m

Tantum Epicuri hortus' habuit licentiæ! et soletis ? queri. Zeno quidem etiam litigabat. Quid dicam Albucium? " [p. 20.] nam Phædro nihil elegantius, nihil humanius: sed stomachabatur senex, si quid asperius dixeram: cum Epicurus contumeliosissime P Aristotelem vexaverit; 10 Phædoni Socratico turpissime maledixerit; Metrodori, sodalis

• Erudito quidem illa sermone, sed eleganti et polito; sed cum vestra Epicurea schola tantam habuerit licentiam aliis contradicendi, cur vos soletis conqueri si quando vobis Epicureis contradicatur?

tantum E. h. habuerit Mannt. sed tamen tantum, &c. Glog. A H I, La. Victor. Heindorf.-9 Ita Victor. Grut. seqq. Etiam soletis Junt. Manut. Lamb.-10 Ita Manut. Lamb. Grut. Schutz. seqq. Arist. vexaverit contumeliosissime Reg. Eliens. A B CIM, Paris. 1. 2. 3. Gud. 2. U, Junt. Dav. Arist. cont. vexarit Victor. rexavit alii codd. ap. Moser. contumeliosissime deest in N. Statim, Timocraten Dav. cum eo dissentiret Red. Heindorf. Tum, concideret H I, Paris. 2. Gud. 2. E O. contenderet Paris. 3. M. contuderit La. contenderit Red. Glog. consciderit nescio quis ap. Lamb. item Heindorf. Deinde, non nihil diceret Red. Heindorf. Schutz. Moser. Nobb.

NOTE

1 Epicuri hortus] Ut Platonis Academia, Zenonis porticus, ita Epicuri hortus celebratur, in quo docere consueverat. Hinc Plin. XIX. 4. Epi. curum hortorum magistrum vocat. Hortum Hermacho testamento legavit; scholam vero, quæ in horto fuit, Antinomacho et Timocrati, testamenti sui executoribus, commendavit. Ita Laërt.

m Zeno quidem] Non Cittieus, sed is quem supra Philo Coryphæum Epicureorum appellavit; quem Cicero frequenter Athenis audivit; qui Theo timum, virum celebrem, quod contra Epicurum scripsisset, accusavit, plectique capite curavit. Athen. lib.

XIII.

" Albucium] De quo de Fin. lib. 1. et Tusc. lib. v.

• Phædro] Non illo qui Socrati et Platoni longe carissimus, cujus etiam nomine Plato librum inscripsit; sed qui Ciceronis et Attici familiaris, cujus discipulus Cicero fuit, antequam Philonem cognovisset. De illo de

Fin. lib. I. et v.

P Contumeliosissime] Contumelias referunt Laërt. 1. x. Athen. vIII. 10.

Afferebat,' inquit, 'Epicurus, Stagiritam intemperantissimum fuisse, luxu perditum, paterna hæreditate in comessationibus dissipata, militiæ nomen dare coactum: cum vero illud neque bene cederet, medicam artem, pigmentariam, immo et vene. ficam, ad vitam tolerandam, exercuisse.' Athenæus ipse Aristotelem helluonem fuisse ait. Sed quæ fides homini Epicureo?

Phædoni] De illo hæc Gellius r. 18. Phædon Elidensis (Laërtius Eliensem dicit) ex cohorte illa Socratica fuit, Socratique et Platoni perfamiliaris. Ejus nomine Plato librum de immortalitate animæ inscripsit. Conditione servus, et, ut quidam scripserunt, a lenone domino puer ad merendum coactus: mox eum Cebes Socraticus, hortante Socrate, emisse dicitur, habuisseque in philosophiæ disciplinis: atque is postea philoso

sui, fratrem, Timocratem,' quia nescio quid in philosophia dissentiret, totis voluminibus conciderit; in Democritum ipsum, quem secutus est, fuerit ingratus; Nausiphanem, magistrum suum, a quo nihil didicerat, tam male acceperit.

