referre; quibus sæpe reges ac principes litteras pro fidelium statu miserunt. Meritoque ipse Erza, cui hæc est dat epistola, subsequenter in Dei laudem er mpit, dicens :

Benedictus Dominus Deus patrum nostrorum, ele. Et quis dubitet sancta ejus ac mystica dicta confiteri, que propheta divinitus ei inspirata commemorat, a quo etiam domum Domini glorificatam asseverat?

hoc in obsequium sui Creatoris exhibeat. Et recolen- A quem præsulem sive doctorem Ecclesiæ figuraliter dum, quod in superioribus hujus libri legitur dixisse Samaritanos, scribentes ad alterum Artaxerxen, quia memores fuerint salis quod in palatio comederant, ideoque tolerare non potuerint, ut templum et civiLas Dei contra utilitatem ejus ædificaretur. Nunc autem hic Artaxerxes jubet omnibus arcæ publicæ custodibus, ut inter alia donaria sal suum, in quantum opus sit, in domum Dei cœli tribuant. Ibi namque cognoscitur, quod hæretici nonnunquam ad impugnandam Ecclesiam fraudulento humano sapientiæ gustu animentur. Hic autem insinuatur, quod conversi ad fidem simul sapientes, ipsam sæpe fidem per disciplinam ejusdem sapientiæ sæcularis adjuvent, dum adversarios ejus per eam po ́entius vincunt.

Vobisque notum facimus de universis sacerdotibus, etc. lloc privilegio, quo sacerdotes, Levitæ, et cæteri domus Dei ministri a vectigalibus immunes redduntur, manifeste ostenditur, quod cætera plebs filio. rum Israel, ad patriam perveniens, tributa regi pendebat. Quod discreta omnimode provisione rex fecisse cognoscitur, ut hi qui in divino servitio semper occupati erant, a suo essent famulatu liberi; quique nil in terra proprium possidebant, sed ex decimis populi vivebant, ab his nemo tributa solvenda exigeret. Ex quibus omnibus aperti-sime probatur, regem non solum dilexisse, sed et optime did:cisse que divinæ servitutis posceret caltus.

CAPUT X.

Numerus eorum qui cum Ezra ascenderunt et ut auxihum sibi itineris a Domino jejunando et orando impetraverint.

Et ego confortatas manu Domini Dei mei, etc. Maum Dei, virtutem Dei, quæ omnia operatur, apB pellat. Merito autem ille congregat, quos de Babylone Hierosolymam adducat, qui manum Dei, qua confortetur, ipse h bere in se cognoscitur. Quia nimirum sic demum quisque idoneus ad alios Deo per suam doctrinam aggregandum efficitur, dum prius ipse gratiam ejus contra omnia quæ opus sanctum impediunt, intus in mente roboratur.

C

Tu au'em, Ezra, secundum sapientiam Dei tui, etc. Repetit rex sermonem quem dixerat, et veritatem, quam cognovit, iterato sermone confirmat. Supra namque a.t, in manu Ezræ legem esse Dei ipsius. Nunc autem dicit, sapientiam Dei ejus in manu illius. Quia nimirum sapientia est lex Dei, dicente Psalmista: Os justi meditabitur sapientiam, et lingua ejus loquetur judicium. Lex Dei ejus in corde ipsius (Psal. xxxvi). Et justus in manu sua legem Dei et sapientiam habet, dum in omnibus quæ agit et loquitur, memorem se esse divinæ voluntatis ostendit. Patel ergo litteræ sensus, patet et intelligentia spiritualis, quia videlicet Dominus et Salvator noster habet sapientiam Dei in manu sua. Ipse enim Dei virtus et Dei sapientia, cujus solius est constituere judices ac præsules Ecclesiarum, qui secundum volun- D tatem ejus judicent omnia, et indoctis per orbem fidem ejus prædicent. Et omnis qui decreta contemnit legis illius, vel præsenti pœna, vel futura juxta modum quisque sui punietur erratus. Hac ergo Artaxerxes scribens Ezræ, et amorem quem erga cultuin religionis habebat litteris comprehendens, patenter expressit, quid futuris temporibus Christiani reges devotionis habituri, quid erga fidem veritatis essent acturi. Unde breviter epistolam ejus, quibusque licet ntermissis, commemorare curavimus; ut lector cognosceret, quantum concordet his quæ revelata Evangelii gratia Christiani principes pro sanctæ Ecclesiæ pace fecerunt. Possumus sane personam Ezræ non solum ad Dominum Christum, sed etiam ali

