zatus est. verunt, et sub omni celeritate transierunt, et ego A et in hoc altero populo, qui postea creatus et baptisicut fenum, viriditate et floris pulchritudine amissa, et arui, et factus de pulvere in pulverem redii Transeunt præterea dies nostri sicut umbra, si opera nostra veritatis tantum similitudinem imitentur, et non ipsam teneant veritatem. Tu autem, Domine, in æternum permanes, et memoriale tuum in sæculum sæculi. › Dies, inquit, nostri cito deficiunt; sed tu, Domine, manes in æternum, in quo vivunt et permanent omnia, etiam si defecisse videantur. In te igitur firma est spes nostra, et non ex toto deficiamus, quamvis deficere videamur. Manet itaque memoriale tuum in sæculum sæculi, quia memoria tui nunquam deficiet in sanctis tuis. Tu exsurgens misereberis Sion, quia venit tempus miserendi ejus. Sion ipsa est quæ hæc omnia loquitur Ecclesia 516 Dei. Quotidie eulem exsurgit Dominus in adjutorium, et quotiule miseretur Ecclesiæ suæ. Quia venit tempus miserendi ejus. Ex quo pro ea passus est Salvator ejus. Unde et Apostolus ait: Eçce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis (11 Cor. vi, 2). › Quia bene placitum habuerunt servi tui, lapides ejus, et terræ ejus miserebuntur. › Isti servi apo~ stoli sunt, et cæteri, qui ejus civitatis muros ædificant. Dignum est ergo ut hanc civitatem Dominus diligat, ejusque misereatur, cujus muri ex tam pretiosis lapidibus facti sunt, ut ipsius ejus opificibus placeant, non solum murorun lapides, sed tota terra cum suis pertinentiis eis placere monstrantur. Isti sunt illi lapides, de quibus dicitur: Lapides vivi volvuntur super terram (769), › per quos viri sancti et catholici significantur. Quoniam ædificavit Dominus Sion, et videbitur ⚫ in majestate sua. › Unde ædificavit, nisi ex lapidibus, quos ex gentibus collegerunt? Sed ubi videbitur in majestate sua, nisi in hac Sion civitate sua? Hic enim cognoscitur Dominus, et excelsus ab omnibus prædicatur. Quoniam prospexit de excelso sancto suo, Dominus de cœlo in terram prospexit. Ad quid? Ut audiret gemitus vinculatorum, et solvat filios ‹ interemptorum. › Digna causa, quare Dominum laudare debemus, quia prospexit de excelso sanclo suo, de illo eminentissimo secretario majestatis suæ, et eorum gemitus audiret, qui pro ejus nomine ligati in carcere tenebantur, et eosdem ipsos solveret, illorum videlicet filios, qui pro eo interempti sunt. Et revera dignum erat ut tantorum parentum filii eorum gratia solverentur, qui si soluti non essent, quomodo nomen ejus et laus ejus in Sion et in Jerusalem nuntiari potuisset? Et hoc est B quod ait. C Ut annuntietur in Sion nomen Domini, et lans ejus in Jerusalem. Sion et Jerusalem sancta est Ecclesia, in qua ab iis qui soluti sunt, et de laqueis diaboli liberati nomen Domini, et laus ejus quotidie prædicatur. In conveniendo populos in unum (770), et regna, ut serviant Domino. Tunc, quasi dicat, nomen Domini, et laus ejus instantius prædicanda est, quando multus populus convenit in unum ad audiendum verbum, et Domino serviendum. Hinc igitur et nos admonendi sumus: ut in magnis festivitatibus, quando multus populus ad ecclesiam convenit, Deum laudemus, et ejus magnalia prædi cemus. Respondit ei in via virtutis suæ; paucitatem dierum meorum nuntia mihi. › Legitur in Evangelio, quia egressus de templo dixit Jesus discipulis suis: Videtis has structuras, et hos magnos lapides? Amen dico vobis, non remanebit hic lapis super lapidem, qui non destruatur (Marc. XIII, 1). ► Et cum sederet in monte Oliveti, responderunt discipuli ejus Dic nobis, quando hæc erunt, et quod signum adventus tui (Matth. xxiv, 3). › Hoc est igitur quod hæc