Nonis Octobris (7 Oct.). — In Marco vulgatus A papæ, qui sedit Romæ annos tres. Hic sepultus est post Ardeatina, addit: Ubi vivens ecclesiam exs

In Hispania sanctorum Fausti, Januarii et Martialis martyrum.

In Beryco civitate, crucifixio imaginis Domini nostri Jesu Christi.

IV Idus Novembris (10 Nov.). + In Antiochia, sanctorum Demetrii episcopi, Ániani diaconi, Eustosii et sociorum eorumdem.

In civitate Aurelianensi, depositio sancti Monitoris, episcopi et confessoris.

III Idus Novembris (11 Nov.). — + Ravennæ, sanctorum Feliciani et Victorini mart.

eum.

1

Trajani, Victoris, Castulæ, Eutychiani, ac sociorum A ejus, et aliorum octingentorum triginta duorum.

VI Kal. Janu. (27 Dec.). Item ipso die, ordinatio sancti Jacobi fratris Domini, qui ab apostolis primus ex Judæis Jerosolymis est ordinatus episcopus, et in medio Pascha martyrio coronatus.

In Kal. Janu. (30 Dec.). — Item in insula Oya, sanctorum Florentii, Sereni, Pauli, Stephani, Papiani et Cleri.

a Greg. Tur., Hist. Franc, I. II, c. 14.

PASSIO SANCTI DESIDERII

EPISCOPI VIENNENSIS,

AUCTORE SANCTO ADONE EJUSDEM SEDIS EPISCOPO.

(Apud Canisium, Lectiones antiq., tom. II, part. 11)

PRÆFATIUNCULA ADONIS, Viennensis Ecclesiæ antistitis, anno Incarnationis Domini DCCCLXX, indictione II, cum Passione S. Desiderii episcopi Viennensi Ecclesiæ di

recta a.

Ado, peccator et humilis episcopus Viennensis B patrocinium, si ejus exemplo Domino Jesu Christo Ecclesie, dilectissimis fratribus, et filiis ejusdem Ecclesiæ, in Patre et filio, et Spiritu sancto, vero et essentiali uno Deo, salutem.

Beatissimi Desiderii Patris vestri vitam, et martyrium, sicut antiquis scriptis commendatur, vobis idcirco revolvere, et stylo committere aggressus sum, ut ejus incitamentis et studiis ad amorem vitæ ætcrnæ vos amplius inflammarem. Ut qui pastor vobis munere superno datus est, pascua vere innocentiæ, et postmodum æternæ societatis intercessione sui apud Dominum obtineat. Nec enim deerit vobis illius a Magnus codex ms. præfatiuncula caret. CANIS.

casto amore hæseritis. Qui est verum et æternum principium. Habetis enim non mediocre solatium, cum cernatis Ecclesiam veram præclarissimis confessorum et martyrum irradiatam fulgoribus, quorum splendore tenebras omnis erroris, Domino Deo nos ro protectore, pedibus liberis evadere sufficitis. Gaudium et corona ipsorum, obsecro vos ego ipse servus et minimus ipsorum, state in Domino doctrinis, exemplis intercessionibus tantorum muniti, charissimi.

INCIPIT

PASSIO SANCTI DESIDERII

EPISCOPI VIENNENSI8.

Desiderius, Viennensis Ecclesiæ clarissimus pon- C dem Anagildi regis Hispanorum filiam, quæ primum tifex, fuit puero quidem sanctissime imbutus, Ariana, postmodum sacramento fidei catholicis vita purus, scientia Scripturarum non parum eruditus, in gremio sanctæ matris Ecclesiæ exercitate profecit. Inde ad culmen pontificale provectus, quantæ gratiæ fuerit, honor martyrii patefecit.

a Fuit idem vir temporibus Chlotarii regis Chlodevei majoris filii, ac filiorum ipsius Chlotarii, Hereberti, qui sedit Parisiis; Chilperici, qui sedit Suessionis; Gunthramni, qui sedit Aurelianis; Sigiberti, qui sedit Rhemensium urbe, qui accepit Brunnehil

juncta, operibus flagitiosissimis disjuncta; de qua Childebertum Sigibertus genuit. Hujus sororem Gansildam Chilpericus primum habuit, quæ posimodum, dolo Fredegundis strangulata est. Imperatores autem tunc temporis in Republica Romana Justinianus fuit major. Post quem Justinianus minor. Cujus tempore corpus B. Antonii monachi, revelatione divina repertum, in Ecclesia B. Joannis Baptistæ apud Alexandriam sepultum est; et ab Afri

a Hæc verba, fuit idem vir.ctc., usque ad illa sequentis. etc., Cum longe lateque, desiderantur in magno Codice ms. CAN.

ca atrocissima gens Wandalorum expulsa. Cui A quid ultra præbere, confortatus a viro Dei, de larimperatori Justinus succedit, sub quo gens Longobardorum Italiam invasit. Deinde imperavit Tiberius, post quem Mauricius.

