2

mur? ecquos nævum habere? ecquos silos,* flaccos,* frontones, capitones, quæ sunt in nobis ? an omnia emendata in illis? Detur id vobis. Num etiam est una omnium facies? nam, si plures, aliam esse alia pulchriorem, necesse est. Igitur aliquis non pulcherrimus Deus. Si una 3 omnium facies est, florere in cœlo Academiam, necesse est. Si enim nihil inter Deum et Deum differt ; nulla est apud Deos cognitio, nulla perceptio. 81. Quid, si etiam, Vellei, falsum illud omnino est, nullam aliam nobis, de Deo cogitantibus, speciem, nisi hominis, occurrere? Tamenne ista tam absurda defendes? Nobis fortasse si occurrit, ut dicis: Jovem, Junonem, Minervam, Neptunum, Vulcanum, Apollinem, reliquos Deos, ea facie novimus, qua pictores fictoresque voluerunt: neque solum

с

Quam multos ex illis, si non strabones, pætulos certe esse arbitramur ?

codex unus ap. Orell. ecquos insigni nota strab. Dav. conj. ecquos in iis si non tam strab. receperunt Heindorf. Schutz. Moser. Mox, enim emendata y. enim data E, Paris. 3. enim data nullis M.-2 Eliens. Red. G H I La. Paris. 3. Victor. Mediol. Dav. una est; E Num etiam nobis omnium facies; Gud. 2. facies omnium, probante Gorenz.-3 Sin una de Walkeri conj. Schutz.-4 Quod si A C H I, Victor. Junt. illud omnino omittunt Glog. Red. Paris. 3. La. est illo omnino M. Mox, tamen ista G. tum iste Gud. 2. defendes nobis fortasse A B C HIM, Paris. 1. 2. 3. Gud. 2. 4. defenderis H a m. sec. defenderes Thuan.-5 Glog. B, Paris. 1. E O U, Dav. Heindorf. sic occurrit; I si occurrerit; N si cucurrit. Actutum, dicis apparuisse codd. aliquot, Junt. Victor. dicis: Jovem apparuisse Red. Minervam omittit I. reliquosque Deos

rum.

facie, sed etiam ornatu, ætate, atque vestitu. At non Ægyptii, nec Syri, nec fere cuncta barbaria: firmiores enim videas apud eos opiniones esse de bestiis quibusdam,d quam apud nos de sanctissimis templis et simulacris Deoe 82. Etenim fana multa exspoliata, et simulacra Deorum de locis sanctissimis ablata, videmus a nostris : at vero ne fando quidem auditum est, crocodilum, aut ibim, aut felem, violatum ab Ægyptio. Quid igitur censes? Apim illum, sanctum Ægyptiorum bovem, nonne Deum videri Ægyptiis? Tam, hercle, quam tibi illam nostram & Sospitam, quam tu nunquam ne in somnis quidem vides,

BI, Paris. 1.-6 Paris. 3. et ætate, vestitu; Eliens. Reg. Red. C HIN, Paris. 1. 2. Gud. 2. U & ætate, vestitu. Statim, at vero non Ægyptii Gud. 2. nec Syrii Junt. Victor. nec c. barbaries Glog. margo Venet. 1507. Manut. Lamb.-7 AC H, La. NEU, Gud. 2. multa spoliata; I multum spoliata. Mox, auditum esse Red. unde Heindorf. auditum est esse. Tum croco codillum 1.-8 Red. alii codd. Victor. Orell. illam vestram, uti volebat Bouh. Paulo

NOTE

a Bestiis quibusdam] Nullum pæne genus est animalium, quod apud Æ. gyptios aris donatum non sit. Ex cicuribus, bos, hircus, ovis, felis, canis; ex feris, crocodilus, hippopotamus, ursus, lupus, cynocephalus, &c. ex volucribus, ibis, accipiter, aquila, &c. .

e Fana multa]' Fana' dicta, vel quod pontifex, cum templa consecrat, certa verba fatur,' Festus. Vel quod inde 'fata' petuntur, Asconius. Vel a 'Fauno,' qui primus templa construxit, Probus. Vel a vady, per metathesim åvòv hinc 'hanula' dicta parva delubra, quasi 'fanula' ita veteres 'fostis' dixere pro hostis; fordeum' pro 'hordeum;' h enim pro ƒ, et ƒ pro h sæpe usurpaverunt. Ita Vossius.

