qui Romanæ auctoritati coercendæ acerrime studuit, in hoc nobis assentiri. Quis autem Gallus unitatis et pacis amans metuerit unquam, ne Romæ plus justo tribuat, si cum Gersonio temperatam de sede apostolica sententiam sectetur? CAPUT XXXI. Solvitur objectio petita ex testimonio Majoris. Hanc Gersonii sententiam diserte confirmat Joannes Major, ejusdem Parisiensis academiæ doctor celeberrimus. hæreticum a tota Ecclesia credendum nunquam | sentire ac tenere, verum etiam et exteriore judidefiniat. Hinc colliges ipsum etiam Gersonium, cio proferre. Sed minime asseruit sedis apostolicæ fidem deficere posse. Hinc fit ut probare studeat summum pontificem posse fieri hæreticum, et generali concilio inferiorem esse habendum. De cœtero sedis apostolicæ potestatem sic adstruit ' : « Immediate a Christo collata est Petro primo » summo pontifici. » Hoc autem probat ex his Christi vocibus : Dabo tibi claves, etc., et ex his : Pasce oves meas; Pasce agnos meos... « Et in >> hoc, inquit, conveniunt satis singuli doctores, » dicentes Christum tunc eum fecisse suum gene>> ralem vicarium, etc. » Præterea « Papa, inquit, » potest omnes punire, et nullus ipsum. » Insuper ait : « Optima politia debet regi regimine re» gali. » Unde concludit politiam christianam esse regalem sive monarchicam, eo quod Papa monarchica potestate donatur, ita ut « sit unus qui in » unumquemque habeat auctoritatem punitivam, » et nullus alius in illum. Ideo, inquit, uni, sci» licet Pero, et successoribus ejus, data est uni>>versalis potestas constituendi canones, etc...per >> totum universum orbem, et nulli alteri.... In » uno est suprema.... potestas.... Et non est una » (Ecclesia), nisi unitate capitis... Ecclesia est >> unum corpus mysticum, cujus Papa est caput... » Potestas papalis suprema in spiritualibus... non » potest mutari in aliud genus dominii. » Scilicet monarchicum Papæ regimen non potest mutari in aristocraticum aut democraticum. Igitur in confesso est apud Almainum hanc esse formam Ecclesiæ a Christo inditam, ut sedes apostolica sit æternum Ecclesiæ in fide docenda centrum atque caput. Corrumperetur autem forma, neque Christus videretur in promissione fidelis, si vel minimo temporis intervallo Petrus in sua sede agnos simul ovesque matres pascere desineret. Hæc itaque sufficiunt ut Gersonium, Majorem, atque Almainum cum Bellarmino conciliari posse existimen. Neque vero alii auctores obstabunt nostræ huic sententiæ, postquam Gersonius, Major et Almainus huic suffragari visi sunt. Namque hactenus a criticis laudati sunt, ut sui duces et antesignani in deprimenda papali auctoritate; Gersonius quidem tempore magni schismatis; alii vero ambo longe posteriores, scripserunt post flebile dissidium inter Julium II papam, et regem Ludovicum XII. Hoc unum omnes probare student, scilicet personam Papæ circa fidem errare posse, et hæreticam « Petrus, ait Major, ex institutione Christi » est institutus apostolorum vertex et caput, et » supra quemlibet alium, sive particularem Ec» clesiam. » Et infra: « Christus legislator optimus » optimam politiam in Ecclesia instituit; sed illa » est regalis. » Unde infert regalem esse et monarchicam Ecclesiæ politiam, ex institutione Christi. Eo autem usque progreditur, ut sic disserat 2: Hoc potest fieri argumentum de Indis et chris» tianis in aliis locis separatis ; qui si reliqua ad fi» dem necessaria crederent, nescii quod Romanus pontifex sit caput Ecclesiæ; durum est dicere » quod sint in statu damnationis. » Nihil est sane quo lucidius statui possit hanc fidem explicitam ab omnibus catholicis exigi, ut semper credant, immobilem perseverare sedis apostolicæ traditionem. Etenim sedes apostolica non esset in docenda fide caput Ecclesiæ, eo temporis intervallo, quo aliquid hæreticum a tota Ecclesia credendum definiret, resectis a sua communione quibuslibet