Obrazy na stronie
PDF

tience et à la modestie, ne se vante plus de ne pas A vices dans sa guerre de Flandre, tandis que la savoir se venger (1).

même peine était commuée contre les ofticiers Le 14 juin 1303, dans une assemblée convoquée royaux qui ne s'y opposeraient point (7), le chef dans l'eglise de Notre-Dame (2), il reçoit, non plus illustre de l'ordre le plus puissant de l'Europe étail comme roi, mais comme champion de la foi et trainé aux tours du Châtelet, que gardaient quatrecomme défenseur de l'Église (Henri VIII invoqua vingts sergents à cheval el quatre-vingts sergents à aussi ce titre au XVI° siècle), l'acte d'accusation pied (8), c'était, sans doute, ce que le roi appelait, où Guillaume de Plasian reprochait au pape d'a- de même que lorsqu'il avait fait arrêter l'évêque de voir voulu réunir la puissance temporelle et la puis- Pamiers : offrir à Dieu le meilleur de tous les sasance spirituelle. Les députés des trois ordres de crifices par la voie de justice (9). l'État entendirent l'énumération de tous les chefs Boniface VIII voulut honorer le dévouement de d'accusation, la plupart si infåmes qu'on ne peut Jean de Pontoise, en lui accordant deux priviléges les reproduire: puis le petit-fils de Louis IX, dont qui passèrent à ses successeurs : le premier était ce même pape Boniface VIII avait proclamé la béa- de sceller en cire blanche (10), le second était de platification (3), déclara que, bien qu'il eût voulu, fils cer sur son sceau l'image du pape, assis dans la respecteux, cacher au peuple la nudité de Noé, B chaire de saint Pierre, et revélu des ornements il se trouvait obligé, par sa conscience, de déférer pontificaux, et Boniface VIII expliquait ce privilege au vou formé par Guillaume de Plasian (4), pour la par ces paroles mémorables adressées à Jean de convocation d'un concile qui jugerait le pape. Les Pontoise : Mecum sedisti, mecum sedebis (11) ! Enfin évêques présents adhérèrent après un peu d'hésita- lorsque Sciarra Colonna, caché quelque temps chez tion (5). Une seule voix (6) s'était élevée avec cou- l'usurier florentin Musciato Francesi, autre comrage pour défendre l'honneur de la papauté et pour plice de l'avidité et de la violence de Philippe le protester contre l'usurpation sacrilége des droits Bel (12), pénétra dans Agnani en criant : Vort au et des libertés de l'Église : ce fut celle de l'abbé de pape ! on y trouva la bulle Super Petri solio, où la Citeaux. Philippe le Bel, qui était décidé à ne s'ar- captivité de l'abbé de Citeaux était mentionnée rêter devant aucun obstacle, ne respecta ni sa parmi les attentats qui appelaient sur le roi de pieuse conviction, ni sa courageuse persévérance France les foudres de l'Eglise (13). Tandis que le roi faisait publier une sentence de Boniface VIII ne survécut que quelques jours à mort contre tous les ecclésiastiques qui sortiraient l'attentat d'Anagni. Ses contemporains l'avaient de France, parce qu'il avait besoin de leurs ser- accusé d'ambition et d'avarice : il s'était réhabilité

(1) Persona humilis et benigna, misericors et mansueta, timorata apud Deum et apud homines, semper timens peccare in agendis, magnæ religionis et fidei ardore succensa, vacans diebus singulis orutioni et divinis officiis, summæ patientiæ atque modestia, nec unquam ad vindictam inimicorum suorum guerrus movit vel fovit. Dupuy, Pr., p. 438.

(2) Concilio Parisiis in ecclesia B. Mariæ con-
gregato. Chr. MS. citée par Raynaldi, 1303, 35.
(3) Ce fut celui qui saint Looiz

Canonisa et releva;
Mès le sien lignage trouva
Après moult cruel anemy;
Quand je le di, ce poise mi.

(Godefroi De Paris, Ch. met., 2210.)

(4) Faut-il écrire: Plassian, Plasian, Plessiac ou Plessis, Nogaret ou Longaret? Toutes ces manières d'orthographier les noms sont du temps, et rien ne prouve mieux combien ces noms étaient obscurs. Plasian et Nogaret prenaient le titre de chevaliers ès lois. Un manuscrit me fournit le texte d'une de ces concessions de chevalerie juridique : Notum... quod nos dilecto nostro Johanni Marci, legum doctori, de Montepessulano, suis meritis exigentibus, de gratia concedimus speciali ut ipse, non obstante quod nobilis non existat, militari cingulo, quotiens sibi placuerit, valeat insigniri, et ad omnes actus nobiles admittatur. Registre des concessions royales sous Philippe le Bel, fol. 123. (Archives de Belgique). Le même manuscrit renferme plusieurs pièces intéressantes pour la biographie d'Enguerrand de Marigny, de Guillaume de Nogaret et de Guillaume de Plasian. Voyez notamment le contrat de mariage d'une fille de Guillaume de Plasian avec Raymond Pelet, seigneur d'Alais.

(6) Hujusmodi negotium non solum arduum imo arduissimum reputantcs. Dupuy. Pr., p. 102.

