с

quæ erat pecunia temporibus illis, Athenis præsertim, maxima; abduxit legatos ad coenam in Academiam; iis apposuit tantum, quod satis esset, nullo apparatu. Cum postridie rogarent eum, cui numerari juberet; Quid? vos hesterna,' inquit, cœenula non intellexistis, me pecunia non egere?' Quos cum tristiores vidisset, XXX minas' accepit, ne aspernari regis liberalitatem videretur. 92. At vero Diogenes liberius, ut Cynicus, Alexandro roganti, ut diceret, si quid opus esset, Nunc quidem paululum,' inquit, a sole:' offecerat videlicet" apricanti. Et hic quidem disputare solebat, quanto regem Persarum vita for. tunaque superaret: sibi nihil deesse; illi nihil satis unquam fore: se ejus voluptates non desiderare, quibus nunquam satiari ille posset, suas enim consequi nullo modo posse. XXXIII. 93. Vides, credo, ut Epicurus cupiditatum genera diviserit,' non nimis fortasse subtiliter, utiliter tamen :

• Cui vellet dari illam Alexandri pecuniam quam attulerant.

antiquiss. Crat. Manut. Lamb. Lall. hoc eodem.-6 Ita Vat. Col. Gebh. seqq. adduxit DEU x 2. et edd. antiquiss. Mox, his apposuit Argent. 1511. Erasm.-7 Quod e Pal. 2. Gebh.-8 Ita Reg. alii multi, Venet. 1480. Dav. seqq. si quis opus e Vat. Gebh. si quid ei opus D, et margo Crat. si qui sibi opus Venet. 1480. Beroald. Argent. 1511. Erasm. Crat. Victor. Manut. Lamb. Mox, a sole absis E Ux, edd. antiquiss. Crat. Manut. Lamb. 1566. a sole abscede D. a sole abi sis conj. Gulielm. probante Bouh.9 Ita DEU 1. 2. et Lamb. suas eum cons. § σ x, et edd. ante Lamb. item Dav. Wolf. Schutz. Orell.

CAP. XXXIII. 1 Venet. 1481. Beroald. Argent. 1511. Erasm. Crat. Victor. divisit. Paulo post esse parabiles Reg. Venet. 1480. Orell. esse post difficile omittunt EUX, Venet. 1480. Manut. Lamb. difficile esset, omisso censet, D.

NOTE

spondet antem Franciæ monetæ hodiernæ libris, ut aiunt, circiter 2550. si de talento argenteo sermo est: nam aureum duodecies argentei valorem superabat.

$ XXX minas] Mina Attica, La. tinis libra erat, Græcis μva. Priscian.

Ut Cynicus] Cynici enim inverecundissimi et maledicentissimi fuerunt. Vide responsum illud Diogenis in Alexandro apud Plut.

u Videlicet] Ferunt Alexandrum, responsionem admiratum, dixisse, 'Nisi Alexander essem, Diogenes esse vellem.' Plut. de Fortuna.

* Apricanti] Ab'aprico,' quod opponitur opaco.' 'Apricus' locus est soli expositus, ab a privativo et opíkn, horror. Festus. Vel' apricus' quasi apericus, quia apertus. Non tamen quivis locus apertus ac soli expositus, apricus est, sed qui temperatus, Græcis evýλos.

