instar auri præfulgidum; et media sui charitate A Sion, et ipsa nobilissima, jamque de finibus concuconstrata, propter quod festina occurrit ascendere, piscentia terrestris egressa, summe admirata dicebat, Eum autem, qui modico quam angeli minoralus est, sciens quia Deus charitas est, et qui manet in charividemus Jesum propter passionem mortis, gloria et hotate, in Deo manel, el Deus in eo (I Joan. 1v). Quibus dictis, miro ac decenti ordine, post enarrata regis nore coronatum (Hebr. 11). sui dona, ipsam quoque speciem ac ornatum ejus prædicare incipit, cunctosque ad hoc videndum inviLat, et postquam ipsa vocata est, vocare et alios, assumpto evangelizandi officio, curat, dum subsequenter adjungitur :

Egredimini, et videte, filia Sion, regem Salomonem. Fili autem Sion eædem sunt quæ et filiæ Jerusalem, id est, animæ, gaudia patriæ cœlestis suspirantes. Sion etenim specula, sive speculator, Jerusalem dicilur visio, pacis : quod utrumque nomen, ejusdem civitatis supernæ accolis congruit, ubi et perpena pane fruuntur, et sui Conditoris semper faciem contemplantur. Egredimini ergo, inquit, filiæ Sion, el videte regem Salomonem. Egredimini de turbulenta mundi conversatione, ut regem pacis valeatis videre; egredimini mente et actione de medio Babylonis, qui in cœlesti Jerusalem partem habere desideratis, juxta illud præceptum ejusdem veri Salomonis, quod ait: Exite de illa, populus meus, ne participes sitis delictorum ejus; unde et ipse a mundi nos societate secernere, atque ad cœlestia cupien gaudia provocare, et extra muros civitatis pro nobis pati voluit, sicut et Apostolus pulcherrime ac plenissime exponit, dicens: Jesus, ut sanctificaret per suum sanguinem populum, extra portam pas›us est, exeamus igitur ad eum extra castra, improperium ejus portantes. Non enim habemus hic manentem civitatem, sed futuram inquirimus (Hebr. x). Et quoniam idem Dominus noster Jesus Christus, non solum verus Dei Filius, sed etiam verus est F.lius hominis confitendus : Dei quidem Filius æternaliter ante sæcula natus; hominis vero Filius, in fine sæculorum ex tempore factus, recie, postquam dictum est: Videte, filiæ Sion, regem Salomonem, mox subinfertur.

In diademate, quo coronavit eum mater sua. Hoc est enim aperte dicere, Videte Dominum in humanitate, quam de Virgine matre susceptam, in majestatis paternæ dextera collocavit. Mater quippe sua illum diademate coronavit, quando beata et intemerata virgo de Spiritu sancto concipiens, materiam illam illi sacrosanctæ carnis de sua carne præbuit, in qua mundo apparens, et habitans in nobis, regnum mortis moriendo destrueret, ac vitam nobis resurgendo repararet, quamque ad cœlos ascendendo, gloria perennis regni sublimaret. Videntes ergo filiæ Sion regem Salomonem in decore naturali, etiam diadema, quo coronavit eum mater sua, stupentes admirantur, quia videlicet electi, dum gloriam Filii Dei coæqualem Patri ac Spiritui sancto credunt, et confitentur humanæ quoque assumptionem naturæ, in qua imperium mortis superavit, in æternum clarificatam esse coguoscunt, non suæ videlicet potentia substantiæ, sed operatione assumentis cam Verbi, hoc est Filii unici Dei; cujus visionem diadematis una filiarum

