1 defiderio, et rogo et oro patrem noftrum in coelis. Cui D. T. commendo quam diligenter poffum. Boni confulat T. D. G. hanc fcribendi audaciam, non enim potui me continere, quin hac breui epiftola gratias agerem Deo, fimul et gratularer Dono Dei, quod in pectore tanti Principis radicatum intellexi Wittembergae. F. 6. p. Laet. (d. 28.Mart.) 1533.*) CXXIX. Nicolao Hausmanno. G. et P. in C. Non uacabat modo, mi Domine Nicolae, prolixius fcribere ob praefentiam Principis noftri Illuftriffimi, coram quo concionandum eft quotidie et fimul tractandum de refponfo dando apoftolicis Nunciis et Caefareis, per quos. Papa nobis obtulit articulos quosdam de concilio celebrando, fcilicet quod agatur in eo fecundum fuum placitum et more priorum conciliorum h. e.. in quo damnemur et comburamur, fed uerbis lubricis et tali Pontifice dignis. Reddemus autem ei uerba et ipfo et nobis digna. Es find doch Buben in der Haut, und bleibens auch. Sunt hic honorificentiffime tractati non propter Papam fed propter Caefarem, cuius nomen omni reuerentia cul * Apud Scultetum in Hardtii Hift. litter. Reformat. P. V. p. 184. b. Riedereri Nachr. B. L. S. 347. tum eft, Papae autem nomen nullo honore affectum eft. Non funt mihi et Philippo aut ulli noftro locuti. Quid enim latronis et homicidae noftri miniftri nos audirent aut loquerentur? Alias plura. Nunc uale et pro me ora dominum. altera Viti (d. 16. Iunii.) 1533. *) CXXX. Nicolao Hausmanno. G. et P. Valetudo tua mi frater in Chrifto me fatis afficit. Chriftus aderit et te non folum fanabit, fed etiam quidquid eft id ualetudinis dabit fortiter ferre. Diligit enim te, quia tu diligis ipfùm, et pro eo loqueris et pateris in hoc mundó peffimo, non folum ingratiffimo. Fortis efto et con temne illum, qui te odit et eum, quem tu prae dicas, Chriftum Jefum. Ego Dei gratia fic occupatus fum, ut hodie mane non potuerim transfcribere ad te, ficut uoluiffem. Dux Georgius édidit librum et fuo et ingenio et fcito dignum. Sed Deo gratia, qui iftud fatuum cor fic produxit in publicum. Haec fcilicet meruit hactenus perpetua uerbi perfecutione, ut fui ipfius index et iudex cogatur effe turpiter etiam * Latine extat ap. Seckendorf. L. III. p. 44. Germ." T. XXI. Opp. Luth. Walch, p. 1406. 1 coram mundo traducere mendacem blasphemum et facrilegum. Refpondebitur non illo fed nobis digne. Tu ora pro nobis. Dominus meus Ketha reuerenter et officiofe te falutat, tui magnificam me. moriam habens propter Tu uiciffim falutabis nobis longe reuerendiffime, optimos et laudatiffimos Principes tuos, quorum nomen, Dei dono, in benedictione et gratia omni crefcit in odorem fuauitatis de die in diem. Dominus tecum. Haec dum canerent in coena tui Welleri mecum. 4. poft S. Jacobi (d. 28. Jul.) 1533. *) CXXXI. Johanni Agricolae. Feria Habebitis igitur, mi Agricola, tandem pulchrum antagonistam iftum Vicelium, hominem, quod uultus et geftus, nedum uerba et fcripta oftendunt, totum e mendaciis et fucis conflatum, et fere perditum et defperatum in femet ipfo, qualis femper fuit etiam apud nos, licet tectus et fimulans omnia. Vos quod perfuafus fum, caufam Euangelii fic tractabitis, ut iftam uiperam nondum natam, tantum non mortuam cogitetis. Nimis enim nihil eft, quod fapit et docet, uehementer indig 5 Germ. T. XXI, Opp. Luth. Walch. p. 1408. nus, propter quem moueatur aliquis noftrae doctrinae peritus, ruet ipfe in fefe, fi noftra clare et copiofe defcribuntur. Nam fua funt talia, ut neque doceri neque intelligi facile poffint, cum nec. ab ipfomet et fimilibus fibi intelligantur. Dominus tecum et cum tuis. (1533. m. Octob.) *) CXXXII. Andreae Ofiandro. G. et P. in C. J. qui eft pax noftra uera. Legi et priores literas túas et poft fcriptum tuum fenatui ueftro oblatum, optime frater in Domino. Legi et alterius partis literas et fcripta, et teftis mihi est Chriftus, gratia mea, quanto me dolore ueftrum iftud diffidium difcruciet in ifto miferrimo fcandalorum et odiorum tempore, quibus plane obruti jacemus. Sed quantum ex omnibus capio fcriptis et literis ueftris, illi tibi non uidentur fatisfacere, nec tu illis. Quid ergo? num quid quia neutra pars putat fefe ab altera parte conuinci poffe, ideo in aeternum litigabitis, et perpetuo ac fine fine uos inuicem mordebitis tanto multorum et piorum hominum fcandalo? Quin propter Chriftum hoc agite, fcilicet tu, qui confcientia tua uictus illis cedere non potes, * Litt. Wochenblatt P. II. p. 300. potes, dignus es uenia. Rurfus illi confcientia uictos fefe afferunt, itidem uenia digni funt. Date ergo uobis inuicem ueniam et ferte alter alterius onera fecundum legem Chrifti et hac ratione diffidium tollite, ut utrinque deinde fileatis in publico ftatu quaeftionum, donec in fe ipfa cum tempore fopiatur. Interim tu apud te filentium iftud teneas, et ut hactenus in ecclefia tua non graueris ufum abfolutionis publicae. Rurfus illi fuam fententiam apud fe teneant, et ut hactenus utantur ifta abfolutione, donec animis pacatis et priore pace. firmata fine offenfione animorum de hac re ftatuere liceat. Vos in tanta animorum commotione nihil boni ftatuetis aut efficietis, et fieri facili poteft, ut ex festuca trabem faciatis, fed pergetis uos contendendo inuoluere. Fortaffe uos omnes et magnum inter uos motum mouebitis ad laetificandum Satanam et fuos, quod difficillimum fit poftea compefcere. Nam tu mihi quidem multa praeclare difputare uideris pro fingulari tuo ingenio et erudi. tione. Vtrinque tamen funt, quae nec mihi fatisfaciunt. Homines fumus, et a carne noftra facile nobis imponi poteft, ubi non inuicem nos audiuerimus unus alterum, et fenfu cefferimus. Quis finis fequi poffit, facile intelligis.. Igitur per Chri. ftum te oro, quando ueftrae contentionis finis aut |