Nihil vero mellifluo hoc doctore dignius, quam quod prodit concordiæ utriusque legitimæ poteftatis defiderium ac mutua ad confervationem utriusque reipublicæ facræ et profanæ ftudia et officia: Non veniat (ait) anima mea in confilium eorum, qui dicunt vel imperio pacem et libertatem ecclefiarum, vel ecclefiis exaltationem et profperitatem imperii non profuturam. Non enim (utriusque inftitutor eft Deus) in deftructionem ea connectunt, fed in adificationem. Intelleximus Hadriani poft Anaftafium IV. Eugenii fuccefforis amica ftudia et officia in Friderici coronatione, Romanis adverfantibus. At is non ad hæc reflectebat, dum mox fequenti anno 1156. tam acerbe tulit verba illa epiftolæ pontificis, qua dicit, infigne corona beneficium ipfi fe contuliffe: fic illa accipiens, ac fi de feudo loqueretur pontifex imperatori collato, quod poftea Hadrianus de corona, quam revera invitis Romanis, ut ipfis Friderici verbis audivimus, ei contulit, eft interpretatus. Friderico iftud in animum revocavit Hadrianus IV. P. litteris per legatum miffis in Germaniam : Debes enim, (fcribit,) gloriofiffime fili, ante oculos mentis reducere, quam gratanter, et , quam iucunde altero anno mater tua S. Roma

دو

na Ecclefia te fufceperit, quanta cordis affectione tractaverit, quantam tibi dignitatis plenitudinem contulerit et honoris, et qualiter imperialis infigne coronæ libentiffime conferens, benigniffimo gremio tuæ celfitudinis apicem ftuduerit confovere, nihil prorfus efficiens, quod ,, regiæ voluntati vel in minimo cognofceret obviaNeque tamen pænitet nos, defideria tuæ Z5

"

re.

volun

در

כל

9

"

"

piffet &c. Memoratus porro legatus, ut ex fama Radevicus narrat in chron. dixiffe fertur: a quo ergo habet, fi a Domino papa non habet imperium? Ob quod, (pergit,) dictum eo proceffiffe iracundiam, ut Otto Palatinus comes de Bavaria prope exerto gladio cervici illius mortem intentaret, nifi Fridericus imp. auctoritate præfentiæ fuæ interpofita tumultum » compefcens, legatos dimififfet,,. Obverfabatur adhuc animo pictura, quæ Romæ Lotharium offendit, ut idem perhibet Radevicus: qua imperator Homo papa dicitur,

99

"

د.

در

"

voluntatis in omnibus impleviffe; fed fi maiora beneficia excellentia tua de manu noftra fufce

"

Intelleximus modo, quid Germanici autocratores de fuo imperio, etiam quod Orientem fpectat, fenferint: fimul etiam in eadem Conradi epiftola mentione iniecta regnorum antiquo Rom. imp. fubiectorum extra Germaniam, Lotharii porro fuccefforem Conradum S. P. Q. R. urbis et orbis dominum compellat. Vidimus proximis feculis non tam imperatores Francicos rerum fate. giffe variorum regnorum, quam poftea Germanicos ad Orientem, et Septentrionem, apud Ungariam, Poloniam, Daniam &c. Conradus in memorata epiftola ad imperatorem Orientis Hifpaniam nominare aufus, Galliam et Angliam, ipfum Orientis imperium, ut apud Ottonem Frif. et Muratorium legere eft. a) Hoc fibi Fridericus in animum induxerat, fic epiftolam ad Ottonem Frifingenfem, quam is lib. II. c. 30. de geftis Friderici re

citat, a) apud Urftif. De Frider. I. lib. I. c. 23. Murat. fcript. Ital. p. 657.

et

1

citat, pleno titulo aufpicatus:,, Quia divinæ pro-
videntiæ clementia urbis et orbis gubernacula
tenemus, iuxta diverfos eventus rerum, et fuc-
cefliones temporum facro imperio et divæ rei-
publicæ confulere debemus
Nos hic præte-
rimus, quæ Fridericus contraria his, toties a Me-
diolanenfibus, quos capta urbe ac deinde etiam
excifa peffime habuit, victus, geffit in vaftatione
tot urbium Italiæ, quod dominium imprimis af-
fectabat, utrique reipublicæ facræ et profanæ, ac
utrique genti Italicæ et Germanicæ perniciofum.
Novum pomum eridos in fera tempora fuit Sici-
liæ regnum, cui maxime inhiabat etiam filius Fri-
derici Henricus VI. qui cum minus quam parens
præfumere videretur, conatus nihilominus fuerat,
imperium hæreditarium reddere. Id quod, ut
paulo poft videbimus, tum imperium Germanicum
fecum ad ruinam propemodum 'in magno inter-
regno præfertim commifit, cum etiam facerdotium
et imperium dum pontifices ipfo huius hæredi-
tariæ fucceffionis obtentu fefe opponunt in Philip-
po et Friderico II. familiæ Hohenftaufficæ, Gi-
bellinæ, Rom. Ecclefiæ infeftæ; incaffa fpe in
Friderico I. matre Guelpha nato: fruftra nimirum
ferro testæ mifto Dan. II. 43. Etfi vero ipfa Ita-
lia fciffa effet Guelphica et Gibellina factione; hæc
tamen deteftabilem fe fecerat immenfis exactionibus,
depopulatione ac violenta oppreffione urbium, pro-
vinciarum et regnorum Longobardici et Siciliæ,
etiam fub Henrico VI.

