diQuo Hoc

spem habentes omnes suos persecutores et inimicos vicerunt, et contempserunt. Quamvis enim aliquando occiderentur, victores tamen erant, quoniam a sua fidei stabilitate nullo tormentorum genere divelli poterant. Et hanc quidem fortitudinem non suis viribus imputabant, sed soli Deo, qui nunquam deserit sperantes in se.

< tem. › Quoniam nihil jam vobiscum habeo. Nulla A ejusdem perfectionis sunt. Isti autem in solo Deo conventio Christi ad Belial, nulla pars fideli, cit Apostolus, cum infideli (II Cor, vi,[15). niam exaudivit Dominus vocem fletus mei. est enim quod superius ait : ‹ Lacrymis meis stratum meum rigabo. › Sed nondum quod ait : « fletus mei. Altius enim sonat, et clarius a Domino auditur vox lacrymarum, quam linguæ et oris. Et inde est quod alibi dicitur. Non taceat pupula oculi tui (Thren. 11, 18). ›

Vocem

Exaudivit Dominus deprecationem meam, Dominus orationem meam suscepit. Quando unum idem toties repetitur, ideo fit ut constantius, firmiusque credatur.

‹ Erubescant, et conturbentur omnes inimici mei, avertantur retrorsum, et erubescant valde veloci- B ter. Hæc verba et in bonam, et in malam partem accipi possunt. Et sicut in superiori, ita et in hoc versu idem sæpius repetitur. Videtur mihi tamen quod sancta Ecclesia magis conversionem inimicorum, quam eorum mortem desideret. Potest igitur ad bonam partem sic intelligi: Erubescant,› quia contra veritatem pugnaverunt; ‹ et conturbentur, › contra seipsos, erroresque suos. Avertantur retrorsum a falsitate quam sequuntur, et ad veritatem redeant quam destruere nituntur. Et erubescant valde velociter. › Tempus enim breve est, judicium instat; qui dedit hodiernam diem, non promisit dubium cras, novissima hora est (I Joan. 11, 18). › Nos sumus in quos fines sæculorum devenerunt (I Cor. x, 11). - Vigilate itaque, quia nescitis diem neque horam (Matth. v, 42). ›

PSALMUS VII.

FSALMUS DAVID QUEM CANTAVIT DOMINO PRO VERBIS CHUSI
FILII JEMINI.

Semei, filius Jera, David regi maledixisse legitur (11 Reg. xvi, 6), cum fugeret a facie filii sui Absalon, pro cujus verbis iste psalmus factus esse putatur. Mutato itaque nomine vocatur Chusi, ideo fortasse quia Semei bonam, Chusi vero matam habet interpretationem. Interpretatur autem Chusi Ethiops : Semei autem audiens Dominum; Jemini autem dextera interpretatur. Et merito quidem Chusi vocatur, ut mente et corpore fedus fuisse credatur, qui tanto regi, et prophetæ maledicere non dubitavit. Dicitur autem fuisse filius Jemini, ut hoc ei oppositum fiat, quod tam nequam de bono patre genitus sit (412).

Domine Deus meus in te speravi, libera me ab omnibus persequentibus me, et libera me. Hæc vox ipsius Prophetæ est, et aliorum omnium, qui

(412) Aliter interpretatur hunc titulum; Isid. clarius.

(413) Supponit S. Bruno satis notam historiam Semei filii Gera de cognatione domus Saul, qui partes Absalonis secutus, rebellis et hostis factus est David. Hic autem improperavit ipsi regi David, quod Absalonis sanguinem effuderit, regnumque, eo interfecto, invaserit. Falsum hoc ait commentator noster ex eadem sacra Scriptura II. Reg. xvi, ex qua

C

Nequando rapiat ut feò animam meam, dum non est qui redimat, neque qui salvum faciat. Inimicus noster diabolus, sicut scriptum est, ‹ tanquam leo rugiens, circuit quærens quem devoret (I Petr. II, 8); cujus dentes, et insidias illi soli effugere potuerunt, qui in Domino sperantes, ab ipso et liberati, et salvati sunt. Unde iste prius dixit: Domine Deus meus, in te speravi.› Deinde vero suæ spei retributionem quærens subdidit,dicens: ‹ Libera me, et eripe me, 311 Domine Deus meus, si feci istud? › Quod iste Chusi niger, et Ethiops, et veritatis inimicus mihi improperat, hoc est. Si est hæc iniquitas in

