ENCYKLOPEDYJA POWSZECHINA.

LISTA WSPÓŁPRACOWNIKÓW

którzy dotychczas przyjęli udział w tém dziele.

ENCYKLOPEDYJA

POWSZECHNA.

TOM CZWARTY

(Bol.-Cec.)

Homo sum, humani nil a me alienum esse puto.

TERENCYJUSZ.

Człowiekiem jestem, a wszystko cokolwiek ludzkość
obchodzi, nie powinno mi być obojętném.

WARSZAWA.

Nakład, druk i własność S. Orgelbranda Księgarza i Typografa.

1860.

Wolno drukować z warunkiem złożenia w Komitecie Cenzury,
po wydrukowaniu prawem przepisanéj liczby egzemplarzy.

w Warszawie dnia 1 (18) Października 1860 roku.
Cenzor, Radca Kollegijalny, Stanisławski.

B.

Bolivar (Szymon), z przydomkiem el Libertador, oswobodziciel, zwany także Washingtonem Ameryki Południowej, którą wyswobodził z pod jarzma hiszpańskiego, jeden z największych mężów Nowego Świata, urodzony 1783 roku w Caraccas, z szlachetnej i zamożnej rodziny staro-hiszpańskiej, której jedynym był potomkiem płci męzkiej. W dziecinnym jeszcze wieku straciwszy rodziców, wychowany został przez wuja, markiza de Palacios, a za szczególną laską rządu hiszpańskiego, który niesłychanie uciskal krajowców, pozwolono mu, jakkolwiek kreolowi, uczęszczać na wydział prawny w uniwersytecie madryckim i inne także zwiedzić kraje europejskie. W Paryżu, gdzie zalety osobiste ulatwiły mu przystęp do najwyższych towarzystw, starał się nabyć wiadomości niezbędnych dla wojskowego i polityka; gorliwie słuchał nauk w szkole normalnej i politechnicznej, tu też zabrał znajomość ze sławnym Alexandrem Humboldt'em i jego towarzyszem Bonpland i ściśle się nawet z nimi zaprzyjaźnił w czasie wspólnej podróży do Niemiec, Wloch i Anglii. Będąc panem ogromnego majątku, bo przeszło 200,000 franków rocznego dochodu, wśród rozrywek stolicy francuzkiej, powziął zamiar ulżenia losowi nieszczęśliwej ojczyzny; byla to myśl zasadnicza wszystkich jego czynności, ją też postanowił zadaniem swojego życia. W 1803 r. ożenił się w Madrycie z piękną szesnastoletnią córką Bernarda del Toro, markiza Ustariz i z nią powrócił do Ameryki, gdzie przecież małżonka wkrótce padla ofiarą żółtej febry. W 1804 r. znowu udał się do Paryża, gdzie widok koronacyi Napoleona i niezmiernej potęgi, jaką szczęśliwy wojownik bez wielkiego trudu przywłaszczył sobie nad dumnym ze swej wolności narodem, głębokie sprawił na nim wrażenie; mówią że równie wtenczas, jako też przy koronacyi w Medyjolanie (1805), ostro ganil despotyczne postępowanie cesarza. W powrocie do ojczyzny (1809) zwiedził Stany Zjednoczone, poznał liberalne instytucyje i wpływ ich dobroczynny, a plan wyswobodzenia dojrzał w jego umyśle. Abdykacyja Karola IV i Ferdynanda VII, oraz wstąpienle na tron Józefa Bonaparte, zdawały się zrazu sprzyjać jego zamiarom; przybywszy do Venezueli, połączył się z patryjotami, a gdy się 19 Kwietnia 1810 r. uorganizowato powstanie w Caraccas, junta wysłała go do Londynu, zkąd we Wrześniu 1811 r. powrócił z transportem broni. Pod dowództwem Mirandy, niegdyś oficera armii rewolucyjnej francuzkiej pod generalem Dumouriez, wstąpił do szeregów w stopniu podpułkownika, a kiedy po upadku Mirandy Hiszpanie podbili Venezuela, Bolivar zmuszony był schronić się na wyspę Curaçao. Wszakże już we Wrześniu 1812 r. wystąpił na nowo pośród powstańców Nowej Grenady 1

ENCYKLOPEDYJA TOM IV.