(6) L'abbé de Cistiqux seul, à eux non assentant, avec indignation et desdaing tant du roy comme des prélats, Chr. de St-Denis, V. p. 150 Abbate Cistercii duntaxat excepto, Cont. Guill. de Nangis, 1303, Giov, Villani, VIII, 62. La chronique en vers des abbés de Citeaux dit de lui : Fulgur tonans sceleratis. Peut-être faut-il ajouter au nom de l'abbé de Citcaux ceux des abbés de Prémontré et de Cluny, Ann. dominican Colmar. 1303.

(7) Dupuy, Pr., pp. 132 ct 133. Philippe le Bel profita de celte défense pour faire arrêter tous les prêtres italiens qui se trouvaient en France. Voyez la bulle : Super Petri solio, Raynaldi, 1303, 36.

(8) Ordonn. du 15 novembre 1302, Félibien, Pr., p. 618.

(9) Deo facere per viam justitiæ sacrificium optimum. Dupuy, Pr., p. 630. Je ne trouve aucune mention de la captivité de Jean de Pontoise dans les statuts de l'ordre de Cileaux de 1303, J'y lis seulement : Cum ordo sit in magnis debitis, et diverzis creditoribus obligatus.

(10) Ceci était paraît-il, une distinction trèsimportante. Les empereurs n'employaient point d'autre cire, et l'on rapporte que lorsque Frédéric IV créa un duc de Modène, il lui accorda le privilége de sceller en cire blanche. Eléments de paléographie, par M. de Wailly, II, p. 52.

(11) Sartorius, Cist. bis-tertiun, p. 626 Cistercienses, dit saint Antonin de Florence, fuerunt magna columna Ecclesiæ.

(12) D'après Villani, ce fut Musciato Francesi qui donna à Philippe le Bel le conseil de falsifier les monnaies.

(13) Raynaldi, 1303, 36.

aux yeux de la postérité, en offrant au martyre un laume de Nangis raconte qu'il avait abdiqué la front chargé de quatre-vingt-six années (1). A peine dignité abbatiale pour préserver son ordre des la tombe est-elle ouverte pour lui, que le comte de funestes conséquences du ressentiment du roi (2). Flandre et l'abbé de Citeaux l'y suivirent. Il sem- Cependant le souvenir de sa sainteté et celui de ble que le dernier représentant de la puissance son courage se conservèrent entourés de respect, temporelle de la papauté ait entrainé avec lui les et il fut inscrit dans le martyrologe des bienheuderniers représentants de la puissance des grands reux de Citeaux, où l'on a résumé, en quelques vassaux et des ordres religieux.

mots, l'histoire de sa vie: Per multos labores et Gui de Dampierre acheva ses jours dans la tour varir rerum discrimina, ad pietatis monasticæ fade Compiègne, el ce fut dans une abbaye de l'or- stigium, indefesso studio, ascensus (3). dre de Citeaux qu'il reçut la sépulture.

C'est à peu près ce que la chronique des Dunes Jean de Pontoise avait déjà cessé de vivre. Plus dit aussi de l'abbé Jacques de Biervliet, mort vers heureux que Gui de Dampierre, il avait vu s'ouvrir le même temps que Jean de Pontoise, et réduit, les portes de sa prison, et le continuateur de Guil. comme lui à se démettre de son autorité : Senio et

(1) Godefroi de Paris est peu favorable à Boni- o contrahere contigerit, locis et terminis assignatis, face VIII, mais le pontifical des papes d'Avignon a sine diminutione aliqua, persolvatis. Licebitinsuper, suffi pour le faire regretter, et le poëte chroniqueur

pro expensis et laboribus evitandis, primam solutioajoute :

nem facere dicto patri vel ejus mandato, in Divione,

tempore capituli generalis. Si vero regii collectores Ose dire qu'en franchise

aliquid jam a vobis extorserint vel levaverint, noFu tenue à son temps l'yglise,

mina ipsorum collectorum et summas persolutas per Et si croy, à vérité dire,

litteras mittatis, vel etiam deferatis, et nos illud Que l'en li fist tout le martire

faciemus de vobis et ordine defalcari, etc. (Ms. des Por l'église qu'il avoit chière.

Dunes, no 609.) (2) Cont. Guill. de Nangis, 1304; chron. de

Le second se rapporte à la levée d'un cinquième, Saint-Denis, V, p. 162. L'abdication de Jean de Pon

faite en 1305 (Pr. des libertés de l'Eglise gallicane, toise ne termina pas les persécutions de Philippe

II. p. 234.) le Bel contre l'ordre de Citeaux. Je citerai, à ce

Acuti doloris aculeis in intimis confossi, causam, sujet, deux documents.

imo casum nostri ordinis Cisterciensis et totius eccleLe premier est relatif à la dime biennale accor sive gallicanæ deplorantes multipliciter aggravari, dée par le pape Benoît XI (Bulle du 14 mai 1304, . intimamus quod nuper Parisius, reverendus in Chrisà Pérouse : Ex multiplici negotiorum varietate, C to pater, dominus abbas Cisterciensis, una cum MS. des Dunes, no 338, et Leblanc, Traité des teris prælatis regni et personis ecclesiasticis convocamonnaies, p. 188), afin que le roi de France amé- tus ad tractandum de subventione domino nostroregi liorât sa monnaie (ut moneta considerato communi præstanda, prætextu quorumdam privilegiorum sibi fidelium commodo, ad valorem et pondus reducatur a domino papa concessorum de novo, annuens ne in quo fuit tempore beati Ludovici.