manibus meis, quam ipse dicit, et « si ego reddidi retribuentibus mihi mala, sicut ipse menti tur, decidam merito, id est sicut dignum et justum est, ab inimicis meis inanis. Hæc autem sunt verba Semei, quem ipse David mutato nomine non immerito vocat Chusi. Egredere, egredere, vir sanguinum, et vir Belial; reddidit tibi Dominus universum sanguinem domus Saul, quoniam invasisti regnum pro eo (II Reg. xvi, 7). › (413) Hoc autem falsum esse omnes cognoscunt quicunque Regum historias legunt, et intelligunt. Inanis autem intelligi potest, qui virtute et fortitudine, omnique virtute vacuus est. Unde hæc talis imprecatio dura valde esse videtur, quam utique David non fecisset, nisi veritatem dicere certissime sciret : sequitur adbuc de ipsa eadem imprecatione:

‹ Persequatur inimicus animam meam, et comprehendat cam, et conculcet in terram vitam meam, et gloriam meam in pulverem deducat. › In illum videlicet pulverem, de quo in Psalmo dicit:

Quem projicit ventus a facie terræ (Psal. 1, 4). › Per quem impii, et peccatores intelliguntur, quibus quicunque associatus fuerit, nullam omnino glorian habebit. Vita vero illius in terra a diabolo conculcatur, qui, ejus iniquis persuasionibus superatus, sola terrena et transitoria quærit. Sequitur :

Exsurge, Domine, in ira tua, et exaltare in finibus inimicorum tuorum. Ostende, inquit, iram, et indignationem tuam, ostende patientiam, et fortitudinem tuam in terra inimicorum tuorum. Jam tunc videbat propheta, et per Spiritum sanctum in

hujusmodi Semei, vel Chusi improperium, aut exsecratio habetur. Cum autem propheta Deum deprecans in sui adjutorium, de se loquatur, ait inimicis sibi infestis, et ad mortem persequentibus mala non etribuisse; ac proinde sperabat nunquam sibi defaturum divinum auxilium. S. Augustinus hoc in loco docet, hæc a quacunque anima perfecta, quæ suis inimicis benefaciat, usurpari posse.

telligebat, quando ista scribebat, quid illa maledictio A stus est, et innocens es', ad regni sui gubernacula

‹ Exsurge, Domine Deus, in præcepto quod mandasti. Præcepit Dominus filiis Israel, ut inimicos suos interficerent, et usque ad internecionem omnes delerent. Rogat igitur, secundum hoc præceptum, ipso quoque inimicis suis faciat, et populum illum ingratum, impium, et proditorem occidat, et disperdat, et gentium populum qui melior est in hærediLatem sibi associet. Hoc est enim quod sequitur:

Et synagoga populorum circumdabit te. Synagoga populorum gentium populus est, qui prius quidem in tenebris sedebat: nunc vero Christi lumine illustrata eum sicut regem et Dominum circumdat, colit, et veneratur.

B

Et propter hoc in altum regredere. Propter hanc enim Dominus, et Salvator noster et passus est, resurrexit, et cœlos ascendit : quia nihil horum fecisset, nisi Ecclesiam dilexisset. Ascendit igitur, C ut eam traheret ad seipsum, sicut ipse alibi ait:

Cum exaltatus fuero a terra, omnia traham ad me ipsum (Joan. x11, 32). › — ·‹Domine judica populos. › Non ulterius habeant, inquit, illum judicem, et regem, quem habere solebant; sed tu prorsus judica, qui es justus judex, qui omnia judicas in æquitate. Ju

dica me Domine. Tu, inquit, me judica, qui mei cordis secreta cognoscis, et fac alios intelligere, quia non sum talis, qualem Chusi me esse dicebat. Hoc autem fiet in judicio, quando hujus viri beatissimi puritas, et innocentia, et ipsi Sauli, et cunctis aliis revelabitur. Judica igitur, sed quomodo?

dirigatur. Quod autem ait: ‹ scrutans corda, et renes Deus. Tale est ac si diceret tu omnia vides, te nihil latet, te ea quæ dico vera esse cognoscis; et renes, et corda scrutatur Deus, quia quid in corde habeamus, et quid in renibus, ubi luxuria dominatur, ipse intelligit.

Justum adjutorium a Domino, qui salvos facit <rectos corde. Hæc autem dicit 312 gratias agendo, quasi jam exauditus, et in regnum a Domino restitutas. Recti corde illi sunt, qui neque al dexteram, neque ad sinistram declinantes, firmi stabilesque in veritate persistunt: quibus illi contrarii esse videntur, de quibus dicitur: In corde, et corde locuti sunt mala.