sequens Ecclesia jam in generatione altera loquitur de primitiva Ecclesia: cum, inquit, Dominus esset in via virtutis suæ, et signis multis, atque miraculis suam potentiam et virtutem populis revelaret; tunc respondit ei primitiva Ec Et respexit in orationes pauperum, et non spre⚫ vit preces eorum. › Bene autem hic dicitur, quia respexit Dominus in orationes pauperum, quoniam iste Psalmus titulatur Oratio pauperum. Pauperes autem sunt omnes sancti, quia nullam spem habent D clesia, cœtus videlicet apostolicus: paucitatem in incerto divitiarum, sunt autem divites divitiis spiritualibus, quas nemo illis subripere valet. Scribantur hæc. Et quare scribantur? In ⚫ generatione altera. Et hoc quare ત Et populus <qui creabitur laudabit Dominum. Si enim scripla non fuissent, ad nos usque non venissent, sed jam longo tempore oblita fuissent. Profuerunt igitur quæ scripta sunt, quia in ipsis, et per ipsa laudatur, et prædicatur Dominus in hac altera generatione, (769) Habet Vulgata: Et salvabit eos Dominus Deus eorum in die illa, ut gregem populi sui, quia lapides sancti elevabuntur super terram ejus. Zach. ix, 16. (770) ↑ Dicendo in unum, virtus catholicæ veritatis dierum meorum, Domine, nuntia mibi: -et si in tempore hoc restitues regnumn Israel (Act. 1, 6), › ne celaveris nobis. Putabant enim in illis verbis Dominicis significari mundi finem proxime adfuturum. Unde et Dominus ait: Cum audieritis prælia et seditiones, nolite terreri, oportet primum hæc fieri, sed nondum statim finis (Luc. xx1, 9). › Et ne revoces me in dimidio dierum meoruin, in sæculum sæculi anni tui. Hæc quoque vel ostenditur, nam quamvis populus iste de diversis mundi partibus aggregetur, ad unum tamen conveniunt, dum una fidei regula continetur. CASSIOD. dicere, vel cogitare tunc temporis apostoli potuerunt, A D Initio terram tu fundasti, Domine, et opera manuum tuarum sunt cœli. Sive dicatur: In principio fecit Deus cœlum et terram; sive dicatur: In principio fecit Deus terram, et cœlum, › nulla differentia est. Non enim quia prius dicitur, ideo prius vel posterius aliquid est; quoniam sicut scriptum est qui manet in æternum creavit omnia simul (771) (Eccli. xvm, 1). › Ipsi peribunt, tu autem permanebis, et omnes ut vestimentum veterascent. Sic enim in Evangelio Dominus ait: Coelum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt (Matth. xxin, 35). › Transibunt autem, quia de hac specie, in qua modo sunt, in aliam mutabuntur. Erit enim, sicut scriptum est: Coelum novum, et terra nova (Apoc. XXI, 1); et illi coeli, qui superiores sunt, mutabuntur in melius. Tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient. Omnis, quasi dicat, creatura aliquo modo mutabilis est, et in eo quod mutabilis est, id quod fuerat quo fammodo periisse videtur. Sed tu omnino immutabilis es, et semper idem ipse es, nihilque aliud esse potes, nisi id quod es. Et anni tui ron deficient. Non ergo fient illi anni solari circuitione, sed alio quodam modo nobis nondum revelato. C PSALMUS CH. LAUS DAVID. Quid significet Psalmus David sæpe dictum est. Benedic, anima mea, Dominum, et omnia interiora mea nomen sanctum ejus. In iHis psalmis hortatur David omnes alios homines ut Deum laudent et benedicant, nunc vero seipsum hortatur, et animam suam et omnia interiora sua. Qua in re quantum Dominum diligat, quantum ei adhærere, servire et obedire desideret, apertissime ostendit. ‹ Benedic, inquit, anima mea, Dominum, ›' quia tu es quæ facta fuisti ad imaginem et similitudinem ejus, quam videlicet imaginem et pulchritudinem, nisi per ipsum recuperare vales. Et omnia inte riora mea › benedicant ‹ nomen sanctum ejus (772). » Nomen