Obrazy na stronie
PDF
ePub

1

[ocr errors]

12

10

9

Jauramablje wotos. inub bis jah nasjands nauh mipan anastodjands ustaiknida paua iupa briggandan in piudangardjai guþs vig qipands. amen amen qipa þus. niba saci gabairada ïupapro ni mag bgasaiwan þiudangardja gups. ïupapro ban qap po veihon jah himinakundon gabaurbanpara pair pvahluspulan. pammuh pan ni frop nekaudemus in þizei miþþan frumist hausida fram laisarja. inuh pis qab. waiva mahts ist manna gabairan alþeis visands. ibai mag in vamba aipeins 40 seinaizos aftra galeiþan * jag-gabairaidau. || unkunnands auk nauh visands jah ni kunnands biohti jah c po leikeinon us vambai munands gabaurþ in tveifl atdraus. inuh bis gap. waiva | mahts ist manna alpeis visands gabairan. ïbai mag in vamba aiþeins seinaizos aftra galeiþan 7 jah gabairaidau. ¡þ nasjands þana anavairþan dom is gasaiwands jab þatei în galaubeinai þeihan * habaida gaskeirjands ïmma sve miþþan unkunnaudin qiþands. amen amen qiþa þus. niba saei gabairada us vatin jah ahmin ni mag inngaleipan in þiudangardja gups. naudipaursts auk vas jah gadob vistai du garehon d dau||peinais andniman. at raihtis mann us missaleikom vistim ussatidamma us saivalai raihtis jah leika jah anþar þize anasiuni visando anparuh pan abmein. duppe gatemiba and "pana pize laist jah tvos ganamnida vaihts svesa bajoþum du daupeinais garehsnai ". jah þata raihtis anasiunjo vato III, a jah þana andaþahtan ahman. ei raibtis þata gasaiwan -- -... naga vesun jainar 3. paruh 41 gemun jah daupidai vesun. ni naubþanuh "galagiþs vas în karkarai iohannes. þatuh þan qipands aivaggelista ataugida ei so garehsns bi ina newa andja vas þairh herodes birunain. akei faur þata at bajoþum daupjandam jah ainwaþarammeh seina anafilhandam daupein miþ sis misso sik andrunnun 15 sumai ni kunnandans waþar skuldedi maiza. pabroli þan 16 varp sokeins ||us siponjam johannes miþ ïudaium bi sviknein. ïn þizei 1 ju jah leikis braineino inmaidiþs vas sidus jah so biguþ hrainei anabudana vas. ni þanaseiþs judaiviskom ufarranneinim jah sinteino 1o8 daupeinim brukjan usdaudjaina ak ïohanne hausjandans þaınma faurrinnandin aivaggeljon. vasub þan jah frauja þo ahmeinon anafilhands daupein. eiþan 19 garaihtaba varþ bi sv:knein sokeins gavagida. unte vitop c þize unfaurveisane missadede ainaizos vitoþ 2o || raidida az||gon kalbons gabrannidaizos utana bibaur42 geinais. afaruh þan þo în vato vairpandans hrain jah hyssopon jah vullai raudai ufartrusnjandans svasve gadob þans ufarmiton munandaus *1. ip iohannes idreigos daupein merida jak missadede aflet paim ainfalþaba gavandjandam gahaibait. ip fraujins" at afleta fravaurhte jab fragift veinis ahmins d jah fragibands im patei sunjus þiudangardjos vairþaina. || svaei sijai daupeins iohannes aca midumai tvaddje ligandei ufarþeilandei raihtis vitodis hrainein iþ minnizei " filaus aivaggeljons daupeinai, inuh þis "bairhtaba uns laisciþ qiþands ". aþþan ïk in vatin ïzvis daupja. iþ sa afar mis gagganda ** svinþɔza mis ist. þizei ik ni în vairþs ei anahneivands andbindau skaudaraip skohis is. sah þan IV, a izvis daupeiþ in ahmin veihamma. bi garehsnai nu so nu fahebs meina usfullnoda. jains 43 skal vahsjan iþ ik minznan. eiþan " nu siponjam seinaim þaim bi sviknein du judalum sokjandam TM jahı qiþandam sis. rabbei, saei vas miþ þus hindar jaurdanau þammei þu veitvodides. sai sa daupeiþ jah allai gaggand du imma. nauh unkunnandaus po bi nasjand. inuh pis "laise ins o jipands. jains skal valsjan iþ ïk minznan. aþþan so bi ïna garehsns du leiti||lamma mela raihtis bruks vas jali fauramanvjandei saivalos þize daupidane frala lot aivaggeljons mereinai. ip fraujins laiseins anastodjandei af ïudaia jah and 30 allana midjungard gabaih and warjano þeihandei und hita nu jah aukandei a!l manne du guþs kunþja tinhandei înuh þis "jah skeirs visandei. mikildup fraujins vulpaus kannida qipands. sa iupapro qimands ufaro allaim ist. ni patei ufaro visandan 44 c svare kannidedi. ak i jah svalauda îs mikil||duþais maht însok jah himinakundana jah ïupaþro qumanana qipands. iþ sik airþakundana jah us airþai rodjandan. în þizei 33 vistai manna vas jaþþe ve hs jaþþe praufetus visands jag-garaihtein veitvodjands. akei us airþai vas jah us vaurdahai vistai rodjands. ïþ sa us himina qumana jabai în leika visan þuhta akei ufaro allaim ist. jah þatei gasaw jagd gahausida. þita veitvodeiþ. jah bo veitvodida ïs ni ainsbun nimiþ. jah þauhjabai " || us himiva