2

partim esse naturales et necessarias; partim naturales, et non necessarias: partim neutrum : necessarias satiari posse pæne nihilo; divitias enim naturæ parabiles esse: secundum autem genus cupiditatum, nec ad potiendum difficile esse censet, nec vero ad carendum: tertias, quod essent plane inanes, neque necessitatem modo, sed ne naturam quidem attingerent, funditus ejiciendas putavit. 94. Hoc loco multa ab Epicureis disputantur, eæque voluptates singillatim extenuantur: quarum genera non contemnunt; non quærunt tamen copiam. Nam et obscœnas voluptates, (de quibus multa ab illis habetur oratio) faciles, communes, in medio sitas esse dicunt: easque si natura requirat, non genere, aut loco, aut ordine, sed forma, ætate, figura, metiendas putant: ab iisque abstinere minime esse difficile, si aut valetudo, aut officium, aut fama postulet: omninoque genus hoc voluptatum optabile esse, si non obsit; prodesse nunquam. 95. Totumque hoc de voluptate sic ille præcepit, ut voluptatem ipsam per se, quia voluptas sit, semper optandam expetendamque putet; eademque ratione dolorem, ob id ipsum quia dolor sit, semper esse fugiendum: itaque hac usurum compensatione sapientem, ut voluptatem fugiat, [p. 247.] si ea majorem dolorem effectura sit; et dolorem suscipiat, majorem efficientem voluptatem ; omniaque jucunda, quanquam sensu corporis judicentur, ad animum referri tamen. 96. Quocirca corpus gaudere tamdiu, dum præsentem sentiat voluptatem; animum et præsentem percipere pariter cum corpore, et prospicere venientem, nec præteritam præterfluere sinere: ita perpetuas et contextas voluptates in sapiente fore sem

Deinde, neque non necess. modo, vel neque modo non necess. conj. Lamb. improbante Fabric.-2 E, edd. antiquiss. Crat. Victor. Manut. Lamb. hæque; D sique. Mox, singulatim duo codd. Oxon. Argent. 1511. Erasm. Victor. Wolf. Schutz. Orell. sigillatim E 2. Venett. 1480. 1481. Beroald. Manut. disputantur, de quibus multa ab illis singulatim margo Crat. Victor. non ante quærunt omittunt edd. ante Dav. item Lall. Orell. nec quærunt conj. Bentl.-3 Venet. 1481. Beroald. Argent. 1511. Erasm. Crat. et in medio. Tum, si natura requirit D, edd. antiquiss. Crat. Victor.-4 Beroald. Argent. Erasm. Crat. Victor. Dav. ab hisque. Paulo post, prodesse nonnunquam Ursin.-5 Reg. Bern. 1. D, ed. vet. Bouh. Dav. Wolf. Schutz. Orell. præcipit. Paulo post, et voluptatem Reg. o. et ut voluptatem D E. ut et voluptatem conj. Orell.—6 Ita

per, cum expectatio 7 speratarum voluptatum, perceptarum memoriæ jungeretur. Atque iis similia ad victum etiam transferuntur; extenuanturque magnificentia et sumtus epularum, quod parvo cultu natura contenta sit. XXXIV. 97. Etenim quis hoc non videt, desideriis ista condiri omnia? Darius in fuga, cum aquam turbidam et cadaveribus inquinatam bibisset, negavit unquam se bibisse jucundius. Nunquam videlicet sitiens biberat. Nec esuriens Ptolemæus ederat; cui cum peragranti Ægyptum, comitibus non consecutis, cibarius in casa panis datus esset, nihil visum est illo pane jucundius. Socratem ferunt, cum usque ad vesperum3 contentius ambularet, quæsitumque esset ex eo, quare id faceret, respondisse, se, quo melius cœnaret, opsonare ambulando famem. 98. Quid? victum Lacedæmoniorum in phiditiis 4 b nonne videmus? ubi cum tyrannus cœnavisset Di

conj. Bentl. recepit Schutz. sentiret codd. et reliquæ edd.-7 Ita Reg, tres codd. Oxon. Leid. Argent. 1511. Erasm. Victor. Gebh. seqq. expectationi codd. aliquot, edd. antiquiss. Crat. Manut. Lamb. Lall. Statim, memoria Reg. edd. antiquiss. Crat. Victor. Manut. Lamb. Gebh. Lall. Orell. jungetur de Bentleii conjectura Dav.-8 Atque his Reg. Bern. 1. Dav. Wolf. Schutz. Orell. extenuaturque duo codd. Oxon.

