et lenis armaturæ Numidas, funditores sagittarios que A Optima gens flexis in agrum Sequana frenis, pontem traducit, atque ad eos contendit. Acriter in eo loco pugnatum est. Hostes impeditos nostri in flumine aggressi, magnum eorum numerum occiderunt. Per eorum corpora reliquos audacissime transire conantes, multitudine telorum et audacia repu Et docilis recter rostrati Belga covini. LUCAN. De Bello civili, lib. 1. CAPUT III. De primis hujus urbis episcopis. "Nec solum apud ethnicos tunc temporis tanti habitum Remorum populum, quin et apud primos Ecclelerunt: primos qui iransierant, equitaju creum yehtossi Dei propagatores, atque per Evangelium in Chrisiæ interfecerunt. » Item in eadem Historia libro tertio! ■ Cæsar Labiennum legatum in Treviros, qui proximi Principatum quoque Remos antiquitus inter sibi finitimos tenuisse constat Sed et apud Romanos id ipsum obtinuisse, auctumque sibi legitur in præmissa, tam jus, quam decus, historia, ut in eodem libro vi: «Sequani principatum dimiserant; in eorum locum Remi succ sserant. » Semper enim, et in omnibus bellis Remi fidem Romanis servaverant. Et in VII, etiam quando totius pene Galliæ populi adversus Romanos conspirasse, conciliumque Bibracte habuisse leguntur, illi nullatenus adesse voluere, quod amicitiam Romanorum sequebantur. In necessitatibus autem copias eos Romanorum, sustentasse proditur,ut in quinto hujus historiæ libro: «Quo anno frumentum propter siccitates angustius provenerat, coactus est,>> Cæsar scilicet,« aliter. ac superioribus annis, exercitum in hibernis collocare, legionesque in plures civitates distribuere. Ex his unam in Morinos ducendam, C. Fabio Legato dedit; alteram in Nervios Q. Ciceroni; tertiam in Essuos L. Roscio ; quartam in Remis cum T. Labieno in confinio Trevirorum hiemare jussit. Item in vn C. Fabium et L. Minntium cum legionibus duabus in Remis collocat. » Insuper et usque ad internecionem pene Remos prosalute Romanorum certasse, Orosius etiam libro vi, astipulatur, eo prælio quod Bellovaci, post cæterorum Gallorum, qui arma contra Romanos tulerant, devictum exercitum, instauraverant, magnam Remorum manum, quæ auxilio Romanis erat asserens trucidatam. Remos denique præliis fortes, optimosque fuisse jaculatores: sed et ad bella civilia quibus Pompeio superato, monarchiam totius, ut fertur, orbis obtinuit, Cæsare invitante profectos, Lucanus libro primo testatur his versibus : sto patres, primæ hujus provinciæ nostræ sedis pontifices constat semper honore decoratos, adeo ut ipse beatissimus Ecclesiæ Christi princeps, Petrus apostolus, urbi nostræ beatum Sixtum a se archiepiscopum ordinatum, cum suffraganeorum auxilio censuerit delegandum, idoneos ei ac necessarios in cadem provincia destinans socios, sanctum Sinicium videlicet, Suessonicæ sedis primo, nostrum postea præsulem, ac beatum Memmium, Catalaunicæ urbis rectorem Sanctus vero Sixtus Remorum primus episcopus, etiam Suessonicam fundasse fertnr ecclesiam, et beatum Sinicium collaboratorem et cooperatorem suum inibi constituisse; quique post ejusdem Sancti Sixti decessum, nepote suo, ut ferunt, sancto Divitiano Suessoni a se pontifice ordinato, quoniam noviter instituta Remensis ecclesia lacte adhuc, tenera forte fovebat pignora, necdum ad onus pontificale perferendum robusta, Remis archiepiscopalem (ea cogente necessitate) subiit cathedram. Ubi pro animarum salute fideliter elaborans, bonumque certamen decertans, cum decessore, ut in cœlis, ita etiam meruit in terris habere consortium, unius C cjusdemque templi tumbæque sortitus cumbeatoSixto sepulcrum. Quorum postmodum meritis basilica domus ipsorum claris illustrata miraculis, nonnullis dotata ditatur muneribus, agris quoque domibusque ac vineis locupletata, clerieorum pariter enituit ministeriis decorata. Quorum nonnunquam duodecim, nonnunquam decem,ut domni Sonnatii præsulis tempore, ibidem