superius dixit: Ignis in conspectu ejus ardebit, et in circuitu ejus tempestas valida. › Hæc autem magis timenda quam exponenda, et magis cum timore cogitanda quam lingua proferenda sunt. Huc usque Asaph (per quem omnes patriarchas et prophetas intelligimus) de utroque Christi adventu locutus est. Nunc autem ad ea quæ locutus est respondere incipit. futuris præterita ponere, quia sic vident ea quæ A judicio hoc ordine completo, tunc sequetur quod futura sunt, ac si jam facta fuissent. Per cœlum et terram omnis bonorum et malorum multitudo significatur. Et merito boni cœli vocantur, quia illuc ituri sunt, et quia semper cœlestia dilexerunt. Mali vero non immerito terra dicuntur, quia sola terrena et transitoria diligunt, et ad inferiora terræ trahendi sunt. Advocabit igitur Dominus et cœlum et terram sursum, quoniam et bonos et malos, ut Apostolus ait: Omnes astare oportet ante tribunal Christi, ut reddat unusquisque rationem de peccatis suis (II Cor. v, 19). Quod autem ait sursum aperte ostendit, non in terra, sed sursum in aere judicium esse futurum. Sed quare advocavit? Ut discerne<ret populum suum. Sic enim in Evangelio scriptum est, quia Separabit bonos a malis, sicut pastor separat agnos ab hædis, et statuet agnos quidem a dextris, hædos autem a sinistris (Matth. xxiv, 33).› 399 Satis autem in ipsa sua positione intelligere poterunt, quibus gloria, et quibus pœna sit præparata. B ‹ Audi, populus meus, et loquar Israel, et testifi(cabor tibi, quoniam Deus Deus tuus ego sum. Satis, quasi dicat, locutus es, audi nunc, et ego loquar, et sub testificatione dicam tibi, ut ea quæ dicam firmissime teneas, et nullatenus mutare præsumas: ‹ Quoniam ego sum Deus Deus tuus,› qui te, nisi mihi obediens fueris, impunitum abire non patiar. Quem enim sic audire, et cui sic obedire debemus, sicut Deo nostro et Domino nostre? Longe hoc inferius positum est, quod attentissime audire jubet, et se locuturum esse promittit, ibi videlicet ubi dicitur: Immola Deo sacrificium laudis, et redde Altissimo vota tua. Et in fine Psalıni: ‹ Sacrificium laudis honorificabit me, et illic iter est in quo ostendam illi salutare Dei. Et tale est ac si diceret Tu ipse superius laudasti, et socios vocasti, qui ordinaverunt Testamentum Dei super sacrificia; vide ergo ut non secundum litteram, sed secundum spiritualem sensum Scripturas intelligas. Quod si feceris, tunc mihi placebunt sacrificia tua, quæ quidem aliter intellecta vanissima sunt. Et hoc est quod dicit: Congregate illi sanctos ejus, qui ordinaverunt Testamentum ejus super sacrificia. › Vos, inquit, angeli, quorum officium est, congregate illi sanctos ejus, per quos episcopos et sacerdotes, omnesque ecclesiastici ordinis. Et digne quidem non simui cum aliis, sed separatim per se isti congregantur. Post hos autem veniunt apostoli, de quibus subditur : Annuntiabunt cœli justitiam ejus. Deinde vero ponitur ipse Dominus et Salvator noster, de quo hic dicitur : Quoniam Deus judex est. › Ordinaverunt C autem episcopi et sacerdotes Testamentum Dei super sacrificia; quia in ipsis Judæorum sacrificiis exposuerunt et ostenderunt Novum Testamentum significatum esse. Cum enim utrumque Testamentum Dei sit, illud tantummodo ejus esse dicitur, quod spiritualiter intelligitur. Quod enim in utroque Testamento ad litteram intelligitur, Vetus est: et quod spiritualiter intelligitur, Novum est. Inter nos igitur et Judæos sola littera differentiam facit, quam si illi non sequerentur, hodie nobiscum omnes Christiani essent; sed