36 37 natura sine initio Deus Pater genuit, et per eum omnes creaturas visibiles et invisibiles ex nihilo fecit. Hunc igitur sibi tam unicum quam dilectis simum, et in omnibus omnino æqualem, non passus est ramanere solummodo suum, sed eumdem ipsum voluit in rei veritate esse beatæ Mariæ unicum, et dilectissimum, et naturalem filium, nec ita ut duo essent, unus videlicet Filius Dei, alius filius Mariæ, sed idem ipse qui Filius Dei, in una persona esset filius Mariæ, et qui filius Mariæ, unus et idem esset in una persona Filius Dei. Quis hæc audiens non obstupescat et quod Deus tale quid velle potuerit, non ultra omne quod dici potest admirabile ducat? Puella de propagine Adam nata, de peccatrice proB genie orta, subito versa vice maledictionis Evæ benedicta prædicatur super omnes mulieres, et concipit, et parturit, et parit hominem Deum, omnes prævaricationes ab Adæ filiis propulsaturum, eosque in cœlesti 2 regno suo sibi cohæredes constituturum. CAPUT IV. De amore Virginis ad filium. hominis et momentaneæ potestatis, qualis apparatus A substantialem, coæternum, coomnipotentem, ex sua omnis boni putamus fiebat pro adventu cœlestis Regis et æterni in corde sacratissimæ Virginis, quæ illum non solum erat in semet transitive hospitatura, sed etiam ex substantia sua factum hominem paritura? Siquidem ubi venit plenitudo temporis (Gal. IV, 4), quod suo adventui ipse Deus ante tempora prædestinavit, misit angelum Gabrielem, unum de primis principibus regni sui, nuntiare tibi, o beatissima feminarum, instare salutem generis humani, et se eamdem salutem operaturum, et ex te castissima, per Spiritus sancti operationem, verum hominem nasciturum. Audis, domina, quæ feruntur, et ad rem omni sæculo inauditam paves et miraris. Nulla tamen incredulitate moveris; verum indubitanter tenes apud te omnimodis impossibile fore non fieri quod angelus dixit futurum esse. Credidit ergo et certissime intellexit Deum tam bonum, tam pium, tam omnis misericordiæ visceribus plenum ut ad terras de cœlesti sede descendere, et homo factus, per indebitam sibi mortem, genus humanum a perpetua vellet morte qua tenebatur eripere. Respondens ergo nuntio ait: Ecce ancilla Domini, fiat mihi se cundum verbum tuum (Luc. 1, 38). O fides Deo accepta! O humilitas grata! O obedientia omni sacrificio jucundius Deo oblata! Quid ergo quod venientis Dei oculos offenderet in illa poterat residere, in qua tantarum virtutum insignia veniens invenit redolere? Certe sola fide Abraham fertur Deo placuisse; et hoc solum quia Deo credidit ad justitiam illi reputatum fuisse (Gal. ш, 6). Super humiles autem et quietos, ac verba sua trementes Isai. LXVI, 2). Spiritum suum requiescere, et obedientiam se præ sacrificiis "malle asserit Deus (I Reg. xv, 22). Cum igitur in his quæ tantopere Deo placent sancta virgo Maria tam excellenter illi placuit, ut nequaquam crediderim ipsam ulla " ratione excellentius placere potuisse, nimirum tenemus fide, ab omni, si quid adhuc in illa originalis sive actualis peccati supererat, ita mundatum cor llius ut vere super eam Spiritus Dei, scilicet super humilem et quietam et trementem verba sua totus requiesceret, ipsam voluntati Dominicæ castissimo ac simplici corde obedientem omni holocausto suavius acceptaret, virtuteque Altissimi obumbratam, Filium Dei ex illa incorporaret. Hic se suberigat intentio mentis humanæ, et, pro posse, paucis inten- D dat quanti penderit omnipotens Deus merita hujus beatissimæ Virginis. Intendat, inquam, et contempletur, videat et admiretur unum Filium sibi con 40 41 Quam mirabilis itaque et ineffabilis amoris affectus 4 