reperitur congregationem fuisse, donec moderno tempore, abundante iniquitate et refrigescente charitate, deficere Deo inibi militantium chorus, et uniusipsumcœpit esse templumpresbyteri[al., presbyterii titulus.Quocirca etiam ipsorum nuper abinde ossa translata, in ecclesia beati Remigii post altare sancti Petri, eorumdem præceptoris, servantur recondita. Nec eos Ecclesiam nostram tantummodo ab urbe D Roma constat habuisse patres vel fundatores, quæ martyribus etiam redimita, eorumque sacrata sanguine atque triumphis, sub ipso Neronianæ persecutionis articulo, decorata probatur, CAPUT IV. De primis ejusdem martyribus urbis. Beatus siquidem Timotheus, ab Orientis partibus ad hanc Remensem urbem perveniens, Jesu Christi Domini publice non veritus est prædicare veritatem. Unde et a præside Lampadio, qui tunc præerat huic populo, tentus et, quod novæ legis propositum hominibus suaderet, conventus. Hine minis principum legumque severitate vexatus, opum quoque pollicitatione tentatus, responsum quod olim ab Ecclesiæ principe didicerat, improbo incussum supernæ nun dinatori gratiæ, rependere non timuit, divitiæ, in- A cœlos apertos, et audivit angelum dicentem sibi : quiens, tuæ tecum sint in perditionem. et ibis cum Beatus es, Apollinaris, qui credidisti, beati omnes ipsis in ignem æternum (Act vin, 20). Dominus enim qui tincti sunt in aqua in qua tu purificatus es. Quimeus Jesus Christus Filius Dei, ipse te judicaturus cunque hac nocte hic baptizatus fuerit, crastina die est. Tunc præses ira repletus, jnssit eum torqueri. in paradiso suscipietur. Hoc autem dictum omnes Et dum Christum constanter inter ipsa cruciatum qui ibidem aderant audierunt, et genua flectentes, confiteretur tormenta, inferens inter cætera, quod dixerunt Parce nobis, Domine Deus noster, et illi, quos præses pro Christi nomine se putabat oc- præsta misericordiam tuam his qui diligunt nomen cidere, ipsi pœnaliter eum judicaturi essent: et præses tuum. Altera autem die jussit præses adduci eos ante diceret: Ergo tu judex eris mei? Ego te occidam; tribunal suum. Astantibus autem illis præses dixit: et quis erit qui te eripiat de manibus meis ? Sanctus Stulti homines, quæ res vos circumvenit, ut credatis Timotheus respondit: Dominus meus cui credo, po- in hominem crucifixum, qui sub Pontio Pilato multa test liberare me; in te autem debita tormenta im- perpessus est, novissime autem crucifixus asseritur? mittet. Iterum, dum per supplicia multa cruciari Tunc illi responderunt, dicentes : Vidimus in hac jussus fuisset, ait ad judicem : Quanto tu mihi am- nocte angelum Dei loquentem cum sanctis quos tu B pliora tormenta intuleris, tanto amplius refrigerium tenes in carcere: et ipsi angeli dixerunt nobis, præstabit Dominus cui credo. Et cum cæderetur a hodie ituros esse in paradisum, et accepturos coronas ministris, exclamavit voce magna, dicens: Aspice quas tui oculi videre non merebuntur. Præses vero Domine, et vide quæ infert diabolus servo tuo, ne me iracundia plenus, jussit cunctos [ms. j. singulos] dederelinquas. ne dicant homines: Ubi est Deus ejus? collari. Cumque ducerentur sancti extra civitatem, Præses denique jussit calce viva et aceto aspergi signaverunt se signacula Christi, et sic martyrizati plagas ipsius. Sanctus vero Timotheus dixit: Ago sunt, confitentes Patrem, et Filium, et Spiritum tibi gratias, Domine Jesu Christe, qui mihi das tole- sanctum. Fuerunt antem omnes qui decollati sunt rantiam ut hæc possim sufferre. Ita istud factum est quinquaginta viri sub die undecimo Kalendas Septemin corpore meo, tanquam oleo perunctus sim. Unus bris. autem de ipsius cædentibus, nomine Apollinaris, vidit duos angelos stantes ad latus ejus et dicentes illi: Confortare, Timothee; missi autem sumus ad te, ut ostendamus tibi Dominum Jesum Christum, pro cujus nomine sustines pœnas, ut videas quæ aguntur in cœlis: Erige caput tuum, et vide. Aspiciens autem sanctus Timotheus vidit cœlos apertos, et Jesum ad dexteram Patris coronam tenentem ex lapidibus pretiosis, ac dicentem sibi : Timothee, hæc quam vides, tibi parata est. Accipies illam tertia die imminente de manibus meis. Et Angeli dixerunt ei : Confortare Timothee, et abierunt in eœlos. Apollinaris vero cum hæc vidisset, procidens ad pedes ejus dixit ei: Domine Timothee, ora pro me: Ego enim libentissime torquebor pro nomine Christi, qnia vidi tecum loquentes viros splendidissimos, dum tecum loquerentur magnalia Dei illius qui regnat in cœlo. Tunc præses, ut vidit se esse confusum. dixit: Sistatur Apollinaris afferte autem mihi plumbum bulliens, et effundite in os ipsius, ut non talia verba loquatur. Cumque allatum fuisset plumbum bulliens, et missum in ore ejus factum est frigidum tanquam glacies Viso autem hoc miraculo, multitudo magna credidit in Dominum Jesum Christum. Tunc præses iracundia plenus et confusione dixit: Ducite illos in carcerem, usque dum ego pertractem quo supplicio interficiantur. Cum autem ducerentur, plurima turba sequebatur eos flens et dicens: 0 injustum judicium quod incidit in civitatem istam ! Perducti sunt vero in carcerem, et multi erant circa eos, desiderantes consolari a sancto Timotheo. Ipsa autem nocte adveniens quidam presbyter, nomine Maurus, multitudinem hominum baptizavit in nomine Domini nostri Jesu Christi Apollinaris vero cum baptizaretur, vidit C D Altera autem die procedens præses, sedit pro tribunali, sanctum vero Timotheum et Appollinarem adduci præcepit. Astantibus autem illis, ait ad eos præses Intelicissimi hominum, consentite præceptis Imperatorum, et adorate eos quos illi adorant. Timotheus et Apollinaris dixerunt: Nos dæmones non adoramus, sed solum Dominum Jesum Christum, qui est Deus vivus et verus, ipsum oportet confiteri nos. Tu ergo ne putes nos artibus tuis separari a charitate et a regno Dei. Hoc autem tibi notum sit quia, qua hora nos putas mortificari, tunc vivificamur, sicut illi qui a te hesterna die interfecti sunt, et vivunt in cœlis. Te ergo vere percutiet Jesus Christus ulcere pessimo. Iratusque præses, dixit : Istos si non mortificavero, alii multi ad novam sectam venturi sunt. Sic dedit adversus eos sententiam, ut gladio interticerentur. Illi autem, cum magna fiducia perducti sunt extra civitatem in via quæ appelatur Cæsarea, in locum qui Buxitus dicitur, ibique martyrizavit eos, sub die decimo Kalendas Septembris, et coronati sunt ab angelis, et vox audita est, dicens : Venite, Timothee et Appollinaris, dilectissimi mei, et ostendam vobis quanta mirabilia meruistis pro anımabus vestris, quas obtulistis pro nomine meo; et scitote quæ facturus sum Lampadio præsidi. Statimque jaculum igneum descendit de cœlo multis videntibus, et ingressum est humerum ejus dextrum, et a dæmonio arreptus vitam finivit. Corpora vero sanctorum sepulta sunt a Christianis die nono Kalendas Septembris. Eusebius quidam vir spectabilis, qui et ipse per verbum ipsorum credidit, fabricavit illis basilicam, in qua multa signa et remedia ostenderunt. Cæcis visum, claudis gressum reddiderunt, et qui a dæmonibus vexabantur curati sunt in nomine Domini nostri Jesu Christi. Eorum vero corpora donus Til-A vicum horum constructa decore sanctorum basilica B C martyrum, magnorum prædicatur radiare nitore magnalium, optabilique refulgere gratia sanitatum Beati denique Timothei ossa, rex Otho (1), concedente Artaldo archiepiscopo, transferri fecit in Saxoniam, et monasterium monachorum in ejus instituit honore. In qua translatione multa mira feruntur ostensa. Nam ut Anno tunc abbas, nunc episcopus, mihi retulit, a quo eadem sacra pignora translata sunt, præter alia plura remedia, duodecim inter claudos et cæcos fuere curati. Beatus quoque Apollinaris, ossibus suis in Orbacense [Orbay vel Orbe] monasterium