Eleusina, sanctam illam et augustam,

Ubi initiantur° gentes orarum ultimæ :10

Praetereo Samothraciam, eaque,

Quæ Lemni

Nocturno aditu occulta coluntur

Sylvestribus sæpibus densa.

Quibus explicatis, ad rationemque revocatis, rerum magis natura cognoscitur, quam Deorum.

quidem etiam Democritus, vir magnus inprimis, cujus fontibus Epicurus hortulos suos irrigavit, nutare videtur in natura Deorum. Tum enim censet imagines divinitate præditas inesse universitati rerum ; tum principia mentis,

videatur; I an potius totam.-9 Ita Grut. Nobb. Orell. Eleusinam B G M, Paris. 1. 2. 3. Oy, Manut. Dav. Heindorf. Schutz. Moser. Eleusinem A HI N, G a m. sec. E U, Junt. Lamb. Lall. Basil.-10 Bentl. conj. orai ultima.

CAP. XLIII. 1 Glog. Paris. 3. M, Lamb. natare; Eliens. 1. vacare; Gud. 2. imitare; Paris. 2. a m. pr. nature; Thuan. mutare.-2 Eliens. 1. 2. A B CHIM, Gud. 2. Paris. 1. 2. E, Victor. Heindorf. Schutz. Moser. Nobb. Orell. inesse in universitate; U inesse universitate; Paris. 3 omittit universi

NOTE

k

6

caperent, consecraverunt. Velut jbes maximam vim serpentium conficiunt, cum sint aves excelsæ, cruribus rigidis, corneo proceroque rostro avertunt pestem ab Ægypto, cum volucres angues," ex vastitate Libyæ vento Africo invectas, interficiunt, atque consumunt: ex quo fit, ut illæ nec morsu vivæ noceant, nec odore mortuæ. Possum de ichneumonum utilitate, de crocodilorum,' de felium, dicere: sed nolo esse longus. Ita concludam tamen, belluas a barbaris propter beneficium consecratas; vestrorum Deorum non modo beneficium nullum extare, sed ne factum quidem omnino. 102. Nihil habet,' inquit, negotii.'7 Profecto Epicurus, quasi pueri delicati, nihil cessatione melius existimat. XXXVII. At ipsi tamen pueri, etiam cum cessant, exercitatione aliqua ludicra delectantur: Deum sic feriatum volumus cessatione torpere, ut, si se commoverit, vereamur ne beatus esse non possit.

m

Heindorf. Moser. Orell. Tum, dant ei arcum Red. dant enim ei arcum conj. Heindorf.-6 Glog. Heindorf. Schutz. maximam enim vim; Dav. e duobus codd. quæ maximam vim; Manut. Lamb. consecraverunt. Ibes maximam vim. Actutum, serpentum Victor.—7 Quos nihil habere, inquit, negotii Glog.

NOTE

h Volucres angues] Angues illos 'pennatos' Solinus et Herodotus vocant, sed alis more vespertilionum glabris. Horum virus tam præsens erat, ut morsum ante mors, quam dolor, consequeretur. Solin.

i Libya] Solinus ex Arabicis paludibus advolare ait, Herodoti fidem secutus. Quod si est ita, vento Africo invehi non possunt serpentes ejusmodi; Africus enim ex Arabia spirare in Ægyptum non potest.

* Ichneumonum] Qui vulgo mures Indici; specie mustele, magnitudine felis. Crocodili fætum venantur, et ova, quæ in arena ut plurimum relinquit, conterunt, non proprio commodo, (neque enim his vescuntur) sed utilitate mortalium. Insignis est ichneumonum in enecandis crocodilis

Hæc oratio non modo Deos spoliat motu et actione divina, sed etiam homines inertes efficit; si quidem, agens aliquid, ne Deus quidem esse beatus potest.