ejus Filius est, quia per ipsum et Patrem agnoscimus et eumdem ipsum. Tolle nomen, el rei cognitio periit. Merito igitur Filius et nomen, et cognitio Patris dieitur, quia per ipsum cognoscitur Pater. Nemo enim novit Patrem nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare (Luc. x, 22). › Quando vis. cognoscere aliquem, nomen quæris, similiter si vis cognoscere Patrem, Filium respice. Audi ipsum dicentem: ‹ Qui videt me, videt et Patrem (Joan. xiv, 9). Nos hoc facimus ut Deus habeat nomen; quia aliter eum cognoscere et invocare non possumus. Quod si aliter eum cognoscere non possumus, ipse est nomen ejus, per quem eum cognoscimus. Sed per quem cognoscimus eum, nisi per verbum, per sermonem, per sapientiam et veritatem? Nihil cognoscitur nisi per hæc et hæc omnia Filius est. Per Filium igitur cognoscimus Patrem. Et ergo Filius nomen Patris. De hoc autem nomine dicit modo Propheta, ut omnia interiora ejus benedicant nomen sanctum ejus. Benedic, anima mea, Dominum, et noli oblivisci omnes retributiones ejus. Quænam istæ retri.butiones sint, audiamus : « Qui propitius fuit omni bus iniquitatibus tuis; qui sanat omnes languores ‹ tuos, qui redimit de interitu vitam tuam; qui satiat in bonis desiderium tuum; qui coronat te in miseratione et miserationibus, renovabitur sicu1 aquila juventus tua. Magnæ sunt istæ retributiones el tam magnæ, ut eas nunquam oblivisei de Filii servorum tuorum inhabitabunt ibi. D beamus. Factus est enim Dominus propitius omniUbi? In illis coelis in melius commutatis. Et semen eorum in sæculum sæculi dirigetur. › Semen et filii idem significant, per quos omnes illos intelligimus, qui sanctos imitantur. Et isti quidem ideo habitabunt ibi, quia quanto tempore in hac vita sunt, per omnia sæcula diriguntur, et semper in melius proficientes, et a via veritatis nunquam aberrantes, eos per omnia imitantur, quorum filii esse dicuntur. (771) Non contradici Psalmistam et Moysen putandum est, quod ille initio Deum terram creasse dixerit; hic cielam primo loco posuerit creatum, cum omnia simul a Deo creata Salomon asseruerit, id est quod Deus omnium rerum materiam ex nihilo ་ bus iniquitatibus nostris. Quia non solum originale peccatum, sed simul cum eo omnia alia suo sanguine delevit. Et hoc est quod dicit: Qui sanat 518 omnes languores nostros; omnes quidem, quia nullum ad sanandum relinquit. Animæ loquitur, et de ejus languoribus dicit. Redemit autem de interitu vitam ejus : quod fieri non posset, nisi prius ejus peccata dimisisset. Satiavit quoque in bonis desiderium ejus, quia firmissimam spem sibi tril-uit eodem tempore condiderit. (772) Etiam virtutibus, juxta Augustinum, benedicimus Dominum non tam vigilantes, quam dormientes. Innocentia tua etiam in dormiente vex est animæ tuæ. › æternæ felicitatis. Unde Apostolus ait: Spe enim A ad immensæ misericordiæ declaration.cm. Sed ausalvi facti sumus (Rom. ix, 24). Coronat autem cam in miseratione et misericordia; quia ipse qui dat coronam, idem ipse dedit victoriam; neque vincere potuisset, nisi ejus auxilium adfuisset (773). Renovabitur sicut aquilæ juventus tua. De resurrectione dicere videtur; quando ad antiquam dignitatem homo ex toto renovabitur. Dicitur autem de aquila, quia ad ultimam veniens senectutem, iterum juvenescit et renovatur. Cui assertioni locus iste maximam tribuit auctoritatem. Quod si semel aut multoties fiat, dubitari potest. Faciens misericordiam Dominus, et judicium omnibus injuriam patientibus. Notas fecit vias ‹ suas Moysi, filiis Israel voluntates suas. Cum enim Dominus, et misericordiam, et judicium faciat omnibus qui pro ejus nomine injuriam patiuntur, maxime tamen