translatis, nonnullis inibi florere spectatur gratiarum insignibus. CAPUT V. pinus archiepiscopus veteri promovens tumulo, sepulcrum ipsorum decenter argento decoravit et auro. Altare denique quod ante tumbam eorumdem stat medium, sancti Mauri fertur reliquiis et honore dit catum, qui eodem quo præfati tempore, pro Christo cæsus capite, ipsorum meruit consortio renitere. Cujus ossa in ecclesia beati Celsini servantur deposita. Caput autem infra civitatem intra beatæ Dei genitricis Mariæ basilicam in arca secus altare veneratur reconditum. Ipsa etiam præmissorum ecclesia martyrum pignoribus complurium traditur insignita sanctorum. In cujus dextera parte sanctorum Silvani et Silviani [j, Silviniani]; in sinistra vero sancti Tonantii et sancti Jovini feruntur reservari corpora. Hic etiam in eadem sanctorum basilica beatus ReDe successoribus præmissorum præsulum. migius tumulum sibi parari præcepisse reperitur, ut Frequentibus igitur persecutionum procellis intopost conditam testamenti sui continentiam subintulit, nantibus, Ecclesiæ puppis nostræ jactata, diversisaddens: Post conditum testamentum, imo signatum, que oppressa fluctibus, quoniam caput vix attollere occurrit sensibus meis, ut basilica domnorum mar- poterat, quanto sedes ipsa tempore rectore vacua tyrum Timothei et Apollinaris missorium argenteum digno resederit, haud facile panditur, adeo ut post sex librarum ibi deputem, ut ex eo sedes futura præmissos nostræ fidei Patres, beatum Sixtum atque meorum ossium componatur. » Sed et in ipso leSinicium, unum duntaxat præsulem inveniamus Armarsium ad imperium usque Constantini, sub quo stamento suo, duodecim solidos ad ipsius basilicæ cameram struendam jusserat dari. Diversi quoque Betausius reperitur, qui cum Primogenito diacone diversis idem locupletavere dotibus templum ; ubi suo, primus ex hac Belgica provincia legitur Areladomnus Gondebertus, vir clarissimus, cum uxore tensi primæ interfuisse sydono relatæ per Marinum sua Bertha, villam in pago Vontinse sitam, Perthas episcopum beatissimo papæ Silvestro, Volusiano et nomine, dedit. Reperitur autem congregationem Aniano consulibus. Post quem Aper, inde Materniaibidem nonnunquam viginti. nonnunquam duodecim nus, cujus reliquias ossium domnus Hincmarus arfuisse clericorum, ut in tempore Theodorici regis,chiepiscopus Ludovico regi Transrhenensi, se diquando ad eamdem basilicam prædiorum donaria plura leguntur tradita. Et usque ad recentia nuper tempora (quibus religione deficiente, ad unius est redacta presbyteri titulum) Deo servientium cœtu, dignoscitur insignita virorum. Nonnullis etiam aliis templa locis, eorum splendent honore decorata, quoniam signis pluribus eis olim coruscantibus, amatores Christi memoriis ipsorum suas excolere studuerunt atque munire possessiones. Quorum quidam, ceu Gregorius Turonensis episcopus in libro Miraculorum refert, eorum reliquias, ædificata horum honore basilica, devotus expetiit. Quas pontifice loci per presbyterum honorifice dirigente, dum iter idem presbyter ageret, ab obvia quadam muliere salutatus, obnixe importuneque ab ea rogatus est, ut horum sibi quiddam pignorum condonaret Qui diu nutatim differens, mulieris improbitate tandem devictus, sacrorum cinerum particulam tradit roganti. Ascensoque caballo, injunctum sibi moliens iter expedire, nullatenus eum percussis admodum lateribus, valet itineri promovere. Insuper ipse quoque sic interim prægravatus opprimitur, ut vix valeret attollere caput. Ita demum animadvertens virtute se detineri martyrum, motus pœnitentia recepit opportune, quod largiri præsumpsit incongrue, redhibitaque sacrorum quam dempserat portione, liber ad jussa relaxatur abire. Apud Duodeciacum quoque (1) Otho I, qui et Magnus. D rexisse commemorat in epistola pro ejusdem, alio- De sancto Nicasio. Post præmissos præsules beatus Nicasius cultu sequitur pontificatus, magnæ vir charitatis, magnæque constantiæ, sub Vandalica in Galliis persecutione, sanctæ sibi commissæ validissimus rector Ecclesiæ, in pace quidem nobilitator ac decorator, in periculis vero moderator et tutor. piis populum doctrinis et exemplis instituens, decoremque cœlibis sponsæ Christi Ecclsiæ, fabricis et ornatibus attollens. Is namque sedis hujus sanctæ basilica in honore perpetuæ virginis Dei genitricis Mariæ, divina B traditur admonitus revelatione fundasse, quam pro- A urbem Remorum, universaque regione depopulata, prio quoque consecravit sanguine. Cathedra siquidem pontificalis antiquitus in ecclesia, quæ ad Apostolos dicitur, exstitisse fertur. Hic beatus antistes angelica præmonitione instructus, futuram longe ante præscisse docetur internecionem, perniciosamque prosperitatis redarguendo securitatem, imminentem divini prædixisse verberis ultionem. Portabat autem charitatis humeris anxius peecatorum crediti sibi gregis pondus, mori paratus pro omnibus, ut iram indignationis Dei a populo averteret. aut in ipsa certe vindicta, eœlestem clementiam humilitatis spiritu et animo contrito placeret, ne usque ad animam, licet temporalis, at non æternalis perveniret gladius. Sed qui verbi Dei semen in spinis divitiarum suflocatur consitum, prosperantesque, et in vanitate sæculi gloriantes, monita salutis, aure cordis ad frutificandum non admittunt: imo perituris implicite occupationibus, nec vera vitæ, quin lethifera peccati, mortisque stipendia sequentes, quoniam perfecte mala non oderant, vera sectari bona digne non valebant. Piam insuper religionem negligere, divinitatis præcepta postponere, vanitatibus inservire, concupiscentia vitiis inhærere, schismatica scandala suscitare, Deumque, proh dolor! in his omnibus haud metuebant offendere. Et ecce subito ejusdem prosperitatis temporibus, animositas dirissimarum gentium commota, Dei offensionis iram in diversas vindicatura provincias, intentione truculenta, Wandalorum multitudo properanter accelerat, subversis multarum munitionibus urbium gladioque interemptis utriusque sexus progenitoribus cum filiis, non aliam dignitatis gloriam, non aliud aliquid in temporalibus lucris tam desideranter concupiscere cernebatur, quam humanum haurire ac fundere sanguinem, et Christianorum duntaxat sitire internecionem. Sub hujus vero tempestatis turbine, gloriosi renitebant in Galliis inter episcopos viri, sanctissimus Remorum præsul Nicasius, et beatissimus Aurelianensium pontifex Anianus, sanctus quoque Lupus Trecassinus, et beatus Servatius Tungrensis antistes, aliique nonnulli virtutibus insignes, qui hane indignationis Dei, suis meritis ac precibus, iram diu differre certaverunt, ut omnibus hæresibus et pravitatibus populi restinctis, ad catholicam religionem et verum Dei cultum per pœnitentiam revocarent, ac tantæ persecutionis et divinæ animadversionis gladium ab Ecclesiæ cervicibus avocarent. Sed, proh nefas! Impius, ut scriptum est, cum in profundum peccatorum venerit, contemnit (Prov. XVIII, 3), salutaribus eorum præceptis nullatenus obtemperabant. At vir beatissimus Nicasius præsul, instantibus studiis, continuisque doctrinis ac precibus, populum Dei ad pœnitentiam seu patientiam, et triumphum martyrii provocabat, ut quos incauta prosperitas ad offensionis impulerat foveam, adversitatis devota tolerantia, non judicium damnationis, sed gratiam purgationis, causamque salutis efficeret. Interea castrametantur agmina Wandalorum circa neces tantum inibi habitantium ferventissime pertractantes Christianorum. Hos veluti deorum suorum inimicos, et moribus paganorum contrarios, interimere, penitusque de terra delere ambiebant. Beatus itaque Nicasius animam suam pro fratribus, Christi sequens exemplum, ponere paratus, elegit, obnixeque proposuit, sibi commissum nullatenus omittere gregem, prorsus instituit, aut cum eis pariter vivere, aut pariter, quod eos paterfamilias perpeti vellet, sufferre, ne fugiendo, Christi videretur (sine quo non possunt homines vel vivere vel fieri Christiani) deserere ministerium. Unde et juxta beati Augustini sententiam (epist. 