B

In die desponsionis illius, etc. In tempore incarnationis illius, quo ad copulandam sibi Ecclesiam virginali ex utero, tanquam sponsus suo processit de thalamo, quæ erat dies lætitiæ cordis ejus, quia lætabatur, mundum per dispensationem ejusdem sua incarnationis ad agnitionem visionemque æternæ divinitatis esse perducendum. Ilinc est quod cum plurimi ad fidem ejus confluxerunt, scriptum est : In illa hora exsultavit Spiritu sancto, et dixit, Confitebor tibi, Pater, Domine cœli et terræ, qui abscondisti hæc a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis (Luc. 1x). Hinc ipse Redemptor per suum sanguinem ad superna reducto genere humano loquitur cœli civibus, dicens, Congratulamini mihi, quia inveni ovem meam, quæ perieral (Luc. xv). Quia ergo supra filiæ Jerusalem admirantes adventum sponse, dicebant, Quæ est ista quæ ascendit per deserlum, et cætera; apto illa responso laudat lectulum, laudat ferculum sponsi, laudat ipsum postremo sponsum, ad cujus amplexum properat. Meminit assumptæ pro se in Deum humanitatis, quam instante tempore sua responsionis, incorruptæ genitricis mysterium procreavit; ut ostendat jure se ad divinæ visionis ejus gloriam anhelare, pro qua ipse humanæ habitum naturæ suscepisset. Unde merito, C quæ tantum se sui Redemptoris laudibus subdidit, quæ ad laudanduin etiam cohortes suas, filias videlicet Sion, intentione materni affectus invitat, ipsa quoque dignam laudis recompensationem ab eodem sponso suo ac Redemptore suscepit; cujus voce subjungitur.

CAPUT IV.

XIV. Quum pulchra es, amica mea! etc. Pulchram esse Ecclesiam dixit, pulchram repetit, quia hanc el actione et prædicatione vidit esse laudabilem. Actione videlicet, qua ad se per desertum, sicut virgula fumi ex aromatibus ascendit; prædicatione autem, qua ad suum consortium etiam proximas suas ascendere satagit, dicens: Egredimini, et vi D dete, filiæ Sion, regem Salomonem. Et recte primo actione, postmodum prædicatione, juxta exemplum, videlicet ipsius, de quo scriptum est, Quæ cœpit Jesus facere et docere (Act. 1).

1

vene

Oculi tui columbarum, etc. Sensus tui spiritualium sunt rerum contemplatione excellentes ac randi, quibus mea quoque dona, quæ nuper exposuisti; meum diadema, quod prædicasti, videre et cognoscere meruisti. Quia enim, sicut supra commemoravimus, Spiritus sanctus in columbe specie apparuit, merito nomine illius spiritualis gratia signatur.

Absque eo quod intrinsecus latet. Absque invisibili in cœlestibus retributione, quæ a te in terris pereguinante necdum valet videri. Hæc enim majoris est

B

Galaad in monte etenim conversantur mystico, omnes qui corpori sunt sui Redemptoris adunati. Sed de eodem monte ascenderunt caprex, superiores videlicet sinus montis, pascendi causa petentes, cum humiles quique et peccatorum suorum ac fragilitatis conscii, ipso infirmitatis suæ timore accensi, ad appetendas in Christo pascuas cœlestis vita semper sese attollere conantur. Legimus quippe in libro Numerorum ac Paralipomenon, quia mons Galaad bonas valde et uberes pascuas babuerit. Quod illi singulariter alto ac multum fructifero monti convenit, de quo civitas ipsa, quæ in eo est constructa, id est, sancta Ecclesia dicere solet: Dominus pascit me, et nihil mihi deerit, in loco pascuæ, ibi me collocavit (Psal. xx11). Congruum et ipsum nomen montis, quod dicitur acervus testimonii. Acervus quippe testimonii Dominus est, quia in ipso colligitur atque adunatur omnium multitudo sanctorum, lapidum videlicet vivorum, qui testimonio fidei probati sunt, ut Apostolus ait. Capilli ergo sponsæ assimilantur gregibus caprarum, quæ in hoc monte pascen'es, ad superiora semper ascendere contendunt, quia sive temporales electorum cogitationes, seu fragiliores Ecclesiæ plebes, quo minus se a culpa immunes esse deprehendunt, eo altius auxilium quærunt ejus a quo se esse liberandos intelligunt.

