de malignis spiritibus et de omnibus aliis inimicis A (Dan. vi, 14); Et veritas mea, et misericordia mea cum ipso. › Fer veritatem et misericordiam Patris, quæ cum ipso et in ipso erat, ipsam ejus divinitatem intelligere possumus quæ semper eum in omnibus et regebat, et fovebat. Unde et subditur: « Et in nomine meo exaltabitur cornu ejus. › Unum nomen est et Patris et Filii, quia sicut Pater, et Filius Deus vocatur. Exaltatus est igitur Salvator in nomine Patris, quia humanitas neque in nomine suo, neque in virtute sua exaltata est, sed in nomine divinitatis. Et ponam in mari manum ejus, et in fluminibus dexteram ejus. Per mare et flumina mundus B iste significatur; siquidem e aquæ multæ populi multi. › Est igitur manus 493 Domini in mari, et in fluminibus, quia ejus virtus et potentia ubique gentium narratur (737). Ipse invocabit me, Pater meus es tu, Deus meus, et susceptor salutis meæ. Pater meus es in, ad divinitatem spectat, cætera vero ad humanitalem. Lege in Evangelio, et invenies eum multis in locis Patrem suum Deum vocasse. Unde et Judæi Pilato dicebant: Secundum legem debet mori, quia Filium Dei se fecit (Joan. xix, 7). › Et ego primogenitum ponam illum, excelsum præ regibus terræ. Ipse enim secundum divinitatem et primogenitus et unigenitus est Patris, et secundum humanitatem et primogenitus et unigenitus est matris. Posuit tamen eum Pater secundum humanitatem, quomodo primogenitum omnium, quia constituit eum habere primogeniti honorem et dignitatem inter omnes. Hunc honorem perdidit Esau, qui pro lentis edulio vendidit primogenita sua. Et non solum primogenitum, sed etiam præ cunctis regibus excelsum fecit eum. C unde et subditur:et thronus ‹ ejus sicut dies coli. Dies terræ corporales sunt, et aliquando fi nem habebunt; dies vero cœli æterni sunt, et nunquam finem habebunt. Erit igitur thronus ejus sicut dies cœli, quia æternus erit, et finem non habebit. Cætera quæ sequuntur ad Ecclesiam pertinent, et ineffabilem Dei misericordiam super eam ostendunt. Si, inquit, dereliquerint filii mei legem meam, et in judiciis meis non ambulaverint, si justifi<cationes meas profanaverint, et mandata mea non custodierint. Quid faciam illis? Vis audire quid? Visitabo in virga iniquitates eorum, et in verberibus peccata eorum. › Et quid amplius? ‹ Misericordiam autem meam non dispergam ab eo, neque nocebo ei in veritate mea, neque profanabo Testamentum meum, et quæ procedunt de labiis meis non faciam irrita. Quid majus, vel quid æquale Dominus servis suis promittere potuit? Nullus locus desperationi relinquitur, quoniam omnibus misericordiam facit, omnibus quidem, qui ad pœnitentiam convertuntur; aliis autem non fit ista premissio; sicut enim ipse Dominus ait: Peccator, quacunque hora conversus fuerit, et ingemuerit, omnium iniquitatum ejus non recordabor (Ezech. xxx1). Quid est omnium iniquitatum? Hoc videlicet quod hic dicitur. Si dereliquerint filii mei legem meam, si in viis meis non ambulaverint, si justificationes meas profanaverint, et mandata mea non custodierint. › Per justificationes Dei, omnia ecclesiastica sacramenta intelligere debemus. Visitabo in virga iniquitates eorum, et in verberibus peccata eo‹ rum (738). › Visitat autem Dominus in virga iniquitates nostras, et in verberibus peccata nostra, quando pro peccatis nostris, quæ gravissimis pœ nis, vel etiam ipsa morte multanda essent, facili nos correctione castigat, sive in hac