103. [p. 22.] Verum sit sane, ut vultis, Deus, effigies hominis, et imago. Quod ejus est domicilium? quæ sedes? qui locus? quæ deinde actio vitæ? quibus rebus (id, quod vultis) beatus est? Utatur enim 3 suis bonis, oportet, et fruatur, qui beatus futurus est. Nam locus quidem iis 4 etiam naturis, quæ sine animis sunt, suus est cuique proprius, ut terra infimum teneat, hanc inundet aqua; superior ætheri, ignibus altissima, ora reddatur. Bestiarum autem terrenæ sunt aliæ, partim aquatiles, aliæ quasi ancipites," in utraque sede viventes: sunt quædam etiam, quæ igne nasci putentur, appareantque in ardentibus fornacibus sæpe volitantes. 104. Quæro igitur, vester Deus primum ubi habitet; deinde, quæ causa eum loco moveat, si modo movetur aliquando; postremo, cum hoc proprium sit ani

CAP. XXXVII. 1 Hæc ratio Glog. a m. sec. Heindorf. Schutz. uti conj. Bouh.-2 Heindorf. e codd. Red. et Glog. que demum.-3 Utatur sane codd. Wouwer. et Gulielm. et ante fruatur omittunt codd. aliquot, Junt. Victor. Dav. ut fruatur Gud. 2. Thuan. aut fruatur Red. qui b. f. sit in eodem cod.4 BCH I, Paris. 1. Dav. his. Tum, inundat B G I, E U, Paris. 1. 2. Thuan. supremum æther Gud. 2. 4, Junt. Ascens. Basil. Thuan, superior ather Glog. Red. G M N, La. Paris. 2. 3. Victor. superi ætheris A, Paris. 1. superi ætheri I. superi æther C. superi aëri E. supremum aëri O U. superior ætheris B H. superior aëri Manut. de conjectura, Lamb. Heindorf. Schutz. Moser. Nobb. Orell. superiorem aër conj. Brut. superior atheri est de conjectura Davisii.-5 Heindorf. e Glog, sint alice... sint. Mox, quæ igni codd. aliquot, Junt. Orell. quæ ex igne Lamb. quæ in igni de Davisii conjectura Heindorf. et Schutz.-6 Ita plurimi codd. et edd. vett. porro de Heindorfii conjectura Schutz. Moser. Orell. post vero suspic. Dav. pro postremum Red. post Nobb. Tum, eorum naturæ accommodatum Glog. Heindorf. ac ratione utatur

t

quæ sunt in eodem universo, Deos esse dicit; [p. 25.] tum animantes imagines, quæ vel prodesse nobis solent, vel nocere; tum ingentes quasdam imagines, tantasque, ut universum mundum complectantur extrinsecus. Quæ quidem omnia sunt patria Democriti, quam Democrito, digniora. 121. Quis enim istas imagines comprehendere animo potest? quis admirari? quis aut cultu aut religione dignas judicare? Epicurus vero ex animis hominum extraxit radicitus religionem, cum Diis immortalibus et opem et gratiam sustulit. Cum enim optimam et præstantissimam naturam Dei dicat + esse, negat idem esse in Deo gratiam: tollit id, quod maxime proprium est optimæ præstantissimæque naturæ. Quid enim est melius,' aut quid præstantius, bonitate et beneficentia? qua cum carere Deum vultis, neminem Deo nec Deum nec hominem carum, neminem ab eo amari, neminem diligi, vultis. Ita fit, ut non modo homines a Diis, sed ipsi Dii inter se ab aliis alii, negligantur. XLIV. Quanto Stoici melius, qui a vobis reprehenduntur! Censent autem,' sapientes sapientibus etiam ignotis esse amicos." Nihil est enim virtute amabilius: quam qui adeptus erit, ubicumque erit gentium, a nobis diligetur. 122. Vos autem quid mali datis,

6

tati. Statim, mentesque, quæ sunt edd. vett. Victor. Lamb.-3 Jentzen. conj. cum de Diis, probante Moser.-4 Lamb. naturum Dei dicit, uti volebant Walker. et Dav. Dei naturam dicat G. naturam Dei esse dicat M. negat is idem Gud. 2. Basil. Thaan. idem negat H. in Deo esse gratiam Glog. G, Heindorf. -5 Quid enim melius G, Junt. Victor. probante Beiero; Quid est enim Paris. 2. est uncis inclusit Orell. est post præstantius ponunt Glog. G, Heindorf. Schutz.-6 Victor. vult; Glog. dicatis; Red. dicitis.—7 Junt. Victor. a Deis, sed ipsi Dei.