Ili sunt ergo principes familiarum, etc. Usque ad finem genealogie diligenter principes qui secum de Babylone ascenderunt, enumera', et genealogiam ipsorum explicat. Numerum quoque eorum, qui ad MCCLC et XL pervenit, adjungere satagit ; ut ita insinuet, quia nomina eorum qui de confusione mundi hujus ascendunt, in libro vitæ Agni continentur ascripta. Sed et doctores quique, principes videlicet familiarum populi Dei, quantum animarum numerum Domino acquisiere, in tantum augmenta perpetu Temunerationis accipiunt, juxta illam Evangelii parabolam, ubi, dicente servo bono et prudente : Do mine, ecce mna tua decem mnas acquisivit (Luc. xix), respondit eidem dominus, dicens : Et tu esto super decem civitates; id est, ex eorum quos docuisti vita, gloriosior in cœlesti regno appare.

Congregavi autem eos ad fuvium qui decurrit ad Ahava. Nomen hoc loci nusquam alibi me legisse memini. Cum vero in sequentibus scriptum est, El prædicavi ibi jejunium juxta fluvio Alava; et post aliquanta, Promovimus ergo a flum ne Ahava duodecimo die mensis primi; videtur verisimile, quod et Ahava fluvius sit, et alter aliquis fluvius in eum decurrat, in quorum confinio Ezras cos qui ascenderunt secum congregaverit, Josephus autem pro hoc nomine ponit Euphratem. Unde potest Ahava non incongrue ravus aliquis fluminis Euphratis intelligi.

Et mansimus ibi tribus diebus, etc. Opportune egit Ezras, ut priusquam iter tantum inciperet, diligenter sibi copiam provideret ministrorum domus Dei, per quos Hierosolymam perveniens, ea quæ in templi usus essent necessaria, perficeret.

Et misi eos ad Eddo, etc. Mare Caspium, ut scribit Orosius, sub aquilonis plaga ab oceano oritur, cujus utraque circa oceanum littora et loca deseria incultaque habentur. Inde meridiem versus per lon

bene duodecim sunt sacerdotes, quibus hæc cura delegata est, propter duodecim apostolos, per quorum doctrinam Ecclesia et per orbem primo fundata est, el usque ad finem sæculi per successores eorum ædificari non desinit. Quibus convenit hoc quod eisdem sacerdotibus dixit Ezras :

Ves sancti Domini, et vasa sancia, etc. Oportet enim ut doctores Ecclesiæ nunquam obliviscantur sanctimoniæ, qua ipsi sunt Domino consecrati per Spiritum sanctum, in die redemptionis, ad quam suscipiendam etiam suos auditores instituant; ut qui jam Domino oblati sunt per rudimenta fidei, eliam per eorum qui in fide præcesserunt exempla ac monita magis magisque confirmentur, ac supernæ

gas augustias tenditur, donec per magna spatia dila- A lonii regis in peccatis perseverando deciderant. Et tatum, Caucasi montis radicibus terminetur. Habet ab oriente usque oceanum Hircanorum et Scytharum gentes plurimas, propter terrarum infecundam diffusionem late oberrantes. Ab occidente gentes habet plurimas. Sed generaliter regio multo Albania ulterior sub mari et monte Caspio, Amazonuni nuncupatur. Ubi notandum, quod cum historici Caspium scribant, Ezras hoc loco Casphiæ nominet. Hebræi P litteram non habentes, pro hoc in uomininamque bus Græcis sive barbaris Ph littera utuntur, ut Phetrus, Philatus. Ergo et in Casphiæ loca filii Israel per captivitatem Assyriorum vel Chald eorum pervenisse probantur, dum illo mittit Ezras, ad adducendos sibi ministros domus Domini, Levitas videlicet et Nathinneos, quos Josephus sacros servos nominat. B civi atis introitu digni efficiantur. Quibus vigilandum De quibus notandum, quod multum libera in pace, quamvis inter exteros vivebant, qui statim ad imperium sive ad preces Ezra, tantam exercitus copiam destinare valebant. Nam ducentos quinquaginta et octo viros electos in illa expeditione fuisse, sequens e ram catalogus ostendit; quibus adjunctus Ezras, in exercitu suo mille septingentorum prope virorum summam habuisse reperitur.