vita, sive in alia nos misericorditer affligere et castigare dignatur.. Misericordiam autem meam non dispergam ab eo, neque nocebo ei in veritate mea, neque profanabo Testamentum meum, et quæ procedunt de labiis meis non faciam irrita (739). » Et hoc quidem In æternum servabo illi misericordiam meam. › Fuit ei aliquando, secundum humanitatem, necessaria misericordia Patris, quia et ipse, sicut e:eteri homines indigentiam patiebatur. Hoc autem probatur; cum fatigatus sitiret, a muliere Samaritana bibere petiit. Sed modo ei necessaria non est; nobis vero semper necessaria est. Propter nos igi- D promittit Dominus in veritate sua, ut firmissime ei Lur dicitur in æternu♫, › quia sola Dei misericordia salvati sumus. Et Testamentum meum fidele ipsi. Fidele utique Testamentum est, quia firmum et stabile est, et nihil ex his quæ promittit evacuari potest. El ponam in sæculum sæculi sedem ejus. Hoc est quod beatissimæ Mariæ ab angelo dicitur : Dabit illi Dominus sedem David Patris ejus, et regnabit in domo Jacob in æternum (Luc. 1, 32). › Et alibi: Potestas ejus, potestas æterna, quæ non auferctur, et regnum ej is, quod non corrumpetur (757) Cod. Ghis., dominatur. Ꭰ credatur, in quo semper veritas est, et qui mentiri nunquam potest. Profanaret autem Dominus Testamentum suum et irrita faceret verba sua, si ea quæ dicit non adimpleret, et contra ea aliquid faceret. Quod autem singulariter ait : « Non dispergam ab co, neque nocebo ei; › tantumdem valet, ac si pluraliter dixisset eis, quoniam ipse caput nostrum est, et nos membra ejus sumus; de quibus ipse ad Patrem ait: Pater, volo, ut sicut tu, et ego unum sumus, ita et ipsi in nobis unum sint (Joan. xvii, 24). › Semel juravi in sancto meo, si David mentiar. › (739) Hæc iterum desunt, et textus mutilatus reperitur. carnes super altare immokatas esse significat. Sic enim et alibi dicitur, quia semel loquitur Domi- A sanctitatem in terra profanatam esse dicit, porcinas nus, et secundo idipsum non repetit (740), quoniam omne quod dicit, firmum et stabile est, nullaque indiget reiteratione. Firmiter igitur juravit Dominus in sancto suo, id est in dilecto filio suo, quod nunquam ei mentiatur. Per ipsum Filium sibiipsi juravit, quia non habuit majus, per quod jurare poLuisset. Sed qoid juravit? Semen ejus in æternum manebit, et sedes ejus sicut sol in conspectu meo, et ♦ sicut luna perfecta in 494 æternum, et testis in cœlo fidelis (741). Semen igitur ejus, doctrina ejus, et filii ejus manebunt in æternum. Sedes autem ejus Ecclesia est, sive unaquæque anima fidelis, quoniam anima justi sedes est sapientie. Hæc autem erit sicut sol in conspectu ejus, quia, sicut ipse Do- B minus ait: Fulgebunt sancti sicut sol in regno Dei, et sicut luna perfecta in æternum (Matth. xIII, 45); › quia nunquam amplius decrescet, sed in sua perfectione et plenitudine manebit in æternum. Et ex omnibus his quæ juravi et promisi, testis est vobis in cœlo fidelis Salvator noster, qui pro nobis loquitur, qui causam nostram agit, et pro nobis quotidie interpellat. Huc usque Dominus locutus est, nunc Propheta loquitur et conqueritur de Testamento suo a Domino reprobato. Et hoc est quod ait. Tu vero repulisti, et sprevisti, et distulisti Christum tuum, avertisti testamentum servi tui, profanasti in terra sanctuarium ejus (742). › Tu vero, inquit, testamentum filii tui David in æternum confirmasti, et testamentum servi tui David repulisti, sprevisti