Deus justus fortis, et longanimis, numquid ira<scitur per singulos dies? Nisi convertamini, (414) <arcum suum vibrabit. In se ipso probavit hoc propheta, quia Deus est justus judex, et ideo dixit: Justum adjutorium meum a Domino. » Unde et alibi ait: quia reddet unicuique secun dum opera sua (Psal. LXI, 13). Quod utique non fecisset, si justus judex non fuisset. Bene autem subditur, et fortis, ut data sententia, volentes. nolentesque id quod judicatum est, teneant, et custodiant. Sed ne districtus nimium, et severus putaretur, addidit, et longanimis; non enim statim punit, sed in multa patientia peccatores exspectat quia non vult mortem peccatoris; sicut Propheta ait, sed magis ut convertatur et vivat (Ezech. xxxш, 11). Unde et sequitur: Nunquid irascitur per singulos dies? Si enim longanimis, et patiens non fuisset per singulos dies, imo per singulas horas atque momenta irasceretur, dum tanta in nobis est frequentia peccandi. Verumtamen quamvis tam benignus et patiens sit, nisi convertamini, nulla (subauditur) ulterius excusatio erit. Quoniam sicut ipse ait: Nisi venissem, et locutus cis fuissem, peccatum non haberent; nunc autem excusationem non habent de peccatis suis (Joan. xv, 22). › Unde et subditur:

Gladium suum vibrabit. Iste gladius sern:o divinus, et Evangelica prædicatio intelligitur, de quo videlicet ait : « Vivus est enim Dei sermo, et penetrabilior omni gladio ancipiti (Hebr. IV, 12); ›

Secundum justitiam meam et secundum innocentiam manuum mearum super me.› Felix conscientia, quæ tale sibi de seipso testimonium reddit. D de quo et alibi dicit. Et gladium spiritus, quod Sed quare dixit: ‹ super me. Si enim manus no. stræ, per quas videlicet ossa manuum nostrarum intelligimus innocentes sunt, super nos utique sunt. Major est igitur innocentia nostra, quam nos ipsi, quia sine innocentia miseri sumus; felices vero, si eam habeamus.

Consumetur nequitia peccatorum, et dirige justum, scrutans corda et renes Deus. Hoc autem sic potest intelligi, ut ipse David specialiter de se ipso loquatur, ut nequitia peccatorum, qui simul cum filio suo Absalon eum tunc temporis persequebantur, consumetur, et cito finiatur. Et ipse qui ju(414) Eadem lectio apud Cassiodorum.

6).

est verbum Dei (Eph. vi, 17). › Tali autem gladio
sancti prædicatores armati sunt, de quibus dicitur :
Et gladii ancipites in manibus eorum (Psal. EXLIX,
Hunc igitur gladium vibrabit Dominus, quan-
do suis discipulis ait: Ite, docete omnes gentes,
baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus
sancti (Matth. xxvi 19). › Quæ igitur excusatio esse
potest? In omnem terram exivit sonus eorum,
in finem orbis terræ verba corum (Psal. xvIII, 5). ›
Arcum suum tetendit, et paravit illum, et in
ipso paravit vasa mortis, sagittas suas ardentibus
‹ effecit. Idem autem et per gladium, et

et

per ar

in alio psalmo dicitur: Inebriabuntur ab ubertate domus tuæ, et torrente voluptatis tuæ potabis eos (Psal. xxxv, 9). Hoc vino ebrii erant illi, qui cum linguis omnium loquerentur, insani esse putabantur (416).

cum significatur. Hunc autem arcum, id est utrius- A inebriati, terrenorum omnium obliviscuntur. Unde que Testamenti doctrinam, tunc temporis Salvator noster tetendit, et paravit, quando librum sepien sigillis signatum aperuit, et suis discipulis sensum dedit, ut Scripturas intelligerent (415). Vasa vero mortis, quæ hunc arcum ferunt, apostoli, et doctores sunt, de quibus ipse vas electionis beatus PanJus apostolus ait: Aliis sumus odor vitæ ad vitam, aliis odor mortis ad mortem (11 Cor. 1, 16). Isti autem sagittarii vitia, et malignos spiritus interficiebant, et de bis habitaculis igne sancti Spiritus sagittis inflammati pellebant. Et hoc est quod ait : sagittas suas ardentibus effecit. Istæ sagittæ, ille sententiæ sunt, quas sancti apostoli, et doctores in suis sermonibus proferebant. Bene autem his, qui ardentes sunt has sagittas Dominus et fecit, et de- B dit, ut tali igne succensi alios inflammarent, et quoscunque tangerent, ad Dei amorem succenderent. Sequitur:

Domine Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra. Sic loquuntur ebrii, sic loquuntur illi, qui sanguinem Christi bibere meruerunt. Lætantur quod nomen summi et æterni Dci jam non solum in Judæa, ut quondim, sed ubique gentium laudatur et prædicatur; et qui prius multa nomina falsorum deorum venerabantur, nunc unius solius, et veri Dei nomen laudant et prædicant.

