Mss. in biblioth. Bodleiana asservantur.) 61. C. in biblioth. collegii corporis Christi. 62. N. in biblioth. collegii novi Oxoniensis. 63. 64. Veithiani 1. et 11. a bibliopolis Augustanis fratribusque hujus nominis cum Strothio communicati.

v. Codices locis aliquot a J. Fr. Gronovio inspecti; 65. 66. Barberini. 67. Andinus. 68. Venetus coenobii D. Antonii. 69. sqq. Florentini complures; et duo Oxonienses, totidemque Parisienses, forte ab Hearnio et Crevierio accuratius excussi.

His codicibus addendi sunt alii a Crevierio usurpati, duo a Gelenio, qui eos haud nominatim memorat, complures ab Aldo, Curione, Sigonio, Modio, Grutero, et aliis, qui ne dixerunt quidem, quot et quales fuerint, quidam Vallæ, nescio qui, (quorum meminit ad Liv. XXII. 12. et 51.) et vetustum exemplar ex biblioth. Benedicti Cornarii Patricii Veneti depromtum a Sabellico, qui ad illud Livium contulit in ed. Veneta a. 1491.

A Jo. Fr. Gronovio cum editionibus collati sunt codices. 3. 4. 20. 44-50. et 65. sqq. a Jac. Gronovio (cujus excerpta Jos. Wasse dedit Drakenborcho) 2. a Jano Gebhardo (forte et a Grutero ac Jo. Fr. Gronovio, qui Palatinorum codicum lectiones sæpe, numerum vero et indolem nusquam memorant) 6-9. et 40-43. a Drakenborcho 10-19. et 21-39. a Rhenano 51, 52. a Mɔdio 53. 54, ab Ursino 55. a Matthæo Klockio 56. ab Hearnio 57-62. a Strothio 63. 64. Nullus vero horum codicum omnes, qui supersunt, libros Livii continet, sed 51. lib. 1. 20. usque ad vi. 28.-14. lib. I-VIII.-13. lib. 111-X. et aliquot libri 1. et 11. fragmenta.-6.7.10.12.14.15.18. 19. 22. 23. 24. 28. 30. 40. 44. 45. 47. 48. 53. 54. 57. 60. 61. 63. lib. 1-x.-1. 2. 3. 8. 9. 11. 29. 30. 31. 32. 34.35. 41. 46. 52. 58. 64. lib. XXI-XXX.— 4. 20. 33. 36. 37. 38. 39. 42. 43. 49. lib. xXXI-XL. 16. 17. 21. 25. 26. 27. 50. 59. 62. lib. 1-X. et XXI-XL. 5. lib. XLIXLV. E codice quarto Nic. Carbachius in ed. Mogunt. 1519. primus restituit maximam partem libri XXXIII. inde a cap. 17. § 6. et extremam libri XL. a cap.37. § 3. ad finem; ex

quinto Sim. Grynæus in ed. Basil. 1631. libros quinque postremos; et ex Ms. Bambergensi Casp. Lusignanus in ed. Rom. 1616. prima 17. capita libri XXXIII. quæ Liviani operis partes in reliquis Mss. desiderantur.

Ad recensendas quoque Epitomas Livianas viri docti adhibuere codices Mstos; Sigonius quosdam, nescio quot et quales; Gruterus Palatinos; J. Fr. Gronovius Barbarinum et duos Gudianos; Hearne cod. N. Collegii Novi Oxoniensis et Norvicensem Jo. Mori, Episcopi Norvicensis; Drakenborch Bergianum Joannis van den Bergh, JCti et consulis Lugdunensis, Bandermakerianum Theodori Boendermakeri, Canonici S. Martini apud Trajectinos, Leidensem optimæ notæ, Lovelianum, quem supra Lovelianum 11. diximus, et Vossianos I. II. III. et Iv. qui cum reliquis codicibus Vossianis in Lugduno-Batavam migrarunt, et quorum primus, qui recentissimus est, omnes Epitomas, reliqui vetustissimi non nisi septem priores et duplicem seu diversam primi libri Liviani exhibent.

§ VII. De hujus editioniş indole et consilio.