LIB. III. pulchritudo gloriæ, quam impræsentiarum digne A de eisdem capris subditur: Quæ ascenderunt de monte queat æstimari. Et pulcbre, ubi oculorum ejus simplicitatem, id est occultorum in ea cognitionem laudat, ibi eam amicam prænominat, juxta illud Dominicum: Jam non dicam vos servos, quia servus nescit quid facial dominus ejus. Vvs autem dixi amicos, quia omnia quæcunque audivi a Patre meo, nola feci vobis (Joan. xv). Capilli tui sicut greyes caprarum, etc. Si oculis sponsæ acumen sensuum spiritualium recte intelligitur, potest non inconvenienter in capillis innumera generalium cogitationum puritas accipi, quæ in sanctis, etsi aliquando pro temporalium dispensatione fiunt, cœlestium tamen rerum intentione fieri nunquam omittunt. Scriptum quippe est, quia decreverat Paulus transnayigare Ephesum, ne qua illi mora fieret in Asia. Festinabat enim, si possibile esset, ut diem Pentecostem faceret Jerosolymis (Act. xx). Ubi erga terrenum quidem iter hujusmodi cogitationibus utebatur; sed ipsum iter terrenum præmii cœlestis intentione gerebat. Quod ipsum et de arte scenofactoria, quam cum Aquila et l'riscilla exercebat, intelligendum est, quia temporales quidem erant cogitationes quibus eam explebant, sed æternorum intuitus, quod ad hanc explendam trabebantur, ut videlicet hoc opere terreno ministerium Evangelii, quod erat cœleste, juvarent. Unde apte iidem capilli sponsæ caprarum adæquantur gregibus, qui ascenderunt de monte Galaad. llæc enim et munda sunt animalia et ardua rupium sive arborum solent, quærendi pastus gratia, scandere, quia nimirum cogitationes electorum, ut diximus, etsi terrena agunt, nihilominus cœlestia intendunt, et cum etiam carnis sustentandæ curam gerunt, erga animæ potius sospitatem ac supernam refectionem aciem mentis dirigunt. Possunt autem in oculis sponsæ etiam prædicatores intelligi sanctæ Ecclesiæ, per quos cœlestium arcana secretorum, quæ generalis credentium turba neque aspicit*. Possunt in capillis populi fideles accipi, qui, etsi minus docti sunt ad prospiciendos regendosque gressus Ecclesiæ, maximum tamen ci decus sua numerositate præbent obsequii. De qualibus Dominus ipse, cum missis ad prædicandum discipulis prædicaret quia Eritis odio omnibus propter nomen meum; mox consolando subjanxit: Et capillus de capite vestro non peribit (Luc. x). Quod est aperte dicere: Etsi persequentium odia sa viunt, ne minimos quidem de his, qui ad me pertinent, caput videlicet vestrum rapere queunt. Bene autem capilli, hujusmodi gregibus assimilantur caprarum; solent namque per capras, peccatores designari; et cum omnis Ecclesia veraciter confiteatur se peccato carere non posse, quanto magis his qui in plebeia sunt vita constituti, faciendum est; quia in multis offendimus omnes (Jacob, m)! {labent ergo fideles peccatum, sed tamen quotidianis operum bonorum profectibus ad illam tendunt vitam, ubi ab omni sint peccato liberi. Propter quod apte

Dentes tui sicut grex tonsarum, etc. Sicut in capillis Ecclesiæ populi fragilioribus adhuc actibus dediti, sic perfectiores quique, et ad regendam EcC clesiam apti designantur in dentibus, quia nimirum isti numerositate, illi præstant firmitate; isti intus verbo reficiunt, illi, quamvis arcanorum interna minus capiant, extrinsecus Ecclesiam bonis ornant operibus. Annon Deus Ecclesiæ recte vocetur ille, cui dictum est: Surge, Petre, occide et manduca (Act. xx)? Occide, in malis quod fuerunt, decendo anathematizare, quod coluerunt, et ipsos veræ fidei professione redditos bonos insere unitati corporis tui, quod est Ecclesia Christi? Et quidem supra iidem doctores oculorum fuerant nomine signati; sed oculi sunt, quia secreta mysteriorum spiritualium acute perspiciunt; dentes, quia improbos verbo veritatis corripiunt, correptosque atque mundatos in sancia Ecclesie membra trajiciunt. Dentes sunt Ecclesiæ, quia panem verbi Dei parvulis illius ad quem mandendum ipsi non sufficiunt, parant. Solent quippe piæ nutrices particulas panis dentibus conficere, et inter lactandum, parvulorum faucibus minuta mansa immittere, donec eos paulatim abstractos a lacte, ad usum panis perducant; sic sancta mater Ecclesia habet doctores, qui instar uberum lac doctrinæ mollioris incipientibus ministrent, habet eosdem ipsos, non ignaros bene proficientibus panem verbi fortioris porrigere. Sed ut rite proficiant, paulatim necesse es! eos et per partes ad altiora disce..da provoceni, primosque eis apertiora de secretis spiritualibus, et

