Obrazy na stronie
PDF
ePub

1

De [vita et moribus]

philosophorum veterum tractaturus multa que ab antiquis autoribus in diversis libris de ipsorum gestis sparsim scripta repperi in unum colligere laboravi plurimaque eorum responsa notabilia et dicta elegancia huic libro inserui, que ad legencium consolacionem et morum informacionem conferre valebunt.

Cap. I. Thales.

3

Thales, philosophus, asianus, ut ait Laercius in libro de vita philosophorum, patre Examio, matre Cleobulina 3 ex (Thelidis), qui sunt fenices nobilissimi, Athenis claruit.

5

Hic [primus] sapiens appellatus est secundum quem et septem sapientes vocati sunt. Fuit autem conscriptus civis Mileti, ideo Thales milesius appellatus est. Hic post politicam naturalis philosophie factus est speculator, et inventor fuisse urse maioris et navalis astrologie dicitur. Scripsit autem de conversione et equinoccio, et primus inter philosophos dicitur de astrologia tractasse, necnon et solares ecclipses et eversiones predixit. Similiter et inter philosophos primus

*

1 CRLNADGB; moribus et vita H. rum H. 4 Cleobolina ADGB. libns H; civibus CRLNADGB.

3 philosophorum et poeta5 Ex twv Oŋhidov Diog. Laert.; edi6 CRLNADGB; лрмτоç Diog. Laert.

*

a Diog. Laert. I, 22, vgl. Herodot I, 170. b Nur Thales, Solon, Pittacus und Bias werden immer unter den sieben weisen aufgeführt; die drei andern aber sind nicht mit gleicher gewisheit anzugeben, s. Diog. Laert. I, 41, auch 30; Clemens Alexandr. Stromata lib. I, c. XIV, Migne, Patrol. curs. complet. Paris, Ser. graeca, bd. 8 (1857), sp. 758 B.

La vida y las costumbres de los viejos filosofos queriendo tractar trabaje por rrecolegir muchas cosas de aquellas que io falle escritas de los antiguos autores 1 y en libros diversos esparsidas. E en este pequenno libro enxeri las rrespuestas notables y dichos elegantes de aquellos filosofos, las quales podran aprovechar a consolacion de los leyentes y informacion de las costumbres.

Cap. I. Tales millesio.

Tales, filosofo, asiano, segunt dise Laercio en el libro de la vida de los filosofos, su padre fue llamado Jamio y su madre Cleobol(i)na. Este clarescio en Atenas.

Este fue llamado el primer sabio segunt el qual son llamados los siete sabios. Y fue cibdadano conscrito, e porende fue dicho del Tales, millesio, sennor es. Aqueste despues de la politica y de la natural filosofia fue fecho especulador de la astrologia que se rrequiere al arte del navegar, y fue ynventor de la osa mayor, y escrivio de la conversion y del equinoccio, y disese que aqueste fue el primero de los filosofos que ovo tratado de la astrologia y que aqueste ovo fallado la grandesa del sol y la luna. E aqueste antedixo los eclipsis del sol *. Y algunos disen que este fue el primero entre los

1 actores h.

2

*

3

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

satz erst nach dem ihm hier folgenden.

*

[ocr errors]

c Diog. Laert. a. a. o. d Diog. Laert. I, 23; μxpãç. (Corsini), Rosaio, cap. IX, Studium nobile, B, s. 24: e fu el primo che 'nsegnasse astrologia: cioè di conoscere el corso del sole e della luna. e Herodot. I, 74, vgl. s. 8 z. 10. f Diog. Laert. I, 23.

b

a

*bl. 15 dicitur* a quibusdam posuisse animas immortales et solis et lune magnitudinem invenisse. Primus de natura disputavit et inanimatis animas tradidit, coniciens ex lapide magnete et electro. Ab egipciis geometriam didicit. In politicis vero optime est consiliatus". Aiunt autem, eum coniuge caruisse, et interrogatus cur non duceret, 1 ait: »Ob filiorum amorem« ®. Hic principium omnium aquam posuit mundumque animatum dixit et demonibus plenum". Tempora quoque anni fertur invenisse et (eum) in CCCLXV dies divisisse. Scripsit autem de astronomia multa que in duobus carminibus comprehendit '. Cum quidam 2 a piscatoribus iactum emisset, extracta magni ponderis aurea tabula3, orta est controversia, illis se capturam piscium vendidisse affirmantibus, hoc fortune ductum [se] emisse dicente. Qua contradiccione propter novitatem rei et magnitudinem pecunie ad universum civitatis populum delata, placuit Apollinem delphicum consuli, cui aurea mensa adiudicari deberet. Apollo respondit: illi esse dandam qui sapiencia ceteros preemineret 7. Hiis auditis, huic Thaleti, philosopho, uni de septem sapientibus, data est. Ille cessit eam Bianti philosopho, Bias Pitacho, is protinus alii. Que deinceps per omnium septem sapientum orbem ad ultimum ad Solonem pervenit, qui et titulum amplissime prudencie et eciam premium *bl. 16 a ipsum, scil. mensam auream,* ad ipsum Apollinem transtulit.

