Obrazy na stronie
PDF
ePub

and as for Mantua, if it does go to the daughters, there are some nearer than the Princess of Guastalla; while, if it does not go the daughters, the Princess herself has no part in it.

My friend also assures me that the inclination of the King is ever constant, and that his Majesty the other day, showing some disinclination to take his physic, Dr. Hertodt said to him laughing that he ought to take it for the sake of her he hnew of, and he took it directly. Dr. Hertodt knows nothing of the correspondence which his son-in-law keeps up with me, whose letters I treat with great caution, in order neither to get him nor his father-in-law into a scrape; but it is no want of discretion to communicate them to your Serene Highness, I wish I could prove my zeal in a more efficient manner; the kindness which your Serene Highness, with MM, the Duchess and Princess your daughters, have but lately shown me in the honour of your letters would be sufficient to engage me, had I not been long entirely won, being ever with devotion, Madam, etc. etc., LEIBNIZ,

Nous rapporterons ici une lettre de la duchesse Bénédicte, de 1694, qui est son entrée en correspondance avec Leibniz, et qui se trouve isolée dans les pièces de Hanovre :

BÉNÉDICTE, DUCHESSE DE BRUNSWICK, A LEIBNIZ.

D'Hernhausen, ce 19 juillet 1694.

Il est arrivé une assez plaisante aventure à la response que j'avois faicte à la lettre que vous m'avez escrite sur le concile de Trente. On l'a envoyée à Paris, sans y songer, avec mes autres lettres; mais je ne laisseray pas de vous dire encore que, comme je ne suis point assez habile pour parler sur une matière aussy délicate qu'est celle-là, je l'ay envoyée à mad. de Brinon. Elle

est, toute dispute à part, sy belle et d'une éloquence qui mérite bien d'estre mise au nombre de celles qui ont desjà esté receues avec tant d'approbation. Je ne doute pas que monsieur de Meaux (1) n'y responde avec plaisir, quoyque dans des sentimens, je croy, un peu différens, Je souhaite de tout mon coeur que vous vous trouviez un jour dans les mesmes; cependant je vous prie d'estre persuadé que l'on ne sçauroit avoir une plus grande estime pour vous que j'ay, et que je seray ravie de pouvoir rencontrer quelque occasion de vous la tesmoigner.

BÉNÉDICTE (2).

LVIII

LEIBNIZIUS AD FABRICIUM, THEOLOGUM HELMESTADIENSEM.

Ex autographo prius edito, quod nunc etiam in bibliotheca Hanoverana servatur.

Hanoveræ, 19 april. 1698.

Hoc ipso momento hinc discessurus Guelfebytum, has ad te do litteras. Putavi additionalis responsi interventu melius consuli dignitati Facultatis. Id enim quod jam dedit, si benigne interpretemur, sustineri potest. Neque ulla erit contradictio, quum non negata fuerit illa, de qua quæritur, potestas, sed judicium tantum dilatum. Præterea si potestatem Pontificis qua Romani, seu sedem Romæ fixam respiciamus, non revocatur declinatio, Omnia igitur optime conspirant, et poterit responsum additionale esse articuli secreti loco non statim producendi, sed tum demum ubi altera pars videbitur sic satis optimæ nostrorum voluntati respondere: quæ

(1) Bossuet.

(2) Bénédicte Henriette Philippine, fille d'Édouard, Palatin du Rhin, était veuve de Jean-Frédéric, duc de Brunswick, frère de l'Electeur et son prédécesseur sur le trône.

causa etiam fuit, ut posterioribus cogitationibus hanc separationem prioris responsi reformationi præferendam putarem. Quid Serenissimus Dux cum Domino Calixto de hac re egerit, mox intelligam, ubi Guelfebytum appulero.

Significavi Domino Schmidio Dominum Abbatem Molanum mihi scripsisse, distinctionem illam juris divini, de qua agitur, sibi vehementer probari; idque fortasse a Domino D. Schmidio jam intellexeris. Nunc vicissim ut ei meum iter cum officiosa a me salute indices peto.