80), majorem charitatis reperit fructum quam qui non propter fratres, sed propter seipsum fugiens, atque comprehensus non negavit Christum, succepitque martyrium. Metuebat enim potius antistes sanctissimus, ne se deserente, lapides vivi exstinguerentur, quam ne lapides et ligna terrenorum ædificorum, se præsente, incenderentur, magis timens, ne destituta Christi corporis membra spiritali victu necarentur, quam ne membra corporis sui hostili oppressa impectu torquerentur. Paratus ad utrumque, ut, si non posset hic calix transire, fieret voluntas ejus (Matth. xxvi, 42), qui mali aliquid non potest velle. Nec requirebat quæ sua sunt, sed imitans eum qui dixit : Non quæro quod mihi utile est, sed quod multis, ut salvi fiant (I Cor x, 33). Et ne magis fugiendo obesset exemplo, quam vivendo prodesset officio, nulla C ratione consensit esse fugiendum. Neque temporalem mortem (quæ quandoque ventura est, etiamsi caveatur), sed æternam (quæ potest si non caveatur venire, et potest si caveatur etiam non venire) formidans; non sibi placens, nec personam suam in tantis periculis fuga digniorem, utpote gratia excellentem, judicans, ne ministerium in his maxime periculis necessarium, ac debitum, subtraheretur Ecclesiæ. Non, ut mercenarius videns lupum venientem, dimissis ovibus fugit, sed ut pastor bonus pro grege sibi credito auimam paratissimus obtulit (Joan. x, 11, 12). Et quod melius agendum invenire potuit, sedulas ad Dominum pro se suisque fundere preces elegit. Fatigatis igitur tandem præliatoribus impugnatione continua, excubiis et inedia, furentibusque circumquaque hostibus, ac fortiter bello concutientibus urbem, nimio terroris tædio civitas universa perculsa, ad sanctissimum Nicasium in orationibus prostratum decurrunt, futuram paganorum victoriam pertimescentes, et auxilium consolationis ab eo velut a patre filii, requirentes. Interrogant quid utilius consilii faciendum decernat, aut servituti gentium sese tradere, aut ad mortem usque pro salute urbis dimicare. Beatus autem Nicasius cœlitus divina præsciens revelatione, Remorum subvertendam civitatem, consolans eos, infatigabiliter Domini supplicabat clementiæ, quatenus hæc tribulatio mortis temporariæ, non ad judicium, sed ad indulgentiam, persistentibus in vera fidei confes D sione proficeret; pro animæ pugnare salute, non A que triumphatoribus sanctis, adipisci promeruit. armis visibilibus, sed probis docens moribus, non corporalium fiducia virium, sed spiritalium exercitatione virtutum. Hanc supernam justo Dei judicio, peccantium sceleribus excitatam demonstrans indigationem. Certum salutis id prædicans esse consilium, si ad divina compuncti flagella converterent animum, suscipientes hæc non inviti aut desperantes, ut iniquitatis filii; quin patientes ac mansueti, ceu filii pietatis, promissa regni coelestis præmia. percepturi. Exhortans eos, spe salutis æternæ præsentem devotissime sufferre tribulationem, ultroque seipsos ad hanc offerre momentaneam necem, quo debitam reatibus perpetuæ damnationis evadere mererentur ultionem, quatenus eis mors præsens. non supplicium, sed animarum fieret perenne remedium. Pro inimicis eos etiam admonens exorare, ut tandem aliquando resipiscerent ab iniquitatibus suis, et qui ministri tunc videbantur impietatis, possent cultores nonnunquam pietatis, sectatoresque fieri veritatis. Seipsum paratum esse depromens, ut bonum decet pastorem, pro ovibus animam ponere (Joan. x, 11), præsentemque vitam contemnere, quatenus ipsi peccatorum veniam et salutem secum mererentur æternam accipere. Aderat etiam germana sua beata Eutropia, virgo Christi sacratissima, quæ ob castitatis