virtute dictorum privilegiorum majora possemus inVenerabilibus et in Christo karissimis coabbatibus currere gravamina, coactus concessit, una cum casuis salutem, et post labentis vitæ tribulationes et teris prælatis regni et aliis personis ecclesiasticis pro oppressiones varias, felicitatis æternæ solatium se, nobisque, monasteriis et locis nostri ordinis in præstolari.

dicto regno constitutis, quintam unam omnium redUniversitatem vestram credimus non latere, 9:10 dituum et proventuum nostri ordinis in duobus termodo biennalis decima domino regi Francorum per minis persolvendam, etc. (Ms. des Dunes, n° 515.) summum pontificem sit concessa, et qualiter ipse Voyez aussi Martène. Thes. anecd., I, col. 1343. dominus rex per collectores suos et baillivos ad solu- Il faut descendre jusqu'aux dernières années de tionem subitam et insolitam voluit compellere nos et Philippe le Bel pour trouver les traces d'une répanostros, et abbatias singulas et loca nostri ordinis ration dictée, soit par le remords, soit par la singulariter decimari, in ipsius ordinis posteram crainte d'une insurrection générale. Un document confusionem et inopinabile acirreparabile detrimen- conservé aux archives de Lille nous apprend que tum: propter quod, reverendus pater, dominus Cister- n le roi exempta, au mois de septembre 1312, l'ordre ciensis, præsentibus et futuris periculis obviare cu- " de Citeaux de toutes les dimes qui pourraient être piens, et honorem ordinis incontaminatum pro viri- levées à l'avenir, et j'ai sous les yeux une lettre bus observare, regiam adiit majestatem, el tandem, du 20 mars 1313 (v. st.) où il annonce qu'il veut votiva favente gratia, non sine cordis angustia et venir en aide à l'abbaye de Clairvaux, jadis si ceafflictione spiritus, cum domino rege prædicto com lèbre par la pompe et l'éclat des cérémonies reliposuit, prout alias factum extitit, sicut in litieris gieuses, mais déjà menacée d'une ruine complète. regiis inde confectis, quarum tenorem vobis mitti

Monasterium inter cætera monasteria præclarum mus, plenius continetur. Quocirca universitatem

et nobile, tot et tantorum onere debitorum opprimi. vestram monemus et hortamur in Domino, vobis

tur, quod, nisi de celeri remedio provideatur eidem, nichilominus in virtute sanctæ obedientiæ, dantes firmiter in mandatis, quatenus vos et vestrum qui

ipsius monasterii servientes per loca varia disperlibet summas vobis in ultima nuper petita decima

gere miserabiliter oportebit, et per consequens in eo tione impositas in moneta debili, in bona et forti

divinum officium, quod ibidem hactenus tam de

vote, tamque solenipniter celebratum extitit, ommoneta parvorum et antiquorum Turonensium, pro

nino destrui, ipsumque monasterium ad irreparaduadus decimis, duobus terminis infrascriptis, prædicto patri domino Cisterciensi vel ejus mandato,

bilis desolationis miseriam devenire. (Ms. des apud Parisius, in octava beati Remigii proxima, pro

Dunes, n° 868.) prima decima, et pro secunda in octava Beati Jo

Et c'est Philippe le Bel lui-même qui, avant de hannis Baptistæ continue subsequentis, sub exposi

mourir, traçait ainsi la triste bistoire de son règne ! tione bonorum vestrorum manui regice, et obliga- (3) Henriquez, Menol. ord. Cisterc. p. 92 ; tione usurarum, si quid absit et propter hoc mutuum Gallia christiana, IV, col. 998.

longa cgritudine fractus (1), et celle plainte su- A XI siècle, ce siècle remarquable entre tous ceux préme, aussi vraie pour l'abbé de Citeaux que “du moyen âge par sa science et sa gloire, ses verpour l'abbé des Dunes, pour le pape que pour le tus et son génie. comte de Flandre, n'est que l'histoire de la fin du

(1) Chr. mon. de Dunis, p. 14.

DIPLOMATA DUO

HUCUSQUE INEDITA (1).