D

• Matilus videtur hic locus. Forte legendum: Per quos cœlestium arcana... generalis credentium turba aspicit, deletis verbis quæ et neque. Evit.

PATBOL. XCI.

36

hæc cauta ac diligenti expositione discussa, quasi A quium dulce existimat Dominus, quia multum gra. prins jam dentibus masticata, committant, quo h:re crebrius agendo pedetentim eos interiorum capaces reddant arcanorum. Hi autem dentes recte gregi tonsarum, quæ ascenderunt de lavacro, comparantur, quia et baptismi fonte mundati, et facultatum suarum sunt abjectione nudati. Et quidem omnium est, Christi vita lavacro purificari, quia nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu, et reliqua (Joan, m). Perfectorum vero est, et maxime eorum quibus pascendi oves ejus cura commissa est, renuntiare omnibus quæ possident. Quod et primi illi ac præcipui dentes Ecclesiæ, id est, apostoli, et plurima ‹jusdem Ecclesiæ primitivæ turba, fecisse legitur.

Omnes gemellis fetibus, etc. Gemellos fetus parturinnt oves Christi, quia omnes quos prædicaudo generant Deo sancti doctores, gemina ejusdem Dei et proximi dilectione instituunt. Geminos pariunt, quia discipulos, quos erudiunt, fidei et operis recti scientia in.buunt. El sterilis non est inter eas : non est inter oves summi pastoris ulla quæ non fetus boni operis generet; in quibus sunt et plurimi, qui et operis et doctrinæ fetibus gaudent. Sed nec illi inter steriles deputabuntur, qui ablati fonte salutis, statim ex hac vita rapiuntur. Habuerunt enim sobolem fidei, quam vel ipsi pro se, vel alii pro ipsis professi sunt; habuerunt et votum bonæ operationis, quam inter oves Christi, si exspectati fuis ent, secialiter exercerent. Dequalibus scriptum est : Consummatus in brevi, explevit tempora longa (Sap. wv). Placita enim erat Deo anima illius; propter hoc properavit de medio iniquitatis illum reduccre (Ibid.).

tanter accipit, cum hoc vos alterutrum referre 34 meditari conspicit, ad quod intimandum ad nos ipse de cœlis advenit. Quod si in capillis cogitationes, in oculis sensus fidelium spirituales figurari dixerimus, idem finis est expositionis, quia vagationem cogitationum superfluarum inexstinguibilem, non alio facilius ordine quam memoria sæpe dicti ac semper recensendi Dominici sanguinis cohibemus. Sed et noxios sæpe cogitatus, dum incauta menie voluimus, ac subito respecti a Deo signum sanciæ crucis pectori imprimimus, et quod nefarium traciamus, abjicimus, quasi vitta coccinea capillos nobis ligamus, quia fluxa cogitationumdrophæo sacri cruoris comprimimus. Quibus si salutaris hæc ligatura B desit, totum capitis decus fluctuando fœdant, quia tranquillitatem mentis turbant, oculorum aciem obtegunt, quia gratiam sensuum spiritualium improba rerum carnalium meditatione obnubilant.