28

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

20

[ocr errors]

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

9

[ocr errors]
[ocr errors]

8

10

ib

ana airþai ' in manne garehsnais qam. akei ui pe haldis airpeins vas nih us airþai ' rodjands. ak himinakunda anafilbands fullsnja þɔei gasaw jag-gahansida at attin. po nu însakana vesun fram Johanne ni in pis patainei ei fraujins mikilein gakannidedi. ak du gatarhjan jah gasakan po afgudon haifst sabailliaus jah markailliaus ". þaiei ainaua anananþidedun qiþan attan jalı sunu. V, a anbar sa veiha a... — — ... ma du attin sveripos at allamma vaursive ainaizos anabusna s 45 beidib. ip pateiraihtis pana frijondan anþaranuk þan þana frijodan anþarana taikujandan anþaranuh pan galeikondan jainis vaurstvam. þatub þan insok kunnands þize anavairþane airzein. ei galaisjaina sik bi þamma tva andvaiþja to auins jah sunaus andhaitan jah ni miþqibaina. andub pana laist skeiris bruk ||jands vaurdis qab. svasve auk atta urraiseiþ daupans jah liban gataujiþ, sva ialı sunus panzei vili liban gataujiþ. ei svesamma viljin jah svesai mahtai galeikonds þamma faurþis gaqiujandin daupans gahaitands þize ungalaubjandane prasabalpein andbeilands gasok. nih pan ala ni stojiþ ai nohun ", ak staua alla atgaf sunau. iþ nu ains jah 12 sa sama vesi bi sabailliaus in46 c saktai missaleikaim bandvips namnam. waiva stojan jah ni stojan sa sama mahtedi. ni auk patainei namne înmaideins tvaddje andvairþje anþarle kein bandveiþ. ak filaus mais vaurstvis ustaikneins. anþarana raihtis mi ainnohun stojandan ak fragibandan sunau stauos valdufni. jah ïs andnimands bi attin þo sveriþa jah alla staua bi jainis viljin taujands. ei allai sveraina sunu svasve sverand aitan, skulum d nu allai veis at svaleikai jah sva bairhtai însaihtai guþa unbauranamma andsatjan sveriþa || jah ainabaura sunau gups guþ visandin kunnan ". eiþan “galaubjandans sveriþa ju waþaramme " usgibaima bi vairþidai ". unte þata qiþlo. ei allai sveraina sunu svasve sverand 17 attan. ni ibnon ak galeika sveriþa usgiban uns laiseip. jah silba nasjands bi siponjans bidjands du altin qap. ei frijos ins svasve frijos mik. ni ibnaleika frijaþva ak galeika þairh þata ustaikneip. þammuli samin b..." VI, a ——... nands unsvikunþozei varð bi nauþai jainis însabts. sve sama 1o