dissentientibus, ut jam sexcenties explanatum fuit. CAPUT XXXII. Solvitur objectio petita ex testimonio Almaini. Cajetanum refellere conatur, his verbis, Almainus, percelebris doctor academiæ Parisiensis: • Papa potest errare errore judiciali, de errore » personali, omnibus notum est 3. » Sed nisi hunc auctorem ineptire, et sibi ipsi insulsissime contradicere velis, hæc verba sic intelliges, ut persona Papæ non solum possit hæreticum dogma intus In IV Sentent., dist. XXIV, quæst. II, conclus. I. Vid. Append. Op. Gers., tom. II, pag. 1121, 1122. * In IV Sentent., dist. XXIV, quæst. II, conclus. t. Vid. Append. Op. Gers., tom. II, pag. 1125. 3 De auctor. Eccles. el Concil., cap. x. In Append. ad Op. Gers.. tom. I. pag. 1001. De auctor. Eccles. et Conc.. cap. vi. In Append. ad Op. Gers., tom. 11, pag. 987. De Potest. Eccies. et Laic. cont. Ockam., cap. IV el v; ibid., pag. 1024, 1026, 1027. doctrinam ut catholicam proponere, etiamsi de consilio aliquot Romanæ curia theologorum sententiam emiserit. Quinetiam universali concilio Papam subjacere dicunt, et ab eo deponi posse. At vero si apostolica sedes, in qua Petrus nunquam non vivens nunquam non loquitur, persone pontificis ita assentiatur, ut aliquid tanquam fidei dogma a tota Ecclesia credendum definierit, resectis a sua communione cunctis dissentientibus; caput a corpore divelli non potest; centrum veræ traditionis in fide docenda non potest falsatæ traditionis centrum fieri; fundamentum arcis æternæ nutare non potest. Ubicumque est caput Ecclesiæ, ibi et Ecclesiæ corpus esse nihil dubitant illi auctores. CAPUT XXXIII. Ad laicos principes non pertinet jurisdictio ad convocanda concilia, quamvis eorum munus sit ea petere ab Ecclesia, si catholici sint ac pii. 1o Ecclesia, sponsa Christi in terris, omnino libera est, ut suo munere mere spirituali fungatur. Atqui cogere concilium ad tutandum fidei depositum, vel ad restaurandam salutis disciplinam, est munus mere spirituale. Ergo Ecclesia omnino libera est, ut concilium cogat, vel cogere recuset, prout expedire existimaverit ad eam solam pertinet judicare an res expediat necne: ergo ad eam pertinet hanc exsequi vel differre. 2o Verum quidem est Ecclesiam pro sua sapientia sibi ipsi consuluisse, ne per tempora persecutionum concilia generalia convocaret. Profecto tum temporis ipsa sui juris erat ut cogeret concilia, si id omnino necessarium esse videretur; siquidem Christus Dominus non dixit: Ite, si jusserint sæculi principes: sed ait: Ecce ego mitto vos, etc. ; et iterum: Euntes ergo docete omnes gentes, etc. Sed tum minime expediebat ut concilia generalia cogerentur cum tanto incommodo; neque certe, etiamsi episcopi id tentassent, tantus tantæ convocationis apparatus, clam ac tuto executioni mandari potuisset. Enimvero persecutores imperatores numerosissimam hanc episcoporum ex tot gentibus a se quam maxime distantibus congregationem facillime exploratam habuissent; exploratam vero, vel præpedire, vel subita internecione delere promptum fuisset. Jus quidem convocandi concilium erat penes Ecclesiam tum temporis, perinde ac nostris temporibus; sed ratione periculi, et obstantis imperatorum sævitiæ, | non expediebat ut convocarentur. De cætero con- i vocatio illa erat ejusdem omnino juris, quo synaxes quotidianæ et synodi quædam provinciales, quas invitis principibus interdum celebratas legi mus. 5° Si persecutores principes insidiandi animo jussissent episcopos in concilium properare, episcopi licite potuissent convocationem hanc fuga eludere. Contra vero, si principes vetuissent episcopos in summo christianæ rei periculo concilium celebrare, licite pariter potuissent, imo debuissent omnes, invitis principibus, et objecto certæ neci capite, cogere concilium, et fidei labanti consulere. Itaque nulla est in principibus laicis potestas convocandi concilia; nullum