considerari queat inter hunc talem tantæ matris filium, et hanc talem tanti filii matrem, perpendant hi saltem quoquo modo qui unico dilectionis fervore sese altrinsecus amant, mater scilicet filium et filius matrem Perpendat, inquam, aliqua bona mater " quo affectu teneatur erga unicum et bonum filium, et bonus filius simili modo perpendat qua pietate C moveatur erga bonam ac dulcissimam suam matrem, et aliquatenus tentent 45, si quomodo in se conjectare valeant, amorem hujus bonæ matris erga vere bonum et unicum filium suum, et istius boni filii erga vere bonam et dulcissimam matrem suam. Et quidem omnes homines ex conjunctione duarum personarum, hoc est, maris et feminæ procreantur, et amorem suum utrique personæ, id est patri et matri naturaliter debent qui sic generantur, ipsisque nihilominus suum parentes ambo, qui eos genuerunt. Cum autem amorem, quem pater et mater singuli debent filio suo, debet hæc felicissima matrum sola filio suo, amorem etiam, quem debet, quilibet filius simul suo patri et matri, ille filius vere Virginis debet suæ soli matri. Nam sicut alii filii nascuntur ex patre et matre, ita filius ejus natus est ex ca sola matre. Excedit itaque omnes amores parentum in filios, aut filiorum in parentes amor istius matris in filium suum et istius filii VARIE LECTIONES 47 46 37% Ve 39 Crederet quis 35 Suo adventu mss. suo adventui. Principibus suis scilicet regni mss. principibus regni. rum Deum et hominem mss. verum hominem. 38 Pro sacificiis mss. præ sacrificiis. illam aliqua mss. crediderim ipsam ulla. Ut nec super mss. ut vere super. "Sua ortus mss. sua totus. "Et parit hominem Deum omnes prævaricationes propulsaturum, eosque qui sibi obtemperarent in cœlesti mss ac parit Deum omnes prævaricationes ab Adæ filiis propulsurum, eosque in cœlesti. Mirabilis natura et ineffabilis affectus amoris mss. mirabilis itaque et ineffabilis amoris affectus. "Aliqua bona mater ms. S. aliqua mater. "Tentet ms. tentent. " Ipsumque nihilominus amorem suum parentes mss. ipsisque nihilominus suum parentes. 47 Cum autem mss. eum autem. 46 48 50 in matrem suam. Et hæc quidem ita se habent, A menda succiditur. Et revera dignum fuit ut, eo in juxta rationem filiationis quæ facta probatur extra legem humanæ procreationis. Alio quoque modo si placet, amorem hujus filii et hujus matris perserutemur, et, quantum inde nobis concessum fuerit, prout possumus, speculemur. Certe quæ generat virgo est temporaliter nata ; qui generatus Deus est per quem omnia tempora sunt, et ipsamet virgo creata. Ostendit ergo ipse primus amorem, quem habebat erga Virginem, et amorem, quo nullum putamus esse majorem ; matrem suam fecit illam, et virginitatem illi non ademit. Et quidem hæc duo ipsa jucundius amabat, scilicet virginitatem et fecunditatem; virginitatem, quia hanc placere Deo per omnia intelligebat; fecunditatem, quia sine hac maledictum legis, quas adhuc carnaliter custodiebatur, incurrere metuebat. Vicit tamen amor in ea servande virginitatis, et exclusit ab ea timorem incurrendæ maledictionis. Virgo itaque teñera et delicata, regali stirpe progenita, et speciosissima totam intentionem suam, totum amorem suum, totum studium suum ad hoc intendit ut corpus et animam suam Deo virginitate " perpetua consecraret. Sciebat enim quod quanto sanctius eam conservaret tanto sublimius ei qui omnium castissimus, imo qui ipsa castitas est, appropinquaret. Ampleolendo igitur quod acceptabilius esse cognovit Domino legis, speravit et credidit se plene evasuram maledictum datæ legis, reputans secum illum tantæ bonitatis et tantæ sapientæ ut, dum se nullatenus, juxta