Obrazy na stronie
PDF
ePub
[ocr errors]

DU KAULAUSSAIM.

1, 6, 7 ·in sunjai. svasve ganemuþ af aipasrin þamma liubin gaskalkja unsaramma. saei ist triggva faur 8, 9 izvis andbahts xristaus iesu's. saei jah gakannida uns izvara friaþva in abmin. duþþe jah veis

fram þainma daga ei hausidedum ni weilaidedum saur ïzvis bidjandans jah ailtrondans ei fulłnaiļ 10 kunþjis viljins is in allai handugein jah frodein ahmeinai, ei gaggaiþ vairþaba fraujins în allanıma 11 þatei galeikai. în allamma vaurstve goda ze akran bairandans în utkunþja gups in allai mahitaj 12 gasvinþidai bi mahtai vulþaus is in allai uspulainai jah usbeisnai miþ sahedai aviliudondans attin 13 saci lapoda izvis du dailai blautis veihaize in liubada. saei galausida ïzvis us valdufnja ri¡izis jak 14 atuam în þiudangardja sunaus friaþvos seinaizos. în þammei habam faurbauht fralet fravaurhte. 15, 16 sei ist frisahts gups ungasaiwauis frumabaur allaizos gaskaftais. unte in imma gaskapana vaurbon

alla in himina jah ana airbai po gasaiwanona jah po ungasaiwanona jappe sitlos j·ppe fraujinassjus 17 jaþþe reikja jaþþe valdufuja, alla þairh ïna jah in imma gaskapana sind. jah is ist faura allaim 18 jab alla in imma ussatida sind. jah is īst haubiþ leikis aikklesjons. saei ist anastodeins frumabaur 19, 20 us davþaim ei sijai în allaim is frumadein habands, unte în îmma galeikaida alla fullon bauan jah

þairh ina galripon alla in imma gavairþi taujands þairh bloþ galgius is þairh îna jaþþe þo ana aiɛþai 21 jaþþe þo ana himinam. jahı īzvis simle visandans framap dans jah fijands gahugdai în vaurstvam ubila m. 22 iþ nu gafriþodai în leika mammons is þairh dauþu du atsa'jan īzvis veibans jab unvammans jah unfairi23 nans faura imma. jabai sveþauh þairhvisiþ in galaubeinai gaþrastidai jah gatulgidai jah ni afvagidai al venai aivaggeljons poei hausidedup sei merida ist in alla gaskaft þo uf bimina. þizozei varþik pavlus 24 andbabts. nu fagino în þaimei vinna făur īzvis jaħ usfullja gaidva aglono xristaus în leika meiINTERPRETATIO. AD COLOSSENSES.

-

1, 6. - in veritate; 7. sicut accepistis ab Epafra, hoc dilecto conservitio nostro, qui est fidus pro vobis minister Christį lesu, 8. qui ețiam notificavit nobis vestrum amorem in spiritu; 9. ideo etiam nos ab hoc die quo audivimus, nou cessavimus pro vobis orantes et precantes, ut impleamini cognit one voluntatis ejus in omni sapientia et prudentia spirituali, 10. ut eatis digne domino in omui quod placeat, in omni operum bonorum fructum ferentes in scientia Dei, 11. in omni potentia corroborati secundum potentiam gloriæ ejus, in omni patientia et longanimitate cum gaudio, 12. gratias-agentes Patri, qui vocavit vos ad par em sortis sanctorum in luce, 13. qui liberavit vos e potestate tenebrarum et accepit in regnum Alij amoris sui, 14. in quo habemus redemptionem, remissionem peccatorum, 15. qui est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creatur.e. 16. Nam in eo creata fuerunt omnia in cœlo et super terram, hæc visibilia et hæc invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive regna, sive potestates, omnia per eum et in eo creata sunt. 17. Et is est ante omnia et omnia in eo composita sunt, 18. et is est caput corporis ecclesiæ, qui est principium, primogenitus e mortuis, ut ɛit in omnibus is primatum tenens. 19. Nam in eo placuit omnem plenitu dinem habitare, 20. et per eum reconciliare omn a n eo, pacem faciens per sanguinem crucis e us per eum, sive hec super terram, sive hæc super cœlos. 21. Et vos quondam exsistentes alienatos et inimicos sensu in operibus malis, 22. verum nunc reconciliati in corpore carnis ejus per mortem ad exhibendum vos sancios et immaculatos et inculpatos ante eum; 23. si quidem permanetis in side firmati et stabiliti et non moti a spe evangelii, quod audivistis, quod predicatum est in omnem creaturam hanc sub-cœlo, cujus factus-sum ego Pavlus minister. 24. Nunc gaudeo in quibus patior pro vobis et expleo quæ desunt affictionum Christi in

1, 6. in sunjai] incipit cod. B.