ïs qiþiþ. jains skal vals17 jan iþ ik minznan. in þizei "o nu du leitilai weitai galaubjan johaune hausjan þuhtedun. iþ afar ni tilu ufar maudein þo bi ïna algebun a1. eiþan " vaila ins maudeiß qiþands. jains vas lukarn ōrinnando jah liuhtjando. iþ jus vildeduþ svignjan du weilai în liuhada is. aþþan ik haba veitvodiþa b maizein þamma iohanne. po auk vaurstva poei atgaf mis alla ei îþ taujau þo. þo vaurstva poci ik tauja veitvodjand bi mik þatei atta mik sandida. jains auk manniskaim vaurdam veitvodjands tveiljan pultu sunjeins visands þaim unkunnandam mahta". iþ attins þairh meina vaurstva·veitvodei all ufar insaht manniskodaus iohannes unandsok ïzvis undredau mag kunþi. wnie warjatoli vaurde at mannam în sunau " maht ist anþarleikein ïnmaidjan. ip po veihona vaurstva || unandsakana " 48 visandona gasvikunþjandona bis vaurkjandins dom bairhtaba gabandvjandona þaiei fram attin insandips vas us himina. ïnuh þis "7 qiþiþ. jah saei sandida * mik atta sah veitvodeiß bi mik. ap pan missaleiks jah în missaleikaim melam attins bi ïna varð veitvodeins ". suman þairl praufete vaurda sumanuh þan þairh stibna us himina sumanuh þan þairh taiknins. ip in þizei" þaim sva vaurd þanam lordizo þizei " ungalaubjandane varþ || hairto. ïnuh þis" garaihtaba anaaiauk qiþands. nit stibna is wanhun gahausideduþ nih siun is gasewuþ” jah vaurd ïs ni babaiþ visando in izvis. þande banei insandida jains þammub jus ni galaubeip. unte at þaim gawairbam frakunnan ni skuld ist. ip sumai jab stibna is galiausidedun sumai pan is sinn sewun. audagai auk þan qap þai brainjahairtans VII, a unte þai gup gasaiwand. jah ju þaþro sve vadi þaith . . hun kunnandins fraujins → malıt 49 jah andbaggkjandins sik is valdufneis. nih stains ak jah andraias saei gap. ist magula ains her. saei habaiþ ·e·3 hlaibans barizeinans jab tvans fiskaus. analeiko sve filippus gasakada ni vaiht mikilis Lugjands nih vairþidos laisareis andþaggkjands. þairh poei usbar qipands. akei pata wa ist b du sva managaim. iþ frauja andtilonds ize niuklabein qap. vaurkeiþ þans mans anakumbjan. iþ eis at hauja managamma visandin ïo þamma stada po filusna anakumbjan gatavidedun siml þusundjos

с

[ocr errors]
[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

27

[blocks in formation]

...

[blocks in formation]

34

[ocr errors]