Apim] De api hæc Plin. lib. VIII. Bos in Egypto numinis vice coli. tur, Apin vocant: insignis ei in dextro latere candicans macula, nodus sub lingua, quem cantharum appel

lant. Non est fas eum certos annos excedere: mersum in sacerdotum fonte enecant, quæsituri alium quem substituant; donec invenerint, mœrent derasis etiam capitibus. Inventus deducitur a sacerdotibus Memphim: gemina ei delubra sunt, quæ vocant thalamos,' &c. Vide Gy

rald.

8 Sospitam] Hæc Lanuvii primum coli cœpit; at postquam Lanuvinis jus civitatis datum est, et sacra reddita, ædes Sospitæ Junonis communis fuit Lanuvinis cum populo Romano. Postmodum tamen ædes Romæ in Palatino constructa est Junoni Sospitæ a C. Cornelio consule, quam voverat, si victor e Gallia rediret, principio belli Gallici. Pingi solebat induta pelle caprina; forte quod, ceteris hostiis deficientibus, capram ei Hercules primus macta. vit; scutulo, hastaque armata. Hinc, illam alii Bellonam, Palladem alii esse voluere.

nisi cum pelle caprina, cum hasta, cum scutulo, cum calceolis repandis. At non est talis Argia,9h nec Romana i Juno. Ergo alia species Junonis Argivis, alia Lanuvinis.1 Et quidem " alia nobis Capitolini, alia Afris Hammonis1 Jovis. XXX. 83. Non pudet igitur physicum, id est, speculatorem venatoremque naturæ,' ab animis consuetudine imbutis, petere testimonium veritatis? Isto enim modo dicere licebit, Jovem semper barbatum," Apollinem semper imberbem," cæsios oculos Minervæ, cœruleos esse Neptuni. Et quidem Athenis laudamus Vulcanum eum,' quem

post, cum caligulis conj. Pigh.-9 Ita Victor. Junt. Dav. Argiva multi eodd. Manut. Lamb. Heindorf. Schutz, Moser. Orell.-10 Ita Victor. Grut. Dav. seqq. Lavinis Junt. Latinis codd. aliquot, Manut. Lamb. Actutum, e codd. Ursin. Dav. Heindorf. Schutz. Moser. addunt alia nobis.-11 Equidem nonnulli codd. Atque item conj. nescio quis ap. Orell.

CAP. XXX. 1 Sine causa hæc, id est s. v. naturæ, suspecta Walkero, ut similia aliquoties delevit Manut.' Orell.—2 Eliens. et Dav. laudamus Vulca

NOTE

h Talis Argia] Junonis simulacrum Argis celebre. De quo hæc Pausan. in Corinth. In throno sedet, inest ei corona Gratias et Horas fabrefactas habens; manuum altera malum punicum gerit, altera sceptrum; cuculus sceptro insidet. Habitus sane a Junone Romana diversus.'

i Romana] Quæ pingi solebat vecta curru, quem pavones traherent. De Deorum imaginibus vide Albricum philosophum.

k Capitolini] A Capitolio, ubi templum habuit. Videtur in quibusdam nummis, sedens media corporis parte superne nudus, inferne amictus; dextra fulmen, læva sceptrum habens.

Hammonis] Sive Ammonis, nam utrumque legitur. Hunc sic describit Lucan. lib. IX. 'Stat corniger illic Jupiter, ut memorat; sed non aut fulmina vibrans, Aut similis nostro, sed tortis cornibus Hammon.' Vide Q. Curt. IV. 28.