‹ Quoniam elevata est magnificentia tua super cœlos ex ore infantium, et lactentium perfecisti laudem. Ex eo namique tempore cœpit hoc nomen admirabile esse in universa terra, ex quo magnificentia Dei super cœlos elevata est. Magnificentia Dei Christus est, vel quia Pater per Filium magnificatus est, vel quia ipse Filius tam magnus a Patre factus est, ut omnis creatura, et quæ in cœlis, et quæ in terra est, ei subjiciatur: unde et in sequentibus dicitur :

Omnia subjecisti sub pedibus ejus, › Hæc an tem ad humanitatem subjicienda sunt, et quod super cœlos elevatus, et quod magnus dicitur esse factus. Divinitas enim quæ ubique est, quoniodo vel ascendere, vel descendere potest? Infantes autem et lactentes ill: sunt, de quibus beatus Petrus Apostolus ait: Quasi modo geniti infantes sine dolo, rationabiles, lac concupiscite, ut in eo crescatis in salutem (I Petr. и, 2). Per quos videlicet omnis Christiana multitudo intelligi debet. De talibus enim Dominus ait: Nisi conversi fueritis, et efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in regnum cœlorum (Matth. xvi, 3). Et Apostolus: Nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote (I Cor. XIV, 20). ›

Propter inimicos tuos, ut destruas inimicum et defensorem. A talibus, inquit, tam puris, tam innocentibus et religiosis laudes tuas prædicare voluisti, ut qui olim per vilissima animalia Pharaonem superasti, nunc per simplices et infantes omnes tuos inimicos superares. Inimici autem et defensores illi sunt, qui errorem et falsitatem quibuscunque argumentationibus defendunt. Quod quidem, quamvis et aliis conveniat, de hæreticis tamen specialiter intelligi debet.

Quoniam videbo celos tuos opera digitorum ‹ tuorum, lunam, et stellas, quæ tu fundasti. Quia elevata est, inquit, ‹ magnificentia tua super cœ

apostoli, vel divina præconia jaculantur. Ita enira Commentatus est Cassiod.

(416) Idem sentit D. August. de tituli hujus significatione.

‹ los. › Restat nunc ut et nos illuc ascendamus, et A lucres cœli, nisi omnes angelos et bonos et malos

Occulta Filii Dei illa sunt, quæ nec ipsis suis discipulis in hac vita manifestare voluit. Cum enim B apostoli eum quondam interrogarent, et dicerent:

C

ostenderet, pluralem numerum subdidit, dicens: A Infirmabuntur, et percant. ›

Quoniam fecisti judicium meum, et causam meam, sedes super thronum qui judicas æquitatem. Ideo, inquit, inimicus meus vincitur; ideo fugatur, infirmatur et perit, quia justam causam habeo, et justum judicium mihi judicasti. Hoc est enim, quod dicit: Judicium meum, et causam

‹ Paravit in judicio sedeni suam. › Sedes Dei apostoli sunt, sedes Dei episcopi sunt et sacerdotes, in quibus Deus sedet et judicat ; non enim ipsorum est judicium, sed Dei, quia non illorum est lex, qua judicant, sed Dei.' Et ipse judicabit orbem terræ in æquitate. Et modo quidem per istos, postea vero in illo judicio universali, et per seipsum, et per istos. Judicabit populos cum justitia. ›

Et factus est Dominus refugium pauperum. › Illorum videlicet pauperum, de quibus Apostolus ait: Tanquam nihil habentes, et omnia possidentes (11 Cor. vi, 10).

meam justam fecisti; id est, justam esse judicasti. In his verbis manifeste ostenditur, quia Dominus noster justus judex est, qui non personam sed causam attendit, qui nec ipsum diabolum a sua actione, vel accusatione, nisi justo judicio repellit; et hoc est, quod sequitur: Sedes super thronum), qui judicas æquitatem. Indignum ergo est, ut in sede judiciaria sedeat, qui æquitatem neque judicat, B adjutorio indigemus, quando in aliqua tribulatione neque intelligit.