ANNOTATIONES.

1, 7. svasve] Goth. c. codd. ° xxi. iesuis]" gr. omn.; Goth. c. Vulg.

1, 9. pamma daga ei] sic pro pammei daga (ns nuspas), ut loquitur Corsi (ǹs nμi11, 23; Gal. v, 1; vid. tamen

ad L. 1, 20.

1, 10. ei gaggaip] ut eatis, gr. omn. repentaτnove (ὑμᾶς), cf. iv, 6. vair paba incipit cod. A. bairandans] Goth. ° καὶ αὐξανόμενοι. - in] tert. in,

[ocr errors]

。 gr.

[ocr errors]

1, 12. saei lapodaj qui vocavit, gr. izzvúoavtı. izvis] vos, gr. μãs.liuhada Cast.

1, 15. izvis] vos, gr. Яμãs.

liuhadai.

1, 14. ¡ravaurhiel cod. B et Cast. fravaurte, of. ad M. v, 15; codex A h. I. obliteratus est.

1, 15. ungasaiwanis] sic (pro usitatiore ungasaiwanins, vid. Cor. li, iv, 4) in cod. B; cod. A plane delelicius est. CAST.

1, 16. himinal cœlo, cod. A c. gr. omn. præter b. ap. Mi. himinam (cœlis); cæterum Goth. etiam zá

cum codd. omisisse videtur. — jak po] cod. A jappo.

1, 20. inma] en, Goth. c. verss. lat!, œúróv pro avtov legisse videtur, sic vs. 22. ana] sec. super, Goth. c. codd. Émilegit. 1, 21. nu] vid. ad Rom. vii, 6. — gafriþodai] reconciliati, gr. ἀποκατήλλαξεν.

1, 22. mammons] carnis, sic Castillonæo in cod. B sriptum esse videtur; cod. 、 h. l. adeo est exesus, ut inde alterius lectionem confirmare non ausus sit. Cum Cor. 1, vi, 13 xpias, verbum cognatic significationis. per mimz translatum sit, codd. acrius inspicienti aut h. 1. aut Corinth. 1. 1. lectionem erutum iri speramus, quae verba forma sibi similiora exhibebit.is] vid. ad vs. 20.

°

1, 23 in pr. in, gr. — gaþvastidai — gatulgidai| ¶ cod. A.

1, 24. usfullja] expleo, Goth. c. codd. avainp pro ανταναπ ηρῶ legisse videt, – gaidva] Cas'. * gaidel.

816 25 namma faur leik is. þatei i̇st aikklesjo. þizozei varþ ik andbabits bi ragina gups. patei gihan ist mis 26 in ïzvis du psfulljan vaurd gups. runa sei gafulgina vas fram aivam jab fram aldim iþ nu gasvikun27 bida varp þaim veiham is. paimei vilda gup gakannjan gabein vulpaus pizcs runos in piudom. patei 28 ist xristus in izvis vens vulpaus. panci veis gate ham talzjandans all manne jah laisjandans all 29 manne în allai handugein ei atsatjaima all manne fullavitan în xristau ïesu. du þammei arbaidja usp. 11 daudjands bi vaurstva sei înna usvaurkeip in mis in mahtai. -- fravaurlite leikis in bim ita xri12 staus. miþganavistrodai imma în daupeinai, în þizaiei jah miþurrisuþ þairh galaube in vaurstvis 43 gups. saei urraisida īna us dauþaim. jah izvi, daubans visandans missadelim jah unb maita le kis 14 izvaris miþgaqivida mi imma fragibands uns allos missadedins, afsvairbands þos ana uns vadjabokos raginam seinaim. þatei vas andaneipo uns jb þta usnam us midumai ganagij nds ita du gal15 gin. andhamonds sik leika reikja jah vaidufoja galarhida balþaba gablauþjands po bairtaba in sis. 16 ni manna nu izvis bidomjai în mata aiþþau ïn dragka aiþþau în dailai dagis dulpɔis aiþþau fullipe 47, 18 ail þau sabbatum. þatei ist skadus ize anavairpane ip leik xristaus. ni washun ïzvis gajinkai viljands