munitionem, sanctissimum semper imitando et adhærendo sequebatur episcopum, ut et ab spiritalibus aliena nequitiis a Domino servaretur puritas mentis, et a carnalium corruptione delectationum tegeretur immunis integritas corporis. Ambo itaque plebem Dei pro viribus ad coronam martyrii piis exhortationibus animabant, et agonem victoriæ suæ "Domino precibus commendabant. Dei tandem decreto judicio irruptionis die, dum paganorum furibundum beatus præsul Nicasius irruere comperit impetum, sancti Spiritus virtute roboratus, alma comitante sorore, cum hymnis et canticis spiritalibus ad ostium basilicæ sanctæ Dei genitricis Mariæ, quam ab eodem in hujus urbis arce fundatam memoravimus, traditur occurrisse, dumque divinæ deditus psalmodiæ, versum Domino Davidicum pia voce decantat, inquiens: Adhesit pavimento anima mea (Psal. cxvIII, 25, mox, insequente gladio cervicem cæsi, verbum pietatis ab ore non defecit, capite in terram cadente, immortalitatis (ut traditur) sententiam prosecuto : Vivifica me secundum verbum' tuum (Ibid.), inferendo [ms. addit Domine]. Fuere siquidem nonnulli, tam ex clero, quam ex laicali cœtu, constantiæ hujus consectatores ac comites, qui per præsentis tolerantiæ participationem, æternæ beatitudinis cum hoc beatissimo Patre suo consequi certavere communicationem. Inter quos Florentius diaconus, et beatus Jocundus exstitisse clarissimi referuntur; quorum capita Remis post altare sanctæ Dei genitricis Mariæ tumulata servantur. Barbaros igitur de constantia virginis, et profani speculatoris subitanea mulctatione stupefactos, expleta cæde sacro mundante cruore, terribilis omnes horror invasit, quasi cœlestes acies dimicantes, tanti sceleris vindices aspicientes, ipsa quoque horrendo reboante basilica sonitu. Relictis ergo passim spolliis, territa Wandalorum agmina, dum B divinam metuunt ultionem, irrevocabiliter per diversa fugientes, invasam trepidi deserunt civitatem. Qua diu sic manente solitaria, Christianis qui ad munitiones montium fugerant, incursiones paganorum trepidantibus, paganis vero cœlestes quos ibi pertulerant horrores pertimescentibus, sub divina duntaxat angelicaque custodia, sanctorum servabantur inibi martyrum corpora ; ita ut in noctibus a longe cœlestia cernerentur lumina, et suavissimi sidereis supernarum soni virtutum choreis dulciter reboantibus, audirentur a nonnullis carmina. Unde et cœlestis victoriæ revelatione confortati tandem concives, qui ad sepelienda sanctorum corpora, divina remanserant providentia, cum precum votis ad C urbem regredientes inestimabilem suavitatis odorem, ubi sanctorum decorabantur fumera, herariunt, gaudioque permiscentes gemitum, lacrymosis Dominum laudibus magnificant, et ad tumulandum sacra se præparantes pignora, congruis ca circa civitatem locis veneranter recondunt. Beatissimi vero Nicasii præsulis ac sororis ejus, sacratissima 'solemniter in cœmeterio sancti Agricolæ, templo quondam a Jovino, Christianissimo Romanæ militiæ magistro, longe scilicet ante fundato, magnificeque decorato collocant membra, ut appareat, instinctu divinæ procurationis, ad celebritatis istorum dignitatem magis, quam ad primæ præparatam fuisse conditionis auctoritatem. Hanc autem basilicam (2) præfactus vir Jovinus, his versibus, aureo prætitulavit decore. Sancta vero Eutropia videns impietatem circa se quasi mitigatam, et pulchritudinem suam ceu paganorum litibus reservatam. super eumdem sacerdotis interfectorem insiliens, magnoque clamore increpitans, et ad martyrii sui bellum provocans, sacrilegi alapa faciem percussi, oculos, divini virtute numinis evulsos, in terram proditur effudisse. Quæ mox insanientium ferrojugulata, sacro fuso sanguine. palmam victoriæ cum germano suo pontifice Christi, cæteris D Felix militiæ sumpsit devota Jovinus Bisque datus meritis equitum, peditumque magister, Sed pietate gravi tanta hæc præconia vicit. |