missos in omnem terram, nempe septiformem gratiam divini Spiritus, ubique gentium in professione doctrinæ catholicæ, quam exponit invitantem populos ad acclamandum: Sedenti super thronum, et Agno, benedictio, et_honor, et gloria, et potestas in sæcula sæculorum. Et quatuor animalia dicibant: Amen. Et viginti quatuor seniores ceciderunt in facies suas: et adoraverunt viventem in sæcula sæculorum. Hoc certe symbolo visionis a Joanne descriptæ in Apocalypsi sanctus Leo Magnus insignivit arcum triumphalem basilicæ patriarchalis sancti Pauli via Ostiensi, suo etiam nomine apposito, quod superest post tredecim ferme sæcula in musivo præservatum: cujus deinde exemplum imitatus sanctus Paschalis primus, nono ineunte sæculo, in titulis sanctæ Praxedis et sanctæ Cæciliæ eamdem visionem quatuor et viginti seniorum adorantium, et coronas suas offrentium ante thronum Dei, exprimendam curavit, quemadmodum observari potest apud Ciampinum veterum Monumentorum Ecclesiæ Romanæ tomo II, cap. 25, tabula 46, fol. 147, et cap. tab. 51, pag. 157. BLANCH.

(a) Hic_constituit monasterinm ad sanctum Petrum, etc, Monachos multo ante Leonis pontificatum extitisse jam diximus. In Urbe autem, et circa Urbem monachos ex ætate sancti Hieronymi, et monasteriorum regulas præscriptas a sancto Innocentio vidimus supra.Nondum tamen legimus ædificata fuisse a summis pontificibus monasteria prope Urbis basilicas ante Leonem Magnum. Primus itaque hujus disciplinæ auctor videtur Deo in construendo prope Vaticanam monasterium sanctorum Joannis et Pauli: quem imitati sunt proximi successores. Hilarus enim ex ejus diacono electus successor anno 461 «feeit monasteria ad sanctum Laurentium, et intra Urbem ad Lunam. » Excepit hunc sanctus Simplicius anno 467: « qui dedicavit basilicam beati Andreæ » apostoli juxta basilicam sanctæ Mariæ, nempe ecclesiam sancti Andreæ (dictam Cata Barbara), proximam basilica Liberianæ, ubi nunc sancti Antonii Ægyptii ecclesia et cœnobium visitur, et ante annos 60 supererat musivum Simplicii papa nomine inscriptum, a Ciampino edit, vet. Monim. tomo I, pag. 243. Ibidem vero fuisse monasterium post annos 250 a Gregorio II restitutum, testatur Bibliothecarius sec. 178 his verbis: Hic Gerocomium [Gerontocominm] quod post absidem sanctæ Dei genitricis ad Præsepe situm est. monasterium instituit, atque monasterium sancti Andreæ apostoli, quod Barbare nuncupatur, ad nimiam deductum desertionem, in quo nec unus habebatur monachus, adscitis monachis ordinavit, ut utraque monasteria ad sanctum Dei genitricem singulis diebus atque noctibus laudes canerent. » Unde etiam discimus causas hujusmedi monasteria circa basilicas et titulos insigniores fundandi, ut scilicet monachi psalmodiæ pensum diurnum ac nocturnum una cum clero persolverent in celeberrimis hisce sanctuariis. Neque in Urbe tantum monasticam regulam ædificatis a se coenobiis promovit Leo, verum etiam in provinciis occidentalibus constabilivit, et auxit. Gloriantur

Decembris, perbyteros LXXXI, diaconos xxx1, episcopos per diversa loca numero CLXXXV; qui etiam sepultus est apud basilicam beati Petri apostoli, tertio Idus Aprilis, et cessavit episcopatus dies 7. Joannis Baptistæ; unde etiam nomen eorumdem apostolorum prætulisse affirmant, licet ætas posterior a reliquiis sancti Victoris ibidem conditis ecclesiam, abbatiam et monasterium sancti Victoris tractu temporis appellaverit. Et a Leone quidem id præstitum Cassiani precibus autumant, ut gratiam rependeret pro insigni opere, hortatu ejusdem Leonis per Cassianum scripto, de Incarnatione Domini contra hæresim Nestorianam: quod opus ipsi Leoni dicaverat, dum diaconus Xysti III in Galliis versaretur. BLANCH.

annis et Pauli. Hic constituit, ut monacha non ac- A ordinationes quatuor in urbe Roma per mensem ciperet velaminis capitis benedictionem, nisi probata fuerit in virginitate sexaginta annorum. Hic constituit supra sepulcra apostolorum custodes, qui dicuntur cubicularii, ex clero Romano. Hic fccit enim Massilienses, sancti Victoris monasterium,quod inter occidentalis Ecclesiæ cœnobia celeberrima et antiquissima memoratur, fundatorem habuisse Cassianum, Leonis Magni amicissimum : qui sancti Pachomii regulas, aliorumque Patrum Egyptiorum in Occidentem perferens, duas quoque ecclesias una cum monasterio erexit. Easdem a sancto Leone Magno fuisse dedicatas historici Massı lienses tradunt, præ ceteris diligentes Ruffi pater et filius, lib. xi, cap. 1, num. 5. Superiorem titulo sanctorum Petri et Pauli apostolorum insignitam, inferiorem vero sub invocatione Deiparæ, et sancti B

IN SCRIPTA SANCTI LEONIS
NOTITIA HISTORICO-LITTERARIA

(Ex Schoen., Bibl. litter. Patr. Lat.)

MONITUM EDITORIS IN SEQUENTEM NOTITIAM

Schonemannus, ex quo accipimus in scripta sancti Leonis Notitiam litterariam sequentem, e grege acatholicorum est oriundus. În ea igitur multa Sectariorum errores desudant, præsertim in elogiis quibus donator sancti doctoris Operum editio a Quesnello, et cum aliæ editiones, scilicet Poletti, Petri Cacciarii et fratrum Balleriniorum, post Quesnellianam, redarguuntur; v, g. dogmata catholica vocantur inveterati errores, col. 84, lin. 38; et col, 88, 89, crimini vertitur Andreæ Poletti, quod suam anti-Quesnellianam editionem, expurgaverat contumeliis quibus sanctum Leonem affecerat Quesnellus. Attamen nobis visum est, contemptis hæretici cavillationibus, quæ injuriosius exponuntur quam periculosius, non prætermittendam esse Schænemanni Notitiam. Frustra enim aliunde hæc eruditissima in sancti Leonis scripta disquisitio repeteretur.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]
« PoprzedniaDalej »