R hoc vigore ecclesiasticæ justitiæ de manu ejusdem Hatto Trecensis episcopus, ad preces Hugonis Antis. militis excussimus, et donum quod de cæteris in siodorensis episcopi et Bernardi Claravallensis,

eadem ecclesia prædictis canonicis feceramus de monasterio Áremarensi ecclesiam de Clareio et ec

hoc etiam supplere curavimus. Hoc autem tali clesiam de Follis concedit.

modo factum est, quod prædicto abbati suisque

successoribus capellanum qui eidem ecclesiæ de(Intra an. 1132-1136.)

serviat sive regularem seu sæcularem eligere liceIn nomine sanctæ et individuæ Trinitatis, ego bit. Qui cum idoncam personam elegerit, eam epiHugo, Dei gratia Antissiodorensis episcopus, et ego scopo præsentabit, eidemque curam supradictæ BERNARDUS Claravallensis abbas, Onnibus Christi ecclesiæ absque ulla contradictione episcopus præfidelibus.

bebit. Isdem vero capellanus de his quæ ad jus epiOmnis qui est ex veritale libenter audit verita- scopale pertinent, scilicet de circadiis et synodis tem et perhibet testimonium veritati; eapropter respondebit. Debet autem eadem ecclesia per sinuniversitati fidelium notificamus quod Hatto, vene- gulos annos xvi denarios, octo videlicet in paschali rabilis Trecensis episcopus, ad preces nostras et synodo, octo vero in illa synodo quæ in Septembri per manum nostram dedit Aremarensi monasterio agitur; in tertio autem anno quinque solidos. His ecclesiam de Clareio el ecclesiam de Follis (2), lau- itaque a presbytero, qui in eadem ecclesia erit, dantibus Manasse de Villamauro, et Falcone, ar sicut consuetudinis est, in generali synodo persochidiaconis suis; et ut donum istud firmum illiba- C lutis; de cælero isdem presbyter liber et ab omni tumque permaneat, prædictus episcopus et nos exactionis genere absolutus permanebit. Hujus rei apostolico bonæ memoriæ domini Innocentii papæ cooperator exstitit dilectus filius et archidiaconus secundi munimine ...............

nosier Manasses de Villamauro, ad cujus curam ...... Ne vero tam manifesta veritas aliqua eadem ecclesia spectabat, Quia ergo hoc donum succedentium temporum vetustate vel muta. ... quanto saniori intentione factum fuit, tanto majori .... nostræ confirmare curavimus.

sollicitudine ne aliqua in futuro calumnia quassa(Original en parchemin, sans date. du dos est

retur confirmari debuit. Idcirco nos præsens scri

plum inde fieri voluimus quod non solum nostri écrit: « De ecclesiis Clareiiet de Follis donatio nobis facta. » Le sceau qui pendait, par double

sigilli impressione, sed etiam legitimarum personaqueue, en parchemin, manque.-- Archives de

rum quarum nomina subsequuntur attestatione mul'Aube, fonds de Moutier Ancey).

nitum reliquimus, Hæc sunt ergo nomina testium,

qui interfuerunt : Dominus Guido, abbas monasterii II.

Aremarensis; domnus Theobaldus, abbas monasHatto Trecensis episcopus ad preces « bonæ memo

terii Dervensis; domnus Odo, præpositus Beati Petri; rice » Bernardi abbatis Claraevallensis ecclesiam Manasses, archidiaconus de Rumillei; Gibuinus, Lusiniaci canonicis B. Lupi Trecensis concedit.

cantor et archidiaconus; Stephanus de Venisiaco;

Garnerus de Sancto Remigio, presbyteri canonici (Anno 1143.)

Beati Petri; Stephanus Lupus canonicus Beati Petri Ego Hatto, Dei gratia Trecensis episcopus. U et sacerdos; Eustachius, Hilduinus de Paulibus ; notum fieri volo omnibus tam futuris quam præ- Angelmerus de Sezannia; Stephanus filius Girulli; sentibus quod bonæ memoriæ domnus Bernardus,

Milo de ... canonicus Beati Petri; Guido comes abbas Clarævallensis a nobis petiit quatenus eccles Jarrensis; domnus Helenus abbas de Arripathorio, siam Lusiniaci canonicis Beati Lupi Trecensis

Gaufridus de Peronia; Gaufridus Altisiodorensis ; concederemus. Quem scilicet abbatem cum pro

Gancherus de Firmitate, monachi de Claravalle. sua sanctitate in magna veneratione haberemus Actum est hoc anno ab Incarnatione Domini nonihilque ei quod a nobis juste peteret omnino ne

stri Jesu Christi MCXLIII, epacta XI, concur

stri Jesu Christi MUAL, gare vellemus ; prædictam ecclesiam supradictis rente iv, regnante Ludovico Francorum rege, Teocanonicis, domno scilicet Everardo abbati cæteris baldo in Tricassino comitatum administrante. que fratribus sub ejus regimine Deo famulantibus (Original en parchemin. Au dos est écrit: « Scriptueorumque successoribus, salvo nostro episcopali

ra Hattonis episcopi de Ecclesia et minori dejure, in perpetuum concessimus. Sed quia quidam

cima de Lusiniaco, » et en caractères du miles nomine Galterus Piscator tertiam partem in

XV° siècle : « Lettre de la donation de l'église minuta decima et in oblationibus quatuor majorum

de Lusigny et des mesmes dismes » Le sceau solemnitatum et in censu atrii antiquitus habue

qui pendait, par double queue, manque. rat et usque ad nostrum tempus tenuerat, totum

Archives de l'Aube, fonds de Saint-Loup.)

(1) Dedit D. de Jubainville.
(2) Les églises dont il s'agit sont celles de Clerey et Faux-Fresnay.

INDEX RERUM ET VERBORUM

VOLUMINIS SECUNDI.

