a Bella bis quinis, &c.] 1. Philosophia probat exemplo Agamemnonis, hominem non frui optatis, nisi post susceptos toleratosque multos labores. Nimirum Paris, Priami Regis Trojanorum filius, instructa classe in Græciam profectus ad Menelaum Spartæ Regem pervenit, Helenamque ejus uxorem rapuit: quod inique ferens Agamemnon Atrei filius et prædicti Menelai frater, convocatis Græciæ principibus transfretavit in Phrygiam, Trojam obsedit, eamque, post decennale bellum dolo captam, ferro et igne populatus est. idem Agamemnon Trojam obsessurus, cum ad Aulidem Bootiæ portum venisset, ibique suum exercitum recenseret, Dianæ cervum ignarus occidit:

Sed

quamobrem Diana irata, immissa pestilentia, ventos suppressit. Consuluerunt oraculum, a quo responsum est, non ante pacificatos fore Deos, quam Iphigenia Agamemnonis ipsius filia immolata fuisset. Obsequitur pater, ipsiusque sacerdotis officio functus, filiam jugulavit: sicque post multas calamitates multosque labores tandem aliquando ausis potitus est. Virgil. Æneid. 11. vs. 108. Sæpe fugam Danai Troja cupiere relicta Moliri, et longo fessi discedere bello. Fecissentque utinam! Sæpe illos aspera ponti Interclusit hyems, et terruit Auster euntes. Præcipue, cum jam hic trabibus contextus acernis Staret equus, toto sonuerunt æthere nimbi. Suspensi Eurypylum

10

scitatum oracula Phoebi Mittimus; isque adytis hæc tristia dicta reportat: Sanguine placastis ventos et virgine cæsa, Cum primum Iliacas Danai venistis ad oras,' &c.

b Flevit amissos Ithacus sodales] II. Eadem Philosophia probat exemplo Ulyssis, hominem non ante perfundi lætitia, quam tristitia affectus fuerit. Scilicet Ulysses Rex Ithaca et Dulichii insularum, de quo jam locuti sumus Metro 3. hujus libri, inter alios suos casus in Siciliam delatus est, et antrum cujusdam Cyclopis una cum sociis suis ingressus. Cyclops ille, Polyphemus dictus, ferebatur Neptuni filius, ingenti corpore præditus, sed uno duntaxat oculo, quem in fronte habebat. Devoraverat jam quosdam ex comitibus Ulyssis, reliquos eodem mortis genere peremturus, cum Ulysses sibi non minus quam superstitibus sociis metuens, Polyphemum inebriavit altoque sopore obrutum clava, aut adusto stipite, excæcavit; tum socios et semetipsum sub arietum villis implicuit,

tandemque omnes una cum grege ex antro egressi tantam habuerunt lætitiam, quantam tristitiam ex morte sociorum et suo periculo concepe

rant.

c Herculem duri celebrant labores] III. Philosophia exemplo Herculis probat, non comparari cœlum nisi post superatos plures terræ labores. Hercules quippe, Jovis et Alcmenæ filius, Junoni propterea sic invisus fuit, ut novis periculis semper, agente eadem Junone, fuerit objectus. Ut ab aliis, sic a Philosophia nunc referuntur duodecim Herculis labores, sed alio et genere et ordine.

d Ille Centauros, &c.] Primus Herculis labor. Centauri Thessaliæ populi secus Pelion montem habitantes, qui, quod primi equos domare et ex illis pugnare cœperint, ab aliis gentibus ceu monstra, quæ partim homines partim equi forent, cogitabantur: unde etiam ' 'hippocentauri' dicti sunt, et propterea nunc vocantur superbi.' Hos autem idcirco aggressus occidit Hercules, quod

h

15

20

iidem ad antrum Pholi, qui Herculem susceperat hospitio, quasi injuriam illaturi accurrissent.

e Abstulit savo spolium leoni] Secundus Herculis labor. In sylva Nemaa leo erat magnitudinis inusitatæ, neque ferro neque ære penetrabilis: unde hunc de cœlo lapsum dicebant : eundem persecutus Hercules sola manuum vi interfecit, interfectique pelle telis impervia vestitus, quoad vixit, incessit.

f Fixit et certis volucres sagittis] Tertius Herculis labor. Aves a Stymphalo urbe, monte, aut lacu dictæ Stymphalides, tantæ magnitudinis ferebantur, ut radios Solis obumbrarent, tantæque rapacitatis, ut totam Arcadiam devastarent. Has Hercules, ut ait Diodorus Siculus 1. IV. constructo æneo crepitaculo et ingente per id sonitu excitato abegit; aut potius, ut Catullus suis versibus exponit, sagittis suis confixit. De his avibus Lucretius I. v. Uncisque timendæ Unguibus Arcadiæ volucres Stymphala colentes.'