littera occidit, sicut spiritualis intelligentia Ecclesiam vivificat. Novum itaque Testamentum expositio est Veteris Testamenti. Immolat Judæus agnum, et hædum, et taurum; et ego dico Christum in his esse significatum hoc quid D et talia de sacrificiis loquitur : aliud est, nisi Testamentum super sacrificia ordinare? Non super sacrificia arguam te, holocausta autem tua in conspectu meo sunt semper. › Non, inquit, super sacrificia tua arguam te, quia sic facta et sic intellecta non redarguenda, sed laudanda sunt. Talia enim holocausta placent Deo, semperque sunt in conspectu ejus. Sic enim legitur de sacrificio Abel: Quia respexit Dominus ad Abel « et ad munera ejus; ad Cain vero, et ad munera ejus non respexit (Gen. iv, 4). Unde manifestum est quia sancti patriarchæ et prophetæ, et alii omnes in quibus erat Spiritus sanctus, ipsa sacrificia quæ faciebant, spiritualiter intelligebant. Quod in hoc Psalmo manifestissime probatur, in quo David propheta taliter Annuntiaverunt coeli justitiam ejus, quoniam Deus judex est. Annuntiabunt, inquit, non suam justitiam, sed judicium Dei, quoniam Deus judex est, cujus justitiam et judicium cæteri nuntiabunt. Non enim solummodo apostoli, sed regina quoque Austri, et Ninivitæ in illo judicio judicabunt; sed omnes isti judicabunt sicut discipuli, Christus autem sicut Dominus et magister. Data enim sententia, et habere locum, cum versio Vulgata legat_advocabit et consonet textui Hebraico, nec non Græco LXX interpretum. S. Gregorius quemadmodum S. Bruno quinquies citat hunc locum, scilicet advocavit cœlum, Non accipiam de domo tua vitulos, neque de gregibus tuis hircos. Hec verba superioribus contraria esse videntur; sed non sunt. Sunt hirci el vituli quos suscipit Dominus, et sunt hirci et vituli quos Dominus non suscipit. Hircus est homo luxu riosus, vitulus vir superbus; qui si ad pœnitentiam redeant, et carnem suam immolare et affligere incipiant, talis hircus et talis vitulus suscipiuntur a Domino. Hinc est enim quod Apostolus ait: ‹ Obsecro vos per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora et Clarius, qui his verbis notam apponit.Tam cœ lestes mentes, quam mortales in hoc seculo servire fecit ad auferendam Satanæ tyrannidem. › vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem, A nomini ejus (Rom. XIII, 15). Talia sacrificia diu rationabile obsequium vestrum (Rom. x11, 1). » Alios autem vitulos et hircos Deus non curat. Suscipiebat tamen illos aliquando propter significationem, non propter sui sanguinis effusionem. ‹ Quoniam meæ sunt omnes foræ silvarum, ju◄menta in montibus, et boves. › Ut quid enim vitulos et hircos repellit, qui boves suscipit et jumenta? Non animalia, sed sacrificia repellit, quia et hæc bona sunt, sicut illa; nam et illa sacrificia pro sua significatione aliquando Domino placuerunt, quæ si modo fierent, pro sacrilegio haberentur. Sed quid per feras silvarum, nisi feroces homines et rapinæ deditos intelligimus? Et isti quidem Domini sunt; quia multoties in melies commutati Domino serviunt. Jumenta vero, 400 et boves, quia in montibus sunt, bonam significationem habere videntur. Sunt igitur jumenta, sed bona, quia aliena opera ferunt. De quibus Apostolus ait : « Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi (Galat. vi, 2). › Boves vero episcopi sunt et sacerdotes, qui vomere linguæ agrum Dei assidue colunt; et isti quidem in montibus sunt, per quos Ecclesias intelligimus. ⚫ Cognovi omnia volatilia cœli, et species agri ‹ mecum est. Per