XI. Chriftophoro Scheurl. A Sal. Ipfe me fatis accufo, Doctor optime, quod toties ex te falutatus, rarius ad te fcribo. Rurfum autem excufo, quod tot fere monftris negotiorum diftrahor. Gratiffimus mihi fuit eruditiffimus ille Dialogus Iulii et Petri. Multam fane continet frugem, fi ferio legatur. Doleo, eum non fieri in urbe celebrem; prope aufim optare eius inuulgationem, quandoquidem Rom. curiae non tam reuelat ipfe primus, quam confirmat iam diu ubique heu cognita, ut uel eiusmodi nugis Romani proce res monerentur fuae tyrannidis et impiiffimae temeritatis, quas uident traduci per orbem. Eccius nofter hucusque infaniam fuam in me pulchre diffi. mulans tandem manifeftauit. Vide, quid fit homo. Sed Deus in medio Deorum. Ipfe nouit, quid ex ea tragoedia deducere uoluerit. Nec Eccius fibi, nec ego mihi in hac quicquam feruiemus. Dei confilium agi mihi uidetur. Saepius dixi, hucusque lufum effe a me, nunc tandem feria in Ro manum Pontificem et arrogantiam rom. agentur. Vdalricum noftrum Pindarum hominem mire probum et doctum tibi puriffime commendo, Tu et ipfius quoque caufam, quod conterraneus tuus eft, Dominis Senatoribus commendabis, fi qua dignen. tur eum munificentiae fuae aliquo officio. Audimus, Sueuici foederis proceres aduerfus Principem Wirtenberg, confurrexiffe. Initia malorum. Deus arguat nos non in furore, fed corripiat in mifericordia, Amen. Saluta omnes noftros. Vale in Domino. Wittenb. 20 Febr. 1519. *) XII. Spalatino. Primo mihi mandata dedit (Miltitius) falutem fuo nomine dicerem Illuftriffimo Principi noftro. Secundo, falutem quoque tibi eodem nomine di cerem. Tertio, an pacto, quod Altenburgi placuerit, Archiepifcopo Treuirenfi ftarem. Refpondi, utique. At hic ultimus actus fabulae. In fine his. dictis commiffionem apoftolicam fefe expediuiffe aiebat, profecturumque fe mox domum, noluiffe fe difcedere, nifi hanc commiffionem in ore mecum tra&taffet. (m. Octob. 1519.) **) Vice chori ***) tandem lufimus de poteftate Papae, in quo conuenimus, Papam non habere iure diuino eam poteftatem, quam modo habet, aliam tamen *) C. G. Schwarzii Progr. XXIV. p. 14. ** Seckendorf, Hift. Luth. L. I. p. 63. *** quo fcilicet fcenae finiuntur. commiffionem à caeteris Apoftolis, quae cum a me quaereretur, quomodo aliud a poteftate effet? dixit: eandem tamen effe, nifi quod in aliam partem orbis Petro tradita. O wir wolten der Sachen bald eins werden. XIIL Iohanni, Duci Saxoniae. Iam pridem non inuitus Gr. T. et obfequia et officia merce ecclefiaftica mea humilitate digna probaffem, nifi meam inopiam emenfus femper minorem inueniffem, quam ut promittere fibi poffet inuenturam, quod illuftri gratia tua non indignum effet. Caeterum quando Clementiff. Princeps et Dominus meus Fridericus, Dux Saxoniae, S. R. I. Archimarfcalcus, Elector et Prorex, Lantgrauius Duringiae, et Marchio Mifniae, frater, Ill. Gr. tuae germanus, opufculum meum nihili fuae Illuftr, Gratiae nuncupatim dedicatum, non folum non contemfit, verum etiam clementer excepit, pofthac quod non putaffem fore, typis excufum, fumfi animum ex tam gratiofo exemplo perfuadens mihi, ut ficut principalis fanguis, ita et principalis mens in beneuolentia et manfuetudine clementi et gratiofa confimilis et concors effet, fperauique pro gentilitia ifta comitate et gratia Ill, Gratiae tuae meam quantacunque eft, paupertatem non futuram contemtui. Siquidem quicquid hoc eft opufculi fortaffe ma : gis neceffarium fuit editu, quam aliquid meorum uel opufculorum uel fermonum, poftquam orta elt maxima omnium interrogationum de bonis operi, bus. In quibus ficut innumerabiliter plures et do li mali et fraudes, quam in ullis fiunt creaturis, ita imperitus et fimplex homo adeo facile decipitur, ut Chriftus faluator nofter nobis praeceperit, attendendum effe a falfis prophetis, qui ad nos ueniunt in ueftimentis ouium, intus alentes lupos rapaces. Neque enim uel argentum, uel aurum, uel gemmae, uel ulla res pretiofa tam multipliciter adulterari poffunt, quam bona opera. Út quae neceffe fit habere unan eandemque fimplicem bonitatem, fine qua nihil nifi meri colores, offuciae et doli fint. Quamuis autem multos fciam, et quotidie audiam, qui meam inopiam contemnant, dicentes, me nihil nifi paruos condere fexterniones, et conciones germanicas pro vulgo profano, et laicis, nihil tamen id me mouet. Optarim enim me omni meo aeuo, omnibus meis uiribus, uel unico. fubferuiiffe laico pro fua falute, eo contentus, Deo gratias agerem, tum quam libentiffime permittens omnia mea perire opufcula. Nam an magnos et multos libros condere artificiofum, et reip. Chriftianae fit conducibile, aliorum efto iudicium. Ego uero in eo fum, ut fi pro arte illorum mihi liberet ingentes exarare libros, fortaffe Deo adiuuante mihi felicius id ceffurum, quam ipfis meo more uel minutum aliquem fermonem contexere. Si enim tam facile effet adfequi quam perfequi, iam diu Chriftus denuo effet e coelo eiectus, et fedes Dei fubuerfa. Si non licet, omnibus fingere, licebit faltem omnibus iudicare. Equidem unicuique ex animo libenter magnarum rerum gloriam permiferim, nihil minus quam ut laicis germanice. et fcribam et concioner erubefcens. Quanquam uel hoc ipfum quoque mediocriter callens mihi tamen perfuadeo, fi fuiffet hactenus et deinceps effet id ge nus docendi frequentius, chriftianae fidei multo plus inde fuiffe acceffurum incrementi, quam ex fublimibus et magnis codicibus et quaeftionibus in fcholis a dotis duntaxat tractatis. Ad haec nemi nem unquam mortalium uel coegi uel rogaui, ut uel me audiret, uel fermones meos legeret. Ego libere feruiui in publicum ex munere diuinitus accepto. Qui hoc nolet, et legat et audiat alios. Neque multum retulerit, fi me indigere nolint. Mihi enim fatis, imo plus quam fatis fuerit, nonnullos laicorum, eosque praeftantiffimos fefe ita demittere, ut meas conciones legant. Quod fi nulla me alia caufa mouere poffet, haec certe mihi locupletiffima fuerit, Ill. Gratiae tuae huiusmodi opuscula germanica placere, eamque cupidiffimam effe intelligendi notionem ut bonorum operum, ita fidei. |