Obrazy na stronie
PDF
ePub

dirigatis ; et ei quem divina pietas vobis præesse A las : Dei, et suam, quantum valet, si quid valet, benedictionem.

148

Legi in litterais vestris dilectissimum et dulcissimum affectum vestrum erga dilectum dilecterem vestrum quas sæpe legi et sæpe interiora 146 cordis mei, vestræ dilectionis consideratione, pie commoperverunt, et faciem meam lacrymis fluentibus 147 fuderunt. Ad quod cum unius vestrum sola sufficeret dilectio, tanto plenius tamen et vehementius hoc fecerunt, quanto in vestris dictis similem animum et affectum aliorum cogitabam, qui litteras non miserunt. Sic enim Dilecto vestra conglutinata est animæ meæ, ut eam intente cogitare nequeat sine quadam magna sui vulneratione, de dilectorum filiorum suorum violenta ablatione et separatione. Quod autem vos mecum desiderare semper esse, certe et ego desidero. Sed quoniam aliter disponit Deus quam desideremus, nec video opportunum esse animabus vestris, quas sicut meam, teste vestra conscientia, diligo, ut mecum possitis conversari : precor, moneo, consulo, quatenus mecum supernam dispositionem patienter toleretis, et vestram tristitiam tolerando mitigantes, meam quoque mitigetis: vestra namque tristitia mea est, et vestra consolatio mea est. Quod non solum vobis dico, filii dulcissimi 149, sed et omnibus qui eamdem molestiam vobiscum ferunt pro absentia dilectoris sui dilectissimi. Scio quia si speraretis vos adhuc in hac vita aliquanto tempore mecum conversaturos, magnæ consolationis vobis esset. Quanto debemus, ergo majorem consolationem habere

voluit, humilem in omnibus obedientiam exhibeatis, memores illius præcepti, quo nos idem Apostolus admonet, dicens: Obedite præpositis vestris et subjicite vos 1 eis (Hebr. xm, 17). Tibi autem, charissime frater Willelme, et omni sanctæ religionis observantia animo meo probate, quem Dci gratia tam sancto monachorum gregi rectorem post me fieri constituit, hanc facio suggestionem, ut ita de animabus fratrum sub tuo regimine consistentium sollicitus existas, quatenus callidi hostis insidiæ nulla eis arte, protegente Deo, nocere valeant; sed sollicitudinis tuæ custodia vallata boni pastoris tutamina se invenisse gaudeant. Sicque te in omnibus quæ agis, moderatum exhibere festines, ut neque justitiam gratia, neque gratiam justitia qualibet unquam B significatis privata subreptione excludat. Sed ita altero semper alterum conjungas, ut in utroque monasterii ordo 372 inviolata rectitudine servari valeat. Nunquam ab animo tuo excidat quod Dominus negligenti pa. stori per Salomonem dicit: Fili mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam ; illaqueatus es verbis oris tui,et captus propriis sermonibus tuis (Prov. vi, 1). Plura me loqui delectaret, si aut epistolaris brevitas permitteret, aut tua Sanctitas melius facere quam ego dicere nesciret. Omnes tamen vos hac postrema supplicatione convenio, ut expertum semper dulcedinis vestræ amorem erga me tepescere non sinatis, quoniam ergo, etsi corporali præsentia vobiscum esse nequeo, cordis tamen amore vobiscum manere nunquam desisto. Memores etiam estote qua ratione semper Ecclesiæ Beccensi amicos acquirere consuevi, et hoc exemplo amicos vobis undecunque acquirere festinate, hospitalitatis bonum sectando, benignitatem omnibus impendendo, et, ubi facultas operis defuerit, affabilis sermonis gratiam porrigendo. Nec unquam satis vos habere amicos credatis, sed sive divites, sive pauperes, omnes vobis in amore fraternitatis conglutinate, quatenus hoc et ad vestræ Ecclesiæ utilitatem proficere, et ad eorum quos diligitis salutem valeat pertingere. De benedictione tua, frater Willelme, comiti, et archiepiscopo mandavi atque ut omnia decenter fierent, rogavi. Litteris tuis, quas per domnum Gislebertum, et domnum Joffridum misisti, ideo non respondi, quia et istæ litteræ antea scriptæ fuerunt, et portitor earum multum festinavit.

