Obrazy na stronie
PDF
ePub

censive d'Auxerre et autres lieux. Il fut en outre convenu que si, au jour indiqué, personne ne se présentait au nom de l'évêque de Bethleem pour recevoir ladite rente, la somme serait consignée entre les mains de l'abbé de Vézelay, qui devrait alors la remettre à l'église de Bethléem. Par chaque

[ocr errors]
[ocr errors]

» per suas proprias confirmantes, eadem faciant et jurent, infra annum » ex quo saisinam comitatus Nivernensis habebunt; et ita singuli qui » pro tempore erunt, faciant. Et insuper rogamus sanctissimum Dominum papam qui nunc est et qui pro tempore fuerit, quod ipsa » omnia et singula in hac pagina contenta confirmare dignetur. Et ipsum Dominum papam et reverendos patres Autissiodorensem, » Eduensem et Nivernensem episcopos qui sunt in præsenti et qui pro » tempore erunt, ut si prædicta omnia et singula non observarentur, » ipsi omnes et singuli eos qui in observatione alicujus vel aliquorum » eorumdem deficerent, per excommunicationem personalem et inter» dictum terrarum ad plenariam satisfactionem venire compellant, nec » sententias latas in personas vel in terras relaxent aliquatenus donec » dictæ ecclesiæ Bethleemitanæ prælato qui erit pro tempore vel cjus » mandato super omnibus et singulis in hac pagina quod contractus » iste permutationis, vel eschangii, vel quocumque nomine censeatur, » et omnia in litteris istis contenta dictæ ecclesiæ Bethleemitanæ et » ejus capitulo et prælato ejus qui pro tempore fuerit, et nobis et >> hæredibus nostris valeant omnibus modis, ac si propriis nominibus » et certa demonstratione fuissent designata.

» Nos autem Gottifridus de Præfectis dictæ ecclesiæ Bethle>> emitanæ electus a Domino papa confirmatus volumus et con» cedimus quod nos et successores nostri et capitulum nostrum » Bethleemitanum et ecclesiæ nostræ ultramarinæ et citramarinæ » teneantur in perpetuum facere obsequium fidelium pro antecesso>> ribus vestris, domina comitissa, pro dictis quadraginta libris redi »tualibus sicut pro dicta villa de Cersiaco antea tenebatur. Promit» timus etiam per nos et ecclesiam nostram Bethleemitanam et succes» sores nostros omnia prædicta rata et firma habere in posterum; et >> promittimus quod procurabimus et faciemus quod capitulum nos» trum Bethleemitanum contra non veniet, sed prædicta omnia benignius » observabit. Iterum concedimus et volumus quod si nos vel succes» sores nostri, vel capitulum nostrum Bethleemitanum contra prædicta >> veniremus aut venirent, vos Domina comitissa et hæredes et succes» sores vestri, si vobis et eis placeret, a solutione dictarum quadra» ginta librarum Turonensium penitus cessaretis et cessarent in per» petuum; dicta tamen villa cum omnibus ejus pertinentiis nobis et >> capitulo nostro Bethleemitano, et successoribus nostris in perpetuum

jour de retard apporté dans le payement de cette rente par les comtes de Nevers, ceux-ci devraient à nos prélats cinq sous tournois; et, après un retard de deux ans, l'église de Bethleem pourrait réclamer l'indemnité entière et reprendre tous ses droits au village de Cersy: dans ce cas, toutefois, il n'y aurait plus lieu pour elle à réclamer à l'avenir la rente de 40 livres tournois. Godefroy, de son côté, reconnaissait que lui, ses successeurs et le chapitre de son église, tant au delà qu'en deçà des mers, devraient rendre à Mahauld et à ses héritiers, pour cette même rente de 40 livres tournois, l'hommage dont les évêques de Bethleem étaient, avant la rétrocession, tenus envers la comtesse.

Ces conventions se trouvent consignées dans un acte dressé à cet effet au château de Druyes. Cette charte porte, comme nous avons dit, la date du 23 avril 1245. Godefroy y est désigné avec le titre d'évêque élu de Bethléem et agréé par le Pape.

Trois mois après, par un acte du 23 juillet 1245, le chapitre de Bethleem ratifiait le traité que Godefroy avait fait avec la comtesse Mahauld (1).

» extunc integre et libere remaneret. Et nos vobis, Domina comitissa, » dedimus litteras capituli nostri Bethleemitani de retihabitione quam » penes nos habebamus.

» In quorum testimonium et munimen nos Mathildis comitissa » Nivernensis præsentem paginam sigillo nostro fecimus consignari. » Et ut hæc omnia et singula rata et firma permaneant in futurum, » nos Gottifridus de Præfectis prædictus Bethleemitanus electus a » domino Papa confirmatus eamdem paginam sigilli nostri munimine reddidimus roboratam. Nos autem cantor et capitulum B. Martini

[ocr errors]

» de Clameciaco ad instantiam et petitionem nobilis Dominæ Mathildis » comitissæ Nivernensis et venerabilis patris Gottifredi Bethleemitani » electi, a domino Papa confirmati, præsentibus litteris sigillum nos»trum apponendum duximus in testimonium prædictorum. Actum publice apud Drejam, anno gratiæ M.CCXLV, IX kalendas maii. (Gall. christ., t. XII, ex instrum. I.)