CAP. XXXIV. 1 Reg. Victor. Dav. Orell. omnia ista condiri.-2 Nonius peregrinanti Ægyptum; unde Lamb. peregrinanti, omisso Ægyptum.-3 Col. ad vesperam; Nonius ad Piraeum.-4 Ita codd. aliquot, Beroald. Argent. 1511. Erasm. Crat. Victor. Manut. Lamb. Dav. philitiis Reg. Bern. 1. D E

NOTE

- ▾ Darius in fuga] In quam conjectus est ab Alexandro. Ea victoria decem Persarum millia occisa; pedi tum, ut Diodorus scribit, centum viginti millia; ut Arrianus, nonaginta; sexaginta, ut Justinus; tam peditum quam equitum centum et decem millia.

2 Ptolemæus] Cum regibus omnibus Egypti commune id nomen fue. rit, de quo hic sermo, affirmari vix potest. Certe, non de Ptolemæo, Lagi filio, quod tamen Manutio placet; dictum enim illud in hominem delicatum magis cadit, quam in virum

frugalitate insignem, qualis fuit Ptolemæus, Lagi filius.

a Socratem ferunt] Idem ferme dictum est de Fin. lib. II. Socratem dicere solitum, cibi condimentum esse famem, potionis sitim. Porro 'op. sonare' et 'opsonari' active dicitur, pro emere opsonium. 'Opsonium' autem est quicquid ultra panem et vinum in cibo adjicitur.

b In phiditiis] Ut convivia Cretensium 'andria,' a viris, vocabantur, ita Lacedæmoniorum phiditia,' a peídoμai, parco, abstineo; interdum 'sessitia,' id est sodalitia, appella

onysius, negavit se jure illo nigro, quod cœnæ caput erat, delectatum. Tum is, qui illa coxerat, Minime mirum ; 5 condimenta enim defuerunt.' Quæ tandem?' inquit ille. 'Labor in venatu, sudor, cursus ab Eurota,6d fames, sitis: his enim rebus Lacedæmoniorum epulæ condiuntur.' Atque hoc non ex hominum more solum, sed etiam ex bestiis intelligi potest, quæ, ut quicquid 7 objectum est, quod modo a natura non sit alienum, eo contentæ, non quærunt amplius. 99. Civitates quædam universæ, more doctæ, parsimonia delectantur, ut de Lacedæmoniis paulo ante diximus. Persarum a Xenophonte' victus exponitur; quos negat ad panem adhibere quicquam, præter nasturtium." Quanquam, si quædam etiam suaviora natura desideret, quam multa ex terra arboribusque gignuntur, cum copia facili, tum suavitate præstantia! Adde siccitatem quæ consequitur hanc continentiam in victu: adde integritatem va

8

Uiσ 2. Guelf. Venett. 1480. 1481. Lall. Wolf. Schutz. Orell.-5 Codex unus Oxon. Manut. Lamb. mirum, inquit.—6 Ita Reg. Bern. 1. cum plerisque codd. edd. antiqniss. Beroald. Argent. 1511. Erasm. Crat. Victor. Manut. Lamb. Gebh. ad Eurotam i § σ x 2. Dav. Lall. Wolf. Schutz. Orell. uti conj. Bentl.-7 Eliens. 2. et Dav, ut quid; Reg. ut quicquam. Mox, pro quod modo, Reg. duo codd. Oxon. et quinque Pall. habent quomodo; Guelf. quando modo; Eliens. 2 dummodo; Vat. quod a natura. Ernesti delendum censebat quod. Præpositionem a omittunt Reg. D EU oxy 1. Gebh. Lall, Oliv. un. cis inclusit Orell.-8 Bern. 1. Wolf. Schutz. Orell. tum. Mox, facilia de Bentleii conjectura Dav. tum s. præstanti i § σ x ¥ 1. 2. uti conj. Lall.

NOTE

bantur. Ad hæc invitabantur adolescentes, quasi ad scholam frugalitatis.

c Jure illo nigro] Quo senes in ejusmodi conviviis vescebantur, carne adolescentibus relicta. Refert idem apophthegma Plut.