eonscientiam suam, melius scire aut posse faccre quam faciebat adverteret, certum consilium ", ne quid peccati in istis subiret, inveniret; nec decepta est. Quis enim speravit in Domino, et derelictus est ab eo? (Eccli. ix, 12.) Denique ubi tam sanctam intentionem ejus, tam castum propositum ejus, tam firmam fidem; constantem spem, et indeficientem vidit charitatem ejus, eb misericordiæ suæ intuitu egit circa illam, ut nec sanctitas intentionis ejus frustraretur, nec castitas propositi cjus violaretur, ne aut firmitas 55 fidei infirmata a spei constantia titubaret, aut charitatis in ea plenitudo deficeret. Dedit ergo illi ut et virgo, quod magis oplabat, permaneret, et, ut nemo illam a maledicto legis libertinam dubitaret, fecunda fieret. Et unde fecunda? Fecunda Spiritu sancto, qui omnia fectudat, omnia vivificat, omnia nutrit; fecunda, inquam, illo, sine quo omnis fecunditas in sterilitatem vertitur, et igni consu 53 54 61 Virginem "superveniente, illa fecundaretur, quæ paritura erat Deum per quem totus mundus salvaretur. Quid ergo hic dicemus? Estne, putatis, ulla mens hominis, quæ modum hujus dilectionis, quam Deus ad hanc Virginem habuit, queat penetrare, quando et illi, quod charius amabat, sic integre servavit ", ac eam tam digne et caste fecundatam, sui ipsius matrem fecit. Potestne, quæso, ullus hominum aut angelorum istius amoris immensitati, aut "dignitati honoris illius quidquam vel cogitatu percipere comparabile? Erigite, obsecro, fratres mei, erigite aciem mentis vestræ ad contemplandum tam miram divinæ dignationis operationem, tam ineffabilem et stupendam omni sæculo hujus mulieris gratiam et exaltationem. Et tu, o beatissima feminarum, in quam fluxit tam copiosa et supereminens gratia omnia gratiarum, quid animi, quæso, gerebas ad eum, qui tibi hæc magna fecit, unde, sicut ipsa dixisti, jam ab omni generatione beata dici meruisti? (Luc. 1, 48.) Vere magnificavit anima tua Dominum ; et spiritus tuus exsultavit in Deo salutari tuo (ibid. 46, 47). O salutare mirabile ! quod non solum, domina, te inestimabili salute sublimavit, sed et totum mundum, peccatorum vulneribus putridum, ex te prodiens mira 1 dispensatione sanavit. Verum, dutn illum, qui sibi hæc miranda fecit, parvulum inter manus suas versari, et ad uberá sua pendere atque ad parvas parvi corporis læsiones parvulorum more vagire conspiceret, quo, precor, affectu piissimus ejus animus movea batur, quové studio ad occurendum cunctis, quæ incommoda illi fore timebat, parabatur castissimum corpus ejus. Deus Fili hujus felicissimæ matris, qui es virtus et vera sapientia summi Patris; oramus te quatenus ipsa misericordia, qua factus es homo pro nobis, insinuare digneris cordibus nostris quo animo, qua cogitatione tenebatur hæc dulcissima tua mater cum te, inquam, talem ac tantillum in brachiis suis exsultans et læta teneret, cum tibi ut infantulo gestienti dulcibus osculis atque frequentibus congauderet, cum te lacrymantent super genus sua quibus poterat modulis consolaretur, cum denique aliis et aliis studiis, ad quæ ipsam materna pietas informabat, tibi pro qualitatum vicissitudinibus sedula blandiretur? Doce, inquam, nos vel paululum mente percipere affectum ipsum quo replebatur cor illlius, ut si eum peccatorum nostroVARIÆ LECTIONĖS. D 62 64 50 63 "Concessum, prout mss. concessum fuerit, prout. "Generat, est mss. generat virgo, est. Ipse prius mss. ipse primus. 51 Putemus esse posse majorem mss. putemus esse majorem. 