în hauneinai jah blotinassau aggiłe. þatci ni saw ushafjands sik svare ufblesans fram fraþja leikis 19 seinis jah ni habands haubip. us þ.mmei all leik þairh gavissins jah gabindos auknando jah þei20 hando vah-cip du vahstau gups, jabai gasvultup miþ xristau af stabim þis fai waus. wa panaseips 21, 22 sve qivai in þamma fairwau urrediþ, ni teikais ni atsnarpjais ni kausjais. þatei ïst all du riurein. 23 þairh patei is brukjaidan bi anabusnim jah laiseinim manne. þoei sind sveþauh vaurd habandona handugeins þuhtaus în fastubnj › jah bauneinai hairtins jah unfreideinai leikis ni in svɛripo wizai du

INTERPRETATIO.

carne mea pro corpore ejus, quod est ecclesia, 25. cujus factus-sum ego minister secundum constitutio. nem Dei, quæ data est mihi in vos ad explendum verbum Dei; 26. mysterium, quod absconditum fuit saculis et ab ætatibus, verum nunc manifestatum fuit his sanctis ejus, 27. quibus voluit Deus notificare divitias gloriae hujus mys erii in gentibus, quod est Christus in vobis spes gloriæ, 28. quem nos prædicamus admonentes omne hominum et docentes omne hominum in omni sapientia, ut exhibeamus omne hominum perfectuin in Christo lesu, 29. ad quod laboro certans secundum opus, quod intus operatur in me in virtute. 1, 11. —— peccatorum carnis in circumcisione Christi. 12. Con-e ulti ei in baptismo, in quo etiam consurrexistis per fidem operis Dei, qui suscitavit eum e mortuis, 13. et vos mortuos existentes delictis et præputio carnis vestræ convivificavit cum eo, ignoscens nobis omnia delicta, 14. obliterans hæc de nobis chirorapha decretis suis, quod fuit contrariam nobis, et hoc tulit e medio, affigens id ad crucem, 15. exueus se carne regna et potestates defamavit audacter abrogans hæc palam in se. 16. Ne homo nunc vos judicet in cibo aut in potu aut in parte diei festi aut pleniluniorum aut sabbatis, 17. quod est umbra horum futurorum, verum corpus Chri ti. 18. Ne quisquam vos palma-fraudet volens in humilitate et cult angelorum, quod non vidit extollens se frustra inflatus a mente carnis suæ 19. et non habens caput, ex quo omne corps per nexus et ligaturas auctum et alitum crescit ad incrementum Dei. 20. Si mortui-estis cum Christo ab elementis hujus mundi, quid amplius ut vivi in hoc mundo decern tis? 21. Ne tangas, ne adedas, ne gustes, 22. quod est omne ad corruptionem, per quod id adhibeatur secundum præcepta et doctrinas hominum, 23. quæ sunt quidem rationem habentia sapientia ANNOTATIONES.

1, 26. nu] vi'. ad Rom. vii, 6.

1, 27. gib. in divitias, g. tis ó màoŭtos. pat il quod, gr. 6.

1, 28. ï su] les", o gr.

1, 29. pmimei] Goth. zai, bil desinit cod. B. · vaurs/v] Goth. “ avtoũ. žanana usvaurkeip] sic e certa conjectura edidimus; Cast. postquam edidit banuna v uurkeiþ, iterum inspecto codice înnu... svaurkeip scriptum esse ei videtur, quamquam locus obliteratus it. Usvaurkjan enim pro simplici vaurkjan etiam Eph. vi, 13 invenitur; deinde innuna, quod superstites reliquiae suadeant et quod ab Cast. Rom. vii, 22; Cor. II, iv, 16, et Eph. m, 16 editum est, propterea in textu non posuimus, quia, uti Grim. W. J. LXX. p. 31 loco epistolæ ad Ephesios divina conjectura invenit, non sic, sed innuma (interior) in eod. legitur; n'que igitur înnuna adverbi forma esse potest, sed innana vel inna, quod Grim. omisit, qai 1. 1. Cor. II, tv, 16 sa ïnnuna sibi probavit et eodem modo dictuin esse existimavit, quo quod sequitur maktai desint cod. A.