[ocr errors]
[ocr errors]

(1) « In Dei nomine amen. Nos Capitulum Bethlemitanum notum >> facimus omnibus presentes litteras inspecturis quod habemus ratun >> et firmum contractum de villa de Cerci Eduensis diocesis quem ve.

Mathieu Paris (1) rapporte qu'en l'année 1247 Godefroy fut envoyé en Ecosse par Innocent IV. Voici en quels termes s'exprime cet historien: « A la même époque (1247) Gode» froy, fils du préfet de Rome et élu à Bethléem, fut envoyé » par le Seigneur pape comme légat en Ecosse (Illis quoque » diebus missus est à Domino Papa Godefridus filius præfecti » Romæ, electus Bethlimitanus legatus in Scotiam); on ne sait » pour quel motif, puisque la foi catholique florissait dans ce » pays, et que la paix, tant du clergé que du peuple, était ob» servée et en vigueur. Aussi croyait-on que, selon la cou»tume des Romains, le susdit Godefroy, ainsi que l'aimant » qui attire le fer, voulait attirer à lui l'argent qui formait les » revenus opulents et désirés des Ecossais. » En ce moment, le clergé d'Angleterre se plaignait vivement de la cour de Rome et des Italiens qui, prétendait-il, ruinaient le pays. Voilà ce qui fait parler de la sorte le Bénédictin anglais. Quant à ce qui concerne notre prélat, Mathieu Paris porte sur lui un jugement bien sévère, puisqu'il avoue ne pas savoir quel motif appelait Godefroy en Ecosse.

Tandis que Godefroy traversait l'Angleterre, un habitant de Londres fit à l'évêché de Bethleem une donation importante. L'acte, qui en fut dressé à la date du mercredi après la fête de l'évangéliste saint Luc, l'an 1247, a été reproduit en

>> nerabilis pater et dominus noster Gotifridus de perfectis electus nos»ter Bethlemitanus fecit cum domina comitissa Mathildi Nivernensi » de ipsa villa de Cercy dando eam sibi et ejus heredibus pro quadra» ginta Turonencibus solvendis ipsi electo vel Bethlemitano episcopo » adnuatim pro ipsa villa a dicta domina comitissa sed quod in litteris apertis sigillis dicte domine comitisse dicti Domini electi nostri et » capituli Sancti Martini de Clameciaco munitis quas dicta domina >> comitisse et prefatus electus in cadem forma habent plenius contine» tur. In cujus rei testimonio presentes litteras nostro sigillo fecimus >> communiri. Datum pontificatus domini Innocentii quarti Pape anno » tertio, decimo kalendas Augusti. » Recueil de pièces (1363-1566), f 175, Bibl. Rich,, ms. Fr. 5043, copie de 1487.

(1) Matthæi PARIS Opera, p. 723. - Trad. de M. Huillard-Bréholles, p. 310, t. VI.

entier par Dugdale dans son Monasticon Anglicanum (1). On lit dans ce document que « Simon, citoyen de Londres, ayant » une dévotion spéciale pour l'église de Bethleem, où Jésus>> Christ est né de la vierge Marie, où la milice céleste a, pour » célébrer la naissance du Sauveur, chanté pour la première a fois l'hymne Gloria in excelsis Deo, où le Roi des rois a voulu » être adoré par les Mages, que guidait l'étoile, donne à Gode» froy, issu des préfets de la ville de Rome, évêque élu de » Bethleem et confirmé par le Pape, toute sa terre située sur

[ocr errors]

"