2 Deo virginitate mss. Deo pro virginitate. Quod acceptabilius Domino esse cognovit, legem superavit, sprevitque maledictum datæ legis, et credidit reputans secum illum cui placere quærebat, tantæ bonitatis et tantae sapientiæ ut ante se vel dé se tutum consilium mss. quod acceptabilius esse cognovit Domino legis, etc. "Ejus misericordiæ mss. ejus, eo misericordiæ. 55 Aut sanitas mss. aut firmitas. 56 Unde forcunda? De illo sine quo... convertitur mss. unde fucunda? Fecunda Spiritu sancto, etc. Eo in Virgine mss. eo in Virginem. Servabat ut mss. servavit, ac. 5 Amoris immensitatem penetrare vel mss. amoris immensitati aut. Contemblandum tam ineffabilem mss. contemplandum tam miram divine dignationis operationem tam ineffabilem. Prodiens mirabili mss. prodiens mira. "Et ad verba mss. et ad ubera. 6 Ad parvi ac teneri mss. ad parvas parvi. Intentione ferebatur mss. cogitatione ferebatur." Tibi infantulo dulcibus mss. tibi ut infantulo gestienti dulcibus. 61 58 67 69 studio posse cogitare de illa, magnum promerendæ 81 76 82 rum squaloribus obruti, quantus fuerit plene non A Itaque cui saltem ita concessum fuerit sæpe dulci meremur contingere, saltem pauca de illo intelligendo mereamur "in nostris ærumnis aliquatenus respirare; nec putetur ab aliquo contemnendum vel parum quid sentire quemlibet in se de affectu istius matris in filium suum. Nullo siquidem modo crediderim quod is qui ad eum intelligendum provehi meruerit ab amoris ipsius dulcedine extraneus usquequaque existere possit. Qui autem in delectionis suavitatem transit, nullo pacto diffidendum quin et in retributionis ejus participium transiturus sit. Quam vero retributionem sui amoris sit adepta tota Christianitas novit, quæ illam super omnes cœlos exaltatam et angelicis choris prælatam certissime credit. Eia, fratres, quantum possumus, enitamur aliquo modo affectum istius tam bonæ matris agnoscere, et in nobis saltem rei magnitudini succumbendo degustare, quo ipsius meritis adjuti 68, et dilectionis ejus suavitate recreari et aliqua futuræ consolationis mereamur remuneratione sublimari. Quicunque igitur aliquem sincero et dulci dilectionis affectu diligit eique omnia commoda et jucunda ei succedere cupit illius incommodis, si quæ acciderint, moestus ingemit, volvat et revolvat hunc suum affectum apud se, et cogitet quid sibi esset, si adhuc numero, quem fingere libet, multiplicatus in se idem affectus major existeret ". Quod cum fecerit, et hunc suum amorem, quantumcunque in intellectu suo magnificatum, amori istius piissimæ domina matris in Deum Filium suum aliquatenus comparari posse putaverit, nescio utrum audiendus in hac sua æstimatione sit. Nec mirum, ipse enim Spiritus Dei, ipse amor omnipotentis Patris et Filii, ipse per quem et in quo amatur omne quod bene amatur, ipse, inquam, corporaliter, ut ita dixerim, venit in eam, singularique gratia præ omnibus quæ creata sunt, sive in cœlo sive in terra, requievit in ea, et reginam ac imperatricem coeli, et terræ et omnium quæ in eis sunt fecit eam et alicui, bono ad tempus affectu debriato 7, in animum cadet se quidquam amoris habere, quod illis amoris queat comparabile æstimari, quem hæc beatissima matrum ad id ipsum habebat a quo se tam ineffabili dignitate sublimatam intelligebat. Superat ergo omnes omnium rerum creatarum amores et dulcedines magnitudo amoris istius Virginis in filium suum, et dulcedinis immensitas qua exsultabat et lique- D meus. Verum hæc verba, ex magnæ pietatis fonte fiebat anima ejus in eumdem Dominum Deum suum. producta, ita paucis ad hoc memorasse sufficiat, VARLE LECTIONES. 