Revocatur lector ad numeros crassiores textui insertos. Littera n. notas designat.

Abbates spiritali et temporali consolatione lactare de-
bent sudditos, 102.

Ablutio exterior in baptismo interiorem designat, 315.

Abnegatio sui quid, 812, 823. Abnegatio sui ipsius ad
placendum Christo necessaria, 285, 635.

ABSALOY pax patris dicitur, 42. Eorum et figura qui su-
perioribus derogant, 42. Absaloni Judas comparalus, 509.
Abscondi in abscondito faciei Domini, 3.

Abstinentia cur croco comparata, 486. Major in mode.
rato cibo quam in omnimoda abstinentia, 483. Abstinentia
duplex, 483. Abstinentiæ virtute Christus fuit præditus,
483. An in ea Joannem excelluerit, 483. Abstinentiæ effe-
clus 846 et seq. Abstinentia vitiorum potior quam cibo-
rum, 834. Charitas abstinentiæ debel semper esse immi-
sta, 486. Abstinentia vitiosa, 485. Vitia vitanda in absti
nentia, 484 et seq. Vide Jejunium.

Abusus convertit creaturas homini in perniciem, 344.
Accusatio voluntaria in capitulo apud Cistercienses, 74.

Acedie vitium quid, et quibus infestum, 453 et seq.,
456, Acediæ remedium, 454. Acedia duplex, 387.

Actio via ad contemplationem, 136, 150, 684. In actio-
nibus propriis mala intentio, in alienis prava interpretatio
cavenda, 71. Actio prava religiosis et sacerdotibus maxi-
me vitanda, 572. Christus non solum contemplationi, sed
etiam actione vacantibus se manifestat, 1003. Actionis et
contemplationis vicissitudo, 402. Modum in actione et
contemplatione tenendum oratio docet, 402. Vigilancia in
oratione et actione commendatur, 1003,

Activa vita deficiet, non contemplativa, 871. Activæ et
contemplativæ vitæ discrimen, 31, 869 et seg. Utriusque
officia, 31,869. Activæ et contemplativæ vitæ figura Lia et
Sara, 511. Sponsæ proprietates et officia in vita activa,
791. Boni acius, qui et moderatione discreti sunt, et une
ctionis devotione repleti, 150.

Adam qualis conditus, qualis lapsus, 117, 725. Cur fru-
clus in paradiso ei interdictus, 542. Ejus peccatum cur
tam grave, 542. Multa complectitur, 542. Quomodo coo
peratur in bonum, 705. Adæ maledictio in Dominica an-
puntiatione mutata in benedictionem, 983. Adamus an
salvatus, 840.

Adhærere Deo quid, 646. Adhærens Deo quomodo unus
cum eo spiritus sit, 181. Adhærentis Deo quanta felicilas,
411, 412. Visio sponsi bona, sed adhæsio arctior; melior
tamen utraque, 2.

Adolescentes decent verecundia, laciturnitas, obedien-
tia, 373. Adolesceptia bellis obnoxia, 376. Adolescentum
institutio permagni est momenti, 374. Adolescentum cu-
stodia, custos castilatis, 376. Impudentiæ vitium in adole-
scentibus detestabile, 379.

Adulationi aures claudendæ, 874. Adulationis et mise-
rationis oleum, 111.

Adulterium spirituale, 879.

Adventus Christi spiritualis in animam cur, 912. Ejus
utilitas et fructus, 913. Adventus Christi triplex gratiæ,
gloriæ, et utriusque simul, 913. Adventum secundum
Christi nunc exspeciat Ecclesia, 909. Christo advenienti
quomodo occurrendum, 911.

Adversa præcogitanda, 873. Cor ad ea præparandum,
355. Adversis cur justi exerceantur, 395, 1016. Adversa
et prospera ut eis cedant, 239. Adversa et prospera ur-
gent nos ad cursum amoris, 393. Christus suo exemplo
nos docuit modestiam in prosperis, patientam in adver-
sis, 994. In adversis et prosperis Deo inhærendum, 277.
Amor fortis in prosperis, et in adversis, 392.

Adversitas et prosperitas duo sponsæ ubera, inter quæ
dilectus requiescit, 434. Aquilone et austro significalæ,
134. Adversitatis et prosperitatis vicissitudo in apostolis
et in Ecclesia, 129 et seq., 134. Adversitatis utilitas, 861
et seq. Tria ei opponenda, 778. Adversitati amor non ce-
dit, pec naturæ infirmitati, 6. Vide Afflictio.

Ædificatio spiritualis necessaria, 976. Scandalizas si
non ædificas, 976.

Ædificia sumptuosa improbantur, 217 et seq. Virile pro.
positum enervant, 217.
• Ædificia simplicia concupiscentiam frenant, at pauper-
tatis amorem conservant, 217. Monachorum habitacula a
sæcularibus viris ædificari non decel, 217. Simplicitas et
pauperlas monachorum decorant ædificia, 217.

Ægyptii monachi bomines coelestes, angeli lerrestres,
218. De labore suo pascebant pauperes, urbium alebant
carceres, 218. Eorum cellæ quiales, 218.
Ægyptus mundi figura, 386, 571.