[ocr errors]

-

u, 11. fravaurhte] peccatorumt, gr.; pergit cod. B. n, 15. visandans) Goth. c. codd. e . m þgiqivida] Goth. c. codd. pas.

0

[ocr errors]

1, 14. anal cod. Bama. seinaim] suis, ° gr. oma.; Goth, c. vers. Arm. patei vas exspectavimus pozei vesun propter vadja okos; cum Goth. græca ô no úmevotion ad præcedens apopapov refere.da esse, non satis diligenter re atavisset, ei grec, textus imitat o munc errons sui causa fart; idque ei noa

semel tantum accidit. usnam] cod. Bet Cast. ☀ usman. galgin] cod. B per compendiuin gjin exaratum habet.

u, 15. leika] carne, gr., qui habent (cápα), omittunt tá; ¿pxά; et e rum ratio verba conjungendi prorsus alia est, uti e versione latina nostra cogansci ¡olest; e. Goth. vers. Syr. et Patr. latt. conspirant. -gablauþjands po bairntabaj abrogans hec pa'an, gr. omn. θριαμβεύσας αὐτούς; αὐτάς c. Goth. cod. k ap. Mi. legit.

11, 16. dagis] diei, ° gr. omn. fulli pel pleniluniorum, gr. omin. vovvias; cu.n et novilunia et plenlunia Germanis sicra haberentar tempora (cf. Tacit. Garm n. 41, Cæs. de Bell. Gall. 1, 50. Grim, deutsche My hol. p. 404 sqq.), mirari aliquis potest, cur interpres nunc contra græci textus auctoritatem pleni unia posuert; sed inde plenilunia noviluniis so emmora fuisse discimus, quo ipsum etiam apud Saxones fuisse Beda de temporum ratione cap. 13 in ficat. — sabbatum] sabbatis, gr. omn. σz fátu vēl τα κάτω.

[ocr errors][ocr errors]

10. bis cod. A pergit. paraseips] ad gr. omn.; Goth. c. vers. Arm. Vulg. et Pair. atsnarpjais

. 21. ni sec et tert., cod. A uil. kausjais] ¶ gr. omn.

1,22. laizei.im] sic cold.; Cast. laisenim. 11, 25. sveþauh vaurd] gr. omn. puhtaus] op nionis, gr., omn.; Gath. hoc additamento perversam vel ine, tan spietiam ind care vol disse vi

in, 1 sopa leikis. jabai na miþurrisup xristau. boei îupa sind sokeip. parci xiistus ist in tailsvai gups si2, 3 tands. þaimei ïupa sind fraþjaiþ ni þaim þoei ana airpai sind. unte gadaupnededuþ jah libaios izvara 4 gafulgina ist miþ xristau in guba. pan xristus svikunps vairþiþ libains izvara. þauuh jah jos bairhtai 5 vairþiþ nip imma in vulþau. daubrip nu fipuns izvarans pans þaici sind ana airbi horinassu 6 unbrainein vinnon lustu ubilana jah faibugeironi, sei ist galiugagude skalkinassus. þairh poci qimip 7, 8 hatis gups ana sunum ungalaubeinais. în þaimei jah jus āddjeduþ simle. þan libaidedop m þaim. iþ nu aflageiþ jah jus po alla hatis þvairbein unselein anaqiss aglaitivaurdein. us munþa izvaramma ni 9, 10 usgaggai. ni liugaip izvis misso afslaupjandans ïzvis þana fairnjan mannan miþ tojam is jah gaha11 mob niujamma þamma ananividin du ufkunþja bi frisabtai þis saei ga-kof ina. þarei nist kreks jah ïudaius. bimait jahı faurafilli, barbarus jah skypus, skalks jab freis. ak alla jah în allaim xristus. 12 gahamop izvis nu sve gavalisai guþs veihans jah valisans brusts bleibein armahairtein selein baunein 13 a... qairrein usbrisnein. þulandans īzvis misso jah fragibandans silbans, jabai was viþra wana kabaj 14 fairina svasve jahı xristus fragaf ízvis sva jah jus taujaiþ. aþþan ufar alla friaþva, sei i̇st gab'ndi 15 ustaubtais. jab gavairþi gups svignjaiþ in bairtam izvaraim. în þammei jah labodai ve up in ai16 namma leika jah aviliudondans vairþaiþ, vaurd xristaus bauai în îzvis gabigal a. în allai bandugein jah frodein almeinai laisjandāns jahı talzjandans izv.s silbans psalmom hazeinim saggyim 17 ahmeinaim in anstai siggvandans în hairtam ïvaraim fraujin. all þiswah þatei tanjaiþ in vaurda aibþau in vaursiva. all in namin fra jins iesuis aviliudondans gupa attin þairh 18, 19 ina. jus qinons ufhan-jaiþ vairam izvaram sve gaqimiþ in fraujin. vairos frijþ qenins INTERPRETATIO.

