mum, deftructo Antichrifto. ut calumniantur Papæ imperio, ex fua fententia an. 1710. vel 1715. deftruendo, ut tamen regnum millenarium elapfo iamiam feliciter an. 1785. auspi cium habere debuerit. Regno papali non minus annis 1260. tribuunt; fic breve fcilicet duorum & dimidii anni tempus Antichrifti ampliando: quibus fi 30. anni addantur ad confociandos in unam Ecclefiam Chriftianos, & 45. ad Iudæos convertendos, prodeunt anni 1335. computandi ab an. 450 regni papalis aufpicio; in quo tamen ipfo aufpicio determinando alii mirum in modum variant, ut apud laudatum Boffuetum legere eft.

Uti in Gallia fuperiore feculo occafione motuum Hugonoticorum varii huiufmodi prophetæ prodierunt, ita in Germania noftra tempore præfertim belli tricennalis. Talem lo. Crocius in Antiwigelio notat, qui initio eiufdem belli regem, feu anticæfarem Ferdinando II. Imp. (quem porro lo. Plaufuarius Huffita Antichriftum putavit) oppofuit, ad abolendum penitus Roman. Imperium. Alium nobis noviffimus auctor a) anonymus hiftoriæ Chiliafmi fiftit, Paulum Felgenhauer, qui primi iudicii tempus an. 1618. & fecundi an. 1651. quo electi ad nuptias Agni invitentur, ftatuit: anonymum item, qui anno 1655. annos mundi 6000. finem habuiffe, fomniavit ad inchoandum Sabbatifmum Regni millenarii. Petr. Serarius item quidam annum 1664. converfioni Iudæorum deftinaverat, minifterio Amftelodami ob chiliaftica figmenta, quæ auditoribus propofuit, depofitus, a) T. III. P. I. p. 66. &c.

Apud nos ad finem feculi præteriti Petersen, Spenner, Lange, Comenius controverfiam hanc apud Proteftantes commoverunt inter Doctores quos citatus anonymus nominat ut Anglos Quakkeros a) fileam, qui mania hac vaticinandi de.. tenti, paffim quoque feculo præterito brevi adventurum Regnum in terris fomniabant b) ad quos etiam inspirati illi pertinent, qui poftquam in Gallia maximas turbas excitaverunt Elias Marian, Nicolaus Facio, Ioannes Allut, & Carolus Portales, Germaniam peragrati, eandem maniam paffim inspiraverunt. Qui quidem in hoc confpiraverant cum Chiliaftis cæteris, ut Ecclefiæ catholico-Romanæ eiufque capiti R. P. diris de. voto, mala omnia ac interitum paffim eiufmodi pfeudoprophetæ fint ominati, atque ad novas cruciatas contra Romanam Ecclefiam haud minus quam contra Mahumedanos animarint, canente clafficum iam memorato.

a) Ib. p. 8. b) T. III. P. II.

CAPUT

IV.

Noftra atatis Chiliafta.

Quod vero bene habet, epochas quidem con

ftituunt non raro fanatici ifti, fed annis quos præfixerunt, iam præterlapfis, uti apud laudatum a) anonymum videre eft exempla in recentioris ætatis etiam fcriptoribus, e. g. Prædicante Berolinenfi Seiz, qui anno 1720. vaticinari

a) P. I. p. 121.

incipiens,

incipiens, cum ad peremtorium iam imminentem annum fuo computo ftringeretur, anno 1735. inducias pactus eft. Ex computo Io. Schilteri de futis Ecclefiarum per Ioannem divinitus revelatarum S. 32. feqq. Danielis etiam hebdomadis in fubfidium vocatis, confummatio, quam pofteriorem ftatuit, circa annum 1756. facienda fuiffet. Sic aliæ quoque aliorum epochæ præterierunt vergente iam ad finem hoc feculo: perinde etiam a) anonymi illius computus, qui quidem confummationem feculi ad annum 1830. vel 34. prorogat, Romani imperii nihilominus fatale tempus intra annos 1770. & 74. fixit. Chimonius vero an. 1777. tempori, poenitentiæ fpirituali Babyloni feu myfticæ Iezabela conceffo, finem ponit. Bengelii fyftema Apocalypticum, quo iam Proteftantium plerique ipfimet mirantur, potuiffe dementari homines emunctæ naris, nil moramur: perinde ac pastorem illum vicinum beneficiarium, qui an. 1769. edito fchediafmate nobis diem dixit. Maiores nobis inducias nuperrime G. Mafius tribuit, ab anno 1783. tres adhuc omnino generationes ftatuens quorum fingulæ annorum feptuaginta

fint.