8 Poma cernenti rapuit draconi, &c.] Quartus Herculis labor. Hesperides filiæ Hesperi, qui frater Atlantis fuit; videlicet Ægle, Arethusa, et Hesperethusa, ad Lixum Mauritaniæ oppidum feruntur hortos incoluisse aureis arboribus pretiosos, et a vigili dra

h Cerberum traxit triplici catena] Quintus Herculis labor. Pirithous Ixionis filius, mortua Hippodame uxore, convenit cum Theseo, nullam ut uxorem nisi ex Jove natam ducerent. Hinc Theseus Helenam rapuit: Pirithous vero meditatus Proserpinam Plutonis conjugem rapere, comitantibus Theseo et Hercule, ad Inferos descendit. Verum Pirithous primo impetu a Cerbero interfectus est, cui cum Theseus opem ferre conaretur, vivus in Ditis potestatem pervenit, et ab eo vinctus, donec Hercules Cerberum tricipitem triplici catena vinctum teneret. De Cerbero diximus Metro 12. lib. III.

i Victor immitem, &c.] Sextus Her. culis Labor. Diomedes Rex Thraciæ 'sic parcus hordei fuit,' inquit Apuleius 1. vII. Met. 'ut edacium jumentorum famem corporum humanorum largitione sedaret:' unde Ovid. 'Non tibi succurrit crudi Diomedis imago,

25

Efferus humana qui dape pavit equos?' Sed tyrannum hunc Hercules iisdem equis devorandum objecit.

Hydra combusto periit veneno] Septimus Herculis labor. Hydra serpens non solum in terra vivax, verum etiam in aquis, unde illi nomen ab dwp aqua, in Lerna palude inter Mycenas et Argos habitabat: quare dicitur Lernæa pestis. Septem aut, ut aliis placet, quinquaginta habebat capita, quorum si quædam abscissa fuerant, alia duplicato numero renasceban. tur. Hercules autem, admoto ad singula vulnera igne, bestiam tandem interfecit.

1 Fronte turpatus Achelous amnis] Octavus Herculis labor. Achelous filius Oceani et Tethyos cum Hercule pugnavit pro Dejanira filia Enei Regis Calydoniæ: sed Achelous viribus impar se vertit primum quidem in serpentem, deinde in taurum, cui Hercules amputavit cornu, quod Copiæ comiti fortunæ datum est: unde Achelous uno turpis cornu sese occultavit in fluvio cognomine. Non opus est, me monere hic turpatus' ultimam producere propter vim cæ.

suræ cujus rei infinita sunt exempla apud poëtas.

m Stravit Antæum Libycis arenis] Nonus Herculis labor. Antæus Neptuni ex terra filius tanto corpore præditus, ut in quadraginta cubitos excreverit. Hic cum Hercule congressus, quoties membra deficiebant, toties tacta terra recreabatur, quod animadvertens Hercules, eundem in aëre pressum interfecit.

n Cacus Evandri satiavit iras] Decimus Herculis labor. Cacus Vulcani filius, qui Latium undique latrociniis suis infestabat, ne ipsi quidem Herculi pepercit: hujus quippe boves noctu cauda versisque propterea vestigiis in antrum suum traxit: sed boum mugitu admonitus Hercules, receptis bobus, Cacum extinxit, ultus injuriam Evandri, cujus Cacus hospes fuerat, aut, ut alii volunt, servus. • Setiger spumis humeros notavit] Undecimus Herculis labor. Aper Erymanthius in Arcadia, quod hic immensæ molis erat, regionem undique vastabat: hunc Hercules adduxit ad Eurystheum: sed quia tunc aper ille ab Hercule non fuerit interfec

30

35

tus, idcirco nunc dicitur duntaxat humeros' Herculeos ( spumis notasse,' quos humeros pressurus erat altus orbis:' quoniam Hercules fertur suis humeris cœlum portasse : unde

P Ultimus cœlum labor irreflexo] Duodecimus Herculis labor. Atlas Rex Mauritaniæ cœlum humeris sustinuisse fertur, quem ut tanto onere liberaret Hercules, hic suos humeros cœlo supposuit; quo ultimo præsertim labore meruit cœlum, et in Deorum collegium translatus, Martis, ut quidam putant, stella. Porro omnium istorum Herculis laborum descriptiones ita frequentes sunt apud poëtas, ut nullius poëtæ hac de re conscripta carmina referenda esse putaverimus. Sed omittere hic non debemus, quod doctissimus Huetius in aureo suo Demonstrationis Evangelica libro de Hercule nuper edidit, nempe Propos. Iv. de lib. Josue n. 13. 'Pervulgata,' inquit,hæc est doctorum hominum sententia, plures fuisse Hercules, et gesta omnium a Græcis fuisse in unum Thebanum collata, seu potius fortibus quibusque viris Herculis nomen fuisse impositum. Tres statuit Diodorus; Ægyptium, Creticum, et Thebanum. Tres Arrianus lib. 1. de Expedit. Alexandri;

gyptium, Tyrium, et Græcum; quibus Indium præterea addit in Indicis ex Megasthene. Herculem alii antiquissimum arbitrantur Phonicium, secundum Ægyptium, postremum ac recentiorem Thebanum. Quidam Egyptios duos agnoscunt, Herodotus duos Græcos, Deum alterum, alterum Heroëm; Cicero sex; duodecim alii; quidam etiam longe plures. Ego omnino unicum, eumque Josuam fuisse statuo; nam quæ tribuuntur aliis, ad Josuam omnia commode referri posse vides.'

a Ubi] Non locus hic significatur: alias dicendum fuisset 'quo ducit:' sed potius causa cur fortibus viris sit eundum, quemadmodum Cicero dixit: ubi semel quis pejeraverit, ei credi postea non oportet.'

r Ducit exempli via] Agamemnonis, Ulyssis, et Herculis, quorum laboribus docemur, vitii quidem facile iter, sed amarum finem; virtutis vero difficilem viam, sed dulcem exitum. Seneca in Hercule Etæo vs. 1983.

Nunquam Stygias fertur ad umbras Inclyta virtus: vivite fortes, Nec Lethæos sæva per amnes Vos fata trahent: sed cum summas Exiget horas consumta dies Iter ad superos gloria pandet.'