quippe habent dominium in administrationem mere spiritualem, quæ solis episcopis a Christo Domino concredita est. 4° Aliquatenus tamen dici potest ad sæculares principes, si modo christiani sint et catholici, pertinere ut Ecclesiam benigno affectu provocent ad concilia cogenda; sed hæc est tantum pia monitio, et pollicitatio benefica, ut certiores sint episcopi se fovendos ac tutandos esse a laica potestate, si velint ad dirimendas novatorum controversias concilium celebrare. Illa autem suasio, sive monitio (modo citra jussionem absolutam fiat), catholico principi competit. Ejus est enim monere episcopos, ut controversias reipublicæ infestas quamprimum amputent, cujus est rempublicam administrare ac tueri. Verum quantumvis ipsius principis sit monere et instare, ipsius tamen non est judicare an vere expediat necne ut Ecclesia quidquam de fide pronuntiet; siquidem ad solam Ecclesiam pertinet jus decernendi quid ad servandum fidei depositum congruat, vel alienum sit. Unde patet Justinianum imperatorem iniquissime vexasse Vigilium papam, ut generalis synodus congregaretur. Ea certe synodus, quæ annumeratur ut quinta, œcumenica habetur, non ex auctoritate Imperatoris perperam cogentis, neque ex Patrum numero qui paucissimi sunt, sed ex auctoritate sedis apostolicæ, totiusque Occidentis, vi cujus tandem confirmata est. Ergo laici principes moneant et instent, atque interim novatores per magistratus coerceri curent. In hoc obsequantur votis episcoporum, ut reipublicæ incolumitati consulant; sed caveant ne Ecclesiam invitam adigere velint ac celebranda concilia. CAPUT XXXIV. Examinatur ad quem pertineat conciliorum convocatio. 4° Jam diximus ad solam Ecclesiam proprie pertinere, ut concilium cogat. Nimirum uniuscujusque hominis liberi est, ut aliquid agat vel agere recuset. Atqui Ecclesia ab omni laica potestate libera est, in obeundo suo munere mere spirituali. Ergo ad solam Ecclesiam pertinet ut concilium cogat, aut cogere nolit. Præterea concilium non est ipsamet Ecclesia, sed ipsam tantum repræsentat, ut sæpe dictum est, tum in Constantiensi, tum in Basileensi synodo id est, episcopi illi qui concilio adsunt, legati mittuntur ab omnibus omnium gentium catholicarum ecclesiis, qui, ex nomine totius universitatis, declarent quid ipsa universitas sentiat, et quid traditum acceperit. Itaque ejusmodi legati omnium ecclesiarum sunt veluti procuratores, quibus nefas esset procurationem sibi creditam tantillum excedere. Unde constat, quod si quingenti episcopi, ut videre est in exemplis Ariminensis, et Constantinopolitanæ contra imagines coactæ synodi, suam de fide communi declaranda procurationem tantillum excederent, universa Ecclesia, cujus sunt tantummodo procuratores et simplex repræsentatio, definitionem factam ab illis ratam non haberet, imo repudiaret. Luce vero clarius est ad solam universalem Ecclesiam pertinere ut legatos et procuratores de fide communi declaranda, libere, et ad arbitrium mittat. Hinc concludas necesse est, robur omne præcipuum, summamque conciliorum auctoritatem, non inesse convocationi, aut definitioni, sed soli confirmationi, qua universalis Ecclesia id totum ratum facit, quod a delectis procuratoribus gestum est. deformis, jus sedis fruuntur: alias esset manca, 4° Si quæras ad quem potissimum, et ex singulari dignitatis officio pertineat concilia celebrare, respondeo Petro soli hoc munus esse a Christo assignatum, ut fratres confirmet. Cum autem quæstio sit de confirmandis in fide fratribus, quando coguntur concilia, consectaneum est, ut ad Petrum pertineat jus convocandi concilia. Porro capitis præeminentis munus est pericula imminentia explorare, cætera omnia membra alloqui, et admonere, eademque jubere ut secum collecta præsto sint, atque singula universo corpori labanti opem ferant. Profecto centri munus est extrema quæque membra in suo