et avertisti. Et hoc ideo quia distulisti Christum tuum. Si enim nobis eum misisses, non diceretur de nobis, quod de illis dicitur, ad quos missus est: In propria venit, et sui eum non receperunt (Joan. 1, 11). In hoc enim dierum spatio, quod fuit a David usque ad Christum, mullas et magnas persecutiones passa est Synagoga. Primum quidem ab Assyriis tempore Isaiæ; deinde a Chaldæis tempore Jeremiæ; postea vero a Græcis tempore Machabæorum. Nam et templum destructum est, et civitas desolata, multique Judæorum ad gentilem ritum a patriis legibus translati sunt. Hoc igi (743) Destruxisti omnes macerias ejus, posuisti ⚫ munitiones ejus in formidinem. › Nulla, quasi dicat, fuit fortitudo, quæ eos defendere potuisset: muri fortissimi quasi maceria destructi sunt. Vicini quoque illorum, et qui prius eos timere solebant, nunc hostibus juncti, in opprobrium eos habebunt. • Diripuerunt eum omnes transeuntes viam, factus est in opprobrium vicinis suis. › Quidquid contra illum populum fit, sibi David dicit, esse factum. Et illi quidem diripiunt populum Dei, qui viam transeunt, et per viam rectitudinis incedere nesciunt. (744). Vicini quoque illorum, et qui prius eos timere solebant, nunc hostibus juncti, in opprobrium eos habebunt. Exaltasti dexteram inimicorum ejus, lætificasti omnes inimicos ejus. Avertisti adjutorium gladii jus, et non es auxiliatus ei in bello. Hæc ad litteram vera sunt, si ad Chaldæorum tempora referantur. Nam et cætera quæ sequuntur secundum litteram intelligenda sunt. ♦ Dissolvisti eum ab emundatione, et sedem ejus in terram collisisti. Hæc autem completa sunt, quando sacrificia perdiderunt, quibus secundum legem emundari solebant. Non enim licet Judæis extra patriam sacrificare. • Minorasti dies temporum ejus, perfudisti eum confusione. Minorati sunt dies illi, quibus ille populus se regnare, et terram illam possidere speC rabat. Unde etiam dicere solebant, templum Domini, templum Domini est. › In illo videlicet templo spem habentes, et illam civitatem insuperabilem esse credentes. Huc usque Propheta. Amodo vero Ecclesia loquitur, cujus immensas afflictiones et tribulationes istæ persecutiones significabant, quas Aunc usque Judæorum populum sustinuisse Propheta narravit. Bene itaque post illas, istas ponere voluit, quia et in pluribus consimiles sunt, et sicut diximus, in istis significatæ sunt. Dicat igitur Ecclesia, et inter ipsa tormenta, quæ patitur, misericordias. sibi promissas, ad memoriam Domini reducat. Promiserat enim Dominus, quod in virga quidem eam visitaret, misericordiam vero suam ab ea non sepa tur est quod Propheta plangit, et testamentum sibi D raret. Sed fortasse apud Deum virga est, quod ipsa datum profanatum esse sibi conqueritur. Quod vero (740) Unam jurationem pro vita nostra habuit, qui pro nobis ad mortem unicum Filium suum misit. AUGUSTINUS. (741) Hoc testimonio S. August. invicte probat, et con firmat dogma catholicum de carnis resurrectione, cui apertissime contradicebant etiam illi philosophi gentiles, qui animæ immortalitatem admittebant; dicentes, fieri non posse, ut caro ista terrena possit in cœlum ascendere. (742) Ne quæ hic loquitur Propheta, superioribus laudibus contraria videantur, juxta S. Augustinum et Cassiodorum, distinguendæ sunt personæ. CeJebratur ante Christi regnum, cujus gloria et stabilitas in æternum duratura promittitur: hic autem de Davide sermo est, qui multis calamitatibus