(1)« Universis sanctæ Matris ecclesiæ filiis, ad quos præsens scrip» tum pervenerit, Simon filius Maria, civis Lond. salutem in Domino, >> cum inter cætera, immo præ cæteris, quæ in terris miserabiliter ope» rata est, Cœlestis altitudo consilii, ea pro majori devotione venerari » debeat mortalis infirmitas a quibus post lapsum prothoplausti suæ re>>parationis sumpsit exordium, dignum profecto videtur, ut locus ille, >> in quo verbum caro factum, virginali processit ex utero, quodq. redemptionis humanæ auctor extitit et principium, præcipua debeat >> reverentia revereri, et beneficiis potioribus augmentari. Hinc est, » quod ego dictus Simon filius Mariæ specialem et singularem devotio » nem habens ad Ecclesiam gloriosæ Virginis Mariæ Bethleemilanæ, » ubi eadem virgo primogenitum suum Jesum Christum Salvatorem »> nostrum ex se genuit incarnatum, et jacentem in præsepio, proprio » lacte pavit; ubi quoque puero nobis ibidem nato, militiæ cœlestis >> exercitus novum decantantes ympnum; scilicet; Gloria in excelsis Deo, idem nostræ salutis auctor, et Rex regum, à regibus, nova » eos præcedente stella, voluit adorari. Ob reverenciam ipsius et ejus » dem matris piisimæ, ad honorem quoq. et exaltationem Domini mei » Henrici regis Anglorum illustris, cujus uxorem et prolem sub cura » et protectione, prædicta Dei genitrix, et unigenitus ejus habeant, et » civitatis London. in qua sumus oriundus, multiplex incrementum ; »> necnon pro salute animæ meæ, prædecessoram et successorum, pa>> rentum et amicorum meorum; et specialiter pro animabus Guydonis » de Merlawe, Johannis Durant, Rudulphi Aswy, Matildis, Margeriæ, » et Dionysiæ mulierum; dedi et concessi et præsenti carta mea confir» mavi Deo et Ecclesiæ S. Mariæ de Bethleem, totam terram meam, » quam habui in parochia sancti Botulphi extra Bishopsgate London., » scilicet quidquid ibidem habui, vel habere potui, in domibus, gardinis, ortis, vivariis, fossatis, paludibus, et omnibus aliis pertinentiis, » sicut suis finibus concluduntur; quæ se extendunt in longitudine, à » Vico regio orientali, usq. ad fossatum in parte occidentali, quod vo» catur Depediche, et in latitudine versus terram quæ fuit Radulphi

» la paroisse de Saint-Botholf, dans un des faubourgs de Lon» dres, au-delà de Bishopsgate. »

Cette donation était spécialement faite pour qu'on bâtit sur ce lieu même un couvent, et qu'on y établit un prieur, des chanoines, des religieux et des religieuses qui, prenant la règle

[ocr errors]

Dunnyngs, versùs aquilonem, et terram Ecclesiæ S. Botulphi versùs » austrum. Habenda et tenenda prædictæ Ecclesiæ Bethlem, in libe» ram, puram, et perpetuam elemosinam; et specialiter ad faciendum » ibidem prioratum; et instituendos ibidem priorem, canonicos, fratres, » ac etiam sorores, cum Jesus Chistus suam gratiam, super hoc fuerit » elargitus; qui in dicto loco regulam et ordinem dictæ Ecclesiæ » Bethlem solempniter profitentes ibidem, signum stellæ deferant pu» blice in capis et mantellis; et ad divina ibidem celebranda, pro ani» mabus prædictis, et omnium fidelium defunctorum; et specialiter ad recipiendum ibidem Episcopum Bethlemitanum, canonicos, fratres, >> et nuncios Ecclesiæ Bethlemitanæ imperpetum, quociens venerint » ibidem: Et ut ibidem ecclesia, seu oratorium construatur, quam » cito dominus suam gratiam fuerit elargitus, sub tali forma, quod » ordinatio, institutio et destitutio prioris, canonicorum, fratrum, et >> sororum dicti loci visitacio et correctio et reformacio, ad episcopum » Bethlemilanum, et successores suos el capitulum Ecclesiæ suæ, et » nunciorum suorum, quociens venerint ibidem, ac voluerint, et vide>> rint expedire, nullius contradictione obstante, pertineant in æter»> num: Salvis servitiis capitalium dominorum quantum ad dictam » terram pertinent. Et ad majorem hujus rei securitatem, de tota » dicta terra foris me misi et meos, et dominum Godefridum de præ>>fectis Romanæ urbis, tunc electum Bethleemilanum, à domino Papa » confirmatum, tunc in Anglia existentem, nomine suo, et successorum » suorum et capituli Ecclesiæ Bethleemitanæ, in corporalem possessio»> nem induxi, et tradidi sibi possessionem omnium prædictorum, qui » dictam possessionem recepit et intravit sub forma prædicta. In » signum autem subjectionis, et reverencia, dictus locus de Lond. » extra Bishopesgate, solvet annuatim in dicta civitate, unam marcam sterlingorum in Pascha resurrectionis dominicæ, Episcopo Betaleemi

[ocr errors]

» milano, vel ejus nuncio, nomine census. Et sicut facultates dicti » loci, dante Domino, plus crescent, ita plus dictus locus, pro censu, » exsolvet in dicto termino Ecclesiæ Bethleemilanæ, suæ matri. Hanc » autem donationem et præsentis cartæ meæ confirmationem, sigilli mei » appositione, pro me et heredibus meis, firmiter roboravi. Anno Do» mini MCCXLVII, die Mercurii post festum sancti Lucæ evangelistæ. » His testibus, Petro filio Alwini tunc Majore London.: Nicholaio Bat. >> tunc vicecomite Civitatis, et Aldermanno Civitatis, scilicet ejusdem

« PoprzedniaDalej »