De eo non est quod subtiliter disseram et copiose : nam nova hæc Livii editio plane accommodata est ad consilium, jam aliquoties a me, cum Silium, Juvenalem, et Vol. I. classicorum Scriptorum Rom. ederem, multis expositum commendatumque in Proœmiis, quæ nunc repetere nihil attinet. A Drakenborchiana textus recensione passim discessi, nec tamen temere unquam aut prava libidine multa mutandi novandique lacessitus, sed ubi criticæ rationes suadebant, ut vel antiquas lectiones a Drakenborcho repudiatas revocarem, vel novis probabiliores, et conjecturis virorum doctorum, ab eo in contextum receptis, alias aliorum, interdum et meas, substituerem. Plerumque tamen dubia et vel manifesto corrupta in commentario notasse et corrigendi periculum fecisse satis habui, eaque servare malui, quam, quæ meliora vel aliis vel mihi viderentur, scriptori lectoribusque obtrudere, cum incerta esset emendatio. Nova,

36 PROOEMIUM DE LIVII VITA ET HISTORIA ROM.

codicum præcipue Mss. subsidia, ex longinquo petenda et difficulter, his potissimum temporibus turbulentis, comparanda, frustra circumspexi. Omnes tamen copias, aliorum opera paratas, diligenter in rem meam converti.

Ut rerum narratarum summa et gestarum tempus sine mora cognoscerentur, breviaria concinnavi librorum capitumque, et in paginarum inscriptionibus annorum notas apposui. Fragmenta Livii auctiora adjeci, iisque omnes librorum ejus Epitomas, ob causas supra memoratas, his vero Indicem rerum memorabilium, in Livio et Epitomis obviarum, copiosiorem iis, quos alii confecere, et geographica paucis illustrantem, subjunxi. Ad calcem editionis rejeci insignia quædam antiquitatis monumenta et tabulas chronologicas historicasque, aptatas Livio, qui in annis ab Urbe condita numerandis non Varronianos, sed Catonianos calculos secutus est; quod patet ex frequenti designatione annorum III. 33. Iv. 7. v. 54. vII. 18. xxxI. 1. 5. 34. 54. In utraque æra multi adhuc nodi reperiuntur, quos Glareanus, Sigonius, Pighius, Dodwell, aliique, frustra expedire conati sunt. Qui vero Varronianam præferunt Catonianæ, hanc facile ad illam, duobus scil. annis semper adjectis, redigere poterunt.

QUOTIES magni alicujus mors ab Historicis narrata est, toties fere totius consummatio vitæ, et quasi funebris laudatio redditur. Hoc semel atque iterum a Thucydide factum : idem in paucissimis personis usurpatum a Sallustio. Livius benignius omnibus magnis viris præstitit. Sequentes Historici multo id effusius fecerunt.

Mox eadem.

Ut est natura candidissimus omnium magnorum ingeniorum æstimator T. Livius, plenissimum testimonium Ciceroni reddidit.

Proœmio lib. v. Controvers.

Pertinere ad rem non puto, quomodo Lucius Magius gener Titi Livii declamaverit, quamvis aliquo tempore suum populum habuit; cum illum homines non in ipsius honorem laudarent, sed in soceri.

Controvers. 24.

Titus Livius tam iniquus Sallustio fuit, ut hanc ipsam (sententiam)'Res secundæ mire sunt vitiis obtentui' et tan

quam translatam, et tanquam corruptam dum transfertur, objiceret Sallustio. Nec hoc amore Thucydidis facit, ut illum præferat. Laudat quem non timet: et facilius putat posse a se Sallustium vinci, si ante a Thucydide yincatur.

Controvers. 25.

Titus Livius, de Oratoribus qui verba antiqua et sordida consectantur, et orationis obscuritatem severitatem. putant, aiebat, Miltiadem Rhetorem eleganter dixisse, 'Exì τῷ πλησίον μαίνονται.

Velleius Paterculus lib. I.

Historicos (ut et Livium quoque priorum ætati astruas) præter Catonem, et quosdam veteres et obscuros, minus octoginta annis circumdatum ævum tulit, &c.

Idem lib. II.

Pæne stulta est inhærentium oculis ingeniorum enumeratio, inter quæ maxime nostri ævi eminent princeps carminum Virgilius Rabiriusque, et consecutus Sallustium Livius, Tibullusque, et Naso, &c.

Valerius Maximus lib. 1. cap. ult.

Quia supra usitatam rationem excedentia attigimus, serpentis quoque a T. Livio curiose pariter ac facunde relatæ fiat mentio. Is enim ait in Africa, apud Bagradam flumen, tantæ magnitudinis anguem fuisse, ut Atilii Reguli exercitum usu amnis prohiberet: multisque militibus ingenti ore correptis, compluribus caudæ voluminibus elisis, cum telorum jactu perforari nequiret, ad ultimum ballistarum tormentis undique petitam, silicum crebris et ponderosis verberibus procubuisse: omnibusque et cohortibus et legionibus ipsa Carthagine visam terribiliorem : atque etiam cruore suo gurgitibus imbutis, corporisque jacentis pestifero afflatu vicina regione polluta, Romana inde summo