volatilia cœli omnes illos significat, qui sapientiores in Ecclesia sunt et altius volant. Talis fuit beatus Joannes, qui speciem aquilæ habere describitur. Talis et beatus Paulus, qui ad tertium cœlum raptum se esse dicit. Tales sunt et omnes alii, qui in Scripturis intelligendis et exponendis die ac nocte meditantur. Speciem vero agri virginum choros utriusque sexus intelligimus, quos secum se Dominus habere dicit, quia in talibus delectatur; unde et ipse in Canticis canticorum dicit: Ego flos campi, et tilium convallium (Canı. II, 1). ‹ Si esuriero; non dicam tibi.› Hoc autem tale est ac si diceret : Si tale sacrificium ulterius mihi offerre volueris, et me tali cibo delectari arbitratus fueris, nolo te habere coquum, nolo te habere ministrum, nolo te habere meorum ciborum consiliarium et infertorem. Quare hoc? Meus est enim orbis terræ, et plenitudo ejus. › Sufficiant isti mihi, si me Judæi audire nolunt, et litteram quæ eos occidit tenere volunt. ( ‹ Nunquid manducabe carnes taurorum, aut sanguinem hircorum potabo? Irridendo hæc dicit, et Judæorum sacrificia se per omnia abominari ostendit. In Christi namque passione omnia illa sacrificia completa sunt. Unum sacrificium habemus, et ipsum æternum secundum ordinem Melchisedech. Finis legis Christus est ad justitiam omni credenti (Rom. x, 4).› Habemus autem et alia sacrificia, laudis videlicet et jubilationis; unde et subditur: Immola Deo sacrificium laudis, et redde Altissimo vota tua. Hoc est illud sacrificium de quo dicitur: Per ipsum ergo offeramus hostiam laudis semper Deo, id est vitulos labiorum confiten:ium B noctuque facit Ecclesia, quæ cantando, et paallendo, et prædicando totum tempus expendit. Debemus ergo Altissimo reddere vota nostra, ut bona desideria, quæ in corde habemus. reddere non differa mus. Invoca me in die tribulationis, eripiam te, et magnificabis me. Dixit nobis quid facere debeamus, promittit et remunerationis præmium, si ea faciamus. Sed sicut in faciendo, ita etiam in petendo desides sumus. Peccatori autem dixit Deus, quare tu enarras <justitias meas? Non est pretiosa laus in ore pec-, catoris. Sed quis est sine peccato? ‹ Si enim dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus, et veritas in nobis non est (I Joan. 1, 8). › De quo ergo peccatore hoc intelligimus, nisi de illo qui in peccato perseverat et ad pœnitentiam redire contemnit? Quid enim pertinet ad illum justitias Dei prædicare, qui ipsi justitiæ contrarius est? De talibus enim Apostolus ait: Qui prædicas non furandum, furaris, qui doces non mœchandum, mœcharis, qui abominaris idola, sacrificium facis (Rom. 11, 21). › -Et assumis Testamentum meum per os tuum. › Bepetitio est eorum quæ dicta sunt, quia Testamentum, quod sanctum est tam polluto ore prædicari non debet. Possumus autem et per Testamentum Christi corpus et sanguinem intelligere; unde et Dominus ait: Hic est calix Novi Testamenti; qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem. peccatorum (Marc. xiv, 24). › Tu vero odisti disciplinam. › Et prædicas illam? Et projecisti sermones meos post te; et annuntias illos? Ille projicit sermones Dei post se, qui sua sponte contra eos facit, et ad eos respicere dedignatur. Si videbas furem, simul currebas cum eo. Cum fure currit, qui faciendo vel consentiendo talia operatur. ‹ Et cum adulteris portionem tuam ponebas. > Hoc est enim quod Apostolus ait: Qui adhæret meretrici, unum corpus efficitur (I Cor. vi, 16). Os tuum abundavit nequitia, et lingua tua concinnavit dolum. In