hoc in Moyse, et filiis Israel manifestum apparuit. Loquebatur Dominus cum eis quasi vir cum amico suo, et tam mira et stupenda inter cos operatus est, ut incredibilia esse videantur his qui Deo omnia possibilia esse non credunt. Misericors et miserator Dominus, patiens et multum misericors : non in finem irascetur, neque in æternum indignabitur. Magnam spem, maguamque consolationem omnes peccatores ex his verbis percipere possunt, quibus tam iramensa omnipotentis Dei misericordia prædicatur. Irascetur, quasi dicat, sed non in finem; indignabitur, sed non in perpetuum: quacunque hora péccator conversus fuerit, salvus erit. Non secundum peccata nostra fecit nobis, neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis. › Ex præteritis, quasi dicat, futura cognoscimus. Multoties eum offendimus, multoties ad iracundiam eum provocavimus, ipse autem non secundum peccata nostra fecit nobis; quod si fecisse!, diu est ex quo nos funditus perdidisset. diamus modo compatientis affectum, quem tanta misericordia consequitur. Quia ipse, inquit, scit figmentum nostrum. › Ipse scit de qua fragili materia facti sumus; quia ipse fecit nos, et non ipsi nos (Psal. XCIX, 3). › Et ideo parcit piissimus pater tantæ natorum fragilitati. Unde et subditur: Memento, Domine, quod pulvis sumus; homo sicut fenum dies ejus, et sicut flos agri, ita efflo‹rebit (775). » Ecce de qua materia homo factus est; ecce quam labilis et fragilis est. Quid pulvere vilius? Quid flore debilius? Sic homo est, et sic sunt dies ejus, sicut fenum, quod sub una hora et floret et viriditatem amittit. Et hoc probat. Quia spiritus pertransit ab eo, et non erit, et B non cognoscet amplius locum suum. Videmus enim quia sub uno momento et est homo, et non est homo, quoniam quandiu spiritus in eo est, homo est; statim autem ut ab eo recedit, homo non est. ‹ Et non cognoscet amplius locum suum; imo jam non suum, quia cum spiritu et locum et cætera perdit. Postquam homo moritur, nibil habet in hoc mundo, in alio vero (de malis loquor) sola illis tor C ‹ Quia secundum altitudinem cœli a terra confirmavit Dominus misericordiam suam super timentes eum. Iniquitates vero quantum elongaveFunt? Quantum distat oriens ab occasu, elongavit a nobis iniquitates nostras. Videmus itaque, quia et misericordia immensa est, et iniquitates in immensum a nobis separatæ sunt. Demus igitur ope- D zam ut misericordia ulterius a nobis non recedat, ct iniquitates ulterius ad nos non accedant. Tanta est misericordia, ut hominem de terra trahat in cœlum, sic elongata sunt iniquitates, ut ex totomortuæ, et omnino non esse credantur. Valde igitur cavendum est, ne forte pro eis aliæ oriantur. Sicut miseretur pater filiis, ita misericors est Dominus timentibus se (774). Nobilis comparatio (773) ‹ Qui in nobis victi sumus, in illo vicimus. Ergo coronat te, quia dona sua coronat, non merita sua. AUGUST. (774) Aliter legitur in Vulgata : Quomodo pater miseretur filiorum, misertus est Dominus timentibus se: quoniam ipse cognovit figmentum nostrum. menta restant. Misericordia autem Domini a sæculo est, et usque in sæculum sæculi super timentes cum. › Hæc est igitur quæ neque post mortem deserit; hæc est quam homo, sed bonus homo, semper habebit. Et justitia ejus super filios filiorum, custodientibus testamentum ejus, et memoria retinentibus mandata ejus, ut faciant ca. E similiter post mortem manet omnibus illis, qui Dei testamentum et mandata custodiunt. Quid enim prodest memoria retinere, nisi et opere ea faciamus? Alii igitur sola misericordia, alii justitia et misericordia: sine misericordia nemo salvatur. 