pro putat esse tormenta. batur afflictus. Ipse etiam Christus appellatur, quod unctus fuit; repulsus vero David apparel a dignitate regia ex sententia Dei per Natban prophetam propter peccatum cum Bersabea commissum. › (743) Vulg. legit. Destruxisti omnes sepes ejus : posuisti firmamentum ejus formidinem. (744) Status ille, inquit Cassiodorus, regui Judaici et fide noscitur direptus, et opibus. Nam per eum transeuntes sublatis facultatibus ejus religionis copias ad se violentissime transtulerunt; illis magis eredentes ad quos Dominus corporaliter non venerat commonendos; sicut ipse dixit ps. xvi, 45. Populas quem non cognovi servivit mihi ; in auditu auris obedivit mihi. mini benedictum (Job. 1, 21). › PSALMUS LXXXIX. • Usquequo, inquit, Domine, irasceris? › An în A lit, sicut Domino`placuit, factum est, sit nomen Dofinem? Cessel jam nunc indignatio tua, et miserere populo tuo. Usquequo exardescet sicut ignis ira <tua? › Quæ sic loquitur, non virgam, sed scorpiones se sentire significat. ‹ Memorare, Domine, quæ mea est substantia. › Non enim fortitudo lapidum, fortitudo mea, nee fracaro mea ænea est (Job. vi, 12) : › terra sum, gilis sum, et hæc tam dura torinenta, 495 quæ tu pro virga habes, sustinere non possum. Non enim ‹ vane constituisti filios hominum; quos utique in vanum constituisses, si supra id, quod possunt, eos tentari permisisses, et de tantis amictionibus non eripuisses. • Quis est homo, qui vivit, et non videbit mortem, • aut eruet manum suam de manu inferi? Hoc autem tale cst ae si diceret : Quia nisi sanctis suis in tormentis positis Dominus subvenisset, omnes timore mortis eum negarent, el mortem fugientes temporalem, mortem æternam viderent, et sustinerent, et animas suas ab inferi cruciatibus eripere non valerent. ‹ Ubi sunt misericordiæ tuæ antiquæ, Domine, ‹ sicut jurasti David in veritate tua? › Tu, inquit, promisisti David, non prophetæ David, sed filio tuo David, quod misericordias tuas non auferres ab eo, et non solum promisisti, verum etiam in veritate tua jurasti, quia omnis promissio tua juramentum est. Ubi igitur modo sunt illæ tantæ misericordiæ tuæ ? Memor esto opprobrii servorum tuorum, quod • continui in sinu meo, multarum gentium. › Memor esto, inquit, illius opprobrii, quod non solum a Judæis, sed ab aliis quoque multis gentibus servi tui lacerati sunt, cujus ego, dicit Ecclesia, oblita non sum, et quod in sinu meo, et in corde meo firmiter continui, et memoriæ commendavi. Et quid est illud? Sequitur: Quod exprobraverunt inimici tui, Domine, quod exprobraverunt commutationem Christi tui. › Hoc est enim quod Judæi et alii infideles contra nos ad magnam injuriam nostram dicere solent : quia hominem crucifixum et morte turpissima condemnatum adoramus. Ecclesia tamen honeste commutationem dicere voluit,'quam ipsi mortem turpissimam dixerunt. Et revera magis commutatio, quam mors D dici debet, per quam a tenebris transitur ad lucem, et a miseriis ad gloriam summamque felicitatem. Benedictus Dominus in æternum : fiat, fiat. Puto quod Dei misericordias subito Ecclesia advenisse sensit, quando inter suas querelas hanc benedictionem et gratiarum actionem tam celeriter inseruit. Nam et Job gravissime afflictus simile quid dixisse ridetur. Dominus, inquit, dedit Dominus abstu (745) Ad psalmi hujus dilucidationem docet Ven. Beda titulum hunc illi appositum fuisse; quippe vel cecinit David quæ de universa rerum creatione