CURSUS COMPLETUS

SIVE

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUN

QUI

AB ÆVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA

FLORUERUNT;

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUÆ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA

ECCLESIÆ SÆCULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,

PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA;
DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTICUS CONT.NENTER ILLUSTRATA;
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SÆCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS

DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI

SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULIS INTRA IPSCM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREN

DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM

ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUIS
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO
SCRIPTURÆ SACRÆ, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
FT IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM

SCRIPTURÆ TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTÆ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM REÇUSURUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CIIRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BJBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES ÆTATES),
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATCRUM.

SERIES SECUNDA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATIN

A GREGORIO MAGNO AD INNOCENTIÙM III.
ACCURANTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTHECÆ CLERI UNIVERSE,

SIVE

CURSOUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICB RAMOS EDITORE.

PATROLOGIA BINA EDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GRÆCO-LATINA.

VENEUNT MILLE FRANCIS DUCENTA VOLUMINA EDITIONIS LATINÆ ; OCTINGENTIS ET VILLE TRECENTA GRÆCO-LATINÆ. MERE LATINA UNIVERSOS AUCTORES TUM OCCIDENTALES, TUM

ORIENTALES EQUIDEM AMPLECTITUR; HI AUTEM, IN EA, SOLA VERSIONE LATINA DONANTUR.

PATROLOGIÆ TOMUS CXVII.

HAYMONIS TOMUS SECUNDUS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM, IN VIA DICTA D'AMBOISE, PROPE PORTAM LUTETIÆ PARISIORUM VULGO D'ENFER NOMINATAM,

SEU PETIT-MONTROUGE,

1852

HAYMONIS

HALBERSTATENSIS EPISCOPI

OPERA OMNIA

EX VARIIS EDITIONIBUS INEUNTE SÆCULO SEXTO DECIMO COLONIA DATIS

AD PRELUM REVOCATA ET DILIGENTISSIME EMENDATA.

PRÆMITTUNTUR

EBBONIS RHEMENSIS, HARTMANNI MONACHI S. GALLI, ERMANRICI AUGIENSIS MONACHI,
ERCHAMBERTI FRISINGENSIS EPISCOPI, NITHARDI S. RICHARII ABBATIS,

AMULONIS EPISCOPI LUGDUNENSIS,

SCRIPTA QUÆ SUPERSUNT.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTHECÆ CLERI UNIVERSE,

SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE.'

TOMUS SECUNDUS.

VENEUNT 3 VOLUMINA 21 FRANCIS GALLICIS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
IN VIA DICTA D'AMBOISE. PROPE PORTAM LUTETIÆ PARISIORUM VULGO D'ENFER NOMINATAM,

SEU PETIT-MONTROUGE.

1852

Nonnullorum instar medii ævi auctorum, noster Haymo, citans Scripturas, versus leviter immutalos, imo aliquoties obtruncates in medium frequenter adducit. Res ita evenit, sive, memoriter et Bibliis procul ab oculis, sæpius scripserit; sive ex Hebræo vel Græco textu libros sacros interpretatus fuerit; sive tandem versus suos hauserit ex veleri versione nobis incognita. Quidquid sit, de more nostro, scripta Haymonis, sicut cæterorum, integra reverenter servavimus, quotiescunque sensus manifeste erroneus non nobis apparuit. Porro Monitum istud plane sufficiet ne conturbetur allentus et intelligens lector, quando aliquid discriminis in nostra editione cum Vulgata percipiet. Præcedenti volumini necnon et præsenti sequentique valeat hæc monitio.

HALBERSTATENSIS EPISCOPI

OPERUM PRIMÆ PARTIS CONTINUATIO.