XXXIV. Zeno quidem non eos solum qui tum erant, Apollodorum, Syllum," ceteros, figebat maledictis; sed Socratem ipsum, parentem philosophiæ, Latino verbo utens, scurram Atticum [fuisse] dicebat: Chrysippum nunquam nisi Chesippum vocabat. 94. Tu ipse, paulo ante, cum tanquam senatum philosophorum recitares,' summos viros desipere, delirare, dementes esse, dicebas. Quorum si nemo verum vidit3 de natura Deorum, veren

CAP. XXXIV. 1 Nomen controversum, Sillum codd. aliquot, margo Venet. 1507. Lamb. Apollodorum sillis conj. Wiedeburg. Apollodorum, Herillum conj. Jentzen. Sed hæc conjectura manifesto falsa est, cum tempora non congruant. Herillus enim auditor fuit Zenonis Citiei, Stoici.' Orell. Actutum, ceterosque codd. aliquot, margo Venet. Junt. Manut. Lamb. Heindorf. Tum, Latino verbo utar Victor. Dav. tali verbo utens de Lenzii conjectura Schutz. Apollodorum ceterosque figebat maledictis, sed S. ipsum p. phil. oλAdv, Lat. v. u. sc. Att. &c. conj. Creuzer. fuisse uncis inclusit Ernesti; fore Glog, unde Heindorf. conj. fere. Deinde, nisi Chrysippum codd. aliquot, et Moser. nisi Cisippam Junt.-2 Manut. Lamb. citares.-3 Grut. solus videt

phus illustris fuit.

NOTE

r Timocratem] Discipulum suum, cui, ut dictum, testamenti sui executionem demandavit; ad quem etiam librum inscripsit, weρl walŵr dótas. Vid. Laërt.

• Fuerit ingratus] Eum Anpóкpitov, delirum, ypapéa, scribam, vocabat, quod ne in conviviis quidem a literis aut docendis, aut legendis, absti

neret.

Apollodorum] Multos inter Apollodoros, de quibus Suidas, non satis perspicuum est, quis bic fuerit. Crediderim eum esse qui apud Laërt. Kηжотúρаνvos dicitur, unus ex Epicuri successoribus. Zenonem auditorem babuit.

u Syllum] De Syllo illo mirum apud veteres omnes silentium. Hine Vic

torius Var. Lect. xxiv. 19. locum mendosum putat, ac legendum, sive ceteros. Robert. Stephanus censet cognomen esse Apollodori, adeoque virgulam expungit: 'nam Syllus,' inquit, sive Sillus, olxλos, est carminis genus cavillatorium, ut Archilochi mordax iambus, unde Sillographi dicti sunt nonnulli, qualis Timon Phliasius.'

* Chrysippum] Turpiter ludebat in verbo, Chrysippus enim equum aureum sonat, χρυσός, ἵππος : Chesippus autem ἀπὸ τοῦ χέζειν, alvum exonerare. Ludebat ingeniosius Carneades, qui Chrysippum Chrypsippum vocabat, a KрÚTTEш, abscondere; quod Chrysippi exilis imago, quæ illi ab Atheniensibus extructa fuerat, a vicino equite fere tegeretur.

dum est, ne nulla sit omnino. Nam ista, quæ vos dicitis, sunt tota commenticia, vix digna lucubratione anicularum. Non enim sentitis, quam multa vobis suscipienda sint, si impetraritis, ut concedamus, eandem esse hominum et Deorum figuram. Omnis cultus, et curatio corporis erit eadem adhibenda Deo, quæ adhibetur homini: ingressus, cursus, accubitio,5 inclinatio, sessio, comprehensio; ad extremum, etiam sermo, et oratio. Nam, quod et mares Deos et fœminas esse dicitis, quid sequatur, videtis. 95. Equidem mirari satis non possum, unde ad istas opiniones vester ille princeps venerit. Sed clamare non desinitis, retinendum hoc esse, Deus ut beatus immortalisque sit. Quid autem obstat, quominus sit beatus, si non sit bipes? aut ista, sive beatitas, sive beatitudo dicenda est, (utrumque omnino durum, sed usu mollienda nobis verba sunt) verum ea, quæcumque est, cur aut in solem illum, aut in hunc mundum, aut in aliquam mentem æternam, figura membrisque corporis vacuam, cadere non potest? 96. Nihil aliud dicis, nisi, nunquam vidi solem aut mundum beatum. Quid? mundum, præter hunc, unquamne vidisti? Negabis. Cur igitur non sexcenta millia esse mundorum, sed innumerabilia, ausus es dicere? Ratio docuit. Ergo