Increpasti gentes, et periit impius. Sic enim in Evangelio Dominus ait : Quia veniens Spiritus sanctus, arguet mundum de peccato (Joan. xvi, 8). › Increpavit igitur Dominus gentes apostolica prædicatione, in qua non ipsi, sed Spiritus sanctus loquebatur, sicut dixerat ipse Dominus: Non enim vos estis, qui loquimini, sed Spiritus sanctus, qui loquitur in vobis (Matth. x, 20). » — « Et periit impius; › quia tunc prius et regnum et potestatem diabolus amisit, qui usque ad id temporis omnes gentes in sua potestate tenebat et possidebat. ‹ Nomen eorum

delesti in æternum, et in sæculum sæculi. › Omnia 315 nomina falsorum deorum, quæ in hoc uno nomine continentur; siquidem omnes dii gentium demonia, jam deleti sunt, quia nulla gens est, quæ modo eos veneretur, et colat.

Inimici defecerunt frameæ in finem. In finem, inquit, et ex toto defecerunt frameæ hujus nostri inimici, per quas tyrannos et hæreticos intelligere ossumus. Et ideo quidem jam defecisse dicit, quia sine dubio eos defecturos esse cognoscit. Usitata locutio est, ut quod certissime futurum esse speramus, jam factum esse dicamus.

Et civitates eorum destruxisti. Fuit aliquando ipsa Roma, quæ aliarum civitatum caput est, civitas deorum; sed illa quidem, quæ illorum erat, jam de1 structa est; jam simul cum illis in tormentis est. Hæc vero, quæ nunc est, non illorum; sed sanctorum apostolorum, et ipsius Dei civitas est.

Periit memoria eorum cum sonitu. Sic enim periit Jericho, quorum muros non machinis, non arietibus, nec aliquo impetu, sed solo tubarum clan gore cecidisse legimus. Cum sonitu igitur falsorum deorum memoria periit, quia prædicantibus apostolis idola confracta et templa destructa sunt. Dominus in æternum permanet, cujus regni non erit finis.

Et

(424) Memoratus est autem, nemo ita positum puiet, quasi oblivio cadat in Deum; sed quia post longum tempus futurum est judicium. S. Aug. enarr. in psal. IX.

(425) Eamdem lectionem secutus est Cassiodo

C

Adjutor in opportunitatibus, in tribulatione. ▸ Quod enim dixit in opportunitatibus, hoc subden 'o, exposuit in tribulatione; › quia tunc maxime Dei

sumus.

Et sperent in te omnes, qui noverunt nomen ‹ tuum,› quia, inquit, adjutor es, et in tribulationibus sanctos tuos non deseris; Sperent in te omnes, qui quærunt nomen tuum; › <quoniam non derelinquis quærentes te, Domine.

Sion

Psallite Domino, qui habitat in Sion. specula interpretatur, per quam Ecclesia intell gitur, cujus speculatores sunt episcopi et doctores. Unde et Ezechieli dicitur: Fili hominis, speculatorem posui te domus Israel (Ezech. 11, 13). a

Annuntiate inter gentes mirabilia ejus. Hoc quidem jam dictum est, quia in omnem terram exivit sonus apostolorum, et in fines orbis terræ verba eorum (Psal. xvi, 5). ì

Quoniam requirens sanguinem eorum memoratus est, et non est oblitus (424) orationem paupe‹ rum (425). » Annuntiate, inquit, et nolite timere ; quia corpus quidem occidere possunt, animam autem occidere non possunt. Neque illorum obliviscitur Dominus, qui pro ejus nomine moriuntur, quoniam illorum sanguinem requirens, ipsorum quidem adversarios punit, eos vero in æternam beatitudinem inducit.

}

Miscrere mihi, Domine, et vide humilitatem meam de inimicis meis. Non est, inquit, Dominus oblitus orationes pauperum; clamantium subauditur, atque dicentium: Miserere mihi, Domine D et vide humilitatem meam de inimicis meis; › a quibus, te jubente, tot et tanta sustineo

Qui exaltas me de portis mortis, ut annuntiem laudes tuas in portis filia Sion. Portæ mortis hæretici sunt, et quicunque ad mortem et perditioDem animas hominum trahunt (426). Talis porta fuit Simon Magus, talis Arius et Sabellius, tales et multi alii, quorum doctrina et persuasione multæ animæ perierunt. Tyranni quoque portæ mortis fuerunt, qui terrore tormentorum multos negare fecerunt.