Barbatum] Quod ita soleret pin

gi. Solus Jupiter Anxurus imberbis pingebatur, ab Anxure urbe sic dictus, ubi colebatur Jupiter imberbis. Virg. Æn. vII. 'Circæumque jugum quis Jupiter Anxurus arvis Præsidet.' n Imberbem] Sic pingi solitus, quod singulis diebus renascatur et quasi adolescat. Hierapolitani tamen barbatum eum pingebant, Macrob. I. 17. Scitum est illud Dionysii Siculi tyranni, qui cum templa omnia exspoliaret, Æsculapium in quodam templo barbatum videns, Apollinem vero patrem ejus imberbem, 'Quid,' inquit, 'pater imberbis erit, filius barbatus?' Tum barbam, quæ ex auro erat, præscindi jussit. Val. Max.

• Casios] Sen glaucos: tales illi affinguntur, quod nata sit e Neptuno, qui glaucos et ipse oculos habuit, Pausan. Homero yλavк@mis dicitur Minerva; id est, glaucos, vel, ut alii vertunt, noctuos habens oculos. Hinc forte noctua Minervæ sacra.

fecit Alcamenes; P in quo stante, atque vestito, leviter apparet claudicatio non deformis. Claudum igitur habebimus Deum, quoniam de Vulcano sic accepimus. Age, et his vocabulis Deos esse faciamus, quibus a nobis nominantur. 84. [p. 18.] At, primum, quot hominum linguæ, tot nomina Deorum. Non enim, ut tu Velleius, quocumque veneris, sic idem in Italia Vulcanus, idem in Africa, idem in Hispania. Deinde, nominum non magnus numerus, ne in Pontificiis quidem nostris; Deorum autem innumerabilis. An sine nominibus sunt? Istud quidem ita vobis dicere necesse est: quid enim attinet, cum una facies sit, plura esse nomina? Quam bellum erat, Vellei, confiteri potius, nescire, quod nescires, quam ista effutientem nauseare, atque ipsum tibi displicere? At tu mei 7

num Athenis eum; ABCG HN, Paris. 1. 2. Gud. 2. O laudamus esse Athenis Vulcanum eum; Glog. et La. cum quidem essem Athenis laudabamus Vulcanum eum; Heindorf. conj. Equidem cum essem Athenis laudabant unice Vulcanum eum. Mox, in quo stante in utroque vestigio leviter Glog. La. Schutz. in quo stante in utroque vestigio atque vestito Heindorf.-3 Age ut his Red. Glog. Paris. 2. 3. M, Heindorf. Age his conj. Schutz. esse Deos codd. aliquot, Victor. Dav. Pro faciamus, quod servant Reg. Red. Glog. Lamb. Dav. seqq. facimus edd. vett. Junt. Victor. Manut.-4 Velleius idem Heindorf. e Glog. item Schutz. Statimi, quocumque iveris codex unus, margo Venet. 1507. et Junt.-5 An sine de Gorenzii ad Fin. p. 246. sententia Moser.-6 Hæc est conjectura Manutii, receperunt Dav. et Nobb. sibi codd. et edd. reliquæ.-7 An tu mei A B C H M, Paris. 1. 2. 3. Gud. 2. An

NOTE

P Alcamenes] Discipulus Phidiæ. Tres ante Praxitelem ætates floruit, Pausan. in Arcad. ubi varia ejus opera memorat. Certavit cum Agora crito, altero Phidiæ discipulo, in Vėnere facienda. Victus Agoracritus, non opere, sed judicio Atheniensium contra peregrinum hominem civi suo faventium, statuam suam vendidit, ea lege, ne Athenis esset; et Nemesim vocavit. Plin. xxxvI. 5.

In Africa] Quomodo in Africa Vulcanus, quomodo in Hispania appellaretur, non comperi. Apud Æ. gyptios quidem 'Opas,' apud Memphiticos Aphthas,' apud Dorienses

'Elous.' Ita Hesychins.