opinionis in observatione et homilitate cordis et non-temperatione corporis, non in honore aliquo ad sa turitatem carnis. I, 1. Si igitur consurrexis'is Christo, quæ supra sunt, quærite, ubi (hristus est in dextra Dei sedens; 2. quæ supra sunt, c gitate, non hæc que super terram sunt, 3. nam mortui-estis et vita vestra abscondita est cum Christo in Deo. 4. Cum Christus manifestus fit, vita vestra, tune etiam vos manifesti litis cum eo in gloria. 5. Occidite igitur membra vestra hæc, quæ sunt super terram adulterium, impuritatem, libidinem, cupiditatem malam et avaritiam, quæ est idolorum servitus; 6. per quæ venit ira Dei super filios incredulitatis, 7. in quibus etiam vos ivistis olim, cum vixistis in his. 8. Verum nunc deponite etiam vos hæc omnia iram, animositatem, improbitatem, convicium, impudicum-sermonem; ex ore vestro ne exeat. 9. Ne mentiamini vobis invicem, exuentes vobis hunc antiquum hominem cum factis ejus 10. et vestite novo, hoc renovato ad cognitionem secundum imaginem hujus, qui creavit eum. 11. Ubi non-est Græcus et Iudæus, circumcisio et præputium, barbarus et Scythms, sorvus et liber, sed omnia et in omnibus Christus. 12. Induite vobis igitur, ut electi Dei sancti et electi, viscera, commiserationem, misericordiam, probitatem, humilitatem m(entis), mansuetudinem, patientiam, 13. tolerantes vos invicem et cond nantes ipsi ; si quis adversus quem habeat querelam, si ut etiam Christus condonavit vobis, sic etiam vos faciatis. 14. At super omnia amorem, qui est vinculum perfectionis, 15. et pax Dei exsultet in cordibus vestris, in quo eti m vocati fuistis in uno corpore et grati fiatis; 16. verbum Christi habitet in vobis largiter, in omni sapientia et prudenti spirituali docentes et admonentes vo ip-os psalmis, laudibus, cantibus spiritualibus in gratia canentes in cordibus vestris domino. 17. One quodcumque quod faciatis in verbo aut in opere, omne in nomine domini lesu gratificantes Deo patri per eum. 18. Vos uxores, pareatis viris vestris, ut convenit in domino; 19. viri, amate ANNOTATIONES.

-

detur. fastubnja observatione, gr. ieλopnoxia. hairtins] cordis, ° gr.; sunt quidem cod:l., qui 705 vos addant, sed vid. ad in, 12. unfreideinai] sic cod. A; cod. B et Cast. unfreidei, vid. ad Rom. IX, 30.

I, i. parei] cod. A þar (ibi).

ni, 4. izvaraj vestra, gr. ur. panuh] sic codd., nec B pannu, nec A þannuh, uti Cast. ed dit et adnotavit. —miþ imma] gr. ante bairh

[blocks in formation]
[blocks in formation]

1, 15. gups Dei, gr. Xosro. svignjaip] vid. ad Thessal. I, IV, 14.