70 с 83 De compassione beatæ Mariæ pro filio crucifixo. Tanta dilectione, tanta exsultatione ex præsentia illius et conversatione jucundata", perpendat qui potest, quibus doloribus, quibus gemitibus, quibus suspiriis cruciabatur, quando eum a se crudelium manibus avelli, quando ad condemnandum tradit, quando ad subeundam mortem judicio judicis iniqui tribunali conspiceret sisti. Forte tamen inter hæc ei poterat esse, ut more loquar humano, aliqua spei consolatio de evasione illius, dum sententiam mortis ejus pendere audire sub altercatione præsidis " ipsum liberare quærentis, et Judæorum pessima plebis, ne liberaretur, regnum Cæsaris contra præsidem appellantis. Verum ubi, prolata certa sententia mortis illius, omnis eam spes evadendi desereret cumque crucem, in qua suspendi debebat, humeris ad locum suæ passionis subvehere gemebunda conspiceret, estne, precor, aliquis, qui queat percipere qualitatem pectoris ejus? Adjectus est his doloribus ejus, dolor alius: Petrus et alii discipuli, ab eo de nihilo in apostolatum electi, et jam in tantæ celsitudinem virtutis, ut etiam dæmonibus $5 imperarent, erecti, nec non secretorum illius conscii et familiares in cunctis effecti, instante hora traditionis ejus fugam ineunt et eum pro quo se mortem paulo ante subituros promiserant, obliti tantorum bonorum sponsionisque suæ, solum ipsa considerante relinquunt. Unde ipsum, ad passionem omnibus amicis destitutum tendentem, hac voce sequebatur gemens: Vadis propitiator ad immolandum pro omnibus; non tibi occurrit Petrus qui dixit: Pro te moriar (Matth. xxvi, 35); reliquit te Thomas qui ait: Eamus ut moriamur cum eo omnes (Joan. xi, 16), et nullus ex his, nisi tu solus duceris, qui me castam conservasti, filius meus et Deus 87 "Pauca mereamur mss. pauca de illo intelligendo mereamur. Nec putet mss. nec putetur. "Meritis adjuvari mss. meritis adjuti. "Salutaris mss. suavite. "Adhuc quem mss. adhuc numero quem. "Fingere multiplicatus in se sedem major existe ret mss. fingere libet multiplicatus in se idem affectus major existeret. Ut bene dicam mss. ut ita dixerim. "Tempus debriato mss. tempus affectu debriato. In finem mss. in filium. Fuerit amor ejus et vere major erga mss. fuit amor ejus erga. Secum egentem mss. secum degentem. "Quilcaperêt mss. quis capiet. Cum ergo tanta dilectione tanta exuitatione beata Dei genitrix ex præsentia illins et conversatione foret jocundáta mss. tanta ergo dilectione, tanta exultatione ex præsentia illius et conversatione jocuňdata. Pendere conspiceret audiretque subaltercationes præsidiis mss. pendere audiret sub altercatione præsidiis. "Quærentis: corripiam ergo eum et dimittam; et Judæorum mss. quærentis, et Judæorum. Contra præsidentem mss. contra præsidem. Prolata certa mss. prolata certe. "Humeris usque ad mss. humeris ad. "Discipuli ejus ab mss. discipuli ab. Ut jam dæmonibus mss. ut etiam demonibus. "Vide' ipsum mss. Unde ipsum. "Ad hæc commemorasse mss. ad hoc memorasse. 79 81 88 94 95 ut ea oculus pietatis attendens, dum tantæ matris A batur in conversatione secum adhuc in carne morgemebundus affectibus compatitur, pii amoris illius tali degentis istius filii sui, considerare niterefructu remunerari aliquando mereatur. Sed, cum mur in ipso nostro adnisu " defecimus, et eam ultra ad ipsam ejus passionem ventum fuisse, et ipse omnem humanum intellectum magnam et micruci affixus hinc ipsam matrem suam, hinc discirandam esse advertimus. Si ergo tam magna fuit pulum, quem diligebat, prope astantes intuitus esset, tum, cum ipsum bene sciret paulo post moriturum, ne matrem penitus orbatam relinqueret, ei præsen- quæ vel quanta putatis, fuit nunc, cum ipsum videtem discipulum suo loco in filium subrogavit : ret jam 96 calcatis mortis legibus resurrexisse, non