▾ Magnus numerus] Nomina et cognomina apud Romanos tot ferme quot gentes et familiæ, prænomina vero omnino triginta. Varro.

• Pontificiis] Libros pontificios vocat de Orat. lib. 1. ἱεροφαντῶν γραφὰς, pontificum scripturas; ita et Dionys. Antiq. Rom. lib. vi. In iis scriptum erat quicquid ad res sacras pertineret, et ipsa quoque civium om. nium nomina eo ferme modo, quo a parochis Christianis infantium nomina excipiuntur. De iis plura nos infra ex Guthero.

10

similem putas esse, aut tui, Deum? Profecto non putas. Quid ergo? solem dicam, aut lunam, aut cœlum, Deum? ergo etiam beatum? quibus fruentem voluptatibus? et sapientem? Qui potest esse in ejusmodi trunco sapientia? Hæc vestra sunt. 85. Si igitur nec humano visu 1o (quod docui), nec tali aliquo (quod tibi persuasum est), quid dubitas negare, Deos esse? Non audes. Sapienter id quidem:" etsi hoc loco non populum metuis, sed ipsos Deos. Novi ego" Epicureos omnia sigilla numerantes: " quanquam video nonnullis videri,* Epicurum, ne in offensionem Atheniensium caderet, verbis reliquisse Deos, re sustulisse. Itaque in illis selectis ejus brevibusque sententiis, quas appellatis xugías dotas, hæc, ut opinor, prima" sententia est: Quod beatum et immortale est, id nec habet,

a An dicam solem, aut lunam, aut cœlum, Deum esse? ergo et beatum esse dicam? At si beatum dicam, quibusnam dicam illum frui voluptatibus? Dicamne etiam sapientem? Sed quomodo potest esse sapientia in ejusmodi rebus inanimatis ? Hæc sunt, quæ vos Epicurei traditis.

tum ei I. An tuum ei N. An tui Deum Glog. Red.-8 Quid? ergo solem Schutz. -9 Quid potest Glog. Quæ potest conj. Heindorf. Pro trunco, Schutz. suspic. mole, vel globo.—10 ABCFGHIM N, Paris. 1. 2. Gud. 2. omittunt visu; Basil. et Thuan. habent usu. Statim, nec alio aliquo Glog. La. Heindorf. Schutz. Moser. Nobb. uti conj. Dav. quod tibi ita pers. nonnulli codd. Junt. Victor. Dav. Orell. Tum, quid dubitas? negare Deos esse non audes A B G H I. esse abest a Glog. Paris. 3. M.-11 Sapientis est id qui dem Glog. Sapientis id est quidem La. Sapientis id quidem Red. Mox, Deos ipsos Paris. 3.-12 Novi ergo Red. I, Gud. 2. Statim, omnia singula numerantes La. Red. Gud. 2. omnia sigillatim numerantes O. nova sigilla inhiantes U. unde, in omnia sigilla inhiantes Dav. omnia singula munerantes N. omnia sigilla venerantes de Manutii conjectura Lamb. Schutz. Orell.-13 Codex unus Oxon. et Lamb. prior.

NOTE

Si igitur nec] Depravata est illa lectio restitui sic velim: Si igitur nec humano visu, quod docui, nec alio aliquo Dii sunt, quod tibi persuasum est; quid dubitas, &c.

Sigilla numerantes [venerantes] Icnuculas Deorum in sigillis cælatas. Quem in sensum Arnob. Adv. Gent. lib. VI. 6 Abstinetis a risn, cum pro Diis immortalibus, sigilliolis hominum, formis supplicatis humanis.'

De sigillis, vide Gell. v. 4. Macrob.

1. 10.

* Nonnullis videri] Sic Epicteto visum est, Posidonio, Sext. Empirico, Minucio Felici, Lactantio, de Ira Dei, cap. 4.

Kupías doğas] Id est, ratas ac firmas opiniones. Α κυρόω, sancio, κύρος, sanctio. De iis dictum est de Fin. lib. 11.