Eurota] Fluvius est de quo dic. tum est supra, prope Spartam, ad cujus ripam se exercere juventus solebat.

e Ut quicquid objectum est] Legendum aut quid aut quidque, ant illud quicquid sumendum quo sensu a Lucret. 11. 956. Inque suos quicquid

rursus revocare meatus.' Et Iv. 146. 'Semper enim summum quicquid de rebus abundat.' Ita Paul. Manut.

A Xenophonte] De Institutione Cyri, lib. 1. præclara sunt quæ ibi refert de frugalitate Persarum. Strabo quoque, lib. xv. et nos aliquid, de Fin. lib. II.

8 Nasturtium] Herba hortensis, a naribus torquendis dicta. Nonius. Serpentes fugat; capitis vitia pur. gat. Plin. xx. 13. In pigros et desides proverbium est, Nasturtium comede.' Voss.

I

letudinis. 100. Confer sudantes, ructantes, refertos epulis, tanquam opimos boves: tum intelliges, qui voluptatem maxime sequantur, eos minime consequi; jucunditatemque victus esse in desiderio, non in satietate. XXXV. Timotheum," clarum hominem Athenis, et principem civitatis, ferunt, cum cœnavisset apud Platonem, eoque convivio admodum delectatus esset, vidissetque eum postridie, dixisse, Vestræ quidem cœnæ, non solum in præsentia, sed etiam postero die, jucundæ sunt.' Quid, quod ne mente quidem recte uti possumus, multo cibo et potione completi? Est præclara epistola Platonis ad Dionis 3 k propinquos, in qua scriptum est his fere verbis: ' Quo cum venissem, vita illa beata, quæ ferebatur, plena Italicarum Syracusiarumque 4 mensarum, nullo modo mihi placuit; bis in die saturum ficri, nec unquam pernoctare solum, ceteraque, quæ comitantur huic vitæ, in qua sapiens nemo efficietur unquam, moderatus vero multo minus. Quæ enim natura tam mirabiliter temperari potest?' 101. Quo modo igitur jucunda vita potest esse, a qua absit prudentia, absit moderatio? Ex quo Sardanapali,' opulentissimi

CAP. XXXV. 1 Reg. Col. U σ, Venett. 1480. 1481. Beroald. Argent. 1511. equidem, probante Bouh. Mox, in præsenti Col. et Lamb. in præsentium, omissis sed etiam, codex unus Oxon. et in postero D. postera U-2 DE complecti.-3 Dionysii Dio. Diogenis 2.-4 Syracusarumque D U x, Venet. 1480. Syracusanarumque E2. Venet. 1481. Beroald. Argent. 1511. Erasm. Crat. Manut. Lamb. Statim, mihi omittunt Venett. 1480. 1481. Paulo post, nemo efficitur duo codd. Oxon. Venet. 1481. Beroald. Argent.

NOTE

h Timotheum] Cononis filium, qui acceptam a patre gloriam multis auxit virtutibus. Ob victoriam de Lacedæmoniis reportatam, statua donatus. Hunc ultimum Atheniensium merito dixeris, quippe quem nullus memoria dignus secutus sit. Vitam lege apud Emil. Prob. Dictum illud Timothei refert Athen. lib. x.

1 Epistola Platonis ] Extat adhuc ordine septima; initium ejus est, "Scripsistis mihi,' &c. Male a Cicerone conversam putat Victorius, Var.

Lect. III. 8.

k Dionis] Syracusani. Hujus soror Aristomache nupsit Dionysio seniori. Dion, disturbato Dionysio juniore, et Syracusis tyrannide liberatis, mox perfidia Calippi Atheniensis interfectus est.

1 Sardanapali] Ultimi Assyriorum regis, mollitie et luxu notissimi. Rex fuit a Nino trigesimus. Diodor. Biblioth. lib. II. A suis, duce Arbace, in regia obsessus, seque ac divitias in pyram conjecit; hoc solo imita