Sicut fragmen mali punici, etc. Per genas vere cundiam designari et supra docuimus, quia nimirum bas erubescentibus nobis, solet subitus rubor perfundere. Malum autem punicum, quia rosei coloris est, passionis Dominicæ mysterium, sicut et coccineum non inconvenienter insinuat. Decebat enim modum redemptionis nostræ crebra figurarum repetitione in sacro carmine, sicut et in cæteris prophetiæ Scripturis intimari. Quia ergo sancta Ecclesia non erubescit cracem Christi, sed et ipsa gaudet in contumeliis ac passionibus pro Christo, vexillumque C crucis ipsius gestare solet in facie, merito genas instar mali punici babere memoratur. Nec vacat quod non integro malo, sed ejus comparantur fragmini in fracto enim malo punico, et pars ruboris qui patebat, videtur, et pars quæ intus latuerat, candoris aperitur. Habet ergo ruborem mali punici sponsa in genis, cum sacramentum Dominicæ crucis fatetur Ecclesia verbis. Ostendit et candorem fracti ejusdem mali, cum pulsa a pressuris ipsa castitatem puri cordis probat et factis, cum ipsa crux sui Redemptoris, quid intus gratiæ salutaris habeat, pandit. Item ostendit colorem puniceum in g uis, cum prima et eminentiora ejus membra, id est, martyres sancti sanguinem fundunt pro Christo; addit et candidum, cum iidem inter patiendum, vel impleta passione, etiam miraculis renitent. Nec prætereundum quod malum punicum magnam granorum copiam, uno foris cortice includit, unde et malum granatum dicitur, quæ quidem integro adhuc malo videri nequeunt, sed fracto quam sint innumera clarescunt. Sic etenim sancta Ecclesia, quo amplius eam frangi adversus contigerit, co clarius quot virtutum grana unius fidei tegmine complectatur, referat. Et recte additur : Absque eo quod intrinsecus lutet, quia confessionem quidem in Ecclesia vivificæ crucis possunt omnes audire, pressuras ipsius Ecclesie possunt omnes aspicere; nitorem quoque charismatum, qui infimos curat, mortuos suscitat, leprosos mundat, dæeones ejicit, el cætera hujusmodi possunt infideles

Sicut vitta coccinea, labia tua, etc. Labia sponæ cocco assimilantur, quia Dominici sanguin's quo redempta est pretium præ licare non cessat Ecclesia, red sedula decantat: Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi (Galat. xiv). Et notandum quod non absolute cocco, sed vittæ coccinea labia comparantur illius: vita quippe solet capillos astringere. Si autem in capillis sponsæ populi fideles accipiuntur, vitta quæ hos astringit, atque ad caput aptius coaptat, quæ nisi veritatis doctrina intelligitur? Qua rudes credentium animos necesse est confirmari, atque ad amorem cultumque sui Conditoris diligentius applicari, ne mali liberi per inanes D actus defluant, atque ab amplexu sive ornatu veri capitis refugiant, ne ipsos oculos, id est eos qui sibi lumen justitiæ præmonstrare debuerant, importuna relaxatione præpediant. Quomodo enim bona discipulorum facta nouuunquam magistris exemplum virtutis fiunt, ita sæpius eorum desidia doctoribus detrimentum bonæ efficat actionis. Sicut ergo vitta coccinea, lubia, inquit, tua et eloquium tuum dulce, quia doctrinam suam Ecclesia, qua mentes infirmorum a Jascivia coercet, Dominicæ passionis solet infirmare et quasi tingere memoria. Nihil enim potius voluptuosos a carnalibus refrenat desideriis, quam cum audiunt sive recolunt quod Dominus g'oriæ pro eis incarnari et pati dignatus est. Unde merito tale clo

sum fidelibus intueri, possunt etiam mirari. Sola A enim turri collum sponsæ, cum Dommus primuos autem novit ipsa quanto invisibilis vite teneatur amore, quanta in visione Conditoris sui, quanta in profectu membrorum suorum dilectione flammescal.

Ecclesiæ magistros, data Spiritus sancti gratia, hostibus suis insuperabiles fecit. Addidit turri eidein propugnacula, cum aperui! itlis sensum, ut intelligerent scripturas (Luc. XXIV), et sue verba prædicationis præcedentium patrum dictis vera esse probarent. Addidit turri propugnacula, cum eis etiam faciendo. rum signorum dona contulit, ut novis virtutum opa ribus divina esse que nova prædicabant astruerent, sanatisque morbis corporalibus, ad salutem anim.e facilius quos erudiebant attraherent.