Et prædicavi ibi jejunium, etc. Exemplum jejunandi et orandi, cum aliquid magnæ virtutis incipere volumus: et quia nunquam fallit fida in Dominum spes, neque fieri potest, ut quod justum a pio et justo auxiliatore per continentiam atque orationes cum fide quærimus, non impetremus. Sed diligentius intuendum, quod jejunium præmittitur, et sic oratio C subsecuta docetur. Primo namque ait, Et prædicavi jejunium, ut affligeremur coram Domino. Ac deinde subjungit: Et peteremus viam rectam nobis et filiis nostris, etc., usque in conclusionem sententiæ: Jejunavimus autem, et rogavimus Dominum nostrum pro hoc, el evenit nobis prospere. Oportet namque omnimode, ut quicunque ad deprecandam misericordiam Domini ingrediatur, primo continentius vivendo, dignum se qui exaudiatur præbeat; atque ita Dominum rogans, non dubitet prospere sibi eventura quæ postulat.

CAPUT XI.

Ezras donaria regis et consiliariorum ejus appendit principibus sacerdotum deferenda_in_Hierusalem, qui illo venientes offerunt holocausta Domino.

Et separavi de principibus sacerdotum duodecim, etc. Sæpius dictum est, quod argentum et aurum, et vasa, quæ de Babylone Hierosolymam mittebantur, animas designarent, quæ de confusione et erroribus mundi hujus converterentur ad Dominum. Unde apte hujusmodi vasa sacerdotibus commendat Ezras, qui ea Hierosolymam perferant; quia per sacerdotum necesse est manus diluantur in baptismo, et consecrentur Domino, quicunque ad consortium sanctæ Ecclesiæ pertingere desiderant. Per sacerdotum æque officium debent reconciliari sanctæ Ecclesiæ pœnitendo, qui ab ejus societate peccando recesserant, et in servitium diaboli, in captivitatem Baby

est per omnia, et curandum, ne aliqua de creditis sibi animabus, vasis videlicet Domini, pereat, sed integro eas numero ad sanctæ civitatis adyta perdu

cant.

Vigilate et custodile, donec appendatis, etc. Appendimus autem argentum et aurum, et vasa, quæ accepimus ab Ezra, coram principibus sacerdotuin el Levitarum, et ducibus familiarum Israel in Ulierusalem, et in thesaurum domus Domini, quando eos quos nobis superna dispositio commisit, tales in struendo ac docendo exhibemus, qui irreprehensibiles inveniantur, et apti thesauro aulæ cœlestis, hoc est sedibus internæ pacis ac lucis; et hoc non judicio quorumlibet hominum qui facile possint falli, sed examine beatorum apostolorum, cæterorumque sublimium virorum, qui cum Domino sunt de nostris actibus judicaturi. Hi etenim merito principes sacerdotum ac Levitarum, et duces familiarum Israel, hoc est virorum sive animarum Deum videntium sunt intelligendi. De quibus Psalmista Domino : Constitues, inquit, eos principes super omnem terram ( Psal. XLIV). Et de quibus Salomon in Ecclesi laudibus: Nobilis, inquit, in portis vir ejus, quando sederit cum senatoribus terræ (Prov. xxxi ). In portis autem, in discrimine dicit novissimi examinis.