A ELREDI abbatis obitus et elogium, 140 et seq., 141. Ejus
patientia, 140. Sermo, studium et doctrina, 141.

Æterna ut videantur, transilionda temporalia, 166.
Æternorum amor terrena vilescere facit, 632. Áternæ
vitæ felicitas et jucunditas, 325. Quis ejus capax, 325.

Æternitas suum tempus habet, 9. Triplex radius diei
æternitatis, 168. Æternitatis dies quomodo plares, 168 et
seq.

Affectatio in verbis gloriolam redolet, 116.

Affectionis et affectus discrimen, 249. Sermo cordis, af-
fectio, 294, Affectiones dulces et sanctæ sunt sponsæ aro-
mata, 128.

Affectionis utilitas, 861 et seq. Afflictione carnis melior
est amoris affectio, 104. Cur Deus alios affligat hoc in sæ-
culo; aliis vero pareat, 421. Vide Adversa, Flagella, Tri-
bulatio,

Affectus est quasi quædam anima boni propositi, 95.
Affectus pius animo illapsus, lac videtur, 89. Affectus in-
terni et spirituales sine experientia nequeunt intelligi,
315. Affecium meditatio informat, si discreta est; refo-
vet, si crebra est, 95. Absque affectu intelligentia steri-
lis, 78. Affeclus in amore loquitur, 1. Affectus divini
tempore desolationis ad memoriam revocandi, 666. Qua-
luor a nobis Deus exigit affectus, 254. Quæri non potest
dilectus nisi affectu expedilo, 157. Inordinatus in amicos
affectus quomodo ordinandus, 457 et seq. Non rei usus,
sed pravus ejus affectus in vitio est, 331.

Alacres spiritu per capreas et cervos designati, 39.
ALBERICUS Ostiensis episcopus, 1053.
ALEXANDRI Magni præclarum responsum, 433.
Alexander papa tertius arguitur, 100, 101 et seq.
Altaria tria quibus vota superponere debemus, 781. .
Amabilem esse peculiare Dei donum est, 976.
Amabilia Dei ultro se nobis offerunt, 235.

Amandus Deus sine modo, 58. Cum Deus amat, non
aliud vult quam amari, 401. Solus propter se amandus,
549, 619. Supra Deum nibil amandum, 238. Nequidem
ejus dona, 415. Si vis amari a Deo, reforma in te imagi-
nem ejus, 364. Solus amor est, quom a nobis exigit Deus,
aut cum beneficiis obruit, aut flagellis corripit, vel consi.
liis instruit, vel mandatis astringit, 395. Injustus est qui
tantum amare Deum non desideral quantum a creatura
rationali amari potest, 236. Prohibemur plus sapere
quam oportet, sed amare etiam plus quam possumus
præcipimur, 396. Gravis opprobrii res est in naluram, si
plus in deterius proficere possunt ejus corruptores, quam
in bonum veri amatores, 245. Amarı Deus non potest,
nisi mundo contemplo, 392. Deus quomodo amandus sea
curdam tres animæ vires, 364. Nosse et amare Creatorem
totum hominis bonum, 324. Homo Deum amando vere
est, 241. Non potest esse ad quod factus est, nisi amando
Deum, 239. Animæ seipsam in Deo amantis felix status,
409. Felix cordis Deum amantis status, 340 et seq. Amare
jam tenere est, etiam assimilari et uniri est, 27. Amanti
Deus cibus est et esuries, 394. Beati qui Deum perfecte
amant, 240. Amare Deum edere est, 394. Timenti-
bus, non amantibus abscondita gratiæ dulcedo, 82. Amare
et amari fraternam unitatem facit, non congregatio-
nem, 279. Aliud et amari, et aliud studere amari, 976.
Studere amari propter Christum charitali servire est,

400. Amanti nihil difficile, 1050. Amanti quærere el rantur in bonum, 127. Amor lædus fæditatis suæ babait
nou inveuire grave, 8. Amantium varii affectus, 1. Amalia magistrus, 243. Amor falsus absentis obliviscitur, præseul
tis animæ suspiria, 427. Amantis animæ liquefactio, 398. blanditur; verus contra, 133. Amor oculus est quo Deus

Amaritudo præsens velociter transil, 138. Amaritudo videtur. 250, 251. Amor divinus visui comparatus, 25%.
cordis virtutes exercet, non evertit, 130.

Amor Dei edes, 233. Deo debemus limorem et amuren,
Ainbitio non eget incentivo, 181. Ubique pullulat, 182, 256. Amoris nomen et aflectus soli competit Leo, 238.
184. In desertis, in paradiso, in cælo, 182. Religiosis Amore Certius aliingilur Deus, quum cognitione, 232 et
eliam infesta, 937. Ambitiosi perstringuntur, 146.

seg. Deum solus comprehendit amor, 240. Deus amor est
AMBROSII opus in Cantica, 200.

quem qui amal, amuren amat, 394. Amare amorew ar-
Amen quam vim significandi habeat, 616.

culum facil, ut nullus sit finis ainuris, 394. Amor noster
Amicitia vera quæ, 832. Amicitia vera non est, nisi fir in Deum debitus est, non gratuilus, 98. Hunc tamen non
mum habeat in Deo fundamentum, 402. Amicitiam Dei quasi debilumi, sed ut graluitum accipit, 98. Amuris Lai
mereri, præcipuus vilæ fructis, 975. Amicitia necessi desiderium, 236. Amor amoris Dei, 233, 236. Amoris Dei
tudo ad tempus allenuenda potius, quani silentio suppri elogium, 623. Amore Dei dulcescunt amara, 210. Beati-
menda quæ ad salutem spectant amici, 194. Amicitiam ludo in amore, 830. Amoris pretium Deus, 622 et seq.
faciunt mutua conscientia et eadem voluntas, 278.