vaire înuh qinons jah barna. sve at mikilamma naħtamata anakumbjandans at ni visandein 'aljai vaihtai ufar þans fimf hlaibans jah tvans fiskans. þanzei nimands jah avìliudonds gaþiuþida. jah sva c managai ganohjands îns vailaviznai ni þatainei ganauban þaurstais im fragaf. ak tilaus maizo. afar 50 þatei maljan so managai. || bigitan vas þizei 1 hlaibe ·ib· 3 tainjons fullos þatei aflifnoda. samaleikoh pan jah þize fiske sva filu sve vildedun. nih þan ana þaim hlaibam ainaim seinaizos mahtais illusna ustaiknida ak jah în þaim fiskam. sva filu auk sve garahnida ins ⋆ vairþan. svaei ainwarjanoh * sva filu sve vilda andniman ïş gatavida. jah ni în vaihtai vaninassu þizai filusnai vairþan d gatavida, akei || nauh us þamma filu mais siponjans fullafahida jah anþarans gamaudida gaumjan. þatei is vas sa sama saei în auþidai ·m・ * jere atlans ize fodida. panuh bipe sadai vaurþun qaþ siponjam seinaim. galisip pos aflifnandeins drausnos. ei vaihtai ni fraqistnai. þanuh galesun jah gafullidedun ・ib ́ ́ tainjons gabruko us þaim 'e' hlaibam barizeinam jah ・b·' fiskam þatei VKI,a aflifnoda at þaim —... bun ustagida ana ina handuns. at veihai ank is mahtai unanasiuniba un51 selein ize nauh disskaidandein jah ni uslaubjandein faur met sik gahaban. galipun ban "bai andbaltos du paim auhumistam gudjam jah fareisaium. paruh qebun du im jainai. duweni attauhuß ïna. andhofun þan þai andbahtos qiþandans. þatei ni wanhun aiv rodida mənna svaswe sa manna. b soh ban | andahafts du gasaltai maizuḥ þan du afdomeinai jainaize ungalaubeinai varþ. andhofun auk jainaim anabaitandam im. în þizei “1 ni attauhun ïna. ni andsitandans jainaize unselein þize anahaitandane im. ak mais sildaleikjandans " fraujins laisein svikunþaba in allaim alamannam fauravisan rahnidedun. iþ jainai in unseleins seinaizos balþein ïze ni uspulandaus miþ hatiza andhofun e vipra ins qipandans. ībai jah jus || afairzidai siuþ". sai jau ainshun þize reike galaubidedi imma 52 aipþau þize fareisaie. alja so managei þaiei ni kuonun vitop fraqiþanai sind. I pob pan miþ baitreins þvairhein 15 rodidedun în þamma ei 10 liugandans bigitanda. ei ni ainshun " reike aiþþau farei-aie galaubidedi imma at neikaudaimau 18 bi garehsnai guþe qimandin at imma in naht jah miþ balþein faur sunja insakandin jah qiþandin " ïm. ïbai vitoþ unsar stojiþ mannan. || at jainaim qiþandam þatei ni ainshun " þize reike jah fareisaiei "galaubida. ni fraþjandans þatei sa raihtis ** fareisaius vas Jah ragineis judaie ja ains reike ustaik nips us paim fraqiþanam vas galaubjands fraujin du gasahtai jainaize unseleins faur ina rodjands. ib eis ni usþulandans þo gasaht andhosun qipandans. ībai jal þu us galeilaia īs. ussokei jah saiw patei

16

12

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]
[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

Antequam hanc grammaticam aggrediamur, operæ pretium esse duximus ejus fundamen◄ tum et tenorem paucis verbis exponere.

Quoad operis ordinationem, propriam viam in syntaxi indagare debuimus, hac hucusque nondum explorata. Hic vero nobis ordinem didacticum persequi conantibus quandoque attentio relaxata est; quapropter non immerito speramus indicem rerum et vocabulorum ad calcem operis remissum, magnum fore adjumentum iis, quibus ordo noster nondum iritus est.

In tribus primis capitibus, quæ de scriptura et prolatione, necnon vocabulorum flexione eorumque formatione disserunt, secuti sumus equidem ordinem consuetum sub respectu forma; sub autem respectu materiæ, lector attentus facile animadvertet, quod hic etiam, quemadmodum in syntaxi, propriis investigationibus muniti propriamque viam sectantes, a doctrina communi deflexerimus. Utrum et in quantum merito fecerimus, sincerus lector dijudicabit.

Quamvis in elucubrando hoc opere id imprimis ob oculos habuerimus, quod grammatica cujuslibet sermonis ita restringenda sit, ut linguam e lingua ipsa explicans, potissimum caveat, ne quodlibet systema præconceptum persequatur, aut formas alius sermonis vel cognati linguæ illustrandæ imponat, hoc tamen principio non adeo constricti fuimus, ut præcipue in syntaxi, græcum textum, gothicæ litteraturæ fundamentum, constanter non invocaverimus: propria enim indoles gothicæ linguæ ex hac collatione evidentius eminet. Cum de anteriori et posteriori sermone passim mentionem facimus, hunc de quo in prolegg. ad textum, col. 473, inuuimus.

[ocr errors]

Jam vero quoniam ex elucubratione hujus operis pluries occasionem habuimus, lacunas et crrores qui tam in glossario quam in textu ejusque interpretatione subrepserant, supplendi et corrigendi, rem non ingratam facturi nobis videmur, si has emendationes hic colligentes, lectorem numeris paginam indicantibus ad grammaticam remiserimus.