Mulier, inquit, ecce filius tuus (Joan. xix, 26). O solum in æternum victurum, sed et cœlo et terræ commutatio! pro æterno et incommutabili Deo pu- omnique creaturæ perenni jure dominaturum? Nolo rum et corruptibilem hominem, pro naturali et unico hanc immensitatem gaudii ejus penetrare quis lafilio servum accepit in filium. O domina, qui, pre- boret, quoniam, quæ ipsis angelis Dei est admiranda cor, cogitatus in te " sibi succedebant, cum tam et impenetrabilis, non facile crediderim quod cuivis inæstimabilem commutationem ab ipso, quem super homini mortali possit esse penetrabilis. At si aliquis omnia diligebas, tibi fieri audiebas! Vere pertrans- quærit cur evangelista non referant ipsum piissiivit animam tuam gladius doloris, qui tibi amarior mum Dominum a morte resurgentem, huic suæ dulB exstitit omnibus doloribus cujusvis passionis corcissimæ matri", ut ejus dolores mitigaret, primo poreæ quidquid enim crudelitatis inflictum est cor- ac præcipue apparuisse, dicimus quod a quodam poribus martyrum leve fuit, aut potius nihil, com- sapiente de hoc ipso sciscitantes audivimus. Ait paratione ipsius tuæ passionis, quæ nimirum sua ergo tanta esse scitur auctoritas "narrationis evanimmensitate transfixit cuncta penetralia tui beni- gelicæ ut nihil in ea dependens, nihil inane, nihil gnissimi cordis. Et utique, pia domina, non credi- superfluum reperiatur. Itaque si "matri Domini, si derim te potuisse ullo pacto stimulos tanti crucia- dominæ mundi ipse filius ejus ab inferno resurgens tus, quin vitam amitteres, sustinere, nisi ipse spiri- scriberetur, sicut alii cuilibet, apparuisse, eamque tus vitæ, spiritus totius consolationis, spiritus scilicet de sua resurrectione docuisse, quis non tale scripdulcissimi tui filii, pro quo moriente tantopere tor- tum superfluum duceret ? reginam videlicet cœli et quebaris", te confortaret, te consolaretur, te intus terræ, omnisque creaturæ, coæquaret illi, vel illi, doceret non esse mortem eum absumentem, sed ma- quibus apparuit, viro aut mulieri. Spiritus ejus gis triumphum omnia ei subjicientem, quod in ipso in illa plene et perfecte quiescebat, qui sibi et esse fieri coram moribunda " videbas. mortuus est ta- illius et facta ejus omnia luce clarius revelabat; et men, et ab oculis tuis te inspectante sepulcro reclu- evangelistæ scriberent tunc vel tunc illi talem ac C sus. Cætera silentio premo, penitus ignorans ubi talem semet exhibuisse. His ita paucis alivel unde aliquid dicendum assumam ex quo luctus cujus forsitam inquisitioni, prout accepimus, retui modum, o pudicissima virgo, considerandum sponsis, adhuc aliquid gaudii hujus beatissimæ Viralicui proponere queam. Siquidem cum illum, ginis matris speculando præ oculis constituamus, quem te virginem concepisse, virginem peperisse' non ea spe ut modum illius nos in hac mortalitate et post partum virginem noveras permansisse, nec- viventes perfecte intellecturos fore opinemur, sed non per quem te intelligebas ab omni generatione ut inde aliquantulum degustando qua possumus illud beatam dici meruisse, videres iniquorum sævitia devotione veneremur. Sic enim inspectum et degustam crudeli nece peremptum, tam subito tuis as- tatum magnum in ejus amorem anhelantibus solet pectibus abstractum, et sepulcri antro reclusum generare profectum 103. Eia, si gaudium habuit ipso quid ego nescio quis haberem, ubi vel unde accipe- filio suo secum in carne degente, si gaudium rem quod in considerationem tui status animi quem habuit eodem suo filio calcata morte ab inferis gerebas eo tempore cuilibet panderem ; sed acerbi- resurgente, num minori gaudio exsultavit ipso tas mororis post resurrectionem ejusdem filii tui in suo filio in ea carne, quam de se assumptam nolætitiam versa est. Et in quam qualemve lætitiam verat, coram oculis suis cœlos penetrante 104? quis intendamus, fratres mei. D hoc dixerit, imo quis gaudium ejus omnibus, quæ illud præcesserunt, gaudiis non crediderit eminere? Bonæ matres solent magnifice in hoc mundo exhilarari, cum vident filios suos terrenis honoVARIE LECTIONES. 