Sed ut ad proposita revertar, cum longe lateque fama beati viri Desiderii spargeretur, et foris jam miraculis vulgaretur, atque virtus animi signis evidentibus patefacta claresceret, invidus omnis boni diabolus, in persecutionem tanti viri insani pectoris homines inflammat. Et quia videbat Domini Dei nostri Jesu Christi gloriam per beatum virum ubique diffundi, quibus artibus valuit tantum opus pietatis exstinguere, aggreditur lacessere illum, et conviciis afficere primo, deinde etiam injuriis propulsare, sicut certa res manifesta bit. Sed Desiderius de beatis pauperibus spiritu unus, cujus desiderium exau- B diebat Deus, et præparationem cordis ejus audiebat auris ejus, in petra fidei fundatus, tundi adversitatibus poterat, moveri a statu rectitudinis non poterat.

gitate, et bonitate Creatoris, mox ut rediit, plenum, quod paulo ante vacuum fuerat, vasculum invenit. Tua sunt hæc, Domine, qui pro te passos semper glorificas, qui duces gregis tui, ut oves tuæ sequi non metuant, coronis virtutum exornas.

Præter ea congregata multitudine sacerdotum, licet impia femina venena malitiæ suæ non evomuerit, tamen victa precibus, sanctum virum sedi suæ urbique reformari jubet. Quis dicere sufficiat quibus gaudiis receptus fuerit, quot ulnis pietatis a clero et populo amplexatus, quibus lacrymis rigatus? Vere pastorem pium, quem nullius generis tribulatio a charitate ovium divellere potuit. Vere beatus populus, qui talem meruit suscepisse ductorem b.

Hic cum jam totus martyr esset corpore, hostiaque Deo placita, ut desiderium cordis ejus tribueretur ei, instaretque tempus ut poneretur in capite ejus corona de lapide pretioso : iterum simultate c Brunehildis ac illam constuprantium, jubetur venire pontifex sanctus ad palatium, quo tunc temporis Theodericus juvenis residebat. Attemptatur itaque vir Dei atrum in priori sententia permaneret. Interrogatusque utrum melius esset uni viro mulierem conjungi, quam per diversorum juvenum appetitus libidines suas dispumare; a quo cum responsum esset, unusquisque suam uxorem habeat,etunaquæque suum virum habeat, et fornicatores, et adulteros Deum judicare,nec licere contaminari templum Spiritus sancti, cum corpora nostra templum essent Spiritus Dei, etsi quis templum Dei violasset disperdeCretillum Deus (I Cor. vi; Hebr. xii; I Cor. 1) cum ergo hæc et his similia vir spiritu Dei perorasset, illico nuntiatur hæc Brunnehildi. Cœpit furere, virum Dei telis malitiæ suæ appetere, et qualiter vitam ei auferret cum juvenibus suis perquirere. Miserabile dictu, intra fores ecclesiæ repulsus vir Dei clauditur, et ut furenti satisfieret, clamor popularis a fautoribus ipsius incitatus attollitur: Rebellem hunc et Reipublicæ ac honoris patriæ contrarium.