CAP. XLIV. 1 Censent enim Walker. Heindorf. Schutz. Mox, adeptus fu

NOTE

Patria Democriti] Abdera, Thraciæ urbe maritima, cujus incolæ in stuporis et insaniæ fabulam abiere. Mart. 1. x. Abderitanæ pectora plebis habes.' Et Juvenal. Sat. x. de Democrito loquens: Cujus prudentia monstrat Summos posse viros, et mag. na exempla daturos, Vervecum in

patria, crassoque sub aëre nasci.' Sensus igitur est, illa deliria stultis Abderitis, quam ingenioso Democrito, digniora esse.

a Esse amicos] De amicitia Stoicorum, et quo pacto cum sua àrabela illam concilient, dicetur in Læ

lio.

a

cum in imbecillitate gratificationem et benevolentiam ponitis? Ut enim omittam vim et naturam Deorum; ne homines quidem censetis, nisi imbecilli essent, futuros beneficos et benignos fuisse? Nulla est caritas 4 natura

lis inter bonos? Carum ipsum verbum est amoris; ex quo amicitiæ nomen est ductum; quam si ad fructum nostrum referemus, non ad illius commoda, quem diligimus; non erit ista amicitia, sed mercatura quædam utilitatum suarum. Prata, et arva, et pecudum greges diliguntur isto modo, quod fructus ex eis capiuntur. Hominum caritas et amicitia gratuita est. Quanto igitur magis Deorum! qui, nulla re egentes, et inter se diligunt, et hominibus consulunt. Quod ni ita sit, quid veneramur, quid precamur Deos? cur sacris pontifices, cur auspiciis augures, præsunt? quid optamus a Diis immortalibus? quid vove

At etiam liber est Epicuri, de sanctitate. 123. Ludimur ab homine non tam faceto, quam ad scribendi licentiam libero. Quæ enim potest esse sanctitas, si Dii humana non curant? quæ autem animans natura, nihil curans? Verius est igitur nimirum illud, quod familiaris omnium nostrum Posidonius disseruit in libro quinto de a Cum gratificationem et benevolentiam dicitis esse imbecillitatem?

erit Eliens. 1. 2. Reg. Gud. 2. Dav.-2 Ita ex emend. Lambini, Dav. et seqq. et sic plane E O U. cum imbecilitate Glog. M. N. cum in imbecilitatem Gud. 2. gratificationemque idem codex.-3 Walker. conj. beneficos aut benignos, improbante Heindorf.-4 Nulla caritas K. Nulla vobis est caritas Lamb. Nulla est caritas illis inter bonos M. Mox, est nomen ductum Glog. nomen ductum est Red. GM K. nomen est dictum A H, Paris. 1.-5 Heindorf. ex iis; Victor. ex his. -6 Codd. aliquot, Junt. Victor. egentes sunt; N, E OU & nulla in re egentes. -7 Heindorf. e Glog. præsumus, et sic G. præsumunt Paris. 3. praferuntur 1. Verba, a Diis imm. desunt in Paris. 1. Pro vovemus BHI, Paris. 1. 2. habent movemur; K vovemur; vocemus.-8 Epicuri liber extat G K. Epicuri liber est Manut. Lamb.-9 Glog. Paris. 3. G fatuo.-10 Margo Venet. 1507.

NOTE

* Carum ipsum] Ductum a xápis literati arbitrantur, licet et syllabæ quantitas, et orthographia repug

net.

Posidonius] Secta Stoicus, patria Syrus, vel, ut aliis placet, Rhodius, cognomento Athleta. Sub M. Mar.

cello Romam venit, quo consule florebant Cotta, Balbus, et Velleins, tres hujus Dialogi personæ. Panætii auditor et successor; diversus ab altero Posidonio Alexandrino, qui Stoicus et ille quidem; sed historicus, et Zenonis Cittiei discipulus. Suid.