Amoris divini effectus in anima, 412. Anur humanum
Amico cuivis non credendum, 189. Amicorum delectus, animui Deo conciliat et ei unit, 32. Præparat habitace-
189. Amici et charissimi qui dicendi sint, el quid dille lum Deo, 623. Consolationes humanas non admittit, 39.
rant, 141, 142. Amicoruin cura monacho exuenda, 805. 366. Violala integrare, non integra violare consuerit, 417.
Amicus mundi quis, 293, 294.

Cæteros amores absorbet, 409. Exstinguit affectum SŁ-
Amor et charilas differunt ut genus et species, 611. culi, et ad difficilia roboral, 232. Sæcularium facit obil-
Amor homini connaturalis, 243. Languor est animæ 424. visci, 143. Ignis ainoris divini noxium absumit amoren,
Nihil aliud est quam vehemens et bene ordinata voluntas, 945. Qui Deum diligit ei se consubstantial, 412. Amoris
239, 245. Ars artium, ars amoris, 243. Est vis animæ na mandatum yuomodo semper povum, 58, 611. Commenda-
turali quodam pondere ferens eam in finem suum, 243. tio mandati amoris, 611. Amorem constare obser antia
Musto comparatus, 58. Amor est oculus, et amare videre præceptorum, 241. Amuris perfectio au hic detur, 236.
est, 396. Amori adversalur timor, limori obstinatio, 593. Præceplum amoris Dei hic perfecte impleri non potest,
Amor pt timor duo discipuli, 593. Amor reverentiam ne sed ab omnibus optari deb 1, 394. Amoris Dei dimeu-
scil. 400. Magis sibi respondent amor et huinilitas, quam siones, 424 el seg., 423. Amor noster divino justior, 393.
amor el majestas, 9. Amori: el rationis mutuum juvamen, Amor D-in via vuanto minor amore patriæ. 424. Beall
252. Amoris laugnor quid, 393. Amoris vigor ei languor quomodo in amore impares, 237 et seq. Amoris Dei indi-
upde, 401. Amor vehemens languorem inentis et carnis cia, 366 et seq. Amoris origo, 244. Amor in oratione ma-
producit, 159. Amor nec infirmitati naturæ, nec adversi gis exæstual, 159. Cur duce opus sit homini in via amo-
tali cedit, 6. Mens exoccupala languel amore, 155. Non ris, 243. Parænesis ad amorem Dei, 417. Exhortatio ad
potest amor esse, et dulcis non esse, 104. Ubi amor, non amorem Dei el prouinii, 612. Igne amoris bic præstat
labor, sed sa por est, 401. Amor mutus non est, usum ha purgari, quam postea igue purgatorii, 906 et seq. Amoris
bet vocis, 94. Amoris periecti vis, 60, 154, 710. Amoris Dei vecessitas, 401. Amor a Deo, in Deo, ad Deum cha-
violentia, 401. Amoris violentia iinpossibilitate non frena ritas est, 248. Amoris Dei triplex status, 263. Utriusque
tur, 393, 394. Ratione non compescitur, 391. Impatientia Oiticia et discrimina, 263 et seq., 264 et seq. Inter se invi-
ejus laudabilis, 394. Amor in patientes dulcem agit tyran cem communicant, 264. Tres in homine potentiæ ad co-
nidem, 58. Amoris impelus, 127. Amoris afiectio melior gnitionem et amorein Dei conducentes, 319. Amoris sti-
est, quam carnis afflictio, 104. Perfecti amoris natura, mulus creationis beneficium, 414. Amori Dei, ut verus
400 et seq. Amoris effectus, 730. Amori omues obediunt, sit, quinque necessaria, 278 Amor Dei erga nos qualis el
643. Amor qaomodo fortis ut mors, et tamen causa lan quantus, 339, 416 el seq., 432. Deus ad amorem sui amore
guoris, 497. Amor fortis in prosperis el adversis, 392. So. suo nos excitat, 238, 239, Amoris divini erga homines
Jus amor difficultatis nomeu ignorat, 396. Difficiles non contemplatio, quam suavis, 411. Amor Dei pluribus com-
habet aditus, 127. Amori nihil satis est, 58. Amoris fames municatus ex communione non decrescit, 416. Amoris
insatiabilis, 394. Amor ipse sibi meritum et præmium, Deisigna sunt flagella, 293. Amor er desiderio promis so
401. Amoris fructus, usus ejus, 401. Frustra quis avere rum Dei procedens proprius est aniinæ, 421. Amoris er.
potest, frustra amare non potest, 391. Amor seipso sali iri ga Deum professio, 242. Amorem solum requirit Deus
non potest, et tamen nisi seipso pasci non potest, 58. pro collatis beneficiis, 528. Omnia invitant all amorem
Propriis contentus est meritis, 4. Amoris exercitium quam Creatoris, 396. Amplexus et osculum in divinis quid,