hoc versu hæretici, et prædicatores dolosi et fallaces, et omnes deceptores, et D adulatores notantur. Sedens adversum fratrem tuum detrahebas, et ‹ adversus filium matris tu:e ponebas scandalum. › Frater noster et filius matris nostræ omnis Christianus est. Sedere autem perseverare est : de illo loquitur, qui usque in finem in sua malitia perseverat. Tales autem quomodo prædicare non erubescunt? Hinc est quod Moyses hominem leprosum, os semper clausum et coopertum habere præcipit. Hæc autem fecisti, et tacui; existimasti inique, quod ero tui similis. Hæc, inquit, omnia quæ superius dicta sunt fecisti: vidi, cognovi et tacui. Non autem semper tacebo, sed dignis correctionibus tibi respondebo, alioquin tibi similis essem. Parum enim in scelere differunt et facientes et consentien tes. Si hoc existimasti, magnam fecisti iniquitatem, A immensa et inestimabilis esse. Illud autem peccaet magnum peccatum prioribus addidisti. ‹ Arguam te, et statuam illa contra faciem tuam. › Non, inquit, lacebo, sed sicut dignus es, arguam te, et omnia illa mala quæ commisisti, et quæ me putas esse oblitum, statuam contra faciem tuam, ut de singulis respondeas, et dignam pro unoquoque retributionem suscipias. Intelligite hæc omnes qui obliviscimini Dominum, ne quando rapiat et non sit qui 401 eripiat, › Non unius hominis, sed communis et universalis comminatio est, et quod uni peccatori videtur esse dictum, et omnes, et singuli sibi dictum intelligere debent. Quare? Ne quando rapiat, ille videlicet qui rapere solet. Et non sit qui eripiat. Quis enim illum eripiat, cui ipse Deus iratus esse cognoscitur? Sacrificium laudis honorificabit me. Hic versus, sicut jam diximus, superioribus continuatur, et ideo ad ista quæ modo dicuntur pertinere non videtur.Et illic iter est, in quo ostendam illi salutare Dei. Illic, inquit, hoc est in sacrificio laudis est iter, in quo qui ambulaverit et in eo perseveraverit, ostendam illi salutare Dei. Salutare, sive salus quam Deus dabit, non temporalis, sed æterna erit, quam qui susceperit, neque infirmitatem neque mortem ulterius timebit. PSALMUS L. IN FINEM: PSALMUS DAVID. CUM VENIT AD EUM NATHAN Hunc psalmum scripsit David pro illo peccato quod commisit in Uriam et Bersabee, dans exemplum aliis peccatoribus qualiter pœnitere debeant, et ut peccata sua manifestare non erubescant. Satis digna poenitentia fuit, quæ tam cito Dominum ad misericordiam commovit. Scriptum est enim, quia venit ad eum Nathan propheta, et dixit ei: Dimissum est tibi peccatum tuum (11 Reg. x11, 13). Sed quare dixit, in finem, cum ad ipsum Psalmus iste pertineat, nisi quia Salvatori nostro loquitur, per quem se a peccato liberari sperat? tum iniquitatem suam esse dicit, quia communis fuit omnium, unde et pariter interfecit et afflixit omnes. Nunc autem de proprio suo peccato loquitur, et super communem omnium remissionem hanc sibi amplius, et specialiter fieri postulat. Et hoc est quod dicit: ‹ Amplius lava me ab injustitia mea, et a delicio ‹ meo munda me. › Multi enim ab originali peccato liberati sunt, quia, nisi amplius laventur, non sufficit eis. Et illud quidem non potuit dimitti, nisi per illam magnam misericordiam, de qua modo diximus, per quam videlicet Christi passionem intelligimus. Catera vero omnia et antea et postea sine Christi sanguine dimitti non potuerunt. Tale est igitur ac si B diceret Scio et certus sum quia. Asperges me hyssopo, et mundabor, lavabis me, et super nivem dealbabor, Sed et modo amplius lava me ab hac injustitia