sinu coeuntia excitare, ut de communi periculo deliberent. Fundamenti munus est, ut arcem jamjam labantem sua inconcussa firmitate muniat. Quinetiam centrum Ecclesiæ est præsentius, ut ita dicam, universalis Ecclesiæ compendium, et stabilis repræsentatio, quæ facilius, promptius, commodius, utilius, ac decentius extrema membra in se cohærentia ad pervincendum fidei hostem convocet. Nihil agitur mirum tibi videatur, si Lucintius, vicarius sedis apostolicæ, in Chalcedonensi concilio ita fuerit locutus': « Synodum ausus est facere » (Dioscorus) sine auctoritate sedis apostolicæ, » quod nunquam licuit, nunquam factum est. »>< Adjiciebat Paschasinus id factum esse contra ec2° Verum quidem est convocationem genera- clesiasticas regulas, vel contra Patrum instituta. lium conciliorum non posse fieri per subitaneam Paulo antea dixerat 2: « Apostolici viri Papæ uromnium ecclesiarum conspirationem. Oportet sane » bis Romæ, quæ est caput omnium ecclesiarum, ut quispiam primus id promoveat. Verum quis-» præcepta habemus præ manibus. » Neque certe quis ille sit, etiamsi rem perperam fuerit aggressus, nihilo tamen minus concilium suprema auctoritate pollet, si universalis Ecclesia procuratorum definitionem ratam ultro fecerit. Id exemplo quinta synodi a Justiniano pessime incœptæ, et melioribus auspiciis confirmatæ, jam patuit. 5° Cum generale concilium universalem Ecclesiam repræsentet, debet repræsentare totum corpus Ecclesiæ, constans capite et membris. Quamobrem oportet ut adsint procuratores, tum capitis, scilicet sedis apostolicæ; tum membrorum, scilicet præcipuæ partis episcoporum qui communione hu hæc verba, nunquam licuit, nunquam factum est, concilium intacta reliquisset, si constitisset hæc falsa esse : atqui neminem id arguisse constat. Hoc idem in VII generali concilio inculcatum legimus, contra præcedentis pseudosynodi sancita: «Non habuit enim adjutorem illius temporis Ro>> manorum Papam, vel eos qui circa ipsum sunt » sacerdotes, nec etiam per vicarios ejus, neque » per encyclicam epistolam, quemadmodum lex 1 Conc. Chalced. act. 1; Labh., tom. iv, pag. 95. >> dictat conciliorum. » Luce clarius est his vocibus, œcumenicam esse non posse ullam synodum, si sine auctoritate sedis apostolicæ definiat. Id nunquam licuisse, id nunquam factum fuisse, nullo reclamante, asseverant legati Chalcedonenses. In septima autem synodo citra omne dubium ponitur hanc esse legem conciliorum, ut Petri successor Romanorum Papa, conciliis præsit per sacerdotes vicarios ejus, et per encyclicam epistolam episcopos convocet. CAPUT XXXV. Examinatur qua ratione sedes apostolica conciliorum definitiones confirmet. Jamvero ex superius dictis facile liquet qua de causa concilia nulla essent, etiamsi constarent quingentis circiter episcopis, ut Ariminensis, et Constantinopolitana Iconomachorum synodus constabant, nisi accederet universalis Ecclesiæ confirmatio. Nihil est quippe, juxta juris regulam, definitum a procuratoribus, quod non oporteat ratum fieri, sive confirmari, ab illis qui procurationes ipsis crediderunt. Itaque repræsentatio corporis Ecclesiæ, quæ capite et membris constat, definit ex nomine tum capitis tum membrorum, et vi procurationum tum capitis tum membrorum, quas præ manibus gestant. Unde necesse est ut sententia lata ab ejusmodi procuratoribus, rata fiat, tum a capite, tum a membris, unanimi studio conspirantibus. Neque unquam supponi potest, ut jam sexcenties inculcatum fuit, ut membris definitionem confirmantibus, solum caput eam confirmare nolit. Tunc enim dissentirent, et a se mutuo dissilirent caput et reliquum corpus ; quod quidem supponere nefas esset. Necesse vero est ut supponas totum universalis Ecclesiæ corpus, ex institutione Christi esse omnino in fide declaranda individuum. Unde si caput aliquid definierit, non dissentiet reliquum corpus, utpote