Cuius fui computi epocham fi loco fuo conftituiffet, ad tempus nimirum confcriptæ a S. Ioannę Apocalypfis (qui quæ prædixit, fieri oportere cito edixit, idque non femel repetit) palam inveniffet poft tres generationes eiufmodi a Chrifto adolefcente Seculo IV. ftatu fuo preffo eluctatam Ecclefiam militantem regnum Christi in terris: quod a) Ibid. p. 137.

nos a Chrifto per apoftolos in orbe terrarum in formatum inftauratumque hactenus decurrere præfenti tractatu oftendimus contra Chiliaftas hos, qui ut ludæi Meffiam hactenus incaffum, ita & ipfi adhucdum futurum præftolantur Meffiæ regnum in terris. Vides, quomodo fe torqueat antiquus ferpens, ne regno fuo, quod in genus humanum ufurpavit, deiiciatur, a Chrifto eiectus foras, & ligatus fatanas mille annis; toto nempe illo tempore, quo Chriftus fefe ufque ad confummationem feculi futurum promifit cum fuis apoftolis, quando illos mifit in univerfum mundum ad prædicandum Evangelium: Evangelium, inquam, regni, quod eft ecclefia militans regnum Chrifti, & fanctorum cum Chrifto Apoc. XX. 6. in terris.

Silentio denique prætereo noviffimas Proteftantium de divina authentia Apocal. S. Ioannis concertationes: ubi hæc fubinde etiam inducitur quæftio; & quidem ab iis quoque, qui in fententiam negativam propendent: veluti nuperrime defunctus lo. Dav. Michaelis a) ex collatione cap. 18. & 19. com 20. coniicit regnum millenarium fecuturum Babylonis & Meretricis interi tum, quam Romanam Ecclefiam facit, etfi fateatur, in Meretricis perinde ac Beftiæ defcriptione veftigium alicuius ecclefiæ haud deprehendi, fed mere gentilem civitatem & regnum præfeferre. Uti vero noviflimi Chiliaftæ in ftatuenda epocha va riant, ita etiam in regiminis modo ac genere,

quale

a) Einleitung in die göttliche Schriften des neuen Bundes . 240. p. 1327. §. 241. p. 1330.

quale futurum fit in regno millenario. Quam opinionum varietatem animadvertere licet a primo factæ per Lutherum rupturæ tempore quando mox fuerunt, qui non folum ftatum ac ordines hierarchicos, verum omnem quoque ecclefiafticam poteftatem libertati chriftianæ adverfam effe iudicabant, aut etiam quodvis minifterium ecclefiafticum abiiciebant. Sunt, qui iuftos & fanctos fe regnum mundi obtenturos in animum inducunt. Alii Romanum imperium volunt integritati fuæ reftituendum, abolito Mahumedanismo & Papifmo, ut vocant Romanæ Ecclefiæ hierarchicum ftatum Ecclefiæ militantis regni Chrifti in terris, adeoque regnum fingunt politico- chriftianum futurum appofite ad principia proteftantica, qui noftro hoc potiffimum tempore abfolutum in Sacra principi ius tribuunt. Sic nuperrime iam memoratus G. Mafius a) cum fociis difcutiendum effe vult, cui potentatuum Germaniæ Roma cum fuo imperio propria fit, idque ei adfcribendum, abolita non folum omni ecclefiaftica, fed ipfo etiam ecclefiæ nomine, ita ut Chriftianifmus cum integerrima fentiendi libertate præfelaturus fit in regno illo schema politicum fub rege apoftolico b), ut vocat, religionemque apoftolicam: quam nune demum poft plufquam mille feptingentos annos, ab inftaurata per orbem ab apoftolis ecclefia catholica apoftolica, inftruere volunt, dum iam inftare momenta putant, quibus per decem reges inftauranda fint regni millenarii fubfecutura tempora.

a) Das Buch der Vereinigung. p. 7. A S

b) p. 43.

Alia