mea, et ab hoc delicto munda me. Et illa quídem ablutio et remissio communis erit omnium, hanc autem amplius super illam mihi ex toto corde pœnitenti specialiter tribue. Et hoc est quod ait : Quoniam iniquitatem meam ego cognosco, et delictum meum contra me est semper. Dignam se pœnitentiam agere ostendit, dum se iniquitatem suam cognoscere, et delictum suum semper se ante oculos habere dicit. Et taliter quidem pœnitentibus multis in locis veniam se Dominus daturum esse promittit. Dat propterea nobis exemplum, qualiter nos C quoque pœnitere debeamus. Tibi soli peccavi, et malum coram te feci. ‹ Rex erat David, et in suo tempore potentissimus, et præter Deum neminem timebat, ideoque dicit: ‹ Tibi coli peccavi; tibi soli rationem redditurus, quia nemo alius est qui me de peccato modo reprehendere audeat. Neque me tibi abscondere possum, quia quod feci, coram te feci, qui omnia vides et quem nullum latet secretum. Ut justificeris in ♦ sermonibus tuis, et vincas, cum judicaris. Ecce cogitat Dominus dimittere peccatum, si sermones suos justos defendere velit. Seiebat David sermones Domini, utpote ille, sicut ipse dicit, in quo Domi nus loquebatur, et tantam in Deo et in sermonibus Miserere mei, Dens, secundum magnam misericordiam tuam. Multas misericordias fecit Deus semper, et faciet; sed illa misericordia super omnes alias magna fuit, qua mundum redemit, et proprio sanguine peccatum originale delevit. Hæc est D cjus constantiam et firmitatem esse cognoverat, ut illa misericordia, de qua et alibi dicit : « Quoniam confirmata est super me misericordia ejus (Psal. CXVI, 2). Confirmata quidem, quia ibi probatum est quantam misericordiam habuerit. Hanc itaque miscricordiam primum sibi fieri postulat, quia illud peccatum super omnia peccata esse cognoverat. Et magnam spem habet, quod minora peccata dimittat, qui tam spontanéus est aú tam magnum solvendum peccatum. Et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. › Quam singulariter magnam misericordiam dixerat, nunc pluraliter miserationum multitudinem dicit, ut per hoc quoque intelligatur illa misericordia non solum magna, sed quod promiserat penitus negare non posset. Dum igitur attenderet, et poenitentiam cordis sui et 402 sermones Domini, quibus digne pœnitentibus venia promittitur nulla ratione de misericordia, et venia sibi concedenda dubitare poterat. Judicabat igitur et se ipsum in pœnitentia sua, et Deum in sermonibus ejus, et utraque sibi convenire videbat. Dicebat enim in corde suo: Dimitte mihi peccatum meum, ut justificeris in sermonibus tuis, id est, ut justi et sine reprehensione inveniantur sermones tui. Et vincas cum judicaris. › Si enim sermones Dei veri non essent, non vinceret Deus, sed potius vinceretur. Vincitur enim in judicio, cujus sermones reprehensibiles inveniuntur. Vicit igitur Deus, di mittendo peccatum, quia sicut promiserat, ita factum A boni et mali, ibi vitia oriuntur, ibi radices figunt, est, et sermones illius veri facti sunt. His verbis instruuntur omnes qui digne pœnitentiam agunt, ut nullo modo diffidant de misericordia Dei quia quod promisit, firmum et stabile est. Sequitur : Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in delictis peperit me mater mea. Reddit aliam causam, quare Dominus ad misericordiam faciendam sibi se inclinare deberet, quoniam in iniquitatibus conceptus et natus sit, et ab ipsa radice hoc habebat, ut carnis voluptatibus subjaceret. Ecce enim veritatem dilexisti. Tu, inquit, veritatem diligis, et ea quæ dico vera