inseparabile. Vicissim, si corpus aliquid definierit, non dissentiet caput a corpore indivulsum. Ubicumque, ait sanctus Hieronymus 2, corpus fuerit congregatum; illuc congregabuntur aquile; id est, ubicumque fuerit caput atque centrum Ecclesiæ, illic congregabuntur et membra, ut idem sentiant. Verum si in materia disciplinæ, quæ libera est, concilium aliquid sanciret quod repugnaret sedi apostolicæ, aut sedes apostolica aliquid sanciret quod repugnaret concilio, tum certe caput atque membra paci componendæ ita studerent, ut sibi mutuo pacis intuitu obsequerentur. Hoc autem imprimis attendendum est, quod si supposueris concilium et sedem apostolicam dissentire, necessum est ut dicas concilium esse hac in parte detruncatum, et carer suo capite. Tum certe repræsentare non potest integrum universalis Ecclesiæ corpus, atque non est in hac parte generale, ac legitimum totius Ecclesiæ concilium. At contra, sedes apostolica semper est per se ipsam verum ac proprium universalis Ecclesiæ caput. Quid ergo mirum, si mutilata et detruncata atque adeo falsa universalis Ecclesiæ repræsentatio, non est præponenda vero ac proprio ejusdem Ecclesiæ capiti? Cujus quidem rei insigne exemplum occurrit in synodo Chalcedonensi. Concilium, in sua ad sanctum Leonem papam relatione de omnibus gestis generaliter, ita loquebatur'; «Confirmavimus autem » et centum quinquaginta sanctorum Patrum re» gulam,... quæ precepit, post vestram sanctis» simam et apostolicam sedem, honorem habere » Constantinopolitanam (quæ secunda est ordina» ta)... Quæ ad confirmationem ecclesiastica » ordinationis definivimus, hæc sicut propria et » amica, et ad decorem convenientissima, dignare » complecti, sanctissime et beatissime Pater. Qui >> enim locum vestræ sanctitatis obtinent... his ita » constitutis vehementer resistere tentaverunt... » Quidquid rectitudinis a filiis fit, ad patres recur>> rit, facientes hoc sibi proprium. Rogamus igi»tur, et tuis decretis nostrum honora judicium; » et sicut nos capiti in bonis adjecimus consonan» tiam, sic et summitas tua filiis quod decet adim>> pleat. Sic enim et pii principes complacebunt, qui tanquam legem tuæ sanctitatis judicium fir» maverunt. » Quid, quæso, voce magis demissa dici potuit a tanta synodo ? quid obsequentius erga sedem apostolicam, cujus summitas a concilio supplici voce compellatur? Tota synodus Leonem alloquitur, ut filios patrem rogare decet. Quid vero reposuit tantus pontifex? Hæc ad Anatolium Constantinopolitanum scripsit, ut ejus ambitionem retunderet 2 : « In totius Ecclesiæ perturbationem » superba hæc tendit elatio, quæ ita abuti voluit » concilio synodali, ut fratres in fidei tantummodo >> negotium convocatos, et definitione ejus causæ, » quæ erat curanda, perfunctos, ad consentiendum » sibi, aut depravando traduceret, aut terrendo Concil. Chalced., part. ш, cap. 1, tom. iv, pag. $37. 2 Ibid., cap. v, pag. 841. >> compelleret. Inde enim fratres nostri, ab apos» tolica sede directi, qui vice mea synodo præsidebant, probabiliter atque constanter illicitis » ausibus obstiterunt. » En audis Leonem, qui definita in concilio, summa cum auctoritate nulla se declarat. Nulla es tenus imminui patitur ca quæ Petro tributa est dignitas. «Nihil, ait', Alexan» drinæ sedi ejus, quam per sanctum Marcum » Evangelistam beati Petri discipulum meruit, » pereat dignitatis... Antiochena quoque ecclesia, in qua primum, prædicante beato apostolo Pe» tro, christianum nomen exortum est, in pa»ternæ constitutionis ordine perseveret, et in » gradu tertio collocata, nunquam se fiat infe» rior. » D Hæc autem adjicit 2. « Persuasioni enim tuæ » in nullo penitus suffragatur quorumdam episco» porum ante sexaginta, ut jactas, annos facta » subscriptio, nunquamque a prædecessoribus tuis » ad apostolicæ sedis transmissa notitiam, etc. » Itaque nulla judicat, et veluti infecta ea