Mille clypei pendent ex ea, etc. Mille clypei q i ex turre David pendent innumera sunt divinæ præ. sidia defensionis, quibus sancti prædicatores, et adjuti sunt ipsi a Domino, ne vinci possent ab hosti

Sicut turris David, collum tuum, etc. Et de collo supra diximus, quod doctores sanctos significet, qui Ecclesiam et spiritualibus reficiendo alimoniis semper augmentant, et verbis sanctæ exhortationis in fide confortant. Sed et hoc quod collum in medio positum, capiti nectit corpus, apte convenit eis quorum ministerio conjungitur Ecclesia Christo, qui huic alimenta vitæ ab ipso Domino percepta tradiderunt. De quibus Apostolus gratiam Evangelii commendans, ait: Quæ cum initium accepisset enarrari per Dominum, ab eis qui audierunt, in nos confirmata est (Hebr. 1). Hline de ipso scriptum est: Et d dit B bus, et auditores quoque suos contra incursus hodiscipulis panes, discipuli autem turbis; et manducaverunt omnes, et saturați sunt (Math. xiv). Quod ita corporaliter factum est, ut etiam spiritualia Domini facta signarent, quia videlicet cœlestis panem docarinæ, ipse primis Ecclesiæ suæ membris, videlicet apostolis, commiserit, quem illi mox subjecto sibi ejusdem Ecclesiæ corpori apposuerunt, ac sic succedentibus sibi ex ordine ministris verbi, totum per orbem ad plenitudinem ejus salutaris refectio pervenerit. Quod videlicet collum recte turri David simile dicitur. Si enim civitas David Ecclesia est Christi, turris in eadem civitate, inexpugnabilis est prædicatorum constantia, qui ad defendenda fidei ædificia, ad repellenda hostium tela, a forti manu ac desiderabili rege, quod nomen David sonat, firmiori præ cæteris fidelibus sunt altitudine constructi. Propugnacula autem, cum quibus hæc turris ædificata est, vel Scripturarum sanctarum, vel divinorum manimina charismatum intelliguntur. Assimilavit

C

stium, sive visibilium sive invisibilium, docent adjuvari. Omnis armatura fortium, omnis est instructio vel operationis, vel doctrine cœlestis, per quam ¡idem doctores non solum evadunt, sed et superant acies spirituum malignorum, cum ab illorum ditione plurimos eorum quos deceptos tenuerant prædicando eripiunt, ac de vasis iræ in vasa misericordiæ transferunt; et bene, ubi spiritualis belli fit mentio, ibi turris David, non turris Salomonis in exemplo ponitur, cum utriusque regis et nomen et persona sæpissime figuram soleat habere regis æterni: quia enim David manu fortis, sive desiderabilis visu interpretatur, recte hoc nomine designatur, ibi Dominus, ubi bellare contra hostes Ecclesiæ docetur, ut eo imperterrita ad certamen procedat, quo ab illo se qui vinci nequit adjuvari meminit, eoque instantius vincere salagat, quo desiderabilem novit esse faciem ejus ad quem devicto boste sit perventura.

LIBER QUARTUS.

Duo ubera tua, etc. Multilarie et multis figurarum modis eadem Christi et Ecclesie mysteria repetuntur, sed repetita novi semper aliquid afferunt, quod vel eisdem mysteriis argumentum procuret, vel per ipsam novitatem, animos audientium amplius deleclet. lidem ergo doctores qui supra oculorum vel D dentium, sive colli fuerant nomine designati, munc uberum vocabulo exprimuntur: qui quidem recle oculi vocari queunt, quia occulta sacramentorum perspiciunt; recte dentes, quia improbos quosque corripiendo, quasi masticant, et in corpus Ecclesiæ mollitos atque humiliatos trajiciunt; recte collum, quia toto corpori Ecclesiæ, quasi vitalem flatum, aterna gaudia prædicando minist ant, cibosque doctrinarum, quibus ad salutem reficiatur, preparant. Ubera autem etiam aptissime nuncupantur, quia parvulis adhuc in Christo lac verbi salutaris infundunt. Non autem frustra cum additamento numeri, duo ubera dicit, cum nulla feminarum plus, nuila minus quam duo soleat ubera habere: duo namque ubera dicit, ut duorum parvulos populorum, Judai