[ocr errors]

m, 16. jah frodein ahmeinai et prudentia spirituali, omn. gr. et verss. ; efficitur hoc additamento, nisi ex alio loco huc translatum est, amplificatio notionis, cujus figuræ exempla ad Cor. I, ix, 25 collegimus; almeinai autem h. 1. Goth. ex eodem foute hausisse videtur, unde 1, 28 codd. græci et verss., quibuscum Goth. fere semper consentire solet, m pavixỹ duxerunt. psalmem Goth. e. codd. et h. 1. el ante saygram " zai saggvim] sic cod. B Cast. saggram, sed postea saggvim Add. p. 70. — fraujin] domino, gr. θεῷ.

-

[merged small][ocr errors]

IV,

20 izvaros jah ni sijaiþ baitrai vipra pos. barna ufhausjaiþ fadremam bi alt. unte þata vaila 21 galeikaiþ ist in fraujin. jus attans ni gramjaiþ barna izvara du þvaihein ei ni vairþaiua 22 in unlustau. þevísa ufhausjaiþ bi all leika fraujam ni în auzam skalkinondans sve mannam samjan23 dans ak in ainfalþein bairtins ogandans gup. biswah patei taujaip us saivalai vaurkjaip sve fraujin 24, 25 ni mannam vitandans þatei af fraujin nimiþ andalauni arbjis. unte fraujin xristau skalkinoþ. sa aut 1 skaþula andnimiþ þatei skop jah nist viljahalþei at guþa. jus fraujaus garaiht jab ībnassu þevisam 2 atkunnaiþ vitandans patei aihup jah jus fraujan in himinam. bidai hafjandans izvis vakandans in 3 izai în aviliudam. bidjandans samána jaħ bi uns ei guþ uslukai unsis haurd vaurdis du rodjan runa 4, 5 xristaus în pizozei jah gabundans īm. ei gabairħtjau þo svasve skuljau rodjan. în handugein gaggaiþ 6 du þaim uta þata mel usbugjandans. vaurd izvar sinteino in anstai salta gasuqop siai ei viteiþ waiva 7 skuleip ainwarjammeh andhafjan. þatei bi mik ist all gakanneiþ īzvis tykekus sa liuba bropar jah 8 triggva andbahts jah gaskalki în fravjin. þanei însandida dų īzvis duþþe ei kunnjai wa bi izvis īst 9 jah gaþrafstjai bairtona izvara miþ aunisimau þamma liubin jah triggvin bropr. saei ist us izvis. 10 paiei all izvis gakannjand þatei her ist. goleiþ izvis areistarkus sa miþfrabunþana mis jah markus. #1 gadiliggs barnabins. du panei nemup anabusnins. jabai qimai at izvi.. andnim ip ina. jah iesus saei haitada justus paiei sind us bimaita. þai ainai gavaurstvans sind þiudangardjos guþs. þaiei vesun mis 12 du gaþrafsteinai. goleiþ īzvis aipafras sa us izvis skalks xristaus sa sinteino usdaudjands bi izvis în 13 bidom ei standaiþ allavaurstvans jah fullavitans în allamma viljin guþs. veitvodja auk imma þatei 14 habaiþ manag aljan bi izvis jah du þans þaiei sind în laudeikaia jah ïairaupaulein. goleiþ ïzvis lukas 15 leikeis sa liuba. goleiþ pans in laudeikaia bropruns jab nymfan jah po ingardjon is aikklesjon.