[blocks in formation]

C

si in futura vita nos in æternum simul victuros et congratulaturos speramus? Consolamini igitur, filii mei, consolamini, et vos subjicite voluntati Dei, qui melius scit quid vobis expediat, quam vos ipsi; quatenus aliquid major vobis retribuat Deus pro hac patientia, quam vobis provenire posset ex mea præsentia. Certi estote quia nulla locorum distantia, nulla temporum diuturnitas dulcedinem amoris vestri, sicut spero in Deo, a corde meo poterit separare. Et illis qui meam in litteris suis se significaverunt velle absolutionem, et illis qui, quamvis eam per litteras non petierunt, tam eam volunt, mando meam coram Deo absolutionem et benedictionem, et oro ut Deus omnipotens illos ab omnibus peccatis absolvat, et in vitam æternam benedicat. D Amen.

EPISTOLA XVIII 150.

ANSELMI AD COMITISSAM IDAM.

Hortatur comitissam ad sanctimoniæ perseverantiam.

ANSELMUS, servus servorum Dei, vocatus archiepiscopus, reverendæ et diligendæ vitæ merito comitissæ IDE sic in hac vita Deo servire, ut in futura mercatur cum Deo regnare.

VARIE LECTIONES.

"Cum eodem ms. collata. 145Qui et suas ms. qui ei suas. 14Legi
Lacrymis meis fluentibus ms. lacrymis fluentibus.
ms. filii dulcissimi. 150 Cum eodem ms. collata.

Significa

2

Scio, et certus sum (domina mihi in Deo charis- A ut pauci sint quibus vita tua debeat comparari: et

153

151

152

sima, soror dilectissima, filia dulcissima) quia sancta tua dilectio, qua me semper incorde tuo præsenteni, quasi Patrem spiritualem, reverenter et delectabiliter amplecteris, incessanter desiderat ea quæ de me et erga me sunt cognoscere ; et ex mea parte aliquid audire aut legere ", quatenus mihi secundum veræ charitatis regulam congaudeat aut compatiatur. Cui tuæ dilectioni cor meum utique simul respondet affectu. Quoniam ergo et per epistolam congruum non est narrare nunc quæ de me facta sunt hoc anno, sive qualiter cor meum illa sustineat et domnus Rainerius dilectus amicus noster, clericus vester multa per se vidit, et plura, me narrante, didicit; illum precatus sum ut ea quæ de me interius et exterius cognovit, sicut qui ad hoc ipsum se a vestra reverentia missum fatetur, vita voce vivis vocibus notificet. Et quoniam jam olim certissime expertus sum, filia in Deo mihi dilectissima, monita mea cor tuum delectabiliter suscipere, atque animam tuam curæ meæ penitus te commisisse memini, aliquid necesse est, quod ad exhortationem tuam pertineat, subjungere. Amica charissima in Deo. Dominus dicit: Multi sunt vocati; pauci vero electi (Matth. xx, 16). Nunquam ergo secura sis te inter electos computari debere, donec ita vivas,

B

cum te in numero paucorum esse cognoveris, adhuc time; quia adhuc debium erit si inter paucos electos fueris, donec te de illis paucis videas, de quoram electione nulla manet dubietas. Qui enim dixit, pauci sunt electi, non utique dixit, quam pauci : ut quantumcunque nobis videamur profecisse, semper judicemus non nondum nisi ad initium proficiendi pervenisse. Hortor igitur et consulo filiæ meæ, quæ se meo commisit consilio, ut bene vivendi studium, quod olim incepit, nullatenus languescat; sed, quasi quotidie incipiat, per singulos dies fervescat. Omnipotens Dens ab omnibus peccatis te clementer absolvat, et benedicat in æternum; et quantum mihi divina gratia concedit, meam semper habeas absolutionem et benedictionem. Amen.

373 EPISTOLA XIX 154

ANSELMI AD WLSTANUM WIRGONIENSEM EPISCOPUM.

Petit consilium contra Londoniensem episcopum, qui intra suam dicesim dedicare volebat ecclesias villarum archiepiscopi Cantuariensis.

ANSELMUS, servus servorum Christi, vocatus archiepiscopus, dilecto et reverendo episcopo Wigorniensi 155 WLSTANO (5), sic in arrepto sanctitatis proposito perseverare, ut mercatur in æterna beatitudine sine fine regnare.

VARIE LECTIONES.