videlicet et gentilis, ad fidem nutriendos insinuet. Denique Paulus ait: Jacobus, Cephas, el Joannes, qui videbantur columnæ esse, dexteras dederunt miki et Barnabæ societatis, ut nos in gentibus, illi autem in circumcisione; et cætera (Galat. 11). Petrus antem in circumcis one missus, vide quid dicat: Sicut modo geniti infantes, rationabile sine dolo lac concupiscite, ut in eo crescatis in salutem; si lamen guslalis, quoniam suavis est Dominus (1 Petr. 11). Qui etiam hæc dicendo, explanat uberum Ecclesiæ sacramentum, cum hoc esse perhibet rationabi'e, lac concupiscentiæ gustare, quoniam dulcis est Dominus. Rursum, Paulus qui in præputium missus est, videamus an et ipse uberum fungatur officio; ait enim: Et ego, fratres, non potui vobis loqui quasi spiritualibus, sed quasi carnalibus; tanquam parvulis in Christo, lac vobis potum dedi, non escam (1 Cor. 1). Hæc autem duo ubera sicut dao suut hinuuli caprex gemelli, quia videlicet fetus sunt ejus, cm sæpissime in hoc carmine dicitur: Similis esto, dilecte mi, capreæ aut hinnulo cervorum. Sicut hinnuli sunt capreæ, quia

quantum recedit juste districtus a nobis, tantum obscuramur; quantum redit propitius, tantum illostramur. Vere autem ejus luce tunc fruemur, cum inclinatis jam ac discussis omnibus præsentis ærumnæ ac cæcitatis tenebris, videbimus eum sicuti est (1 Joan. 1). Qui tamen nostræ per omnia salutis niemor, nequaquam noctem vitæ hujus prorsus «bscuram reliquit, sed velut in cœlo stellas figens, sanctorum nobis exempla, per quæ inoffenso pede nostri operis incederemus, proposuit.

mundissimis cordis sui oculis, quæ agenda sunt, A scentiæ terrenæ moles, ne videatur, abscondit. Et quæ vitanda, discernunt, qua virtutum via incedenduin, quia verborum declinandi anfractus mente sagaci perspiciunt, et cursu pernici bonæ operationis de convalle lacrymarum in locum quem disposuit Deus avolare lætantur; quatenus ambulantes de virtute in virtutem illum videre mereantur in Sion, hoc est, in specula sempiternæ habitationis. Capreoli etenim et pernicitate pelu et oculorum acie plurimum valent; unde congruenter horum naturæ comparantur hi qui rudibus scientiæ et virtutis viam præmonstrare jubentur. Sicut duo, inquit, hinnuli caprew gemelli; bene gemelli, quia una eademque fide imbuti, unis eisdem sacramentis renovati, utriusque populi doctores, in unam Christi Ecclesiam omnes quos educant, aggregant. Ilinc etenim de his B qui ex præputio crediderunt, dicit Petrus: Et qui novil corda Deus, testimonium perhibuit, dans eis Spiritum sanclum, sicut el nobis; et nihil discrevit inter nos et illos, fide purificans corda eorum (Act. xv).