dulce, 59. Amor seu lætitia amor dulcesiil, 121. Amor 266. Amorem Dei lactat leclio, meditatio pascit, oratio
ita dilatat cor, ut extra se non exeat, 398. Amoris vinculo confortat, 219. Amoris irritamentum Christus, 66. Amo-
nihil Ienacius, 95. Amor unit, amor inebrial, amor ab- rem in Christo omnia spirant et exigunt, 60. Amoris sti-
alienat, 142. Nec abesse sustinet dileclum, nec ei suificit, mulus Verbi incarnatio, 401. Christus infans amorem pe-
154. Ulique dilectum sequitur, 10). Frequenter recenset lit, non timorem, 922. Amoris Christi in passione erces-
dileclum, 4. Rationem non consulil, modum ignorat, 393. sus, 660. Cor Christi amore vulneratum diligendum, 43%.
In qu'ete et otio nunquam quiescit, 7. De quiele ipsa in- Amore Christi sancti mortem non metuuni, 391. Amor
quietior reduitur, 7. Ad usum amoris quid accommoda- Christi non est gravis. 641 et seq. Vis amoris Christi erga
tius libertate et otio ? 2. Amor corda emollit, dilatat et discipulos, 1006. Christus amandus ex toto, 61. Virgini-
purgat, 398 et seq. Amoris excessus non diuturnus, 393. bus quantopere amandus, 474. Amatorum Christi felicitas,
Amor distractionum impatiens, 32 et seq. Amor etiam 622. Amos Petri et discipulorum imprudens, 420. Car
dum non quærit, parit amorem, 976. Veritas simplex et Petrus de amore ter interrogalns, 420. Amor dolorem
nudata gignit firvorem amoris, 156. Amor amantes reddit parturit de sponsi absentia, i. Per amorem Dei quæren-
sibi similes, 326. Deliciari curit, non sanari, 1. Debet dus ainor proximi,976. Causa amoris proximi Deus. 612.
esse prudeus et constans, 420 et sey. Ubi viget languor, Amor proprium monachorum officiom, 58. Amatorum
ibi viget; languet, si absit qnod amatur, 159. Ubi amor, mundi exitus, 323.
jbi cor et cogitatio, 333. Amor inimicos nescit, 391. On ANDREAM (S.) quid fecerit amplecti crucem, 311. Ejus
nia commendat, 46. Amor et timor peccatorem sibi subji. passionis fides, 715.
ciunt, 593. Amor indulgentia non eget, totum enim gra Angelus Deo similior quam homo, 414. Angeli oranti-
tiosum est, ubi solus est, 94. Amoris comes et fiducia, bus assistunt, 327, 1046. De nostra salute solliciti, 397.
973. Amoris indicia vix reprimi possunt, 158, Hic proprius Nostrum ad se adventum desiderant, 3:27. Angeli custo.
amoris usus es!, hoc ejus officium, ut totus sit in amando, des ligna cedrina, 278. In cellis piorum monachorum per-
31. De amore loqui nou potest, nisi qui amat, 389. Amor inde ac in coelis delectantur angeli, 204. Angelorum lin.
triplex : bonus, malus, mediocris, 611. Item Amor pius, guae, suggestiones porum, 276. Eorum praesentia nos con-
fervens et languens, 281. Amor mundi et amor Dei sibi tinere debet, 813. Eorum nomina recensentur et expo-
invicem contrarii, 621. Amor rationalis quid? 238. Amor nun'ur, 532. Angelorum admiratio de mysterio Incarna.
spiritalis tunc magis viget et vigilat, cum animalis sopi tionis, 67.
tur, 142. Sensus spirituales quinque amores, 250. Amor Anima quid, 223. Duos habet oculos, 396. Non distin-
naturalis odoratui comparalus, 251. Amor socialis gustui guitur a suis facoltatibus, 364. Trinitatis in ea vestigia,
comparatus, 250. Amor parerlum taciul comparatus, 250. 320. Animæ dignitas, 322, 323, 364, 365. Anima ex pretio
In Scripturis parum commendatur, 250. Amor inimicorum redemptionis æstimanda, 323. Quomodo Deo similis, 364.
auditui comparatus, 251. Amor privatus verum de seisso De origine animae disputatio ante sæculum xii, indefinila,
aufert judicium, 363. Amor sui non requirit causam, 401. 1056. Tempus præsens non corporibus, sed animabus assi.
Amor carnalis quomodo sensim in spiritualem transforme- gnatum, 299. Animarum cura onerosa, 156. Pro auimarum
lur, 247. Amor desiderii et fruitionis, 236. Amor cordis salote otia dulcia seponenda, 145. Animæ nomen cur tam
tolus est in affectu, 470. Amori puro ipsi obices coope- frequens in cantico amoris, 4. Anima fidelis cur sponsa

« PoprzedniaDalej »