INTERPRETATIO

nxores vestras et ne siis acerbi contra has; 20. filii, pareatis parentibus secundum omne, nam hoe bene placitum est in domino; 21. vos patres, ne sollicitetis filios vestros ad animositatem, ut non fiant in egritudine; 22. servi, pareatis secundum omne corpore dominis, non in oculis servientes, ut hominibus placentes, sed in simplicitate cordis timentes Deum. 23. Quodcumque quod faciatis, ex animo operemini nt domino, non hominibus, 24. scientes, quod a domino accipitis mercedem hæreditatis, nam domino Christo servitis. 25. Hic enim noxius accipit quod nocuit, et non est favor apud Deum. iv, 1. Vos domini justitiam et æquitatem servis præstate, sientes quod habetis etiam vos dominum in cœlis. 2. Rogali ni adjungentes vos, vigilantes in ea in gratibus: 3. rogantes simul etiam pro nobis, ut Deus aperiat nobis ostium verbi ad dicendum mysterium Christi, propter quod etiam vinctus sum, 4. ut manifestem hoc, sicuti deb am loqui; 5. in sapientia eatis ad hoc foris, hoc tempus redimentes. 6. Verbum vestrum semper in gratia sile conditum sit, ut sciatis quomodo debea is unicuique respondere. 7. Quod secundum me est, omne notificat vobis Tycecus, hie carus frater et fidus minister et co servitium in domino, 8. quem misi ad vos ideo, ut eognoscat quid de vobis est, et consoletur corda vestra, 9. cum Onisimo, boc caro et fido fratre, qui est e vobis, qui omne vobis notificant, quod hic est. 10. Salutat vos Aristarcus, hic concaptivus mihi et Marcus, consobrinus Barnabæ, de quo accepistis ınandata, si veniat ad vos, aceipiatis eum ; 11. et lesus, qui vocatur Justus, qui sunt e circumcisione. Hi uni cooperatores sunt regni Dei, qui fuerunt mihi ad consolationem. 12. Salutat vos Epafras, hic e vobis servus Christi, hic semper certans de vobis in precibus, ut stelis omnoperantes et perfecti in omui voluntate Dei; 13. testor enim ei, quod habet multum studium pro vobis et de his qui sunt in Laudicea et leropola. 14. Salutat vos Lucas, medicus hie carus; 15. salutate hos in Laudicea fratres et Nymfan et hane

HI, 20. ist] gr. ante raila.

ANNOTATIONES.

11, 21. du þvairhein] errat Cast. dicens du þvairhein sup rfluum esse, quia gramjan proprie ¿pebičeLV significet; nam quod additum est du þvairhein (ad jram) verbo gramjan (sollicitare), eo comprobatur Goth. non ipɛligere, sed c. codd. napopričete legisse.

HI, 22. leika fraujam] Cast. ✯ jet., nam leika respondet græco xarà σapxa quod quidem addita bi præpositione reddendum erat, et ægre etiam þaim articulum desideramus (paim bi leika fraujam). gup] Deum, gr. xúptov.

, 23. init. Gih. c. codd. ° xai xãv. — fraujin] Goth. " xai

ni, 25. ank) enim, gr. 8.- riljahal pei] cod. B et Cast. viljahal bein, vid. Eph. vi, 5. — at guþa] 9. apud Deum, gr.

Iv, 1. aihup] gr. omn. post jus. Iv, 2. haljandans] adjungentes, gr. omn. «poɑxap; aviliudam Tepeite, præter cod. Colb. 7 ap. Mill. gratibus, gr. omn. Exploria.

Iv, 4. svasve] pergit cod. A.

Iv, 5. bata] cod. A.

Iv, 6. izvar] Cası. izvak.

[ocr errors]

gasuqop] sic codd,

nec cod. A gasukoþ, uti Cast. adnotavit; in cod.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]

16 jah pan ussiggvaidau at izvis so aipistaule. taujaiþ ei jah in landekaion aikalesjon ussiggvaidau jah 17 þoei ist us laudeikaion jus ussiggvaid. jah qiþaiþ arkippau saiw pata andhahti þatei andnamt in 18, 19 fraujin ei ita usfulljais. poleins meinai handau pavlaus. gamuneiþ meinaizos bandjos, ants miþ izvis

amen.

du kaulaussaim ustauh

INTERPRETATIO.

inquilinam ejus ecclesiam. 16. Et cum legatur apud vos hæc epistola, faciatis, ut etiam in Lauderea ecclesia legatur, et quæ est e Laudicea, vos legatis, 17. et dicatis Arcippo: vide hoc ministerium quod accepisti in domino, ut id impleas. 18. Salutatio mea manu Pavli. 19. Mementole mei vinculi. Gratia cum vobis amen. Ad Colossenses explicit.