scripsit Moyses, vel eum apud Deum pro suo populo deprecantem imitari voluit, eique orationem hanc tribuit. Moyses non tam Veteris Testamenti minister B C ORATIO MOYSI Hominis Dei (745). In libris Moysi iste psalmus non invenitur : quod tamen Moyses dicit esse principium, in quo Deus creavit cœlum et terram, ipse est, de quo hic dicitur: Priusquam fierent montes, aut formaretør orbis terræ, a sæculo et usque in sæculum tu es Deus. Hominis quoque defectio in hoc psalmo narratur, cujus creatio in illis libris continetur. Et conveniens fuit ut idem ipse, qui scripsit creationem, scriberet quoque hominis defectionem. Donine, refugium factus es nobis a generatione ◄et progenie.› Ecclesia loquitur de adventu Salvatoris nostri, quia optimum se cognoscit nunc habere refugium, quæ ante hoc tempus nullum habuit adjutorem; Domine, inquit, refugium factus es nobis ab hac generatione et progenie tuæ incarnationis. Ad te fugientes securi sumus, qui nullum refugium prius habuimus. Neque dicant tibi Judæi : • Quinquaginta annos nondum habes (Joan. vIII, 57), › quia non solum ante Abraham, verum etiam ante cœlum et terram tu es. Et hoc est quod dicit: • Priusquam fierent montes, et formaretur orbis ‹ terræ, a sæculo et usque in sæculum tu es Deus. • Et Deus, inquit, es et æternus es, et neque initium, neque finem habes, qui modo propter nos, et ad refugium nostrum, homo factus es. ♦ Ne avertas hominem in humilitatem. › Quid est in humilitatem? Est enim humilitas bona, quamı utinam omnes habeamus, et humilitas mala, qua vitiis et malignis spiritibus homo subjugatur. Hane igitur humilitatem timet iste, et hanc venire formi dat. ‹ Et dixisti : Convertimini, filii hominum. a Et refugium, inquit, nobis factus es, et per prophelas, et per apostolos tuos, aliosque prædicatores nobis dixisti Convertimini, filii hominum. a Et hoc quidem consilium tuum bonum est, et cum magno desiderio facere debemus. Quare? ‹ Quoniam mille anni ante oculos tuos sicut dies hesterna, quæ præteriit, et sicut custodia in nocle, quæ pro nihilo habetur. › Sic, suba uditur, sunt anni eorum: 496 ‹ Mane sicut herba, trauseat, mane floreat, el pertranseat, vesperc decidat, induret, et arescat. › Tota, quasi dicat, hæc præsens vita nihil est, etiamsi mille annis viveret homo; quoniam mille anni ante oculos tuos sic sunt, sicut dies præterita, quæ fuit, et non est. Et sicut custodia in nocte, quæ sua brevitate pro nihilo habetur, sic sunt anni omnium hominum, cum homo infelix <mane sicut herba transeat. › Mane et sero oppo fuit, quam initium est, per quam videlicet hebdomadam illa altera vita significatur. Illi autem ad bonam senectutem perveniunt, qui vel activæ vel contemplativæ vitæ deserviunt. Unde et alibi dicitur : ‹ Da partem ‹ septem, necnon et octo (Eccle. x1, 2). › Id est, da partem activæ, et partem contemplativæ; quatenus sic transeamus per bona temporalia, ut non amittamus æterna. Quod autem ultra est, et ab bac utraque vita recedit, et labor et dolor est. sita sunt, et sicut sero tarde, ita et mane cito signi- A plativam, quia octava dies alterius hebdomade ficat. Mane itaque sicut herba transit homo, quia cito suæ pulchritudinis florem amittit et hoc est quod ait: Mane floreat et pertranscat. › Mane est hominis, quando in juventute est; unde et flos ætatis dicitur esse juventus. Vespere decidat. › Quid est vespere decidat, nisi in senectute moriatur, et cadat? est enim senectus occasus