singula quæ ab apostolica sede non confirmantur. Neque glorietur Constantinopolis se esse novam Romam, et imperialem urbem. Enimvero ad Marcianum Augustum Leo hæc scripsit 3 : « Alia ta» men ratio est rerum sæcularium, alia divina»rum: nec præter illam petram, quam Dominus » in fundamento posuit, stabilis erit ulla construc»tio... Non dedignetur regiam civitatem, quam » apostolicam non potuit facere sedem. » Ne dixeris autem hæc singula a Leone fuisse dicta ex auctoritate Nicænæ synodi, quam nulla alia antiquare poterat. Enimvero Chalcedonense concilium constabat omnibus communionis catholicæ partibus. Unde aperte constat, quod, si sedes apostolica sancitis in gratiam Constantinopolitana ecclesiæ annuisset, canonice oblitterata fuisset et revocata definitio Nicænæ synodi de ordine patriarcharum. Quis enim in dubium revocat universalis Ecclesiæ corpus posse, unanimi consensu, ea singula revocare, et irrita facere, quæ circa disciplinam et citra fidem in concilio ecumenico ordinata sunt? Ergo sedes apostolica tum temporis sola fuit quæ Chalcedonensem definitionem irritam ac nullam faceret. Hinc stabat numerosissima synodus generalis illinc reclamabat sola sedes apostolica: vi hujus reclamationis res a concilio definita infecta manet, et nulla habetur, donec tandem aliquando renuens apostolica sedes annuerit. 'Concil. Chalced.. part. 1, cap. v; tom. IV. pag. 845. 2 Ibid. 3 Ibid., cap. vi; pag. 847. CAPUT XXXVI. Examinatur qua auctoritate concilium generale definitiones sedis apostolicæ confirmet. Vulgo contendunt critici sedis apostolicæ potestatem esse subalternam, et infra concilii tribunal jacentem, eo quod judicia sedis apostolicæ indigeant confirmatione concilii. Sed hæc sunt quibus hæc objectio refellenda mihi videtur. 4° Potestas sedis apostolicæ suprema nuncupata est ab antiquis conciliis exempli gratia, Chalcedonensis synodus, humili filiorum assumpto nomine, Leonis tanquam patris summitatem rogat. 2o Hæc eadem potestas suprema dicitur a recentioribus conciliis, Constantiensi videlicet et Tridentrino. Quid ergo absurdius et iniquius, quam contendere hanc esse subalternam, et superiori tribunali subjacentem? 5o Verum quidem est generales synodos confirmare sedis apostolicæ definitiones: at vero si traditionis paginas diligenter pervolveris, continuo perspectum tibi erit, sedem apostolicam passim petivisse a privatis et minoribus ecclesiis, ut suas definitiones confirmarent. Id vulgo petitum fuisse a Mediolanensi, a Ravennensi, cæterisque ecclesiis privatis, quæ sedi apostolicæ omnino subjacebant, nemo nisi historiæ imperitus ignorat. Itaque confirmatio definitionis a sede apostolica editæ, nullam arguit superioritatem in confirmante ecclesia. Alioquin dicendum esset infimas occidentalis patriarchatus ecclesias suprema sedi esse superiores, quo quid absurdius aut ineptius nemo unquam dixerit. 4o Cum sedes apostolica definitiones concilii confirmet, quemadmodum concilium confirmat sedis apostolicæ definitiones, sequeretur hæc duo tribunalia sibi mutuo præeminere; quod pariter absurdum et ineptum est. 5o Neque quidquam discriminis invenies in hac mutua concilii et sedis apostolicæ confirmatione. Imo, ut jam observatum est, sedes apostolica multa conciliorum circa fidem sancita, ut hæretica jure merito confutavit: at vero nullum hactenus occurrit concilium quod sedis apostolicæ definitiones ut hæreticas reprobaverit. 6o Lege in actis conciliorum nomina episcoporum qui definitionibus subscribunt. Alii se obedire concilio, alii se confirmare concilium indiscriminatim profitentur. Quinetiam iidem antistites eadem subscriptione se definire et obedire profitentur. Revera hæc duo unum et idem significant : quisquis confirmat obedit, quisquis obedit confirmat. Confirmare nihil aliud est quam firmitatem definitionis numero consentientium augere. Confirmare est no |