Promovimus ergo a flumine Ahava duodecimo, et cætera omnia plena mysteriis. Superius namque legitur, quod prima die mensis primi cœperint ascendere de Babylone; et nunc dicitur, quod duodecimo Dejusdem mensis die promoverint a flumine Ahava. Primo ergo die mensis de portis Babyloniæ exierunt, sed usque ad duodecimum diem juxta memoratum flumen exspectabant, donec ad se Levitas et Nathinneos de Caspiæ locis evocarent, seque ipsos ob pericula longi itineris solertius Domino ex tempore jejunando et orando commendarent. Et nos ergo cum novos Ecclesiæ populos diabolo renuntiare, et Deum verum credere ac confiteri docemus, quasi primi mensis initio de Babylone cum pecunia Domino consecranda egredimur; quia principium cis novæ conversationis, quæ ereptos a diabolo ad regnum cœleste ducat, ostendimus. Unde idem mensis in Scriptura sacra mensis novorum sive novarumi

nis sunt gratia Hierosolymam missa a rege vel principibus Persarum, vel etiam a populo Israel, qui illis in partibus morabatur. Illa ergo vasa designant eos qui post acceptam notitiam et sacramenta fidei, post inchoata virtutum opera decipiuntur ab hoste antique, et in confusione rapiuntur errorum; sed miserante Christi gratia revocantur ad salutem. Hæc autem illos qui cum peccato primæ transgressionis morte obnoxii erant nati, sed per lavacrum regenerationis sacerdotum ministerio expiati, sanctæ Ecclesiæ sunt filiis aggregati. Illa pœnitentes de suis erroribus, hæc perseverantes virtute cœpta gentes insinuant. De quibus bene subjungitur :

Descriptumque est omnc pondus in tempore illo. Omne quippe pondus argenti et auri, et vasorum, quæ Domino offeruntur, sacerdotes in templo describunt, cum doctores studiosi diligenter vitam examinant subditorum, et quantum singuli ad fidem vel operationem profeccrint, subtili indagine dijudicant, et juxta suæ modum capacitatis quemque in domo Dei per gradus sibi competentes ordinant. Sed etsi nunc præpositorum ignavia torpet, vitamque sibi commissorum aut ignorat, aut se nosse dissimulat, adest internus arbiter, qui numerum cre dentium, pondusque animi singulorum in trutina sui examinis integrum conservat, ut reddat unicuique secundum opus ejus. Potest et ita dici; quia per venientibus sanctis prædicatoribus ad supernam Hierusalem cum his quos instruxerant, describatur in tempore illo omne pondus bonæ actionis eorum, in libro vitæ, et digna in cœlis retributione donetur.