519 Dominus in cœlo paravit sedem suam, et regnum ejus omnibus dominabitur. Post multas misericordias, quas servis suis Dominus fecit, ostendit etiam quo in loco simul cum eis habitare debeat. Ibi enim paravit sedem suam, ubi videntibus discipulis gloriosus ascendit post passionem suam. Omniunr dominabitur regnum ejus, quia nulla gens est, nulla potestas, vel altitudo, quæ ab Ecclesia non judicetur. < Benedicite Dominum, omnes angeli ejus, potentes virtute, qui facitis verbum ejus ad audiendam vocem sermonum ejus. ▸ Prius animam suam invitavit, nunc autem ipsos angelos, et omnem creaturam invitat ad laudandum et benedicendum Dominum. Possumus autem per angelos, qui nuntii interpretantur, omnes illos intelligere qui evangelizandi (775) in Vulgata etiam tum versus hujus, cim sequentis alia lectio: Recordatus est, quoniam pulvis sumus. Homo sicut fenum dies ejus: tanquam flos agri sic efflorebit. Quoniam spiritus petransibil in illo, et non subsistet. In reliquis fere omnibus hujusce psalmi versiculis differt Vulgata. officium habent, inter quos apostoli obtinent prin- A Propheta, quod facile sine ulla difficultate ipsos cipatum; nam et isti potentes sunt in virtute, et verbum ejus audiunt, et prædicant et faciunt. ‹ Benedicite Dominum, omnes virtutes ejus, ministri ejus, qui facitis voluntatem ejus. › Et hoc quidem sanctis convenire potest, per quos tantas virtutes operatus est Dominus, ut non immerito ejus virtutes dicantur. cœlos fecerit Deus, et ad magnam illius laudem et gloriam spectat, quod ipsum opus maximum et principale sine labore fecisse narratur. De aquis autem, quibus cœlum tegitur, sic in alio loco scriptum habemus. Et aquæ, quæ super cœlos sunt, laudert nomen Domini (Psal. cxlviii, 4). › Itemque : ‹ Et divisit aquas, quae erant super firmamentum ab his quæ erant sub firmamento (Gen. 1, 7). › Possumus autem per cœlos apostolos intelligere, quos quasi pelles Cominus extendit, quia vinarios utres fecit. Isti sunt illi utres novi, de quibus in Evangelio Dominus ait: Nemo ponit vinum novum in utres veteres, sed in utres novos ponit vinum novum (Matth. 111, 17). › Hoc vino multi inebriati terreno Benedicite Dominum, omnia opera ejus. › Omnia opera ejus benedicunt Dominum, quæ tam sapienter et mirabiliter facta sunt, ut in omnibus benedicatur Dominus. In omni loco dominationis ejus benedic, anima mea, Dominum. Sed nullus locus est, qui non sit dominationis ejus. In omni igitur loco benedic, anima mea, Dominum. Et sicut iste psalmus B rum omnium obliviscuntur. Horum vero superiora non finitur, ita et benedictio non finiatur. PSALMUS CIII. PSALMUS IPSI DAVID. Hunc psalmum facit David ipsi David, id est Salvatori nostro. Ipsi videlicet qui omnia fecit, qui mundum redemit, qui a mortuis resurrexit et cœlos ascendit qui ponit nubem ascensum suum, et ambulat super pennas ventorum (776). › Benedic, anima mea, Dominum. › Seipsum hortatur ad benedicendum, ut omnes alii cum sequantur, et sicut ipse facit, similiter faciant. Optimus magister, qui non solum verbis, sed ipsa quoque actione discipulos instruit, Domine Deus meus, magnificatus es vehementer. Deus, qui naturaliter magnus est, apostolica prædicatione vehementer magnificatus est, quia tantus in Ecclesia prædicatur el creditur, quantus est. C prophetæ sunt, qui non vino, sed aquis teguntur. Bene autem tegi dicuntur, ut non intus istæ aquæ, sed foris esse monstrentur; quia multoties prophetæ nec ab ipsis prophetis intelliguntur. Qui ponis nubem ascensum tuum, qui ambulas super pennas ventorum. Hoc est enim quod in Evangelio de Domino dicitur. Quia, ‹ videntibus discipulis elevatus est, et nubes suscepit eum ab oculis eorum (Act. 1, 9). » Ambulavit autem