[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

11, 10-jah gub waiva veibaba jab garaihtaba jah unfairinodaba izvis þam galaubjandam vesum. 11, 12 svasve vituþ ainwarjanob izvara sve atta barna seina bidjandans izvis jah gaþlaibandans jah veitvo13 djandans du gaggan izvis vairþaba gups. saei lapoda izvis du seinai þiudang rdjai jah vulþau. dupa jahı veis aviliudom guþa unsveibandans. unte nimandans at uns vaurd hauseinais gups andnemuþ ni svasve vaurd manne ak svasve ist sunjaba vaurd guþs. þatei jah vaurkheiþ in izvis juz i galaubeiþ. 14 jus auk galeikondans vaurþup broþrjos aikklesjom guþs þaim visandeim în ïudaia in xristau ïesu. 15 unte þata samo vunnuþ jah jus fram izvaraim inkunjam svasve jah veis fram iudaium. þaiei jah fravjin usqemun iesua jak svesaim praufetum jah uns fravrekun jah guþa ni galeikandans jāh allaim 16 mannam andaneipans sind. varjendans uns da þiudom rodjan ei ganisaina du usfulljan seinos fra17 vaurhtinssinteino. appan snauh ana ins hatis gups und andi. appan veis broprjus gaainanaidai af izvis du me¦a weilos andvairþja ni hairtin ufarassau sniumidedum andaugi izvara gasaiwan în managamma 18 lustau. unte vildedum qiman at izvis ik raiblis pavlus jah ainamma sinþa jah tvaim jah analatida uns 19 satana. wa auk ist unsara vens aiþþau fabeþs aiþþau vaips wostuljos niu jus ïn andvairþja fraujins INTERPRETATIO. AD THESSALONICENSES I.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

M, 10.et Deus, quam sancte et justo et irreprehensibiliter vobis his credentibus fuimus, 11. sicut seitis unumquemque vestram, uti pater filios suos rogantes vos et consolantes 12. el testantes ad eundum vos digne Deo, qui vocavit vos ad suum regnum et gloriam. 13. Ideo etiam nos gratias agimus Deo indesinenter, nam accipientes a nobis verbum auditus Dei accepistis non sicuti verbum hominum, sed sicuti est vere verbum Dei, quod etiam operatur in vobis, vos qui creditis. 14. Vos enim imitatores lacli - estis, fratres, ecclesiis Dei his exsistentibus in ludæa in Christo lesu; nam hoc idem passi estis etiam vos a vestris popularibus, sicuti etiam nos ab ludæis, 15. qui etiam dominum occiderunt lesum et proprios profetas et nos persecuti-sunt et Deo non placentes et omnibus hominibus adversarii sunt, 16. arcentes nos ad gent les loqui, ut servarentur, ad explendum sua peccata semper. At properavit super eos ira Dei usque finem. 17. At nos, fratres, orbati a vobis ad tempus hore, facie non corde abundantia properavimus vultum vestrum conspicere in multa cupiditate. 18. Nam voluimus venire ad vos eg. quidem Pavlus et una vice et duabus, et impedivit nos Satana. 19. Quid enim est nosira spes aut gaudium aut corona gloriationis ? Nonne ANNOTATIONES.

Fragmenta hujus epistolæ in cod. B leguntur; cod. A inde a v, 22 usque ad finem solummodo babet.

Inscriptionem supplevimus e Philipp. 1v, 16, ubi paissalauneika, Thessalonices oppidi nomen inveni

Lur.

11, 10. waive] quam (ms), gr. s. - veihaba] sancie, Goth. fortasse c. cod. Fάying pro doiwc legit, nam veihs græco άyco; respondet, vid. tamen Tit. 1, 8, ubi quoque pro dotos ponitur.

11, 11. vitup] Goth. * ŵs (xws).

11, 13. unsveibandan.] sic cod. B; Cast. Add. p. 71. - at unsi] r. omn, post hauseinais; Goth. c. Vulg. gr. sťaïve] pr.,ˇ gr. omn.; Goth. c. verss.— vaurkeiþ] sic

scribendum est pro vaurkei, codicis B et Cast. lectione.
u, 14. veis] nos, gr. omn. avroi.

11, 15. svesaim] proprios, gr. tous.
11, 16. gups] dei, ° gr.

n, 17. isvara] ad andaugi pertinens solœce pro izvar dictum est; pro genitivo plurali haberi, sernionis gothici usus vetat.

11, 18. unte] nam, gr. Sɩó.
11, 19. ist] est, ° gr. oinn. —

ǹ oùxi xxi; Goth. c. Vulg.

niu] nonne, gr. omn.

m, 1.ju-panamais] de hac loquendi ubertate vid. ad L. xv, 19, sufficiebat enim ju ni ad reddendum græcum unxit, vid. vs. 5.

« PoprzedniaDalej »