Igitur, interfecto Sigiberto rege factione Fredegundis reginæ, Brunnehildis regina cum Theoderico admodum parvulo, Childeberti regis filio, Burgundiam obtinuit. Femina incomparabilis libidinis, quippe quæ non timuerit incestuosissime Merovæo Chilperici filio, mariti sui nepoti, se misceri. Illoque tonsurato presbyteroque facto, tali namque ordine pater vix eum potuit coercere, per diversorum juvenum libidines excanduit, turpissimum lupanar ipsa semetipsam turpissimis juvenibus exponens. Cujus inaudita flagitia vir pontifex Desiderius zelo timoris Dei inflammatus, reprimere, et corrigere cupiens. tam privatim quam publice, meliorem vitam arripere, et poenitudinem facti habere monebat. Sed quia qui arguit impium generat maculam sibi, novis et inauditis odiis cœpit sanctum virum detestari, ac ut vitam auferret meditari. Sed quia id aperte non poterat, exsilio deportari, et relegari in quadam insula virum Dei facit. Ubi quadriennio diversis laboribus fatigatus, non tamen auxilio omnipotentis Dei nudatus est ac destitutus, quippe per quem beneficia infirmis quibuscunque Deus noster ibi contulerit Nam quidam leprosus, inspectante populo, tactu beatissimi viri mundatus est a lepra, quæ totum illum asperaverat. Ab ea die qua insulam ingressus est, cincindele oleo plenum, quod manu illius illuminatum fuerat, virtute divina permansit indeficiens, D semper ardens, et suam plenitudinem inexhaustam, ad gratiam viri Dei prædicandam omnibus manifestans. Et quod est mirabilius, quicunque cujuslibet infirmitatis a sancto pontifice ex eodem liquore perunctus fuisset, illico sanatus abibat.

Factum est autem ut vas plenum vini, propter adventantes qui inde haurirent, a ministro illius diligenti cura servaretur. Sed cum pluribus diebus jam expensum putaretur defecisse, et minister viri Dei id nuntiasset illi, quia non haberet petentibns Magnus Codex ms. G. adnuntiasset illi. Id. b Magnus Codex G. ms., doctorem. Id.

Sciens itaque vir Dei jam ad palmam se vocari. maxime cum id revelatione angelica patefactum esset, intrepidus, imperterritus, fixus totus in Deo, horam præstolatur. Abstrahitur iterum ab ecclesia, et sanctus Domini indignis manibus pertractatur, atque agentibus Bettone, Gasifredo, et Ephane comitibus, impiissimi sceleris consiliatoribus, custodia mancipatur, atque ad territorium usque Lugdunense perducitur, super fluvium Calaronam. Hinc inde vallatus iniquorum hominum turbis, cum jam videret furentem multitudinem in mortem suam velle consurgere, supradictorum juvenum maxime hortatu, genua in terra figens orationi incubuit, ac pro suis persecutoribus oravit dicens: Domine,ne statuas illis hoc peccatum,quia nesciunt quid faciunt (Act.vn; Luc. XIII). Commendo tibi oves, quas gratia tua Magnus Codex S. G. ms., simulante. ID.

suscepi regendas. Nono illas luporum rabies dis- A ut precibus suis pervincerent Chlottarium tunc tempergat, sed in sancto ovili Ecclesiæ tuæ congregatæ, vinculo charitatis adnexæ, vivant in te de spiritu gratiæ, custodiantur in æterna misericordia tua, Jesu Christe Filii Dei, qui vivis et regnas in sæcula sæculorum.

Insaniens itaque multitudo, cum furorem suum nequaquam reprimere posset, unus de sævientibus corripiens lapidem, cerebro orantis fortiter illisit, ac mox cerebello rupto sanguis undatim profluxit. Alter vallum ex utraque parte vehementer acutum tam cervici quam capiti infixit. Sicque sanctus pontifex martyrii palmam adeptus migravit victor ad Dominum. Tributaque est ei vita, et longitudo dierum in sæculum sæculi. Cui si non est dictum a persecutoribus Sacrifica dæmonibus, est tamen dic- B tum: Consenti nobis peccantibus; sile veritatem, ut fruamur cupitis amplexibus. Inde vere martyr, quia et veritatem tenuit et dilectionem, exhibuit in correptione patientiam. Mori non pertimuit, et suos quos Christo nutrierat, doceret pro veritate etiam constanter mortem excipere, quando veritas Christus sit; et quia nulla adversitate ad ultimum neque morte deberent separari a charitate Christi. Vere amabat ipsos a quibus injuste occidebatur, suaque pœna insinuabat illis quam periculosissime ipsi in æternum punirentur, qui flagitiose et facinorose vivebant, quando ipse ut ne talibus faveret, non modo committeret, poenam quamcunque corporis excipere paratus esset.

Quæ autem ultio in præsenti impiam illam perculerit, ut ne impune quis credat se peccare, breviter attingam Chlotario [Clottario] rege judicantibus Francis, indomitis equis religata brachiis, et cruribus divaricatis, membratim discinditur, Deo illi pro voluptatis suis dignam pœnam retribuente.

