tus eft et cogitationibus aeftuat, Dominus feruauit nos ipfo biennio a duobus maximis incendiis, quibus tota Germania flagraffet, nifi Deus nofter mifertus potenti et mirabili manu obftitiffet, et confilia turbaffet. Ita undique nobis plus eft periculi a noftris quam ab aduerfariis. Neque adhuc quiefcit Satan fanguinarius fpirans caedes et fanguinem, ideo orandum eft diligenter. Saluta coftam tuam, et meo nomine admone, ut patienter ferat peregrinationem tuam. Legat Sarae hiftoriam et Rebeccae, gaudeatque illarum exemplo, fefe a Deo dignatam propter uerbum, et erit ei pax et gloria. Similia praemia illis fperamus, nec tamen fimilia illiş patimur. Chriftus tecum, Amen.

Saluta fratres omnes, praefertim ueterem commilitonem Andream Knopken fidelem in Chrifto miniftrum. Witeb. pridie Cal. Augufti 1529. *)

LXXXII.

Nicolao Hausmanno. /

G. et P. in Chrifto. Etfi tu mihi nihil es queftus, mi Nicolae, tamen aliunde intellexi, quam nihil tibi profuerit mea erga Principem promotio: fed fortis efto, dabit Deus his quoque finem. Aula

* Acta Boruff. T. I. p. 803.

diaboli fedes et cubile eft, etiamfi optimus fit Princeps. Eques ifte afinus forte in caufa fuit, et ucfter ille huius amicus. Ego fi aliud fieri non curabunt, et confilio et auxilio ero, ut Cygneam excuffo puluere de pedibus relinquatis, et alio migretis tu et Cordatus fimul. De Paulo cogitauero, tantum interim fuftinete et eftote Atlantes in ifta

Annotationes Cellarii

natione peruerfa et praua. in Efaiam non hic reliquifti. Diligenter luftrantes nusquam comperimus. Forte aderit ipfe propediem Joannes Cellarius, iftac tranfiturus ad uocationem fuam, et te falutaturus. Is adhuc ignorat, amiffas effe annotationes, fi forte interim reperiri poffint. Dominus fit tecum femper, et ora pro me paupere Chrifti peccatore. Salutat te Ketha mea reueren. ter. 1 Augufti, 1529. *)

LXXXIII.

Nicolao Hausmanno.

G. et P. in Domino. Venit hic M. Johannes Cellarius, mi Nicolae, cuius tu Efaiam fiue amififti fiue reperifti. Significaui enim ei, et tu latius cum co loqueris, nec eft quod multa fcribam. Habes huius uocem uiuam omnia tibi narraturam me

* VN. 1721. p. 563.

1

lius, quae hic aguntur. Literas proximas tibi redditas credo, in quibus rogaui, ut fortis effes ferendis daemonum et hominum nequitiis. Wenn der Strick am hertften hält, fo bricht er gern. Dominus tecum, Amen 5 Augufti 1529. *)

LXXXIV.

Jufto Jona e.

G. et P. in Chrifto. Hunc uirum, quem in Olsniz Pastorem constituistis, mi Jona reuerendiffime, et cariffime, uolui his teftibus meis literis ad uos uenire, cum iam uobis querulari ftatuiffet, quod nihil habeat, unde uiuat, et operatur quidem, fed fine mercede! Profpicite igitur, ne fame pereat, fiue ad tempus fiue perpetuo iftic fit acturus. Mihi fane uidetur humiliter et non ualde profunde doctus. Accedit tentatio famis, qua forte ad infaniam poffet impelli, neque enim fatis firma mente effe uidetur.

Philippo noftro abftulit dominica proxima Dominus filium Georgium; hic cogitare potes, quid nobis fit opérae et curae, ut hunc hominem tenerrimi et patheticiffimi cordis folemur. Mirum quam eam mortem filii ferat grauiter, antea tali cafu non

*) VN. 1721. p. 564.

exercitatus. Tu quantum potes, ora pro eo, ut Dominus eum confoletur, deinde epiftolam fcribas pro tua rhetorica confolatricem. Scis, quanti referat hunc hominem uiuere et, ualere. Nos omnes. cum eo aegrefcimus et moefti fumus, praeter mea propria et quotidiana. Sed Deus humilium et afflictorum nondum uincitur, licet ualde et femper infirmus fit, alias alia, ubi moeror aliquando quic uerit. Vale et faluta reuerenter coepifcopos tuos in Domino. feria 3. poft affumtam Mariam (17. August) 1529. *)

LXXXV.

Nicolao Hausmanno.

G. et P. in Domino. Nolui hunc baiulum, mi Nicolae, litterarum mearum inanem ire ad uos, etiamfi nihil magni haberem, quod fcriberem. Peftis illa Anglica dicitur aqud nos et in Zerbst graffari: multi putant eam et hic apud nos graffari. Ego autem non credo. Praefectus nofter feipfum imaginatione fecit infirmum, cum nihil pateretur mali praeter cogitationes, Nam fi ea principia effent uera iftius morbi, ego tribus annis uel ultra eum faepius habuiffem, et hac nocte fudaui cum angu

*) VN. 1721. p. 565.

ftia expergefactus. Et coeperunt me quoque uexare cogitationes, quibus fi ceffiffim, iacerem ficut alii iacuerunt martyrifántes fe ipfos, Haec fcribo, ut mecum horteris populum, ne fic pufillanimes fint, et ne cogitationibus fuis accerfant morbum qui nondum adfit. Nos multos ueluti per uim excitauimus, qui fe in fudorem iam pofuerant, ut Aurogallum, Blichardum, D. Bruck, M. Chriftianum et alios, qui nunc ridentes dicunt, fe adhuc forte iacere, nifi effent excitati. Noni quod contemnendum effe ducam hunc. morbum, fed quod difcernendum fit, quando uidemur potius imaginatione et pauore, quam reipfa et contagio in illum cadere, et imaginatio facit cafum, animique affeetus in corpus redundant. Caeterum ora pro me peccatore, et fi hofpes tuus adhuc adeft, falutes eum nomine meo. Chriftus Dominus fit tecum, Amen. 27. Augufti, 1529. ")

LXXXVI.

Wenceslao Linco.

Gratia Dei tecum, mi Wenceslae. Scribere

cogit ad te rumor nouae peftis, quam uocant Anglicam. Sed tu uide, ne facile credas, nec finas

popu

*) VN. 1721. p. 565.