In editione germanica glossarium prius quam grammatica editum est. Interpr.

EMENDATIONES GLOSSARI!.

Aiwalundi § 73. anabusn § 55, 3); balvavesei § 92; bistuggy § 205, annot. 2; brawa § 69, annot. 5; 191, anuol. 1); gadikis § 69; gaitein § 191, a) dd); guits 877; grefts § 48, 3); dobnan § 26, annot. 2; hakuls § 66, annot. 1; piupspillon § 167, annot. 2; pakl 56, 3); manauli § 145 aa), annot.; nanhan

134, annot. 2; ugk § 106, annot. 1; uhting § 31, 1); undarleija § 150, annot.; sauraufynikiska § 27, annot. 1; slakals § 150 b); sprauds § 56, 3); veinuls § 15) b); vippja § 55, 5); topi § 99, 3) a); vonjan § 239, 1); fadrein § 93, 3); fastubni § 10; fréijhals § 34, 2); fret § 25, 4); frijondi § 75; waite's $ 70, annot. 2).

EMENDATIONES TEXTUS ET VERSIONIS.

Mth. 1, 14 § 134 4); viii, 14 § 192, 2); xı, 12 178 annot. 1; x1, 16 § 239, 1'; Mc. ix, 20 § 157 b ); x, 27 § 260, annol, 6; x, 35 § 187, 11; x1, 2 § 116, annot. 3; xvi, 1 § 247, annot. 4; Luc. ix, 25 177, annot. 2; xv, 30 § 25, 4); xvi, 14 § 155;

xvi, 16 § 178, annet. 1; xvII, 38 § 212, annot. 2; XIX, 8 § 185, annot.; xx, 16 § 259, annot. 4; Rom. IX, 15 § 182, 2); ix, 17 § 2771; ix, 19 § 177, annot. 5; x, 1! § 196, annot. 6; xn, 5 § 200, 2); Cor. 1, vn, 17 § 205, annot. 10; vn, 19 § 192, 2); ix, 21 § 268, 4); xm, 4 § 124, annot. ; xv, 15 § 177, 1); xv, 52 § 69, annot. 5; § 191, annot. 1); Cor. II, II, A § 200. annot. 4; m, 11 § 177, 1 ; m, 14 § 200 I, 2); v. 17 § 203, annot. 1; vr. 1 § 255, annot. 4; vi, 3 § 205, annet. 2; vi, 4 § 145 ) e); vin, 18 § 28, 3; xi, & § 177, annot, 2; xu, 19 § 155, annot. § 178, annot. 1; xn, 21 § 239, 1); Eph. W, 8 150, annot. ; iv, 23 § 243; vi, z2 § 106 annot. 1; Phil. iv, 2 § 260, III, 1); Col. m, 45 § 186, annor, 4; Iv, 8 § 269, 41; Thess. 1, iv. 2 § 110, annot. 2; Tm. 1. i, 148 128 annot. 1; Tim. II, 1, 11 § 6 dat. pl. Neh. v, 18 § 77; Skeir. 11, d § 93, 2, a); V, d § 145, aa); § 205, IV not. ; vi, a § 200, 11, 1); VI, 8 § 205, annot. 9; VII, c § 205, annot. 10; § 282, annot. 5.

INTRODUCTIO.

§ 1. GOTHICA LINGUA (gutiska razda ) communis est sermo orientalium Germanorum, qui generali nomine Gothorum designantur.