Visitatio his temporibus haberet difficultates: putem tamen nihilominus commodo Academiæ consuli posse; et operæ foret pretium omnia diduci distinctius, quo melius consultari in aulis possit. Omnino tollenda est illa inter convictus distinctio, et jubendum ut harum regionum cives apud vos aliquamdiu studiis dent operam. Vale, et felicia festa age. LEIBNIZIUS.

LIX

LEIBNIZIUS AD FABRICIUM, THEOLOGUM HELMESTADIENSEM.

Ex autographo prius edito, quod nunc etiam in bibliotheca Hanoverana servatur.

Guelfebyti, 22 april. 1698.

Visum est Serenissimo Duci, Antonio Ulrico, aliquem vestrum accersere; et placuit tandem, ne in te solum omnis derivetur invidia, quum nuper onus sustinueris, nunc venire Dominum D. Schmidium,

præsertim cum prætextus rerum mathemáticarum in ipso adsit. Interim ad te mittitur eques, qui has ad te deferet. Tu quæso inclusas Domino D. Schmidio tradi curabis, atque etiam cum ipso de re tota, quam noris, deliberabis, si placet. Ita spero confectum iri omnia. Vale interim et fave, nam hæc festinus scribo.

LEIBNIZIUS.

P. S. Si tute ipse simul venire velles, foret Serenissimo Duci gratissimum; sed, ut dixi, veriti fuimus ne nunc iterum venire gravarere.

LX

LEIBNIZIUS SCHMIDIO S. d.

Ex autographis editis a Veesenmeyer et in publica auctione Dni Libri a Dno Philips emptis denuo inspexit Foucher de Careil.

Guelfebyti, 22 april. 1698.

Placuit Serenissimo Duci, Antonio Ulrico, ut huc venires his feriis (1), eamque in rem mittit hoc, quod accipis, mandatum vectorium. Adventus tuus promtus mihi pergratus erit; Dominus Wagnerus, si videbitur, tecum venire poterit. Præfectus RegioLutherensis curabit ut huc deveharis. Tu mandatum ipsi maturrime mittes. Vale.

LEIBNIZIUS.

P. S. Etsi in mandatis habeat præfectus, ut equos

(1) Cf. Leibn, Ep. ad Fabric., t. I, no XIII, p. 23.

Helmestadium tuî vehendi causa mittat, ego tamen propemodum suaderem ut scribas præfecto velle te propria opera curare, et venire ad Regiam Lutheram atque ibi equos paratos certa die sperare. Causa cur hoc suadeam hæc est, ut strepitus evitetur Helmestadii hominumque sermones, magisque in gratiam videndi meî Bibliothecæque Guelfebytanæ, et similes ob rationes huc venisse videaris, quam a summo Duce accersitus.

Maluit summus Dux te venire nunc potius, quia nuper Dominus D. Fabricius affuit, ne is putet in se solum derivari onus. Accedunt alia, de quibus coram. Ad res mathematicas pertinentia prætextui tuî accersendi aptiora. Iterum vale.

LXI

LEIBNIZIUS AD FABRICIUM, THEOLOGUM HELMESTADIENSEM.

Ex autographo prius edito, quod nunc etiam in bibliotheca Hanoverana servatur.

Guelfebyti, 9 maii 1698.

Præter opinionem accidit ut adhuc hærerem học loco; ita factum est ut Serenissimus Dux hoc mane jam discessuro mittat tuas, et ad se venire adhuc jubeat. Gaudeo rem pro confecta habendam. Cum Serenissimo mox loquar; et, quia litteras tuas mecum communicavit, dicam quæ ad rem videbuntur et ad mentem tuam. Interea apud Dominum Calværium et alios parcius ista viris tamen exponenda memento Quidam enim simulant assensum,

« PoprzedniaDalej »