super pennas ventorum, quia nulli venti in illam altitudinem ascendere possunt. Hic autem nullam aliam expositionem quærere debemus, 520 ne forte buic tam verissimæ et clarissimæ expositioni injuriam facere videamur (777). Qui facis angelos tuos spiritus, et ministros Luos ignem urentem. › Quia enim angeli nuntii interpretantur, illi qui naturaliter spiritus sunt, angeli fiunt quando mittuntur. Tanta est igitur potentia Christi, ut quando vult, de spiritibus angelos faciat, et ipsos Seraphim, qui ardentes vel incendentes interpretantur, ad id quod voluerit ministrandum. mittat. Hoc est enim quod dicit, et ministros tuos ignem urentem. Sic enim dicit Isaias propheta: quia misit Dominus unum de Seraphim, qui cum carbone tetigit labia ejus (Isa. vi, 6). ↑ Si autem per conversationem dicamus, quod angelos, et ministros suos spiritus, et ignem urentem Dominus faciat, non erit inconveniens. Angeli vero et ministri Confessionem et decorem induisti. › Induit Dominus confessionem, quia non solum laudatur ab omnibus, verum etiam sic ipse laude vestitus et circumdatus est, ut ab eo separari non possit. Pulchra vestis et bene composita, sine qua cætera ornamenta non placent, Quid enim placeret, nisi quod laudabile est? Sed quis dicere valeat quantum, qualemque decorem in sua resurrectione induerit Dominus, cum de sanctis ejus dicatur; quia fulgebunt sicut sol in regno Dei (Sap. 111, 7). › Unde subditur, amictus ‹ lumen, sicut vestimentum. › Hæc sunt igitur ornamenta Salvatoris nostri, confessio, decor, lumen, D et rectores Ecclesiæ sunt, qui et spiritus et ignis noc charitas, pulchritudo. His adde immortalitatem, potentiam, fortitudinem, cæterasque virtutes. Et hoc quidem est indumentum confessionis, quo nunc in hoc psalmo induitur Dominus. Extendens cœlum sicut pellem, qui tegis in aquis superiora ejus. In hoc autem docet nos (776) David in hoc psalmo persona tantum loquentis adhibetur. Cæterum omnia constat de Domino salvatore narranda, qui in principio fecit cœlum et terram. Est autein psalmus iste tanta dispositione perfectus, ut aliqua hic dicta intelligas, quae in libro Geneseos tacita fuisse cognoscas. Quapropter quæ sunt apta exponemus ad litteram, quæ vero fidei nostræ indicare notitiam videntur (sicut a majoribus nostris accepimus) spirituali intellectu Scripturarum, quos inter eas Dominus mittit, et affluenter currere facit. Et hoc est quod dicit: Inter medium montium pertransibunt aquæ. Idem enim hoc in loco montes, et convalles, et fontes et aquæ significant. joquitur mentiri non potest. Per terram autem, Ec- A reddunt. Hæ autem irrigantur fontibus sanctarun clesiam intelligimus, cujus fundamentum et stabilitas Christus est; et quia supra firmam petram, sicut Dominus ait, fundata est, non inclinabitur in sæcu→ lum sæculi. Et de hoc quidem fundamento dicit Apostolus: Fundamentum aliud nemo potest ponere, præter id quod positum est, quod est Christus Jesus (I Cor. III, 14). › ‹ Abyssus sicut pallium amictus ejus. › Est autem abyssus aquarum immensa profunditas: aquæ vero multæ, sicut scriptum est, populi multi. Terra vero Ecclesiam significat. Sic igitur aliquando abyssus, id est sæviens populorum multitudo totam Ecclesiam operiebat, sicut pallium totum illud operit cui superponitur. Unde et subditur : Super montes stabunt aquæ. › Quid per montes, nisi apostolos Ec- B clesiæque doctores intelligamus? Super hos autem stabant aquæ, quia tam prælatos quam subditos affligebant. Videmus enim usque hodie non solum Ecclesiam, verum etiam ipsos episcopos hanc abyssi violentiam sustinere. Ab increpatione tua fugient, a voce tonitrui tui ♦ formidabunt. › Fugiebant autem