esse cognoscis, et ideo confidenter talia loquor, quia me veritatem dicere scio. Unde et subditur : Incerta et occulta sapientiæ tuæ manifestasti ◄ mihi. Multa enim per Spiritum sanctum et de præsentibus et de futuris Propheta cognoverat, quæ aliis hominibus incerta et occulta erant, et quæ nisi per Spiritum sanctum sciri non poterant. Tale autem et illud quod subinfertur. B Asperges me hyssopo, et mundabor, lavabis me, et super nivem dealbabor. › Hyssopus modo pro sanguine ponitur, quoniam hyssopo sanguis agni qui immolatus fuerat aspergebatur. Quid est igitur: Asperges me hyssopo, nisi asperges me sanguine Filii tui? Cum enim dicat: asperges me, et ponat hyssopum, cum quo aspersio fiat, nec tamen dicat quid sit illud quod aspergatur, quid aliud intelligere possumus, nisi quod cum hyssopo ex præ-c cepto Domini olim aspergebatur? Hoc autem erat sanguis illius agni, qui illum agnum siguificabat, qui tollit peccata mundi, cujus sanguine aspersi a peccato originali mundati sumus. Qui dilexit nos, > ut Apostolus ait, et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo (Apoc. 1, 5). › Nihil nive candidius invenitur, nive tamen candidiorem se futurum esse dicit, per quod videlicet sanctorum clarificationem inestimabilem significat. quæ nisi cito evulsa fuerint, supra modum in immensum crescunt. Ex corde enim exeunt cogitationes malæ, furta, adulteria, perjuria, homicidia, falsa testimonia, et similia, quæ coinquinant hominem (Matth. xv, 19). Unde scriptum est: Omni custodia serva cor tuum, quia ex ipso vita procedit (Prov. iv, 23). ► ‹ Et spiritum rectum innova in visceribus meis. › Spiritus sanctus, qui rectus est, et rectos facit, innovari non potest innovari tamen dicitur, quando domum, quam pro suis offensis reliquerat, noviter iterum habitare incipit. Ne projicias me a facie tua, et Spiritum sanctum tuum ne auferas a me. His enim verbis, antequam pœnitentiam egisset, Deum sibi fuisse indignatum, et Spiritum sanctum a se recessisse ostendit. Orat igitur ut Spiritus sanctus sibi reddatur, cujus sicut prius illustratione consolatur. Redde mihi lætitiam salutaris tui, et Spiritu principali confirma me. Spiritus rectus, et Spiritus sanctus, et Spiritus principalis, unus idemque est, et nulla differentia in eo est. Vocatur autem et aliis nominibus Spiritus sanctus secundum differen tiam gratiarum. Quando igitur rectos facit Spiritus rectus, et quando sanctos facit Spiritus sanctus, et quando ad principatum, aut honorem suum aliquem revocat, Spiritus principalis ab hominibus dici potest. Sicut dicitur Spiritus sapientiæ, Spiritus intellectus, Spiritus consilii, et Spiritus fortitudinis. Quod autem dicit: videtur Redde mihi lætitiam salutaris tui, mihi quod illud magnum gaudium, quod de incarnatione Salvatoris nostri habere solebat, tunc amiserat, et sicut prius videre non poterat. Docebo iniquos vias tuas, et impii ad te conver‹ tentur. Fac, inquit, quod te facere rogo, ut do ceam iniquos vias tuas, 403 ut in eo exemplo instruantur, et per illas vias, per quas me ad te venire, et gratiæ tuæ reconciliatum esse cognoscunt, ipsi quoque per easdem vias veniant ad te, et gratiæ tuæ reconcilientur. Et non solum iniqui, sed impii quoque meo exemplo ad te convertantur. ‹ Auditui meo dabis gaudium et lætitiam. Hoc autem gaudium tunc completum est, quando Salvator noster in infernum descendit, et istum cum omnibus aliis sanctis, de locis illis tenebrosis eripuit. Unde scriptum est: ‹ 0 mors, ero mors tua, morsus tuus ‹ Libera me de sanguinibus Deus, Deus salutis ero, inferne (Ose. xi, 14). › — ‹ Et exsultabunt D‹ meæ, et exsultabit lingua mea justitiam tuam. › ossa humiliata. Creditur enim quod David unus de illis fuerit qui simul cum Domino surrexerunt; unde et ossa sua non immerito exsultare dicit, quæ tanto tempore in pulvere humiliata fuerunt. Averte faciem tuam a peccatis meis, et omnes iniquitates meas dele.