Ab hujus nostri pastoralis muneris exordio nihil A altius fuit animo insitum,quam majorum sequi vesti. gia, præcipue clarissimi cardinalis Francisci Ximenii de Cisneros, qui pene oblitteratum Gothicum, seu Mozarabicum ritum typis mandavit, ut posteris Gothorum Patrum memoria rediret, et quasi revisvisceret honos debitus Osio, Leandro, Fulgentio, lsidoro, Braulioni, Eugenio, Helladio, Juliano, Ildephonso,et aliis Patribus de nostra Hesperia optime meritis, stre nuis fideiathletis, Ecclesiarum Hispaniæ columnis, Gothicæ gentis decori, et præsidibus conciliorum.

Huic operi obnixe incumbentes, præ oculis habuimus propriisque manibus per volvimus pervetustos Gothicos Codices veterem liturgiam redolentes, octingentis abhinc ferme annis manu exaratos, quingentis ad minus ante triste natale Lutheri, Calvini, в sectariorum, et novatorum adversus sacramenta, queis sancta Mater Ecclesia mirabiliter fovetur, et nutritur, ut fidei hostes ad meliorem frugem convertantur, vel saltem sacra mysteria in tam perantiquis autographis perlegentes, obmutescant.

Ecclesia Romana, omnium mater et magistra, summopere insudavit ut sacra liturgia per universum orbem eodem ritu celebraretur, et sic una esset omnium fidelium oratio; verumtamen Missalia et Bre. viaria antiqua non abolevit; imo tanquam in Sacrario Psalterium secundum veterem versionem Italam ab Augustino et aliis Patribus prælaudatam retinet; in Vaticana capella præcinit, ejusque Codices in bibliotheca tanquam in scrinio pectoris recondit. Ipsummet sacrum concil. Trid.,maximam inde utilitatem provenire agnoscens, statuit: religiosos ordines ducentis ante ipsum annis peculiari Rituutentes, eum retinere posse tam in sacrificio missæ quam in divino officio persolvendo. Obid longissima. temporis præscriptione, ut immemorabili consuetudine suffulti Cistercienses, Carthusiani,eremitæ Calceati montis Carmeli, et prædicatores ordinis sancti Dominici, proprios ritus et cæremonias observant, ut insimul hoc modo in Ecclesia Dei unitas sacrificii resplendeat ; et veteri ritu Romano cum politiori collato, Sponsa Christi mirabili circumdetur varietate.

C

mo de Etymologia hujus sancti officii, postea de rebus ad ejus antiquitatem spectantibus agemus.

Etymon igitur Mozarabici officii ursupatur secundum denominationes nationum inter quas Hispani victitabant. Revera namque ordine chronologico ritus, licet sit secundum temporum vicissitudines et prælatorum ordinationes variatus, primo denominari debet Romanus et Hispanicus, traditione descendens a sanctorum Petri et Pauli discipulis primi Ecclesia Hispaniæ fundatoribus et præsulibus, scilicet Torquato, Ctesiphonte, Indaletio, Hesychio, Euphrasio, Secundo, et Cæcilio, qui ad Hesperiæ nostræ oras pervenientes, eam fidei lumine illustrarunt; deinde Gothicus, post Reccaredi Gothorum regis ad catholicam fidem conversionem, publicamque in concil. Tolet. Arianæ hæreseos, abjurationem

Cum Leander et ejus frater Isidorus multa in sacra liturgia et officio depravata, corrupta, et Arianorum perfidia inversa, comperissent (incredibile namque est, a tempore Athaulfi usque ad Reccaredum, vigentibus Arianis erroribus, exsulibus episcopis catholicis, plurima in sacra autographa non irrepsisse vitia), ea a mendis expurgare, puriora reddere, ct in meliorem ordinem redigere cogitarunt; cujus causa Leander et lsidorus de divinis officiis scripserunt, te totus fere scopus concil, Iv Tolet., præside sancto Isidore, fuit ordinem in sacrificio missæ et in divinis officiis stabilire, per universam Hispaniam et Galliam extendere, deturbatamque faciem ad pristinum statum restituere.

Ob tantos exantlatos labores et diuturnas elucubrationes sancti Isidori cœpit merito ritus nuncupari Isidorianus, Breviarium et officium secundum regulam beatissimi Isidori, hoc est, secundum canones concil. iv Tolet. ab ipso præcipue elaboratos,ut pote præside concilii, et sedis apostolicæ vicario, ritus et disciplinæ ecclesiasticæ moderatione, et totius orbis fulgentissimo sidere.

Postquam misere a Mauris Hispania nostra fuit occupata, Christianique Arabibus victu, vestitu, et pluries connubio misti, initio pacis fœdere, a Maurorum regibus quasdam obtinuerunt ecclesias, suis catholicis ritibus retentis, Missale et cfficium Mozarabica fuere appellata

Quis vel lippis oculis non videt per quadringentos ferme annos Arabici dominii in Toletana civita

te occulte sacra a Christianis multoties sine præsule et sine episcopo fieri ? Quis non miratur hunc ritum hac tempestate penitus non deperiisse, regii sacerdotii deficiente virtute? et si aliquoties furtim, secreto,

1

402