153

Et egere ms. aut legere. Cui dilectioni ms. cui tuæ dilectioni. Non esset ms. 154 Cum præfato ms. collata. "Corniensi ms. Wigorniensi.

JOANNIS PICARDI NOTE.

(5) Vulstano. Non parum dissentanee legitur id C nominis, aliquando Vulstanus, alias Wolstanns et Ulstanus; sed creberrime Vulstanus ut hic et in ms. tabulis Wigornensium episcoporum nostræ bibliothecæ,ita. Aldredus Vigorniensis episcopus ecclesiam in civitat. Glavonia a fundamentis construxit, et in honorem apostolorum principis Petri ædificavit, et postea regis licencia, Vulstanum Viyorniensem monachum a se ordinatum abbatem constituit. Ibidem 1062 sanctus Vulstanus fit episcopus ab Aldredo, prædicto tunc Eboracensi archiepiscopo, Stigando Cantuariensiinterdicto. Hujus S. Vulstani gesta habentur. Cujus festum est xiv Kalend. Febr. Tantum ille. Plura vero Willelmus Malmesber. lib. iv De gestis Anglorum pontificum, obiterque lib. in Eboracensibus archiepiscopis ; Rogerus Honedenus Annalium priori parte ad annum 1062 singularia quæque commemorat et satis prolixe; et 1095 senatus Bravonius Vigorniensis monachus concinnavit epitome gestorum ejus, apud Surium tom. I, Polydor. Vergil. Histor. Anglic. lib. vIII, IX, X passim et honorifice sanctissimi antistitis meminit, nec non Matthæus Paris historiæ majoris anno 1088 et 1095, ubi prolixiorem texuit narrationem vitæ et morum ejusdem. Thomas Walsinghamus, etsi de eo narrarit paucula, dicitur tamen deliria et præstigia in historiis reliquisse, non meo, sed Matthæi Parkeri pseudoarchiepiscopi Cantuariensis, et Anglo-Calviniani judicio; qui Walsinghamo conjungit Matthæum Paridem in præfatione ad historias Walsinghami, sua cura et opera Londini editas anno 1574. Et ne adversario me audacius imponere quis existimet, legat ipsissima ejus ad hanc sententiam. « Quis hodie, inquit, putat vel Dunstanum archiepiscopum, diabolum operi iliius insidiantem naso suspensum tenuisse, vel Vulstanum Wigorniensem, juxta D. Eduardi sepulcrum, bacu

D

non est.

lum marmoribus ita infixisse ut nec a Lanfranco, nec alio quocunque nisi solo Vulstano evelli posset? Ista omnia antiquitatis deliria cognoscere salus est adolescentulis. Et post pauca, lectorem monens ait: «Nec antiquissimas istas patriæ tuæ historias prorsus rejicias, quoniam in illis falsa miracula produn

tur. >>

O hominem emunctæ naris et lyncei visus, qui probe noverit purpuram juxta purpuram dijudicare, falsaque miracula a veris secernere ! Utinam et adolescentulis, quorum saluti metuit, explanasset discrimen falsorum et germanorum miraculorum, ne pro sole amplecterentur nubem! Quid enim velit, profiteor me non tenere, nisi per falsa miracula, significet ea, quæ ante verbis ejusdem descripsimus; in quibus si quidpiam falsitatis delitescat, solus ipse detexit: Si enim horum optimus judex planeque quod dici solet, ηρακλέα λόγος apponatur Scriptura sancta (quam illi cæterisque Calvinitanis aut Protestantibus, non tamen nobis sufficere exploratum est) nihil tamen fuci aut mendaci arguetur. Nam, ut a sanctissimo Dunstano exordiamur, neminem fugit, sicut ad decipiendos primos parentes serpentis organo et malitia usus est diabolus, ita ad deliniendos quoslibet. potissimumque viros sanctitatis et pudicitiæ studiosos assumere fallax mulieris spectrum. Jam vero si contrariorum contraria sunt consequentia, ut sunt, quis ibit inficias, cum Abraham bonos angelos virilem habentes speciem, exceperit hospitio, laverit, allocutus sit (Gen. XVIII) Lot quoque in hospitium suum compulerit (Gen. x) imo Jacob sit cum angelo luctatus (Gen. xxxI), plurimaque alia sacris litteris mandala homines cum bonis angelis virilem ostentantibus speciem egerant, non potuisse D. Dunstanum compresso naso detinere victum, vinctumque diabolum, si Jacob datum sit

Sanctitas et sapientia vestra, quæ in diuturna A riæ villam aut Ecclesiam quæ ejusdem archiepiscopi

ætate per Dei gratiam in vobis multum creverunt,

arctissime bonum angelum constringere. Ad Vulsta- B poderem reinduens sacerdotio ab Eduardo collata

num festino, cujus præclarum facinus, etsi meo nec

præconio nec patrocinio indigeat; saltem illatam

breviter retorquebo calumniam, a qua inferenda

non potui sacrilegam hæretico manum prohibere.