vitæ; ‹induret et arescat,› quod est intelligere, pulvis in pulverem revertatur, et sola ossa arida et sicca de illo flore, et illa pulchritudine remaneant. Apparet his in verbis, quod Moyses in hac sua oratione, non diligentius creationem, quam defectionem hominis descripsit. Sequi tur: • Quia defecimus in ira tua, et in furore tuo con♦turbati sumus. Et quia? Posuisti iniquitates nostras in conspectu tuo, et sæculum nostrum in illuminatione vultus tui. Et quoniam omnes dies nostri defecerunt, et nos in ira tua defecimus. > Ideo anni nostri sicut aranea meditabuntur. > Ideo, inquit, anni nostri mutabiles, fragiles, breves et vani, sicut aranea meditabuntur et computabuntur, quia sicut superius dictum est, defecimus in ira tua, et in furore tuo conturbati sumus. Et hoc quidem propter peccatum primi parentis. Posuit autem Dominus iniquitates nostras in conspectu suo, quia ron est oblitus earum, neque sine vindicta cas abire permittit; et hoc est quod dicit sæculum nostrum in illuminatione vultus tui. Sæculum nostrum, vitam nostram, et pravam conversationem significat. Ecce audivimus causam, cur anni nostri sicut aranea meditabuntur. Sequitur: B C Quoniam supervenit super nos mansuetudo, et ‹ corripiemur. Illis, inquit, senibus, qui ad bonam senectutem perveniunt, supervenit mansuetudo, omni superbia et pravitate fugata et superata. Et corripiuntur, quia tota eorum vita in melius commutata, jam in ultima hora in vinea Dei laborare incipiunt. Quis novit potestatem iræ tuæ. › Ifle utique, qui eum offendere timet. Ille vero, qui cum offendere non timet, nondum coguovit quam horribile sit incidere in manus Dei viventis (Hebr. x, 31). ‹ Aut præ timore iram tuam dinumerare? Subauditur, quis novit? Ille præ timore iram Dei dinumerat, qui digna pœnitentia conversus secum in corde reputat, quoties, et quibus modis offenderit Deum. Dexteram tuam, Domine, notam fac mihi. Potest autem hoc intelligi, ut suæ correctionis dexte ram nos in hac vita sentire faciat, ne in altera vita nos durius affligat. Possumus autem per dexteram Dei, Salvatorem nostrum intelligere, pro eo quod subditur : ‹ Et eruditos corde in sapientia. › Et tale est ac si diceret Ut iram tuam cognoscere valeamus, notifica nobis Filium tuum, et prophetas, et apostolos tuos, qui sapienter eruditi sunt, et quorum verba obscura valde et difficilia sunt. Qui enim istos cognoscit, nihil ei deest ad veræ scientia plenitudinem. Et iste quidem cognoscit dexteram viam, quæ ducit ad vitam, ut sinistram respuit, quæ ducit ad mor tem. 497 Convertere, Domine, aliquantulum. › Convertere, inquit, aliquantulum ab indignatione tua; ‹ et deprecabilis et exorabilis esto super servos ‹ tuos, quos tantum dilexisti, ut eis mitteres Fi ‹ Dies annorum nostrorum pauci sunt, in ipsis ‹ aliquando septuaginta anni › cum bona valetudine sunt; et hoc in pluribus contingit; pauci vero etiam usque ad octoginta aliquando perveniunt; sed hoc est in potentatibus. Est autem homo in bona valetudine quando omnibus membris sua officia sana et integra reservantur. Sicuti illi qui sanativi dicuntur, et rarissime infirmantur; et isti quidem in potentatibus sunt, quia sani et incolumes potenter se habent. Videmus autem alios in minori ætate visum, et auditum, et aliorum membrorum officia maxima ex parte amisisse; et in hac ætate, quæ pene ultima est, quosdam potenter se habere, sed plurimorum labor D lium tuum. est, et dolor (746). Usque