*

[ocr errors]

4

5

1 duceret uxorem CRLNADGB. 2 Dum autem tempore quodam CRLNADGB; A piscatoribus in milesia regione verriculum trahentibus, quidam iactum emerat Val. Max. Spec. hist.; Val. narrat, quod piscatores vendiderant iactum suum cum reti Joh. Vall. 3 mensa delphica Val. Max. Spec. hist. Joh. Vall. 4 fortunam iactus Val. Max. Spec. hist., ohne iactus Joh. Vall. 5 Val. Max. Spec. hist., Joh. Vall.; sic dixit se CRLNADGB. 6 ebenso Spec. hist.; conditione Val. Max.; Et tunc Joh. Vall.; Unde.... delata est sentencia. Deinde ad Apollinem delphicum delata est ut iudicaret cui m. a. d. CRLN [deberetur ADGB]. 7 praestaret Val. Max., Spec. hist., Joh. Vall.; precelleret et virtute CRLNADGB.

[ocr errors]

a (Corsini), Rosaio a. a. o. Dasselbe von Pythagoras berichtet, bl. 32b, und von Pherecides in Cic. Tuscul. Quaest. I, XV1, 38: Pherecydes Syrius primum dixit animos hominum esse sempiternos. b S. J. G. Wilkinson, the Manners and Customs of the ancient Egyptians, 2 Ed. by S. Birch, London 1878, bd. II, s. 314 bis 318. c Diog. Laert. I, 24. d Diog. Laert. I, 25. e Diog. Laert. I, 26. Boc. de Oro, s. 376, g: E dixeron

filosofos que puso que las animas eran ynmortales. Fue el
primero que disputo de la natura y dixo que avia animas en las
cosas (in) animadas. Y aprendio geumetria de los egipcianos.
Disen
en las pulicias. Disen que carescio de muger,

Y muy bien consejo en las pulicias.

y preguntado que por que non la tenia rrespondio que por que era muy estrecho el amor de los fijos. Este puso que el agua era principio * de todas cosas. E dixo que el mundo tenia anima * ыl. 1ь y que estava lleno de demonios. Y disese aver fallado los

1

quatro tienpos del anno y aver departito el anno en tresientos y sesenta y cinco dias. Escrivio muchas cosas del astronomia – las quales conprehendio en dosientos versos. Y como de unos pescadores mercase un lance de los que fasian con sus rredes sacaron en ellas una tabla de oro la qual avia un grant peso, sobre lo qual nascio entre ellos question, ca los pescadores afirmavan que ellos non avian vendido synon los peces que tomasen. Tales desia que avia conprado lo que la fortuna traxiese. La qual question fue venida ante el pueblo por la novedad de la cosa y la grandesa del valor. Y plugo al pueblo que demandasen al ydolo de Apolo Delficon consejo, a quien seria adjudicada la mesa de oro. Apolo rrespondio que se devia dar a aquel que a todos los otros sobrepujava en sapiencia. Oyda aquella rrespuesta, la mesa fue dada a este Tales, filosofo, uno de los siete sabios. Tales rrenunciola a Bias, Bias diola a Pitaco y este Pitaco diola luego a otro, y dende andovo por todos los sabios, a la fin vino la mesa a Solon el qual tenia titulo de muy grande prudencia, y Solon traspaso la mesa 1 en la qual h.

