Totum sanctum, totum mundum
In te quidquid cernitur.

In te nunquam nubilata
Aëris temperies:
Sole solis illustrata

Semper est meridies;

In te non nox fessis gratia
Nec labor nec inquies.

Nunc libenter ac ferventer
Laborum fer onera:

Habeas ut condecenter

Dona tam magnifica; Doterisque luculenter Gloria perpetua.

15

PARS V.

Q. HORATII FLACCI CARMINA SELECTA.

I.

AD AUGUSTUM CÆSAREM.

Jám satís terrís nivis átque díræ
Grándinís misít Pater, ét rubénte
.Déxterá sacrás jaculátus árces,
Térruit úrbem:

Terruit gentes, grave ne rediret
Sæculum Pyrrhæ, nova monstra questæ;
Omne quum Proteus pecus egit altos
Visere montes;

Piscium et summâ genus hæsit ulmo,
Nota quæ sedes fuerat columbis;
Et superjecto pavidæ natârunt
Æquore damæ.

Vidimus flavum Tiberim, retortis
Littore Etrusco violenter undis,

Ire dejectum monumenta regis,

Templaque Vestæ :

Iliæ dum se nimiùm querenti

Jactat ultorem, vagus et sinistrâ

Labitur ripâ, Jove non probante, uxorius amnis.

Audiet cives acuisse ferrum

Quo graves Persæ meliùs perirent;
Audiet pugnas, vitio parentûm
Rara, juventus.

Quem vocet divům populus ruentis
Imperî rebus? prece quâ fatigent
Virgines sanctæ minùs audientem
Carmina Vestam?

Cui dabit partes scelus expiandi
Jupiter? tandem venias, precamur,
Nube candentes humeros amictus,
Augur Apollo.

Sive tu mavis, Erycina ridens,
Quam Jocus circumvolat, et Cupido.
Sive neglectum genus et nepotes
Respicis, auctor,

Heu! nimis longo satiate ludo,
Quem juvat clamor, galeæque leves,
Acer et Mauri peditis cruentum
Vultus in hostem :

Sive mutatâ juvenem figurâ,

Ales, in terris imitaris, almæ

Filius Maiæ, patiens vocari
Cæsaris ultor:

Serus in cœlum redeas, diuque
Lætus intersis populo Quirini;
Neve te nostris vitiis iniquum
Ocior aura

Tollat. Hic magnos potiùs triumphos,
Hic ames dic Pater atque Princeps:
Neu sinas Medos equitare inultos,
Te duce, Cæsar.

II.

AD NAVEM QUA VIRGILIUS ATHENAS PROFICISCENS VEHEBATUR.

Síc te díva poténs Cypri,

Síc fratrés Helenaé, lúcida sídera,
Véntorúmque regát pater,

Óbstrictís aliís, praéter Iápyga,

Navis, quæ tibi creditum
Debes Virgilium finibus Atticis,
Reddas incolumem, precor,

Et serves animæ dimidium meæ.
Illi robur et æs triplex

Circa pectus erat, qui fragilem truci
Commisit pelago ratem

Primus, nec timuit præcipitem Africum
Decertantem Aquilonibus,

Nec tristes Hyadas, nec rabiem Noti,
Quo non arbiter Hadria

Major, tollere seu ponere vult freta.
Quem mortis timuit gradum,

Qui siccis oculis monstra natantia,
Qui vidit mare turgidum, et
Infamés scopulos Acroceraunia?
Néquidquam Deus abscidit

Prudens Oceano dissociabili

Terras, si tamen impia

Non tangenda rates transiliunt vada.
Audax omnia perpeti

Gens humana ruit per vetitum; nefas!
Audax Iapeti genus

Ignem fraude malâ gentibus intulit.
Post ignem æthereâ domo

Subductum, macies et nova febrium
Terris incubuit cohors;

Semotique priùs tarda necessitas
Leti corripuit gradum.

Expertus vacuum Dedalus aëra
Pennis non homini datis.

Perrupit Acheronta Herculeus labor.
Nil mortalibus arduum est:

Cœlum ipsum petimus stultitia; neque
Per nostrum patimur scelus

Iracunda Jovem ponere fulmina.

III.

IN DIANAM ET APOLLINEM.

Díanám teneraé dícite vírgines:
Íntonsúm, puerí, dícite Cynthium:

173