In hoc igitur divino cœlestique opere quid depre-

hendi aut delirii aut prestigii, forsan quod marmor

eodem pene tempore et molle et durum fuerit. At

quis, nisi divinarum litterarum expers, non videat

esse sacris historiis simillimum? Exodi ix enumeran-

tur aliquot plagæ, quibus ultionum Deus percussit

Egyptum; iis tamen Gessen Ægypti regio fait im-

munis. IV Reg. vi, idem ferrum eodem pene tempo-

ris momento fuit grave ut caderet in funduin aquæ ;

leve, ut enatans sursum ascenderet. Daniel 11,

idem ignis, eodem tempore, et Nabuchodonosoris tor-

tores incendit, et sancios pueros in fornacem con-

jectos levissime quidem attigit, imo velut ros ma-

tutinus leviter perfudit. Ejusdem maris aquam et

stabilem Christo, et Petro instabilem narrat Matth. C

XIV. Quid ergo his sanctæ Scripturæ locis obstat,

marmor sepulcrale et mollitiem simul et duritiem

præbuisse mollitiem, cum lituus pontificius defixus

est, duritiem, cum aliquis præter Vulstanum tenta-

vit revellere? Has vero refutatiunculas ut lector fa-

cilius accipiat, brevi utriusque causam dico: Beatus

Dunstanus aliquando quidpiam artificiosi operis

cudens, vidit ex imprevisio diaboNum puellari specie;

qui et muliebri risu et procacibus verbis adorsus est

virum Dei. Petulantior autem sermo hostam indi-

cavit. Quamobrem de repente ignitus forcipibus na-

sum crispantem cachinnos tam fortiter corripuit

Dunstanus ut horribilem ejulatum doloris inflicti

testem diabolus daret. At si Parkero videatur id

operis ridiculum propter novitatem, saltem persi-

mile multa canitie venerandam quamdam conciliavit

reverentiam. Illud ipsum de Apelle fabro ferrario

Nitriensisque eremi incola referunt Histor. Lausiaca

Palladii, cap. 60; Tripar. lib. vii, cap. 1, et Sozom. D

lib. vi, cap. 28; D. Vulstanus anno 1078 adfuit

synodo Londini habitæ, in qua Willelmo rege agente,

et Lanfranco jubente ob imperitiam (etsi aliter se-

natus Bravonius, Malmesber, et Matth. Paris

loquantur) coactus et insignia episcopalia deponere.

Et revera deposuit dicens: Honore et onere me in-

dignum profiteor; verum a quo accepi, eidem reddo.

Vix ea fatus erat cum se vestimenta pontificia exuit,

et ad D. Eduardi monimentum profectus, tam alte

pedum in lapidem infixit, ut nullius vi potuerit ex-

trahi nisi ejus qui fixisset. Hoc miraculo et rex et

Lanfrancus territi jusserunt ut resumens lituum, et

et auxilium, quatenus ut fidelis filius, matri vestræ A conventu populi auxilium postulare volunt ad ecclecontra filium, non dicam infidelem, sed volentem siæ suæ constructionem, nullatenus prohibeantur. eam exhæredare, subveniatis, et si quid scitis quod Valete. ad defensionem nostram valeat 157, litteris vestris nobis sudiose intimetis. Valete.

EPISTOLA XX 158

ANSELMI AD OSBERNUM EXONIENSEM EPISCOPUM.

Ut Exonienses clerici non sint monachis graves, eosque sinat episcopus divina campanarum sono distinguere.

ANSELMUS Dei dispositione vocatus archiepiscopus Cantuariensis, reverendo episcopo Exoniensi Osberno, salutem.

EPISTOLA XXI 160,

ANSELMI AD WILLELMUM ABBATEM ET AD MONACHOS
BECCI.