errore typogr. viderit G, La. Paris. 3. Glog. videatis M. dicit N.-4 GI, Eliens. Mediol. Junt. Manut. Lamb. Dav. Heindorf. Schutz. Orell. impetraveritis; Paris. 1. H impetraretis; Gud. 2. impetratis. Statim, hominum esse Eliens. 1. 2. A B CHÍN, Gud. 2. U, Mediol. Victor. margo Venet. 1507. Junt. Dav. eandem ut concedamus hominum esse et Deorum figuram e cod. Reg. Lall.-5 Margo Venet. 1507. Junt. Manut. accubatio.—6 Qui? mundum Gud. 2. Quem mundum A B C G I N, Paris. 1. 3. nunquamne alii codd. Moseri.— 7 Ratio, inquis, docuit Glog. La. Heindorf. Nobb. Ratio docuit ergo? hoc, &c. I. Panlo post, in divina natura sunt Red. margo Venet. 1507. Manut. Lamb. divinæ naturæ sunt Eliens. 1. Reg. Gud. 2. O Uy, Mediol. Bonon. 1494. Ascens. Junt. Tum, ut imm. vincimur codd. aliquot, etiam Reg. et Red. item Lamb. Dav. Orell. Turbant codd. in toto h. 1. unde Schutz. de conj. sic edidit, cum de præst. nat. quæratur, quæ sola divina est, ab ea nos natura ut imm. vincamur, &c. quibus Tulliana præferamus necesse est. Idem Schutz. in ed. maj. delendum censebat verba atque ut animi, item corporis; quæ tamen ad

NOTE

y Quid sequatur] Procreatio libe.

rorum.

mus invenisse duas illas voces. De fingendis novis vocibus vide

2 Sive beatitas] Cicero dicitur pri- Quintil. VIII. 3.

hoc te ratio non docebit, cum præstantissima natura quæratur, eaque beata et æterna (quæ sola divina natura sunt); ut immortalitate vincamur ab ea natura, sic animi præstantia vinci ; atque ut animi, item corporis? Cur igitur, cum ceteris rebus inferiores simus, forma pares sumus ? Ad similitudinem enim Deo propius accedebat humana virtus, quam figura. xxxv. 97. An quicquam tam puerile dici potest, (ut eundem locum diutius urgeam) quam si ea genera belluarum, quæ in Rubro Maria Indiave gignantur, nulla esse dicamus? Atqui ne curiosissimi quidem homines exquirendo audire tam multa possunt, quam sunt multa, quæ terra, mari, paludibus, fluminibus existunt: quæ negemus esse, quia nunquam vidimus. Ipsa vero quam nihil ad rem pertinet, quæ vos delectat maxime, similitudo! Quid ? canis nonne similis lupo? atque, ut Ennius,

Simia quam similis, turpissima bestia, nobis! At mores in utroque dispares. Elephanto belluarum nulla prudentior: at figura quæ vastior? 98. De bestiis loquor. Quid? inter ipsos homines nonne et simillimis formis dispares mores, et moribus simillimis figura dissimilis? [p. 21.] Etenim si semel, Vellei, suscipimus genus hoc argumenti, attende quo serpat. Tu enim sumebas, nisi in hominis figura rationem inesse non posse: sumet alius, nisi in terrestri; nisi in eo, qui natus sit; nisi in eo, qui adoleverit; nisi in eo, qui didicerit; nisi in eo, qui ex animo constet, et corpore caduco et infirmo; postremo, nisi in homine, atque mortali. Quod si in omni

argumentationem conficiendam prorsus sunt necessaria.' Orell.-8 Codd. aliquot sumus, uti volebat Walker.-9 Dei Lamb.