92 CAPUT VI. De gaudio resurrectionis. Supra, dum gaudii ejus exsultationem, qua reple 200 101 102 "Præsentem discipulorum mss. præsentem discipulum. "Quæ precor in te ms. qui, precor, cogitatus in te. "Moriente conquerebaris tantopere torquebaris mss. moriente tantopere torquebaris. "Coram moribundo mss. coram moribunda. "Virgo alicui mss. virgo, considerandum alicui. "Videbas mss. videres. "Degentibus istius mss. degentis istius. "Nostri animi nisu mss. nostræ annisu. "Ipsum jam mss. ipsum videret jam. "Sue dulcissimæ dilectissimæque matri mss. dulcissimæ suæ matri. "Audivimus sic: lanta est suscitata auctoritas mss. audivimus. Ait ergo, tanta esse scitur auctoritas. "Ita quod si mss. itaque si Coæquare illis quibus mss. coæquaret illi vel illi quibus. Talem semet mss. talem ac talem semet. minori... penetrare... mss. num minori... 100 103 His ita mss. his itaque. Profectum mss. proficuum. Non penetrante ? 101 103 108 ribus sublimari : et ista mater, procul dubio bona, A jucundabatur tota illius substantia. Nihil enim utinon ineffabili gaudio lætaretur, quando Filium suum unigenitum omnes coelos dominandi jure penetrare, ac in Dei Patris omnipotentis vidit concessum ascendendo pertingere? Imo quid huic gaudio unquam fuit auditum simile 10? quid in medium prolatum, saltem per illud aliquo modo possit meus humana in istud aciem suam dirigere? Sed et hæc gaudiorum suorum magnitudo nonnihil incrementi accepit, cum, adveniente super discipulos Spiritu sancto, mox ad prædicationem illorum fidem filii sui tanta,sicut scitis,hominum 10 multitudo suscepit.Nec mirum alicui videatur quod dico gaudium ejus in credentium conversione crevisse 107. Ibi enim excepto gaudio quod de salute generis humani in istorum conversione concipiebat, filium suum non fuisse B gratis mortuum, cum tam efficaciter operari videbat fidem mortis ejns etiam in eis qui auctores ejus exstiterant. Gaudium itaque ei erat in cœlo, gaudium in terra, gaudium insuper in omni creatura. Gaudium in cœlo, quia fructus ventris sui jam victor mortis et orbis in cœlo regnabat, suaque victoria Deum Patrem omnipotentem glorificabat, et cuncta cœlestis curiæ agmina inestimabili magnificentia lætificabat; gaudium in terra, quoniam eos, pro quorum salute matrem Dei se factam sciebat, abjecto jugo diaboli, a quo captivi tenebantur, liberos 110 in ipsam salutem currere conspiciebat ; in omni quoque creatura gaudium habuit, eo quod illam a pristina opressione erui, atque in illum ad quem facta fuerat statum redire vidit. Postquam enim homo Deum contempsit, et ejus mandatis tumidus contraire non timuit, in nulla creatura, quam Deus ad subsidium ejus instituit, justo judicio aliquid juris amplius habere debuit. Cum igitur et in contumacia sua contra Deum omnium rerum Dominum perstitit, et tamen usum rerum in subsidium suum retorquere non destitit, Domino Deo injustitiam, et Dei creaturæ violentiam intulit et oppressionem. At nunc, cum jam reconciliatus homo per mortem filii hujus beatissimæ matris redit in gratiam Dei, redit etiam in jura libertatis, et quam facta fuit creatura Dei, famulandi "scilicet ei pro quo se institutam esse cognovit. lius