XCVI. Conrado Cordato. G. et P. in D. Gut macht Muth. Quod uerum effe experior in te quoquè, mi Cordate, qui cum forte fentias tua regna et opes, meum Vallenfem remittere aufus es, tanquam indignum, qui inter gazas tuas latitaret, etiam forma uerfum. Gloriaris denique de autoritate, qua fic polles, ut statim uno die aurifaber tibi obtemperans iuffum tuum impleuerit, cum noftri ne in femeftri quidem tantillum efficerent. Felix tu, fed uide, ne nimium prouoces Nemefin illam, quae felicibus libenter inuidet. Dabit tamen Deus, ut alio teftimonio me declarem filii tui catechistam. Caeterum omnia noftra referent ueftri, quos libenter et uidimus et cognouimus. Carlstadius refufcitatur a Satana in Frifia, et agit nobis pro feruata urta dignas gratias, paffim me et noftros criminatus infernalibus literis. Tu ora contra eum, ut reddat ei Dominus ftatim fe. cundum opera fua. Nulla enim fpes eft, eum reuocari a blasphemiis et furiis in Chriftum poffe. Saluta Chriftinam tuam cum filiolo tuo, et ualete omnes in Domino, Amen. 25. Febr. 1530 *) *) Extat in Strobelii Mifcell. P. III. p. 83. XCVII. Georgio Wicelio et Antonio Hermanno afflictis in Bilnitz. Gratiam et pacem in Chrifto. Scripfi ftatim Principi, Chariffimi fratres, pro ueftra redemtione, miffo cum nuncio proprio mea impenfa, nam in carcerem uos coniectos effe plane ignorabam, prae fertim tam grauem et crudelem. Quid culpae fit etiam ignoro, nifi forte Campani hofpitium. Sed fpero hoc forte impetrari, nam is Torgauiae jam fere dies xv fuit, miferaque monftra indicauit; quae mihi tamen nondum uifa, fed tantum relata funt, ut diuinare non fatis poffim (obfcura haec erant, quae fequuntur) quid utar, uel quid agam. Igitur ferte interim patienter, ego fideliter laborabo pro uobis, ut mox dimittamini. Valete in Chrifto, fer. 6. poft Laetare (d. 1. April) 1530. *) XCVIII. Conrado Cordato. G. et P. in Chrifto, qui confoletur te in ifta humilitate et afflictione tua, mi Cordate. Quis enim alius poffit hunc dolorem mitigare? Nam fa *) G. G. Zeltneri Hift. Crypto-Socinifmi Altdorfini, P. 350. cile credo, quae fcribis, omnia, utpote expertus huiusmodi cafum, qui patris uifcera uifitat, penetrabilior omni gladio ancipiti, pertingeasque usque ad medullas etc. Sed rurfus meminiffe debes, nihil mirum effe, fi is, qui uerior et propior pater eft, quam tu fueris, pro zelo fuo maluerit filium tuum, imo fuum apud fe quam apud te effe. Tutior enim ibi quam hic eft. Sed haec fruftra, Surdo fabula recenti adhuc dolore. Quare nune cedam dolori, quia luxerunt huiusmodi luctum maiores et meliores, quam nos fumus, nec tamen reprehenduntur. Vtile tamen eft tibi fimul has quoque partes tentationis attigiffe, et confcientiae uim gustaffe, ut magis difcas in te ipfo quae fit uis uerbi et fidei, quae in his agonibus probata fit, Nondum enim ftimulum carnis et angelum Satanae. colaphifantem fenfifti, Tantum gloriofa et fidenti innocentia, id eft, bona confcientia hactenus paffus es. Haec fatis. (Hieher wird gefetzt, was in Buddei collect. Epp. Luth. p. 84. fteht:) Caeterum quod audio molliores redde; und nachher fol-gendes: Saluta fociam doloris tui, et interim etiam magis in Chrifto uiuente laetare, quam in filio mortuo, imo et ipfo uiuo fed abftracto trifteris. Salutat te mea Ketha et domus tota. 2. April 1530. *) * Strobels Mifcell. P. III. p. 84. XCIX. Jufto Jonae. G. et P. in C. Quamuis ego nunquam fperauerim, ficut nec optaui, ut libelli mei aliquid perpetui nomin's uel autoritatis in mundo haberent, femper eo contentus, fi me monitore uel oftenfore móuerentur homines ad facras literas legendas et intelligendas, fi forte fpiritu duce et magiftro mefiora ex ipfis plenis fontibus haurirent, quam ex meis exiguis riuulis lambere poffint. Tamen cum uideam in tanta copia tractantium fcripturas raros et paucos feliciter eas attingere, plurimos etiam maligniter in illis nerfari, et pernitiofe proprio fpiritu eas explanare, incipio meos quoque libellos non ita odiffe, neque illis adeo publicum inuidere, ficut antea femper feci, Nam etfi ego nihil fum, denique et in mea germanica lingua ftilo rudis ac barbarus, tamen illud quod est doctrinae chriftianae caput totiusque fcripturae fumma, nempe articulum gratiae, iufti. ficationis feu remiffionis peccatorum, certe diligenter et fideliter tractaui, ut in Domino aufim gloriari cum S. Paulo, imperitus fermone, fed non fcientia. Tu ipfe uides, optime Jona, quam frigeant, quam fint imperiti in hac re, quotquot hodie extra noftrum confortium funt, et libros fcri bunt, fcripturasque explanant, ut fi illis folis contingat Ecclefiarum adminiftratio, nihil certius fub ipforum regno expectes, quam nouum quendam papatum, ubi Chriftus denuo aboleatur, cum tota illa fapientia noftra, quae eft notitia iuftitiae fidei: fixa enim in eorum cordibus humanae opinio iuftitiae, feu operum fic pertinaciter eft, ut eam a iuftitia fidei feu gratiae nullo modo feparare queant. Nec mirum fane. Ego in hunc usque diem multis et magnis agonibus expertus fum in me ipfo, quam fit res ardua et mere diuina, in animo. humano eam notitiam inolefcere, quod gratia et fine operibus iuftificemur, quodque ipfa fola fides in Chriftum fit illa unica iuftitia fanctorum Dei, iuftitia inquam, ut fcholae loquuntur, formalis et perfecta. Excedit hoc nimium cordis humani captum et fapiendi ac loquendi in terra modum. Quid illi facerent, qui nihil horum experti promittunt fibi omnia fola fcripturarum lectione, caque tam praefumtuofa, ut fi femel aliquem librum legerint, fibi plane perfuafum habent, fefe rem totam comprehendiffe. Difcunt quidem haec uerba ufu quodam recenfere, fides iuftificat, opera non iuftificant, fed ubi locos fcripturae attingunt, in quibus haec rcs pulcherrime ct fortiffime traditur, ibi tranfeunt quafi coeci, furdi et muti, ut ne uerbo quidem eius rei meminerint, fcilicet hoc ipfo fuo teftimo |