CAP. XXXV. 1 An quicquid Gud. 2.-2 Atqui nec E. curiosi Paris. 1. a m. pr. tam multa aud. possunt Gud. 2. et Red.-3 Victor. atqui. Actutum, ut ait Ennius Glog. Heindorf. Schutz.-4 Codd. aliquot, et Orell. ad figuram, probantibus Heindorf. et Moser.-5 Ita codd. aliquot, Dav. Lall. seqq. simillimis omittunt edd. ante Dav.-6 Red. Lamb. Heindorf. suscepimus.NOTE

a Rubro Mari] Græcis Erythræum, aliter Sinus Arabicus, vulgo Mer de la Mecque. Asiam ab Africa separat,

et extenditur inter Arabiam ad Ortum, et Troglodyticam atque Ægyptum ad Occasum.

10

8

12

bus his rebus obsistis, quid est, quod te una forma conturbet? His enim omnibus, quæ proposui, adjunctis, in homine rationem esse et mentem videbas. Quibus detractis, Deum tamen nosse te dicis, modo lineamenta maneant. Hoc est non considerare, sed quasi sortiri, quid loquare." 99, Nisi forte ne hoc quidem attendis, non modo in homine, sed etiam in arbore, quicquid supervacaneum sit, aut usum non habeat, obstare. Quam molestum est, uno digito plus habere! Quid ita? quia nec speciem, nec usum alium, quinque desiderant. Tuus autem Deus non digito uno redundat, sed capite, collo, cervicibus, lateribus, alvo, tergo, poplitibus, manibus, pedibus, feminibus,' cruribus. Si, ut immortalis sit, quid hæc ad vitam membra pertinent? quid ipsa facies? Magis illa, cerebrum, cor, pulmones, jecur: hæc enim sunt domicilia vitæ. Oris quidem habitus ad vitæ firmitatem nihil pertinet. XXXVI. 100. At eos vituperabas,' qui, ex operibus magnificis atque præclaris, cum ipsum mundum, cum ejus membra, colum, terras, maria, cumque horum insignia, solem, lunam, stellasque vidissent, cumque temporum maturitates, mutationes, vicissitudinesque cognovissent, suspicati essent, aliquam excellentem esse, præstantemque naturam, quæ

7 Glog. Heindorf. in homine corruptibili.-8 Junt. Victor. Dav. Heindorf. cum codd. aliquot forma una. Actutum, non turbet de Wyttenb. conjectura Heindorf. Schutz. Moser. Nobb. Recte codd. lectionem defendit Beier." Orell.-9 Victor. omittit rationem; Gud. 2 et Paris. 2 habent rationem in homine.-10 Paris. 1. te nosse dicis; Paris. 2. dicis te nosse.-11 A et Thuan. loquere; Paris. 3. loqueris; M loquaris.-12 Qui molestum est Thuan. Atqui, numquid molestum est Hervag. Mox, quia nec ad speciem nec ad usum alium Glog. Heindorf. Schutz. Moser. Nobb. nec specie nec usu alium conj. Bouh. nec speciem, nec usum alius (genit.) suspic. Dav.-13 Codd. aliquot femoribus.

CAP. XXXVI. 1 Et eos vituperabas A B C HIM N, E, Victor. Orell. Et eos tu vituperabas Glog. Heindorf. Schutz. Moser. Nobb. At eos vituperabat G. a m. pr. qui ex rebus U. Statim, tum ejus membra... tumque horum... tumque temp. Gud. 2. cumque eorum insignia G. Deinde, mutationes, maturitates Manut. Lamb. quæ hæc effecisset B C G HIM N, E, Paris. 1. 2. quæ hoc