ad hanc, inquit, ætatem bene valentes aliqui pervenire possunt, ulterius vero transire labor et dolor est; tussis, et anxietas, angustiæ et miseriæ; præsertim cum ipsa senectus infirmitas sit. Quæ autem suavitas, vel vitæ hujus delectatio illi esse potest, qui neque videt, neque audit, qui amissis dentibus cibum molere non valet, et quasi lapis toto die quasi uno in loco fixus, parum quid a mortuo differre videtur? Possumus autem per annos septuaginta et octoginta, activam et con templativam vitam intelligere, ut per septem activam intelligamus, quia hæc tota præsens vita in septem diebus continetur; per octo vero, contem(746) A Cod. Vallicel. errata editionis emendantur.. Repleti sumus mane misericordia tua, et exsultavimus, et delectati sumus omnibus diebus nostris. Nato Domino, nox præcessit et finita est, et factum est mane hujus ultimæ ætatis. Ab- bac igitur mane repleti sumus misericordia tua, Domine, et exsultavimus et delectati sumus omnibus diebus nostris. Quid ergo de illis dicitis, in quibus tantis tormentis afflicti et humiliati estis? Sequitur: ‹ Delectati sumus pro diebus, in quibus nos humiliasti, et pro annis, in quibus vidimus mala. › Magis, quasi dicat, in illis delectati sumus et delectamur, quia majorem pro illis hororem et gloriam exspectamus. tibus peccatores capiuntur. Quot sunt vitia, tot sunt et laquei quibus miseros homines ligant et tenent. Verbum asperum illud est quod Dominus in judicio dicturus est: Ite, mafedieti, in ignem æternum (Matth. xxv, 41). Nune ad ipsum Christum verba sua Propheta convertit. Scapulis suis obumbrabit tibi, et sub pennis ‹ ejus sperabis. › Deus enim neque scapulas, neque pennas habet; sed metaphorice loquitur, ut per scapulas et pennas omnem ejus protectionem et defensionem intelligamus. Respice in servos tuos, et in opera tua, Domine, A Venatores isti maligni spiritus sunt, in quorum réet dirige filios eorum. Servi ejus opera ejus gunt, quia ipse eos creavit et fecit, super qnos tunc quidem respicit, quando cos errare et peccare non permittit. Filii vero eorum sunt, qui in fide, opere el doctrina eos imitantur. Et sit splendor Domini ‹ Dei super nos; › ut ad cujus imaginem facti sumus, ad ejusdem imaginem reformemur. Fulgebunt eaim sancti sicut sol in regno Dei. Unde et Joannes apostolus ait: Charissimi, filii Dei sumus, et nondum apparuit quod erimus. Scimus enim quoniam cum apparuerit, similes ei erimus, quia videbimus eum, sicuti est (Joan. 1, 2). Et opera manuum nostrarum dirige super nos, ut nihil in operibus nostris pravum, et perversum, et distortum inveniatur, sicut in operibus illorum de quibus B dicitur: Non enim cogitationes vestræ cogitationes mee, neque viæ vestræ viæ meæ, dicit Dominus; quia sicut exaltati sunt cœli a terra, sic exaltatæ sun! viæ meæ a viis vestris, et cogitationes meæ a cogitationibus vestris (Isa. Lv, 8). › PSALMUS XC. LAUS CANTICI DAVID. Laus cantici David continetur in hoc psalmo; illius videlicet David, de quo dicitur: Cadent a latere tuo mille, et decem millia a dextris tuis, tibi autem non appropinquabunt. Et super aspidem, et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. › «Qui habitat in adjutorio Altissimi in protectione Dei cœli commorabitur. Contra Judæos et malignos spiritus loquitur Propheta, adversum Salvatorem nostrum insidias ponentes, et nefaria de eo cogitantes. Qui habitat, inquit, ubicunque habitat, etiamsi inter inimicos