ENARRATIO
IN DUODECIM PROPHETAS MINORÉS,

AD CANDIDUM LECTOREM. Sunt inter prophetas postremos, duodecim vnlgo A dam verborum congeries, leclurienti sese primiim minores prophelæ appellati, non tam argumento et offert, ita in eruendo sensu immensus labor et in er. vaticinii decursu quam elocutionis modulo el senlen rorem proclivis et lubricris , identidem enarratori liarum compage a majoribus differentes. Nain quæ impendet, ul personarum verba subindë mulantur, majores, concitatiore divini numinis (lil ita dicam) ut historiæ ordo confunditur, 11t minæ temperantur postro stimulati, longo verborum ambitu, variis uni consolationibus, ut sedationibus mitescuni iræ , ut gmatum liguris, et personarum crebris mutationibus medicamentis verbera deliniuntur; ita sententiarum, effuderunt, hæc quoque minores, quibus gratiæ pla quæ ad prophetæ scopum pertinent, diflicilis est ei cidior instinclus adfuisse credilur, angustioribus pe plena discriminis consarcinatio. Quare factum est , riodis et per breviores obscuritatum anfractus:com ut pauci in enarrandis prophetis oleum et opera plexi sunt. Porro prophetiam non humana mens impenderint, nonnulli eliam KVITTOLS Zeppi (quod suapte natura per humanam sapientiam depromit, dicitur) in illorum explanationem pervolarint. Apuci sed Spiritus sanctus (ut Sedulius ait) per gratiam Græcos Apollinarium Laodicenum commentariolos loquentis dictat. Est enim (si Suidam audiamus) pro in prophetas reliquisse testatur B. Hieronymus, vephetis peculiare, το την γλώτταν παρέχειν υπουργών rum ejuscemodi, ut sensus magis langant quod exτη του Πνεύματος χάριτι. Quo fit ut prophetas enar plicent. Cuderunt quoque libros in prophetas Origerare nemo possit, nisi divino quodam alatu excile. nes et Didymus, sed iales lil B. Hieronymi palalo tur : perinde ac nemo prophetiam eloquitur, nisi non salisfaciant. Post Hieronymum apud Latinos Spiritus sancti inflammalione calescat. Apud Plalo plerique hanc provinciam susceperunt, cæterum non nem Socrates disserit tydouglaouæ agitari non solum B æquali, neque eruditione et judício, neque auspicio poetas, ut egregia carmina conficiant, sed etiam poe et eventu. Inter bos est Haymo episcopus Halberstatarum interpretes, ut reconditos sensus aperiant, tensis; quem si quis cum aliis conferai, admirabitur figuratas locutiones commonstrent, ordinem histo viri sanctitatem , commendabit diligentiam, susciriarum digerant, et naturæ miracula, vitæ cultum, piet eruditionem, deosculabitur pietalem , olfaciet morumque ornamenta, fabularum lenociniis et inte spiritum propheticum, quo imbulos esse oportet proglimentis adumbrata, diligenter ac sedulo exponant. phetarum cafwoous et enarratores. Quod ad historiæ Qui ergo fieri potest, ut interpres sine Dei præcipuo veritatem pertinet , sagaciter vestigavit ; quod ai atllatu sit explicaturus divinum oraculum, quod citra allegoriam, firmissimis Scriptoræ lestimoniis compresentis naminis impulsum propheta effari non po munivit ; quod ad ordinem perturbatum , clarissima iuit? Isaias lestatur visiones, esse verba libri signati: serie illustravit ; quod ait rerum gestarum involucra, quem si quis dederit scienti litteras, dixeritque: Lege, miro quodam artilicio evolvit ; quod postremo ad respondebit : Non possum. Signatus est enim sin de verborum tricas et sententia rum nodos, docle simul derit nescienti litteras, et dixerit : Lege, responde et feliciter enodavit, Secrevit comminationes a conbit : Nescio lilleras. Joannes se vidisse librum ait solationibus, consolationes dispescuit a revocationiscriptum, inlus et foris signatum sigillis septem quem bus, discriminavit ea quæ duabus tribubus (hoc est, nemo aperire, cujus signacula nemo solvere potuit. populo Judaico) impendebant, ab illis quæ deeem Osee voluminis sui obscuritatem agnoscens, scripsit: tribus,sive plebs Israelitica, exspectabant. Interstinxit Quis sapiens et intelliget ista, intelligens et cogno luculenter quæ ad corpus Christi verum referuntur, scet ea ? Cui suceinit Jeremias, dicens : Quis est vir incarnationem scilicet, nativitatem , fugam in Ægysapiens qui intelligat hoc, el ad quem verbum oris C plum, prædicationem, passionem, ascensionem, etc., Domini fiat, ui annuntiet istud? Quod si prophetize ab iis quæ de corpore Christi mystico predicta sunt, librum signalum nemo solvit, nisi leo de tribu Juda, de Ecclesia, de vocatione gentium, de insultu hæreradix David , si prophetia Scripture propria inter ticorum, de extremi judicii severitate, de beatorum pretatione (ul B. Peiri verbum est) non fit, si volun- præmio, de damnatorum æterno supplicio. Quem: lale humana nunquam allata est prophetia, sed Spi quem igitur non pudebit pigebitve isthæc ex minoririlu sancto inspirati locuti sunt sancti Dei homines, bus prophetis perdiscere, is hunc librum parvo nuquis non videt quemadmodum imprimis arduum, sic mismate coemat: el sordida pecuniola aucupetur (lit quoque periculosum esse , in prophetas elucubrare ille ait) σοφίας κτήμα τιμιώτατον. Vale. cominentaria ? Nempe in quibus, ut inconcinna quz

a Recudimus juxta editionem Coloniensem anni torpio, cive et bibliopola Coloniensi, pridie Nonas 1529. Ad calcem libri legitur : « Coloniæ, apud Eu Augustas anni 1529, Adolphio Rincho, Arnoldo Secharium Cervicornum, procurante M. Godefrido Hit genio coss. )

PATROL. CXVII.