frugum solet appellari. Nam et ipso mense, sub ea- A ta; hæc autem in ipsa Babylonia facta, sed devotiodem significatione nova conversationis, patres de Egypto per Moysen educti sunt. Verum cum eisdem novæ vitæ auditoribus symbolum fidei tradimus, quod per duodecim apostolos ordinatum, et totidem est sententiis comprehensum, quasi duodecim diebus in prima mansione consistimus; et sic cœptum ad terram repromissionis iter aggredimur, qui per acceptam fidei notitiam, virtutum eis callem, quod ad vitam perveniamus, ingrediendum esse monstramus. Quibus diebus Ezras cum filios transmigrationis, jejuniis, et orationibus, et congregatione Levitarum ae Nathinneorum deditus erat; quia nimirum necesse est, ut cum novos populos fidei acquirere proponimus, tum ipsi virtutum studiis maxime operam demus, quibus et nosipsos Domino familiarius B commendemus, et eis, quos erudimus, exempluın bonæ actionis præbeamus: fratrum quoque cohortem religiosam nobis in auxilium advocemus, quo adjuti animas fidelium ad societatem electorum, atque ad arcein vitæ perfectioris, quasi vasa sancta ad templum Domini efficacius transferamus. Apte quoque subjungitur, quia venientes Hierosolymam qui ascenderant de Babylone, triduo manserint ibi, et sic argentum et aurum, et vasa quæ attulerant, oblata et appensa sint in domo Domini. Tres quippe dies sunt mansionis in Hierusalem, eximiæ virtutes cunctis fidelibus habendæ, fides, spes, et charitas. Has ergo oportet doctores primo in seipsis ostendere, et sic eos quos docuerunt, quosque eisdem virtutibus instituerunt, præcedentibus in Christo C patribus probandos offerre. Cum enim sancta Ecclesia eos, quos catechizamus, in fide et actione probos invenerit, quasi vasa quæ offerimus in templum, per manum sacerdotum appendens, et puri metalli et perfecti ponderis esse reperiet. Quod et iu hac Ecclesia per electos quotidie in credentium vita examinanda agitur, et in superna æque Hierusalem, ut supra diximus, in eis qui ad eam intrare meruerint, perfectius completur. In bac namque vita doctores sancti quasi triduo manentes in Hierusalem, quarto die argentum et aurum quod obtulerant appendendum, sacerdotibus offerunt, com et sese file fortes, spe sublines, dilectione ferventes exhibent, et suos quoque auditores per confessionem rectæ fidei, instar argenti probati clarescere, per puritatem sensus inviolati, in modum auri primi fulgescere, per susceptionem in se spiritualium charismatum, quasi vasa Deo consecrata præminere demoustrant. In superna quoque patria iidem doctores cum primo pro sua fide, spe, et charitate, deinde etiam pro illis quos docuerunt gratiam remunerationis accipiunt, quasi post gaudium triduanæ mansionis in Ilierusalem, ob donaria et vasa pretiosa, ac Deo digna quæ attulerunt, amplius honorantur. Distat autem inter hæc vasa que Ezras cum sacerdotibus in Ilierusalem offert, et ea quæ supra Zorobabel ac Jesus obtulisse referuntur; quod illa de templo Domini translata in Babylone, et postmodum sunt Hierosolymam rela

Sed et qui venerant de captivitate filii transmigra. tionis, etc. Magna devotio et religiositas ostenditur eorum qui, dum venerant a captivitate, pervenieutes ad templum et altare Domini, primo omnium obtulerunt holocausta, non tautum pro seipsis, sed etiam pro omni Israel, hoc est, et pro eis qui jam domnum reversi fuerant, et pro illis qui adhuc extorres patriæ durabant, ut omnia omnis auctoris sui misericordia protegeret. Patet etiam spiritualis intellectus, quia illi veraciter et perfecte captivitatem antiqui hostis, qua peccando tenebantur, pœnitendo evaserunt, qui se fixa intentione divino servitio subdunt, qui totos se ab intimis abstractos cupiditatibus, flamma desiderii cœlestis ad superna ac cendunt. Hoc est autem holocausta, id est, tota incensa, sacrificia vel hostias Domino offerre, nil nisi ejus voluntatem in omnibus cogitare vel facere. Perfectæ quoque mentis indicium est, cum quis pro omni Israel iminolat, id est, pro generali fidelium omnium sospitate, quasi unitatis in omnibus ac fraternitatis memor, supernæ pietati supplicat.

Lederunt autem edicta regis salrapis, etc. Alia Editio habet: Et clarificaverunt populum et domum Dei. Levaverunt ergo populum, dum eam auctoritatem regiam, qua Ezras sublimatus est, honorabilem omnibus fecerunt. Levaverunt et domum Dei augustius ornando vasis ac dunariis, quæ ad illam rex

LIB. 11. le consiliarii ac principes ejus miserunt; ministros ▲ dilexit, et habuit filiam Dei alieni. Disperdat Domi quoque ac sacerdotes illius a tributis et vectigalibus, præterquam Domino soli, liberos reddendo. Mystice autem populus et templum Dei unam eandemque sanctæ Ecclesiæ figuram tenuit; quam levat Ezras et filii transmigrationis, allatis de Babylone vasis Deo sacris, cum prædicatores sancti, aggreg tis ei, donante Domino, credentium cœtibus, honorabilem eam omnibus etiam externis ac terribilem exhibent. Item prædicatores iidem, cum eos quos suis vel exemplis in bona conversatione instituere, vel verbis usque ad cœlestium perceptionem præmiorum provehunt, levant jam populum et domum Dei, quia magnam profecto et manentibus in superna patria, et peregrinantibus adhuc in terra electis gaudium faciunt.