Qui pascuntur in liliis, etc. Pascuntur sancti doctores puris ac nitidis Scripturarum divinarum floribus, et ne lac doctrinæ salutaris, quo parvulos nutriant, deficiat, semper ipsum in monumentis Patrum quid agere, qualiter docere debeant, legunt, et quasi succis vitalibus sua pectora satiant, et boc usque ad finem sæculi. Postquam enim dies aspiraverit illa quam desiderans Psalmista dicebat : Quia melior est dies una in atriis tuis super millia (Psal. LXXXII), nee docendi erit ultra, nec discendi tempus. Impleta prophetia quæ dicit: Et non docebit unusquisque fratrem suum, dicens : Cognosce Dominum, quia omnes cognoscent me (Jerem. XXX1); sed inclinatis penitusque consumptis omnibus hujus mundi tenebris, fulgebunt sancti sicul sol in regno Patris corum (Matth. x), recipientes singuli præmia, prout didicerunt, fecerunt, docuerunt. Pulchræ autem, quantum ad naturalem pertinet rationem, decessionem noctis inclinationem dicit umbrarum, quia obscuritas noctis, ut aiunt philosophi, il est aliud misi umbra terræ. Namque sol terram circumiens, lucem secum diemque circumfert; ex alia vero parte, id est, unde ipse abest, umbram relinquit terrarum. Et hæc est illa divisio primordialis, qua divisit Deus inter lucem et tenebras. Quæ videlicet umbræ, occidente sole, jamjamque se oriente paulatim attollere incipiunt, et quantum sol occidens sub terrain accesserit, tantum hæ crescentes assurgunt, donec medio noctis posito sub media terra sole, ipse rusum erect mediam occupeut terram, ac deinde procedente paulatim sole, et ipsæ paulatim deRectant in occasum, usquedam, apparente aurora, peni us inclinatæ dispereant. Idcirco autem terrarum umbræ sidera usque non pertingunt, quia sol major terra creatus, acuminatam facit umbram ipsam, quæ antequam sidera petat, deficiat, et solis splendor circum terras undique diffusus, libere sidera quæ illustret, aspiciat. Nox ergo est vita præsens; sol justitiæ, Christus. Cujus nobis lucem sepe concupi

Vadam ad montem myrrhæ, etc. In myrrha mortificatio carnis, vel passionum pro pietate tolerantia, in thure devotio celsipetax orationis exprimitur. Mons autem myrrhæ, et collis thuris, est ipsa sublimitas mentis eorum qui carnis utiliter luctamen vincunt, et ad amorem se cœlestium ardenter ɛublevant. Ad quem profecto montem collemque vadit Dominus, quia illorum corda, qui virtutibus stu dent, sæpius invisere atque inhabitare dignabitur. Hinc dicit: Inhabitabo in illis, et inter eos habitabo (1) Cor. vi). Laudans ergo Ecclesiam Dominus, et singula virtutum ejus membra enumerans, repente infert: Vadam ad montem myrrhæ et ad collem thu ris, quod est aperte dicere: Frequentabo eos, et pia propitius illustratione glorificabo, quos in passionis sive orationis virtute sublimes esse suspicio. Veniam sæpius et mansionem apud eos faciam; quos et ab inquinamento corporis emundare, et Spiritus perficere sanctificationem in divino timore considero. Non quod eam quam laudabat, deserere, atque ad alios ire proponat, sed quia novos quotidie popu los eidem Ecclesiæ suæ aggregare, et eam per mundum omnem dilatare disponit. Nec incongrue forte possunt hæc, quia ad Ecclesiam de gentibus sermo est, de Synagogæ vocatione, quæ in fine futura est intelligi. Reddit enim responsum desiderio ejus, quo superius invento illo aiebat: Tenui eum, nec dimiltam, donec introducam illum in domum matris meæ. Et proximo quidem versiculo docuit quod eum Ecclesia gentium non sit unquam dimissura, cum ait: Duo ubera tua, sicut duo hinnuli capreœ yemelli, qui pascuntur in liliis, donec aspiret dies et inclinentur umiræ; id est, doctores in te erunt, qui duos poplos instruant, et humili et casta dilectione concordes D usque in finem sæculi, quando dies apparebit æternæ retributionis, faciant. Deinde, quia etiam Judæam vocaturus sit, manifestius insinuat, subdens : Vadam ad montem myrrhæ et ad collem thuris ; non quod eam in altitudine virtutum veniens invenire po-sit, quæ dato libello repudii, jamdudum ab ejus fide discesserat, sed quod adveniendo cam suo consortio sit dignam redditurus. Unde bene mox de amplissima pulchritudine unius ejusdemque Ecclesiæ, quæ vel de Judæa vel de cunctis per orbem est nationibus congreganda, subjungit:

Tota pulchra es, amica mea, etc. Non in eximioribus tantum membris electorum, quæ speciatim enumeravi, pulebra es, verum etiant in illis qui pusilli