› Averte, inquit, jam nunc faciem tuam a peccatis meis, et obliviscere eorum, et ulterius ea non aspicias, et miserere mei, quem in tanta gloria suscepturus, et ante alios vocaturus es. Neque enim decet ut maculatum hic esse permittas, cui tantam in alia vita gloriam paras. ⚫ Cor mundum crea in me, Deus, et expelle omnem vanitatem, omnem stultitiam, et malam cogiLationem de corde meo; ibi est enim fons, et origo Caro et sanguis regnum Dei non possidebunt (Matth. xvi, 17). Quamvis enim in sanguinibus omnia peccata intelligi possunt, de carnis tamen voluptatibus, et ejus concupiscentiis specialiter dicere videtur. De quibus et Apostolus ait: Non in cubiculis et impudicitiis, sed induimini Dominum Jesum Christum (Rom. XIII, 13); totius videlicet pudicitiæ amatorem, et carnis curam ne feceritis in desideriis vestris (ibid., 14). › — › - Et exsultabit lingua mea justitiam tuam. › Lingua interioris hominis, lingua quæ loquitur tibi in corde meo de justitia tua, quia valde justus es, ut tibi vindices creaturam tuam, et inimicum tuum ei dominari non permittas Domine, labia mea aperies, et os meum annun- A omnes sancti justi dicuntur, quia justitiam faciunt, tiabit laudem tuam. Domine, inquit, labia mea aperies, quæ usque hodie clausa fuerunt, et conscientia peccati in tuis laudibus aperire timui. Sed quia peccatum meum per gratiam et misericordiam tuam mihi dimissum est, amodo non tacebo, sed os meum annuntiabit laudem tuam. Quoniam si voluisses sacrificium, dedissem ‹utique. Neque erubescerem hireum offerre pro peccato, sicut famulus tuus Moyses, et mihi, et mei similibus offerre præcepit. Utique holocaustis ‹ non delectaberis. › Satis, inquit, mihi notum est quia hujusmodi sacrificia tibi non placent, nisi pro sola significatione ea recipias. Et quasi aliquis dicat: Si hoc sacrificium Deus non suscipit, quod aliud sacrificium suscipere habet? Ad quod ipse : ‹ Sacrificium Deo spiritus contribulatus : cor con<tritum et humiliatum Deus non spernit. Et hoc quidem sacrificium illorum est, qui de peccatis suis pœnitentiam agunt. Quod quidem omnibus illis sacrificiis significabatur, quæ Moyses pro peccato offerri præcepit. Valde namque convenientius est, ut homo seipsum immolet, et affligat, et offerat Deo, quam ut vice sua hircum, vel capram, vel animalia interficiat; illa enim interfectio hanc contritionem, afflictionem, et humiliationem significabat. Benigne fac, Domine, in bona voluntate tua, Sion, ut ædificentur muri Jerusalem. Sion speculatio interpretatur, cujus fortitudine Jerusalem custodiebatur et defendebatur, per quam nimirum Ecclesiæ custodes et speculatores, id est apostolos, et episcopos, et sacerdotes intelligimus. Propheta itaque qui usque nunc oravit, nunc exauditus, more solito de Ecclesia loqui, et pro ea orare incipit. Oral igitur pro illis qui muros ejus construunt et ædificant, per quos, sieut diximus, episcopi et sacerdotes significantur, sine quibus neque muri ædificari, neque lapides dolari possunt. Quot sunt Christiani, tot sunt lapides hujus civitatis, qui bitumine charitatis conjuncti, firmi et stabiles perse verant. Tunc acceptabis