CAPUT XII.

Ezras audiens populum Israel uxoribus alienigenis esse pollutum, assumit habitum plungentis, ac veniam reatus a Domino precatur.

(1 Esdr. ix.) Postquam autem hæc completa suni, etc. Hujus cu'pa transgressionis, et in Malachia propheta manifeste descripta, ac prophetica auctoritate redarguta est ; quia videlicet reversi de captivitate Babyloniæ tam principes et sacerdotes ac Levitæ, quam reliquus populus, adjecerunt uxores suas Israelitici generis, quæ aupertate et inopia longioris vitæ, et fragilitate sexus, non ferentes laborem, confectae erant, et infirmitatem ac deformitatem corporum contraxerunt, et cum alien'genis vel ætate Aurentibus, vel cultu corporum pulchrioribus, vel potentum ac divitum filiabus matrimonia copularunt. Quod non de Israel, qui tunc cum Ezra, sed de illis intelligendum est, qui cum Zorobabel et Jesu jamdudum de captivitate ascenderant; neque enim poterant hi, qui cum Ezra venerant, tam cito tanti ducis ac præsulis, ut intelligendum est, contemnere doctrinam, ut necdum quinque mensibus in patria demorati, suas reliquerint, et uxores acceperint exteruas; de quorum numero potius intelligendi sunt hi principes fuisse, qui hoc facinus ad Ezram referentes castigare curarunt. Nec mirandum quomodo hoc populus Israel cum sacerdotibus et Levitis scelus patrasse dicatur, cum illa transmigratio magis de Juda et Benjamin, quam decem tribubus, quæ Israel vocabantur, exstiterint. Sciendum enim quod abducto in captivitatem Israel, id est, decem tribubus, indifferenter pristino nomine, et duæ tribus Juda ac Benjamin appellant Israel. Populus igitur Israel hoc loco non ad distinctionem Judæ ct Benjamin decem tribus sunt accipiendæ, sed ad distinctionem populorum terrarum generaliter populas Dei intelligendus, qui diguitatem sui nominis cœlestis, terrenorum societate polluerit. Nam et idem Malachias propheta, quem ipsum esse Ezram llebræi asseverant, in libro suæ prophetiæ hujus præevaricationis ita meminit: Transgressus est Judas, et abominatre facta est in Israel et in Jerusal. m, quia contur::inavit Judas sanctificationem Domini, qu::m PATROL. XCI.

nus virum qui fecit hoc, magistrum et discipulum de tabernaculis Jacob, et offerentem munus Domins exercituum (Malach. 11). Ubi Judam dicens, mani feste primæ transmigrationis populum hoc facinore poilutum significat. Quod vero adjungit: Disperdat Dominus virum qui fecerit hoc, magistrum el discipulum de tabernaculis Jacob; appellatione magistri et discipuli, et principes et populom hac prævaricatione pollutum, atque consortio sanctorum, si non corrigent, ambos eradicandos esse docuit. Et quod addidit: Offerentem munus Domino exercituum, admonet incassum eos Domino victimas hostiarum offerre, qui seipsos peccando non timent diabolo subdere. Inter quæ miranda fides, et propositum B optimum populi de captivitate erui, qui semen sanctum, alias autem gentes ad distinctionem su im populos te rarum appellant, ut palam insinuent seipsos, quamvis de terra procicatos, nu tamen in terra, sed in cœlis babere conversationem, dum præ cæteris nationibus in Deum cœli credebant, et coelestia ab illo beneficia consequi sperabant. Unde merito dolent sanct ficationem suam ab hominibus gentium esse coinquinatam; et quod gravius est, principes etiam, a quibus corrigi debuerant, primos errasse fatentur. Notandumque diligenter, atque in exemplum operis trahendum, quod ea quæ principes peccaverunt, et plebem sibi commissam peccare lecerunt, æque principes a!ii, qui sanctius vivebanı, corrigere satagunt. Verum quia per seip-os nequenil, G referunt ad pontificem, id est, archiepiscopum suum causam, cujus auctoritate flagitium tam grave, tam multifidum, tn diutinum expietur. Nu'li autem dubium quin uxores alienigenæ hæreses et superstitiosas philosophorum sectas figuraliter exprimant. Quæ cum in Ecclesiam incaute admittuntur, non solum semen sanctum catholica veritatis et pura: actionis su's contaminant erroribus, sed et peccata ombia, quibus ethnici solent pollui, dum Christiani non erubescunt imitari, quasi per uxores alienigenas degeneratam a semine sancto verbi Dei, quo fuerant generati, dicente apostolo Jacobo : Voluntarie en m genuit nos verbo veritatis (Jac. i); et quasi profanam de filiabus exterorum sobolem procreant, dum, illecebras errantium senti, perversos ex his aclus in cunctorum notitiam proferunt.