Qui valeat, ex ore nuntiorum accipiendum esse. Dominis et fratribus charissimis, domno abbati WILLELMO, et servis Dei Becci commanentibus, frater ANSELMUs, vocatus archiepiscopus, deduci in via Dei, et ingredi in veritate ejus.

Scio, dilectissimi mei, quia semper quæ erga me sunt, desideratis cognoscere; nec puto esse in hac vita, qui mihi fidelius compatiantur aut congaudeant. Sed quoniam per domnum Willelmum fra

strum plenius potestis discere quid mihi sit, quam per brevem epistolam, et puto quia jam magna ex Farte audistis per domnum Farmannum, et alios qui nuper a me ad vos venerunt, existimo non opus esse in præsenti epistolam longius de hac re perducere. Ut autem pro me dilecto dilectore vestro, in majori quam unquam habui necessitate, ut puto, oretis, spero quia precibus non indigeris. Ad quod mihi sufficere videtur, ut sciatis quia nimis indigeo. Dulcissimos filios, ante tempus ablactatos (meos adolescentes dico) qui propter ætatis teneritudinem et naturalem nobilitatem, sæpe sui memoria affectuose movent cor meum, illos specialiter moneo, precor, et obsecro ut in tota vita sua mei, et dilectionis quam erga se in me experti sunt, memores, nulla unquam perversitate contristent cor meum; et sciant pro certo quia, si secundum desiderium meum, et secundum admonitiones 163 quas a me perceperuut, vixerint, in qualibet tribulatione multum consolabuntur animam meam; et si aliter fecerint, nimis peccabunt, contristando eam. Spero enim, adjuvante Deo, quia non me latebit vita eorum, quoniam semper sollicitus ero inquirere conversationem illorum. Omnipotens Deus sic vos deducat ut ad conspectum gloriæ suæ perducat.

Episcopalem decet dignitatem quoscunque potest, ad servitium Dei invitare, et volentes Deo servire, quibus valet, consulendo et adjuvando confortare. B trem nostrum, et per Ansfridum 181 servientem noHac igitur fiducia reverentiam vestram obsecro, ut monachos de monasterio, quod vulgo dicitur de Batailla, in vestra civitate morantes, propter Deum, et propter nostrum, si quid ad hoc valere potest, aniorem paterna et episcopali pietate adjuvetis, et ab omnibus adversariis, pro possibilitate vestra (sicut vos decet) defendatis, quatenus si quid boni Deus per illos operari dignabitur, cum illis a Deo retributionem recipiatis. Audivi enim quod quidam de clericis vestris fecerunt illis quædam quæ fieri non oportuit. Unde precor ut prædictis monachicis eam jubeatis fieri satisfactionem, ut deinceps juste conqueri non possint de clericorum vestrorum indiscretione. Eosdem quoque clericos fraterna charitate et paterna fiducia precando moneo, quatenus sic se C habeant erga eosdem fratres ut ipsa charitatis exhibitione et benigna familiaritate probent sibi placere profectum illorum et studium ad serviendum Deo. Quod autem prohibetis eos pulsare signa sua secundum ordinem suum, nusquam recte solet fieri, nisi ubi monachi in matre 159 ecclesia civitatis deserviunt. Ubi enim canonici in majori ecclesia ad serviendum Deo sunt constituti, unusquisque ordo, canonicorum scilicet et monachorum, secundum opportunitatem servitii sibi injuncti tardant vel festinant signa pulsare, absque omni recta prohibitione. Quapropter ratione ipsa commoniti, eos signa sua secundum ordinem suum pulsare deinceps prohibere ne velitis. Hoc quoque petunt ipsi fratres, et ego cum illis et pro illis, ut si quando in aliquo D

162

374 EPISOLA XXII 16.

ANSELMI AD BONOSEM

Non esse pigritiæ vertendum quod ad ipsum litteras non dederit.

ANSELMUS archiepiscopus vocatus, dilectissimo

VARIE LECTIONES.

161

157 Ad nostram valeat ms. ad defensionem nostram valeat. 158 Cum eodem ms. collata. 159 Monachi in majori ms. Monachi in matre. 100 Cum eodem ms. collata. Dominum Willelmum et per Austridum ms. Domnum Willelmum fratrem nostrum per Ansfridum. 1*Quem erga ms. quam erga. Admonitionem quas ms. admonitiones quas. Cum eodem ms collata.