sacrificium justitiæ, oblationes et holocausta, tunc imponent super altare B prædicant et custodiuut. Ideo enim usque hodie persecutiones patiuntur sancti, quia justitiam prædicant et defendunt, quorum videlicet afflictio et persecutio, quid aliud est quam sacrificium gratum Deo et acceptabile? De tali enim sacrificio veraciter dicitur, quia odoratus est Dominus odorem suavitatis (Genes. vIII, 21). Tunc imponent super altare tuum vitulos. Vitulos utique labiorum confitentium nomini ejus. Sed qui sunt vituli labiorum, nisi sacrificium laudis et jubilationis? Tales vitulos offerunt episcopi et sacerdotes, quando laudes Dei in Ecclesia prædicant, quando utriusque Testamenti sententias exponunt, et super altare cordium nostrorum offerunt et ponunt; nam et corda nostra altaria sunt, in quibus laudis et jubilationis vera quotidie sacrificia fiunt. PSALMUS LI 404 IN FINEM, INTELLECTUS DAVID, CUM VENIT DOECK IDUMÆUS, ET ANNUNTIAVIT SAULI, ET DIXIT EL: In finem, inquit, hujus sæculi psalmus iste referendus est, secundum intellectum David, qui ía eo conqueritur de his quæ tunc temporis facta sunt, cum Doech Idumæus venit ad Saul, eique nuntiavit quod David venisset in domum Abimelech. Tunc enim, sicut scriptum est, idem Doech ex præcepto Saulis interfecit Abimelech sacerdotem, omnesque alios sacerdotes de familia ejus. Bene autem Doech Idumæus motus sanguineus interpretatur, qui tam facile moveri potuit ad Domini sacerdotes interficiendum, tantumque sanguinem effundendum. Significat autem Antichristum (576), qui et ipse ad sanctorum sanguinem effundendum paratissimus erit. Abimelech autem patris mei regnum interpretatur, per quod Ecclesiam intelligimus, quæ gens sancta, et regula sacerdotum vocatur, cujus sacerdotes ideo Antichristus interficiet, quia Christum Dominum nostrum susceperunt. Quid gloriaris in malitia, qui potens es in ini<quitate? Tanta erit malitia et potentia Antichristi, quod nisi, ut in Evangelio legitur (Matth. xxiv, 22), Dominus abbreviasset dies ejus, non esset salva omnis caro; sed propter electos breviabuntur dies < tuum vitulos. > Tune, inquit, quando Jerusalem, id D illi. Regnabit enim, sicut scriptum est, per temest sancta Ecelesia ædificabitur, et muri ejus construentur, acceptabis, id est gratum et acceptabile habebis sacrificium justitiæ, non taurorum, aut hircorum, ut quondam ; sed oblationes et holocausta, subauditur ejusdem justitiæ. Inde enim (575) Juxta LXX Interpretes ita hoc nomen usurpatur quibus consonant multa Latina Psalteria, Cassiodorius et editio Romana. Verum textus Hebraicus legit Achimelech, quem sequitur Vulgata tum in hujus psalmi titulo, tum lib. I Reg. cap. xxi et xxII, ubi narratur historia occisionis Abimelech. Idem sacerdos erga Davidem benignus, apud S. Marcum cap. 11, 26, Abiathar appellatur, non Achimelech, seu Abimelech, fortassis quia tam Achimelech pater, quam hujus filius Abiathar erant pus, et tempora, et dimidium temporis (Apoc. XII, 13), id est per tres annos, et dimidium, et non amplius, in quibus mundum pene totum, et per se et per discipulos suos ad se convertet. Unde scriptum est quia omnes homines ad se trahet, et binomi, vel quia David profugus ab utroque sanclos panes accepit. Idem titulus in hunc psalmum est apud S. Aug. qui putat propter similitudinem nominis, et unius syllabæ differentiam variatos esse titulos; unde in aliquibus mss. legitur Achimelech, in aliis Abimelech. (576) Hujusmodi interpretationem prosecutus est cardinalis Thommasius, et ante ipsum Cassiodorius. |