[ocr errors]

· Indigenum Gothorum nomen est Guthos (non autem Gutans, ut Zeuss scribit, Die Deutschen, 134), quemadmodum in Calendario gothico occurrit, in quo gut biuda gothicam gentem indicat. Eos Græci nuncupabant, aspirata dentali, robot, vel potius geminata, róτfoc; Romani autem sine geminatione, Gothi, vocalem o semper in versibus corripients (hinc apud Gruterium, Inscript. 161, 2, ubi eam metrum exigit longam, legitur : Qui potuit rigidas Gotthorum subdere mentes [Arnold. Mercat.], loco Gothorum). Sed e græco non oriuntur formæ Gotti, Gotticus, quæ in Historia imperatorum, auctore Cœlio Spartiano (Anton. Carac. 10 et Anton. Geta 6), usurpantur. Pristina et primitiva scribendi hujus nominis ratio invenitur adbuc in antiquo latino scripto, quod e plurimis caracteribus a Gotho ipso scriptum esse conjicitur, scilicet in glossa marginali codicis parisiensis acta concilii aquileiensis continentis, a Waitzio vulgata, in qua p. 13 legitur lingua gotica, nec non et in neapolitano Documento ad sextum sæculum circiter medium pertinente, in quo ecclesia gotica scribitur, Genuina scribendi ratio in veteri Germanorum superiori lingua asservata est, quippe cum in glossis octavi sæculi occurrat sub forma: Guti et Gudi (vid. Graff, Althochdeutschen Sprachsch. IV, 173 sq.), et apud chronistas (gall, chroniqueurs) ejusdem sæculi, pars Gallia meridionalis a Gothis occupata Gutiæ et Goziæ nomen habeat (vid. Zeuss, Die Deutschen, 420). Ejusdem slirpis sunt Golones et Golhones apud Tacitum (Annal. 2, 62; Germ. 40), Gutones apud Plinium (Hist.

Razda gothicum est vocabulum loquelam populi, ut iōooz, halia, gall. langage, designans, vid. Gr. Gr.1,1 (3a edit.); tuggo autem loquelæ instrumentum, linguam (la langue) notat, Mc. v, 33, 35; Luc. 1, 64, et mapleins verbum, sermonem quem loquuntur (ubio), Jan. vii, 45.

ni. 4, 14; 37, 2), et rifaves apud Ptolemæum. Quoad Βούτονες apud Strabonem 7, 1, in Γούτονες commutandum, propter quantitatem vocalis o audacus conjiceretur. Gutones autem eodem modo ad Gulos (Guli) sane referuntur atque Burgundiones ad Burgundos (Burgundi). Errat vero Zeuss, qui loco laudato, 134, nomina apud græcos latinosque auctores occurrentia modo chronologico ordinans, Go'hos a Gutones, etc., græcum autem rótoo ex Gutþiuda derivasse putat. Srpe etiam Gothi Getæ vocantur, vel buic stirpi alluditur (vid. Zeuss, loc. laud. 403), ut eliam Jornandi factum est, qui, ipse Gothus, suæ gentis historiam inscripsit: De getica gen'is origine ac rebus gestis; hinc in posterior bus temporibus linguæ gelicæ nomen sermoni gothico impositum, ut apud Bonav. Vulcanium invenire est, coll. § 2. -Non ad Gothos continentis, sed Scandinaviæ referenda sunt nomina Γουταί (incorrecte Γοῦται vulgo scriptum) apud Ptolemæum et ravroi apud Procopium (De bell. goth. 2, 15), quæ Zeuss, loc. laud. 158 et 511 sagaciter revisit, coll. § 3. Qui vero scire desiderat, quid nomen Gutos significet, hoc ante omnia componere debet tam gothico gup (Deus) et gōds (bonus), quam caucaseis vocabulis gols, kodji, katsi (homines), hanc ultimam derivationem sectante Castillion.co Corinth. II, præf. p. x; quoad veteres Scandinavia doctores, suos Gothos (Gotnar) interpretantur : errabundos, vialores et viros, vid. Edda Sœm. 1, 41, 530, correcte ex gautr. (vir sagax) deducentes; qui tandem nomen istud cum giota comparare velit, in vagina nationum vel fabrica gentium, ut Jornandes (p. 83 Lindenbr.) Scandinaviam vocat, explicationem inveniet. Sed pro nostris continentalibus Gothis derivatio

* Quæ intra anti-lambda (gall. guillemets [ ‹ -- ›]) includuntur, minoris sunt momenti et ad eruditos potius quam ad tirones spectant. Qui ergo hanc grammaticam omnino rudis accesserit, ea, si velit, prætermittat, ad ca tum reversurus, cum de cæte ris sufficienter tritus erit. Interpr.

« PoprzedniaDalej »