164

JOANNIS PICARDI NOTE.

ut male accepta sine dilatione reddi jubeatis, et ministris vestris, ne ulterius i præsumant, servandæ charitatis studio prohibeatis. Nos vero presbyteris nostris, qui extra Cantiam constituti sunt, omnino præcipimus ne ad vestram vel alicujus episcopi synodum amplius cant, nec vobis, nec aliquibus ministris vestris pro qualibet culpa respondeant. Nos enim cum ad villas nostras veniemus, quales ipsi

163

vel in moribus, vel in sui ordinis scientia sint, pastorali auctoritate vestigare debemus. Chrisma tantum a vobis accipiant et ea, quæ antiquitus instituta sunt, pro chrismatis acceptione persolvant. Sicut namque ea quæ antiquitus usque ad nostra tempora antecessores nostri habuerunt, solerti vigilantia cupimus illibata servare, ita alliis debita (quod absit!) aliqua usurpatione denegare nolumus. »

fratri et filio Bosoni (7), Dei et suam benedictionem. A et opportunitatem mihi dare dignabitur, ut tuæ dilectionis nihil liceat frui præsentia, scito quia, hoc ut fiat, curabo libentissime; et si non semper, vel tantum quantum permittet ratio. Quidquid vero fiat, serva dilectionem meam, charissime, quia ego tuam servare desidero. Saluta dulcissimum filium meum fratrem tuum Rainaldum. Conforta quoscunque potes de fratribus tuis sæpe, et maxime adolescentes et novitios. Omnipotens Deus te semper ab omni malo custodiat.

Mirari potest homo forsitan, cujus conscientiam sic novi ut nullum hominem supra me diligat, et quem tantum diligo, ut nesciam quem plus diligam, cur tanto tempore absens eum dolentem de mea absentia, aliqua per litteras visitatione non sum consolatus. Sed certus esto quia non negligentia nec oblivione tui factum est. Sicut enim certus sum quia tu semper velles esse mecum, ita ne dubites quia ego semper vellem esse tecum. Si autem Deus pacem

VARIE LECTIONES.

165 Filium fratrem tuum ms. filium meum fratrem tuum.

JOANNIS PICARDI NOTE.

C

165

(7) Bosoni. De hoc Bosone dicam quæ offendi, B precatione, dimisit priorem. Cumque abbas Willellicet brevius, ut fugiam pleraque a suo biographo memorata nullius aut perexigui fructus momenti, ut quæ lectori molestas crearent moras. Sane quam dignus sit Boso longiori latiorique memoria, indicat mutuus, et plusquam phyladeus amor, quod Anselmus illum, et ille Anselmum redamaret. Quod etsi ex ejus nou agnosceremus litteris, saltem honorificum ejus elogium, quod exstat apud Gemmet. lib. vi hist. Ducum Northman. cap. 24. etiam cæco indicaret. Rem igitur sui biographi ordiamur verbis: In diebus Willelmi regis, qui Anglos armis perdomuit, in pago Rothomagensi, fando, vulgo Montiviliers au pays de Caux, monasterii villaris, Boso parentibus Haimerico et Lezelina genitus est, corumque cura sit bonis artibus pietateque imbutus ut in mediis fluctibus mundi Dihil prorsus immundum contraxerit, et ne contraheret ad Beccum sese contulit, mansitque ea potissimum de causa, quam exponit Eadmerus lib 1 Vita D. Anselmi, cap. ultim, quamque hic et iterum in Chronic. Beccensi enodatam minime repetemus; pretereuntes quoque et illud quod de eo simul Anselmi elogia hinc transfusum est, prosecuturi Chronic. Beccens. paralipomena quæ sic incipiunt : « Inter hæc obeunte Baldrico priore, jubente Willelmo abbato successit ei in prioratu. Erat enim honorabilis vitæ et multæ prudentiæ, humilitate conspicuus, spiritu consilii providus, fortitudine firmus, consolabatur desolaios, omnibus omnia factus. In quantum poterat unicuique subveniebat, benignus erat in exhortando, modestus in corripiendo, pauperibus dapsilis, hospitibus affabilis, fide firmus, spe in Deo certus, charitate diflusus, cum non haberet quod tribueret, monebat spem in Deo ponendam, asserebat in proximo subventionem Dei affore, nondum finem mundi venisse. Talia jocando dicebat, sed corde Deum suppliciter rogabat, qui persæpe illi secundum fidem suam subveniebat. Sapientiam, consilium, atque D bonitatem animi ejus non solum subjecti, sed etiam principes terræ, episcopi et abbates, simulque religiosi et sæculares, multi comperientes, quasi thesaurum pretiosum, ac velut divinum oraculum admirabantur. Tanta ei inerat Dei gratia, et sic spiritus consilii in eo vigebat ut ad se venientibus causa consilii subtiliter et sufficienter ad inquisita respondebat. Per idem tempus mandavit rex Henricus Willelmo abbati ut priorem Becci Bosonem daret comiti Theobaldo nepoti suo ad faciendum abbatem in terra sua. Quod utrum amore an cordis rancore sine agrorum immissione rex petierit, ut inde Boso pelleretur de regione, incertum habemus. Audiens hoc abbas, contristatus est non modice, misitque ad regem, mandans et multum deprecans, ut Ecclesiæ et sibi parceret, atque a tali jussione animum revocaret, prioremque sibi non tolleret. Jam enim abhas, senio et infirmitate confectus, viribus corporis destituebatur. Pacatus rex hac de