post Deum memoria matris dei, nihil salutarius mediatione pii amoris quo fervebat in memoria et contemplatione filii sui, nihil jucundius sapore prætractari beati gaudii ejus, quo multipliciter pascebatur in eodem et per eumdem filium suum, sæpe quippe vidimus et audivimus plurimos hominum in suis periculis recordari nominis istius bonæ Mariæ, et omnis periculi malum illico evasisse. Velociorque est nonnunquam salus 115 memorato nomine ejus quam invocato nomine Domini Jesu unici filii ejus. Ei id quidem non ideo fit quod ipsa major aut potentior eo sit, nec enim ipse magnus aut potens est per eam, sed illa per ipsum. Quare ergo promptior salus in recordatione ejus quam filii sui sæpe percipitur? Dicam quid sentio, filius ejus Dominus est et judex omnium, discernens merita singulorum, dum igitur ipse a quovis suo nomine invocatus non statim exaudit, profecto id justo judicio facit 11. Invocato autem nomine matris suæ, et si merita invocantis non merentur, merita tamen matris intercedunt ut exaudiatur. Hoc denique usus humanus quotidie probat, cum quis, proposito amici sui nomine, efficaciter ab illo aliquid impetrat quod simpliciter sua prece nequaquam impetrare valebat. Itaque si tam utilis est in subveniendo 110 memoria nominis matris Dei, non mirum si magnæ salutis afferet fructum frequens meditatio sancti amoris ejus, si plenam jucunditatem dabit dulci studio cogitata et recogitata immensitas gaudii ejus. C 109 Hæc, sacratissima domina, vidisti, hæc intellexisti, hæc per te tali modo impleta esse magnifice gavisa es. Ista, fratres, dicimus dulce habentes, et vos dulce habere cupientes sæpe revolvere atque recolere in memoria amorem et gaudium hujus dominæ, quibus jugi exundantia in Deum et de Deo 111 118 D CAPUT VII. De gaudio beatæ Mariæ in filii ascensione. Quapropter adhuc in speculationem gaudii ejus verba vertamus, et mentes nostras ipsius dulcedine aliquantisper enutriamus. Perpendamus itaque, cum tanta 19 gaudii magnitudo impleverit intima piissimæ Dominæ hujus, ex his quæ jam paululum intuendo, ut potuimus, prælibavimus, utrum ei super illa adhuc aliquid gaudii adjicere potuerit, id quod revelante Spiritu sancto, remota omni ambiguitate, sciebat se decurso vitæ labentis 120 spatio in beatitudinem regni coelestis ascensuram, filium suum omnipotenti Deo Patri in sua deitate coequalem, sicut est, indeficienti contemplatione visuram, seque post eum omni creaturæ cœlestium, terrestrium et infernorum perenni jure dominaturam. At immensitatem gaudii hujus quis considerabit, qui non in ipsa consideratione penitus ab ea opprimatur ? Et 11 VARIE LECTIONES. 106 Fuit simile mss. fuit auditum simile. 106 Tanta hominum mss. tanta, sicut scitis, hominum. 107 Incrementum sumpsisse mss.crevisse. 10 Fidem amoris ejus in eis qui amatores mss. fidem mortis ejus etiam in eis qui auctores. " Ventris ejus benedictus jam erat victor mortis et orbis in cœlo regnabat, et cuncta mss. ventris sui jam victor et orbis, etc. 110 Quoniam eorum... liberam mss. quoniam eos... liberos. Mortem filiæ mss. mortem filii. 1 Gratiam Dei famulandi mss.gratiam Dei: redit etiam in jus libertatis, ad quam facta fuit creatura Dei famulandi. Sæpe volvere in mss.sæpe revolvere atque recolere in. 114 Recordari horum et mss.recordari nominis istius bonæ Mariæ et. 116 Propitior salus mss. promptior salus. Id juste facit mss. id justo judicio facit. 17 Dominico nomine ab mss. amici nomine efficaciter ab. Utilis aliquando mss.utilis est in subveniendo. 119 Cum tanti mss.cum tanta 120 Habentis vitæ mss. vitæ labentis. Ad immensitatem mss at immensitatem. 116 118 |