Cumque audissem sermonem istum, scidi pallium meum, etc. Ezras intimum cordis dolorem ostendit, scidit vestimentum, evellit pilos capitis et barba; sedet mærens, ut tali dehonestamento corporis et indumenti cum mærore vultus velocius omnium animos ad pœnitentiam vel sui vel fraterni reatus excitet, quia per vestimenta solent opera nostra d signari, quibus aut ad gloriam, si munda, aut að interitum quis induatur, si polluta, nec nuptiah splendida charitate probentur. Per pilos capitis cogitationes, quæ de occulta co dis radice, velut de internis cerebri sinibus, oriuntur. Quæ si recta: sunt, conservari sin autem reprobæ, debent ab

28

mor

scindi. Unde de San:uele, qui sanctus erat futurus, A nostris sceleribus et ante passionem, et in ipso tempore passionis orare dignatus est; quique, extensis in cruce manibus, indumentum sue carnis ob nostram restaurationem ad tempus vulneribus scindi ac mortificari voluit, ut qui, sicut Apostolus ait, tuus est propter peccata nostra, re:urgat propter justificationem nostram (Rom. iv). Quod apte in tempore sacrificii vespertini factum est, vel quia Dominus in fine sæculi sacrificium sue carnis et sanguinis obtulit Patri, ac nobis in pane et vino offerendum præcepit; vel quia ad finem proveniente sacrificio legali, sua nos passione liberavit, atque a populis terrarum separans, cœlestes fecit, et castos sibi corde ac corpore concessit adhærere. Ipsa quoque oratio, qua se, cum esset justus, populo peccatori B sociabat, dicens :

ait genitrix: Et novacula non ascendet super caput ejus (Luc. xx1). Et apostolis Dominus: Et capillus, inquit, de capite vestro non peribit, quia n'mirum nines sanctorum cogitatus æterna apud Dominum sunt memoria digni. At vero peccator, ut mundari possit ab iniquitatibus suis, reprobas necesse est a se cogitationes, origines videlicet et fomites malorum operum, abjiciat. Unde leprosus in Levitico cam recepisset sanitatem, inter alias purificandi cæremonias, etiam omnes pilos suæ carnis eradere præcipitur, ut sic expiatus hostiis castra mereretur ingredi (Levit. XIV). Quia tunc demum a vitiorum fœditate perfecte mundamur, cum non solum actus, sed et cogitatus a nobis noxios expellere satagimus. Barba quoque, quæ virilis sexus et ætatis index es', in significatione virtutis poni solet. Scidit pallium et tunicam pontifex, ut populum quem regebat, minus perfecta habere opera designaret, et quem sua soliditate necesse esset discindi per pœnitentiam, atque in meliorem habitum renovari. Evellit pilos capitis, ut eidem populo intimaret cogitationes nеquam suo de corde exstirpandas, ac renascendis utilibus locum esse dandum. Evellit et pilos barbæ, ut in ipsis etiam, quas habere videbantur, virtutibus humiliarentur, et parva hæc aut nulla in examine interni arbitri esse meminissent, quæ vitiis esse permista clarescebat. Sedit mærens, ut per lamenta pœnitentiæ veniam reatus tanti promerendam esse doceret. Nec m'randum, si tanta honi præsulis cœpta, magnum mox in subditis fructum virtutis procrearent. Vide enim quid sequatur :