mus longa egritudine confectus tam morti proximus videretur, duo Beccenses monachi accesserunt ad regem Henricum, qui tunc Becci et circa Beccum propter incursiones quorumdam, qui contra eum rebellaverant, morabatur, dicentes qu'a Boso, si succederet abbati Willelmo, (sicut conventus quærebat) hominium, vel fidelitatis sacramentum nullo modo sibi faceret, ideoque alium, quem nominabant et laudabant, pro eo substituere deberet. Hoc agebant quia priorem nolebant habere abbatem. Verum cur illi infensi erant, nescimus. His auditis rex nimium efferatus est animo, et tunc quidem iram dissimulavit. Illi autem callide agentes, ignorante conventu contra regulam B. Benedicti sine eorum consensu volebant superponere sibi, cum hoc esse constat contra decreta Patrum, qni dixerunt, ut nemo invitus ordinetur, sed conventus Ecclesiæ debet sibi secundum timorem Dei pastorem eligere. Sed hæc calliditas malignantium, licet aliquantum conventum conturbaverit, tamen quod moliebatur efficere non valuit. Defuncto namque abbate Willelmo totus conventus elegit Bosonem. Omnes episcopi et abbates, clerus et populus, vicini et remotiores, qui eum noverant, hanc electionem laudabant, eumque summo honore dignum affirmabant. Itaque conventus, ut eis assentiretur, obnixe rogabat. Ille suæ infirmitatis multas opponebat causas. Illi in terram prostrati deprecabantur; ille toto conamine negando reluctabatur. Perlata et res ad regem, ut ille recordatus quod de hominio a duobus monachis audierat, sicut supra retulimus; erat enim inde nimis iratus. Interea Goufridus Rothomagensis archiepiscopus vir prudens et honorandus, et Joannes Lexoviensis episcopus, qui ad curiam regis venerant ; qui tunc obsidebat Bridoum castrum, quod contra eum tenebant homines comitis Mellenti, venerunt Beccum, et locuti sunt cum fratribus de eligendo abbate. Tunc in terram omnes prostrati (nam in capitulo sedebant) rogabant priorem, ut sæpedictæ electioni assensum præberet et archiepiscopum ut illum præcipiendo cogeret. Archiepiscopus admirans fratrum unanimitatem, laudavit eorum religiosam voluntatem, et erga priorem suum tantum amorem. Deinde conversus ad illum, monuit, rogavit, ad postremum præcepit per obedentiam ut acquiesceret voluntati fratrum; et contra ille asserebat hoc se non posse facere propter magnam corporis sui debilitatem, et alia quædam gravia quasi peccata opponebat, quibus ad hoc indignum se esse dicebat. Esne monachus? Respondit velle esse. Tunc archiepiscopus Revera, inquit, si viginti homines occidisses, non te dimitterem; quandoquidem tantum ac talem erga te video affectum. Nunquam, ait, hominem occidi. Tunc compulsus est aperire quod latebat, et accipiens archiepiscopum cum episcopis seorsum, dixit papam sibi interdixisse ne unquam laicæ personæ hominium faceret ; et ideo istam obedientiam non aude

« PoprzedniaDalej »