"

"

"

כן

Quod vero fchifma attinet in Ecclefia Romana a Friderico fotum, huius pertinacia id ipfe tri

buit.

buit Otto Frifingenfis eiufdem patruus a) qui iam tunc abdicato epifcopatu Frifingenfi Morimundum, ubi monachum Ciftercienfem profeffus fuerat, redierat. Creditur, id tædio Friderici feciffe, qui non ceffarit novos prioribus mortuis antipapas Alexandro III. quem verum pontificem ipfe Otto agnofcit, opponere: fabulam vero illam, quis non explodat, quod Alexander III. iamiam reconciliatus pedem imperatori procumbenti fuperpofuerit illa pfalmiftæ verba ufurpando: fuper afpidem et bafilifcum ambulabis &c.

Cæf. Bulæus in hiftoria univerfitatis Parifienfis b) refert ad an. 158. Friderici authenticam, ut vocat refcriptum ad regni fui fideles datum, ut fcholafticos Italos et Germanos propofitis præmiis ac privilegiis in fua patria retineret, qui peregre ad academiam Parifienfem eorum privilegiorum fpe proficifcebantur. Ibi imperator fe hoc beneficium indulgere, mox initio dicit, maxime divinarum atque facrarum legum profefforibus. Quod nempe ius canonicum ad regimen ecclefiafticum attinet, fuam nactum propriam cathedram in univerfitate Bononienfi feculo XII. inter ftudia academica maxime efflorefcens, dum poft reftitutam ab Irnerio in eadem academia Bononienfi iuris civilis profeffionem, ut idem narrat Bulæus in differt. I. C p. 580. de ftatu univerfitatis Parif.) Gratianus monachus Bononienfis monafterii SS. Felicis et Naboris ord. S. Bened. corpus decretorum pontificiorum et canonum ecclefiafticorum digeffit, quod Eugenius III. quemadmodum Pagius ad Baronium

an.

a) lib. VII. Chron. c. ult.

b) T. II. p. 278.

an. 1151. refert, in univerfitatibus feu ftudiis generalibus, maxime vero Bononiæ prælegi iuffit publiceque illius profeffionem exerceri a theologica (maximo utriufque disciplinæ malo, rei chriftianæ detrimento, ac irrecuperabili damno ) tunc diftingui, ác feorfim in fcholis tradi coeptam, ut Bulæus obfervat: qui,, itaque (fubdit) veteres ,, theologi tum fere decretiftæ facti funt: illi vero, » quibus placuit theologia fcholaftica, et difputa,, trix, fpeciale ftudium in ea collocarunt, feverifque tractatibus theologicis innumeras quæftio„nes, antea non auditas, et quæ plerifque videbantur inutiles, interferuerunt.

1

دو

כל

Addit idem Bulæus, eodem tempore iuris utriufque difciplinam in fcholis Parifienfibus exerceri cœpiffe regnante Ludovico VII. circa annum 1150. affertque lo. Sarisberienfis teftimonium (qui duodecim annos in fcholis Parifienfibus confumfit) ex lib. II. Metalogici, ubi tres artes diftinguens, polt primam militarem, et fecundam medicinalem, ter5 tia, fubdit, iuris civilis et Decretorum et totius Ethica perfectionem abfolvat. Superaddit et Petri Blefenfis conformem refponfionem epift. 16. ad amicum quemdam iuris canonici ftudiofum, a quo rogatus fuerat, ut ei nonnullas quæftiones enodaret.

Abhinc curiofitas illa contentiofitasque ex cathedris academicis, ac fcholarum pulpitis in forum non civile tantum, fed etiam ecclefiafticum devenit; erectum eft forum litigiofum, theatrum prætenfionum confufæ funt iuris utriusque formulæ ex coniuncto utriusque ftudio, adoptataque praxi non in fcholis tantum, fed etiam in foris.

eccle