*

a otro. Vgl. Plutarch, Solon, c. VI, Vitae, bd. I, s. 97; Paley, Greek Wit, bd. II, s. 76. f Vgl. s. 8 z. 10. (Corsini), Rosaio, a. a. o. g Diog. Laert. I, 27. h Diog. Laert. a. a. o. (Corsini), Rosaio, a. a. O. Wilkinson, a. a. o., bd. III, s. 103 bis 107. i Diog. Laert. I, 23. k Vinc. Bell, Spec. hist. III, 120: Val. (Max.), IV, (I, Ext. 7). Joh. Vall. Bl. 115o, Comp III, I, 1: Val. IV, 1. Scala celi, Clericus, bl. La. Bromyard, Summa predicantium, Civitas C IIII, Art. I, XIII, u. Sapientia S III, Art. IIII, XII: Val. Gesta Romanor. nr. 208, s. 618; parallelstell. s. 744. Cyrill. Alexandr. adv. Julianum, lib. I, Migne, P. c. c. ser. gr, bd. 76 (1859), sp. 544 D: Πορφύριος ἐν τῷ πρώτῳ βιβλίῳ τῆς φιλοσόφου ἱστορίας. Plutarch, Solon, e. IV, Vitae bd. I, s. 96. Diog. Laert. I, 28 erwähnt den vorfall nur kurz. Pauli, schimpf etc. nr. 638.

Hic Thales pauper erat, vacans enim philosophie studiis acquisicioni pecunie intendere non valebat. Cumque a quibusdam exprobaretur illi paupertas et quod sua philosophia esset inanis tali usus est ingenio, ut confunderet exprobrantes. Consideravit enim per astrologiam, cuius erat peritus, quod futuro tunc anno ubertas magna preter consuetudinem fieret olivarum quarum precedenti anno copia fuerat, ut plurimum enim olive post ubertatem deficiunt. Cum igitur hieme adhuc esset abundancia olivarum cultoribus in duabus civitatibus, scil. Mileto et Chio, paucas pecunias pro arra fructuum futuri anni, qui parum credebantur excrescere, tradidit. Et cum, ut ipse previderat, facta esset copia olivarum, multis querentibus emere olivas, precium taxavit ut voluit, et sic multas collegit pecunias. Quo facto ostendit exprobrantibus non esse philosophiam inanem, quoniam facile philosophis ditari esset, sed philosophie et pecunie studia non sibi invicem convenire" dicebat. Idcirco ignobiliori studio pretermisso, digniori studio, scil. philosophie, vacare preelegit. Ferturque de ipso quod, cum 1 nocte duceretur extra domum a vetula ut astra consideraret, incidit in foveam, eoque lugente, dixit vetula: »Tu quidem, o Thales, que ante pedes sunt videre nequis, quo modo *bl. 16b que in celis sunt posses agnoscere ?«* Hic Thales fertur

2

[blocks in formation]

a) Vgl. Krates bl. 33, Theophrast bl. 83a, Cicero bl. 91a. b Aristol. Polit. I, IV, 5; Paley, Greek Wit, bd. II, s. 59. Fulgosius, Factor. et Dictor. memorab. libri IX, bl. 291: De Thalete Milesio. Kurz erwähnt in Diog. Laert. I, 26, Cic. de Divin. I, 49, Brusonius, Facetiar. exemplor. libri VII, lib. V, de philosophia, bl. 171a, Erasm. Apophth. lib. VII, Thales, 19. c Diog. Laert. I, 34; Paley, a. a. o. s. 36; Stob. Floril. LXXVIII, 5, bd III, s. 104: Ἐκ τῶν Σερήνου ἀπομνημανευμάτων. St. Maxim. Loci comm. XXI, sp. 853 A. Anton. Mellissa, Loci comm. II, 76 (al. 37), sp. 1192 Β. Αίσωπου μύθοι, Ενετίησι 1644, ροή, nr. 45: Αστρόλογος, (ebendas. 1846, nr. 139). Αίσωπου μυθοι εἰς την καθομιλουμένην γλώσσαν ὑπο Δ. Εἰρηνίδον. Ἐκ του τυπογραφείου Ερμου (Athen 1862), s. 76: Αστρονόμος moùv sig ínɣádiov. J. N. Neveletus, Mytholog. aesop. Francof. 1610, Aesopi fabul. s. 226, nr. 169: Astrologus; Gabriae Tetrasticha, s. 366, nr. 22, De Stellarum speculatore et Viatore. Tertull. ad nation, Migne, P. c. c. bd. I (1844), sp. 592 A. Aesopi Phrygis Fabulae, Venetiis 1520, Fab. XIII: De Astrologo et viatore. C. Barthii, Fabular. aesop. libri V, Francof. 1623,

« PoprzedniaDalej »