suos, et adversarios, habitat in adjutorio Altissimi, ‹ non timebit a timore no<cturno, neque a sagitta volante per diem, neque a negotio perambulante in tenebris, neque a ruina, et dæmonio meridiano. Et ideo non timebit, quia in protectione Dei cœli commorabitur. Quid enim timeret, quem omnipotens Pater, et ipsa divinitas, quæ in eo est, semper et ubique protegit et defendit? C Magnum et Scuto circumdabit te veritas ejus. insuperabile scutum est veritas, ad fallaces et iniquos homines convincendos. Hoc scuto superati sunt Judæi, quia nihil in verbis Christi digne reprehendere potuerunt: Non timebis a timore nocturno. › Timorem nocturnum illum dicit, quando ipsa nocte, qua traditus est, Judæi simul cum Juda traditore, cum gladiis et fustibus irruerunt in eum; qui si timuisset, potius fugisset, quam eis obviam esset: A sagitta volante per diem. In nocte compre. hensus est Dominus, et in die sagittatus. Tunc enim Judæi cum sagittarunt, quando Crucifige clamaverunt. Sed sagittæ parvulorum facta sunt plagæ eorum. A negotio perambulante in tenebris. (Psal. LXUL, 9). 498 Negotium illud, quod in tenebris ambulabat, illud consilium intelligitur, quod de morte Salvatoris in cordibus Scribarum et Pharisæorum versabatur. Ipsi enim digne satis hoc in loco tenebræ vocantur, quia cæci sunt et duces cæcorum. A ruina et dæmonio meridiano. Postquam Pilatus eum defer.dere non potuit, et lotis manibus in Judæorum potestatem crucifigendum eum tradidit; tunc ista ruina facta est, tunc bestiarum sævitia, et crudelitate in eum irruentes ad crucem cum traxerunt: Erat autem hora sexta, et crucifixerunt eum (Marc. xix, 33; Joan. xix, 18). › Unde et hic dicitur: a dæmonio meridiano: › nisi enim ille populus iniquissimus a dæmonio duceretur et vexaretur, hoe malum tam magnum facere non potuisset. ‹ Cadent a latere tuo mille, et decem millia a dextris tuis. › Per mille et decem millia omnia malignorum spirituum millia intelligere debemus, quæ quidem in testatem et fortitudinem amiserunt. Tunc enim diabolus ligatus est, et qui post mille annos solvendus esse dicitur. Poterat hoc intelligi de futuro judicio, nisi a dextris posuisset; tunc nullus ex eis a dextris erit, sed a sinistris ferientur et cadent. Tibi autem Dicet Domino: Susceptor meus es tu, et refugium meum, Deus meus. Hoc dixit Salvator D Christi passione omnia ceciderunt, omnemque poposter secundum humanitatem, quia nihil horum babet secundum divinitatem. Ipse, inquit, si quando ei necesse fuerit, hoc dicet. Et hoc ipso dicente, sive potius cogitante et volente, statim voluntas ejus adimplebitur. Quid igitur facient contra eum, qui insipienter insurgunt in eum? Et ego quidem, dicit Propheta, sperabo in eum. Si seipsum Christus Dominus defendere non potuisset, sperare in eum, vanum et inutile fuisset. Probatum est utique eum neminem timuisse, qui aliorum omnium unica spes et defensio est. ‹ Quoniam ipse liberavit me de laqueo venantium, et a verbo aspero. › Ideo, inquit, sperabo in eum, quia ipse me liberabit de omnibus angustiis meis. non appropinquabunt. Cadent quidem, et potestatem amittent, et quamvis ad nocendum enines in unum consilium et pravam voluntatem conveniant; tamen ad Salvatorem nostrum appropinquare non audent. Verumtamen oculis tuis considerabis, et retributionem peccatorum videbis. Omnia, quasi dicat, patienter sustinebis, et cum te statim vindicare possis, non tamen te protinus visdicabis. Verumta |