multoties aquæ istæ, de quibus loquimur, ab increpatione Dei, quia signis, et miraculis et apostolorum prædicatione populi perterriti ad fidem Christi convertebantur. In voce namque tonitrui, apostolorum prædicatio significatur. ‹ Ascendunt montes, et <cum quem fundasti eis. quibus modo diximus: ‹ aquæ. Potabunt eas omnes bestiæ silvarum. Bestia silvarum illi intelliguntur, qui de gentium feritate ad fidem Christi conversi sunt. Et isti quidem has aquas modo bibunt, et in cjus potu suavissimo delectantur. Exspectabunt onagri in siti sua. › De istis onagris alibi sic a Domino dicitur Quis dimisit onagrum liberum, et vincula ejus quis solvit ? Cui dedi in solitudine domum, et tabernacula a terra salsuginis (Job xxxix, 5). › Per hos ergo illos intelligimus, qui ab omnibus mundi hujus impedimentis liberi, et soluti, vel in monasteriis, vel in locis solitariis Domino famulantur. Et isti similiter has aquas exspectant in siti sua, quia his quotidie reficiuntur in magno desiderio suo. Super eas volucres cœli habitabunt, de medio petrarum dabunt voces suas. Per 521 volucres cœli, Ecclesiæ prædicatores, per petras vero, ipsæ Ecclesiæ significantur. Dant igitur volucres cœli voces suas de medio petrarum, quando episcopi et sacerdotes verbum Dei prædicant in medio ecclesiarum. Qui bene super aquas habitare dicuntur, quia a divinis voluminibus non recedunt, et die ac nocte in lege Domini meditantur. Rigans montes de superioribus suis. Tu, inquit, Domine, hæc omnia operaris, rigans montes de superioribus suis. Habent, enim montes isti superiora, quibus a Domino irrigantur. Per superiora montium, utriusque Testamenti scientiam, et sancti Spiritus gratias intelligimus, quibus Ecclesiæ doctores irrigantur et satiantur. Unde et subditur: ‹ De Aquis autem fugientibus, isti ascendunt, quia, cessante persecutione, Ecclesiæ prædicatores elevantur, honorantur, et a populis venerantur. Campi vero descendunt, quia omnis ecclesiastica multitudo sub eorum pedibus se humiliat. Sicut enim campi subjacent montibus, ita episcopis et sacerdotibus omnes Christiani subjacere debent. Hinc est enim, quod illi prælati, et isti subjecti vocantur. Illi in suum locum ascendunt, et isti in suum locum descendunt; quia illi primum, et isti secundum locur in Ecclesia tenent. Terminum posuisti eis, quem non transgredientur, nec convertentur operire terram. › Terminum posuit Dominus su- Producens fenum jumentis, et herbam servituti pradictis aquis quæ et terram et montes occupave- D‹ hominum. » A te, inquit, terra tua satiatur; ipsa rant, quem transgredi non licet, quia non amplius possunt mali contra Ecclesiam, nisi quantum Dominus eis facere permittit. Hinc est enim quod alii dicitur : Quis conclusit ostiis mare? (Job XXXVIII, 8.) Circumdedi illud terminis meis, el pcsui vectem et ostia, et dixi: Usque huc venies, et non procedes amplius et hic confringes tumentes fluctus tuos (ibid., 10, 11). › Qui emittis fontes in convallibus, inter medium • montium pertransibunt aquæ. › Istæ sunt illæ convalles de quibus alibi dicitur: Et convalles abundabunt frumento (Psal. LXIV, 14); › per quas singulas Ecclesias intelligimus, quæ in humilitate et cimplicitate fructum boni operis abundanter Domino fructu operum tuorum satiabitur terra. Terra enim Ecclesia est, quæ de fructu operum Dei quotidie satiatur, sive spiritualem, sive corporalem satictatem intelligamus. Ipse enim et spiritualis, et corporalis cibi et creator, et operator est. Omnis enim sapientia ab ipso est, et cum co fuit semper, el est ante ævum (Eccli. 1, 1). › vero non quasi ingrata, et tuorum beneficiorum ob- Ut educas panem de terra, et vinum lætificet |