Beati viri corpus, studio fidelium curatum, in loco passionis suæ sepultum est. Ibique quanti meriti apud Dominum esset, miraculis se publicavit.

Gontigit ut quidam pauperculus omnibus membris contractus, insuper trementibus membris gravi passione agitaretur; hic in qualo virgeo ad memoriam martyris deportatus, mox ut cum fide opem martyris expetiit, perfecta sanitate incolumis rediit.

poris pium regem, quatenus concedere dignaretur eis membra beatissimi viri, quæ sicut sepulta fuerant, in diœcesi Lugdunensi, et in loco passionis suæ servabantur. Quæ idem pius rex clementer indulsit; videbat enim dignissimam rem et Deo charissimam illos postulare, et affectum piorum filiorum circa patris reverentiam esse profusum ; quis tantum opus pietatis quærentibus non concederet? Debent patres filiis thesaurizare; thesaurizavit plane iste thesaurum illis non deficientem in cœlis, quos purpura sanguinis sui, ad decorem filiorum, supervestivit; debent et filii patribus affectum piæ charitatis et obedientiæ, ac de pomis desiderabilibus virtutum eos reficere, ut eorum gustu et odore refecti, et satiati, in charitate templum decoris, et domus Dei, unum in Christo fiant; quæ gratia piæ matris Ecclesiæ major, quam ut videat filios suos digne Deo ambulantes? Caput humilitatis in compage charitatis connexum, membris vigorem, timoris et pietatis bonæ spei subministrare?

Revertuntur alacres a principe, tam clerus quam populus, desiderium cordis sui, desiderium amoris sui quod impetrare meruissent. Benedictus Deus qui dedit hoc in corde regis, ut-magnificaret civitatem nostram de receptione beatissimi pastoris nostri ac martyris sui. Congregatur universa Ecclesia, gaudium tam celebre omnibus indicitur, parantur cruces, parantur luminaria, feretrum pretiosissimis vestibus componitur, festivis ornatibus universi induuntur, ac tali pompa honoris fit procesC sus ad sancti pontificis martyrium.

Claudius nomine habebat filiam multo tempore tibia claudicantem; accessit; filiam martyri sanandam commisit; oleo ipsius ut per inita est, sanis- D sima effecta, torturam claudicationis amisit.

Dici non potest quot cæci ibi lumen inexpertum receperint, dæmoniaci purgati sint, claudi sanati, et diversis infirmitatibus diversi curati. Sed et si qui cum fide tulerint assellam de fuste illo quo sanctum caput illius terebratum est, sive a dolore dentium, sive a typo variarum febrium, sive ab aliis infirmitatibus, meritis beati martyris liberantur.

Evoluto itaque tempore, visum est pontifici Viennensium et sanctissimo clero, ac universo populo, a Magnus Codex ms. S. G. utrumque.

Rem dicturus sum devotionis in Deum plenissimæ. Populi tam Viennenses quam Lugdunenses in unum conveniunt, fit pia altercatio, Lugdunenses martyrem habere, Viennenses pastorem referre; atque inter utrosque charissima concertatio, cum isti acquisitum, illi reposcerent patronum. Isti, cum quibus martyr in Deo vivebat; illi, cum quibus et carne magister vixerat. Quid longius morer? dum perseverantissime utrinque a pro amore martyris in sententia durarent, ruit nox. Viennenses qui plus dilexerant, et quibus justior causa famulabatur, consilium subtilius capessunt. Furtim egesta humo, et sanctum sepulcrum reserantes, navicula cum rete piscatoria parata, subcelant corpus, atque per Saonam bet Rhodanum ante mittunt; lætis undis, tam sanctum funus, et ipse Rhodanum suis civibus serviturus excipit. Crepusculum rediit, atque caterva Viennensis cum feretro vacuo pedestris revertitur. Exsultant Lugdunenses decepti vana spe; sed non diu tam felix furtum eos latuit, sicque lætitiam desperata victoria perdiderunt.

Illi autem qui navi transferebant membra pontificis, ut venerunt contra Fasianam villam, appulerunt ad littus, sustinentes sanctam catervam pedestrium. Erat tunc temporis ager Fasianus, jam ut

b Cod. ms. in margine: Saone flumen fætissimum, ingreditur Rhodanum apud Lugdunum civitatem.