Et convenerunt ad me omnes qui timebant, etc. O quanta rerum mutatio! Supra dictum est quod perfidia principum et magistratuum multi sunt ad Juxuriam secoli, et nunc bono principe in lamenta converso, el per suos luctus ac lacrymas quid esset peccatoribus agendum innuente, convenisse dicunlur ad eum omnes qui timebant verbum Dei, quo transgressores esse puniendos comminatur. O quantum exempla pia bonos juvant doctores! Nihil omnino locutus Ezras, sed, solo audito scelere, in lacrymas et ploratus esse conversus scribitur, et turbam ad se fidelium non vociferando, sed mærendo traxisse. Subjungitur:

Et in sacrificio vespertino surrexi de afflictione mea, etc. Paraverat se Ezras per compunctionem cordis, simul et afflictionem corporis, qui dignus efficeretur auditu supernæ pietatis, et sic in verba orationis prorumpebat. Corvat autem genua, el expandit manus, fundit ad Dominum preces in tempore sacrificii vespertini; hoc Deo sacrificium gratius fore non ambigens, quod in spirito humilitatis, et in anima contrita, quam quod carnibus et sanguine offerretur pecudum. Typice autem, quod indumento scisso curvat genua, et expandit manus ad Deum, et fusis precibus ac lacrymis plurinorum mentes ad pœnitentiam convertit, ut in sequentibus scriptum est, Dominum Salvatorem ostendit, qui pro

C

Deus meus, confundor et erubesco, etc. Humilitati congruit Redemptoris nostri, qui in simil tudine carnis peccati, ut peccata mundi tolleret, apparuit. Unde et in Psalinis, qui, Evangelio teste, ex ipsius persona scripti sunt, manifeste sua delicta appellat, quæ in se susceperat nostra, dicens: Deus meus, Deus meus, quare dereliquisti me (Psalm. xxi)? Et adjiciens Longe a salute mea, inquit, verba delictorum meorum (Ibid.). Et iterum: Deus, tu scis insipientiam meam, et delicta mea a te non sunt abscondita (Psalm. LXV1.1); non quia ipse delicta in se, vel insipientiam posset habere, qui, sicut Apostolus ait, factus est nobis sapientia a Deo, et justitia, et sanctificatio, ac redemptio; sed quia causam eorum quos salvare venerat, in se suscipiens, etiam ca quæ illorum fragilitati veraciter convenerant, in se transferre dignatus est.

CAPUT XIII.

Orante ac plorante Ezra, populus et ipse ad pœnitentiam convertitur, unanimique consilio ab uxoribus separantur externis.

(1 Esdr. x.) Sic ergo orante Ezra, et implorante, etc. Quantum oratio, fletus et lamentatio Ezra profecerit, ostenditur, cum mox ad eum cœtus fluentium permaximus utriusque sexus et omnis ætatis collectus esse perhibetur. Flebant autem vel hi qui peccaverant, pœnitentiam sui reatus agentes ; vel illi qui in castitate permanserant, de fratrum D suorum prævaricatione et casu dolentes. Sed sive hi, sive illi, sive utrique fleverint, multum omnes conturbati ad preces et lamenta sui pontificis ostenduntur, cum etiam mulieres, cum pueri quoque hic interfuisse narrantur. Potest autem et ea discretione factum intelligi, quod prius innocentes et recti ad eum confluxerint, cum ait: Et convenerunt ad me omnes qui timebant verbum Dei Israel, pro transgressione eorum qui de captivitate venerant (Supra, cap. 1); nunc vero etiam ipsi qui peccaverunt cum uxoribus suis et liberis pœnitentiam acturi convenerint.

Et respondit Sechenias, etc. Secheniam bune Josephus dicit primum fuisse Jerosolymitarum, qui et ipse, ut principem decebat, maxima auctoritate,