pra dictis infraque dicendis apparet, castrum re- A quamquam per familiares regis gratiam ejus consedeuntibus, plurimas in via struxit insidias, domos eorum Remis fregit, præbendas vendidit, et bona diripuit. Audi hæc suismet verbis Hugonem Flaviniacensem loco proxime cit. exponentem.« Accusatus est in eodem concilio (Augustodunensi scilicet) Remensis ecclesiæ invasor Simoniacus Manasses a clericis Remensibus, et suspensus ab officio, quia vocatus ad concilium ut se purgaret, non venit. Qui cum canonicis Remensis ecclesiæ accusatoribus suis, a concilio redeuntibus, plurimas parasset insidias demum domos eorum fregit, præbendas eorum vendidit, et bona eorum diripuit. 119. Hæc Hugo. Et sane veritati esse apprime consona, etiam liquet ex epistola, ab Hugone legato post concilii celebrationem, auditis, quas Manasses Brunoni aliisque ex illo redeuntibus ecclesiæ Remensis canonicis intulerat, variis injuriis, ad Gregorium pontificem data, in qua, Sanctum nostrum Manassemque præpositum «dignos habitos fuisse pro nomine Jesu contumeliam pati,» declarat, alludens verosimillime, ne dicam indubie, ad injurias, quas ambo, e concilio Augustodunensi Reciacum redeuntes, tum in via, tum Remis in bonis suis passi fuerant Epistolam illam, quod præterea, quæ de Monassis, Remensis ecclesiæ præpositi, ad Claromontanum seu Arvernense concilium accessu supra asserui, invicte probet, aliaque, quæ huc et præcipue Manassem archiepiscopum spectant, complectatur, in fine mutilam, prout aput Labbeum tom. X Conciliorum col. 365 et seq. exstat, huc transcribo. Sic habet : « Reverendissimo Patri et domino papæ Gregorio suæ sanctitati inutilissimus servus Hugo humilis presbyter Diensis, salutem. Quoniam didicimus R. vestrum Parisiensem rediisse,cui injunxeramus,ut fideliter,sicut filius vester, vobis referret gesta Augustodunensis concilii, cui interfuit, qui neque per nos rediit, neque quidquam de statu vestro nobis scripsit, rogamus paternitatem vestram, ut sententiam suam nobis dignetur scribere super ordinatione Remensis, Bituricensis et Carno tensis esclesia rum. »> «120. Sciat quoque paternitas vestra, quia ille Noviomensis dictus episcopus, sub comminatione publicæ examinationis a nobis familiariter exactus, confessus est nobis Simoniam suam, præsentibus Laudunensi et Lingonensi episcopis cum aliis quibusdam. Unde etiam sacramento supra sacra Evangelia nobis firmavit, quod, visis litteris vestris vel legatione vestra, ecclesiam, quam male occupaverat, bene dimitteret, et pro posse et scire suo, ut juxta Deum ordinaretur, adjuvaret Silvanectensis vero episcopus, accepta investitura de manu regis, ordinatus est ab illo (Manassem Simoniacum Remensis Ecclesiæ episcopum seu potius invasorem designat) Remensi hæresiarcha, cui litteris vestris interdixistis, ne hujusmodi in episcopos acciperet. Antisiodorensis, infra annos ordinatus, investituram quidem de manu regis non accepit, B C D cutus sit. De Senonensi autem archiepiscopo quantam contumeliam, quantamve injuriam auctoritati vestræ in nostra legatione intulerit, a prædicto R. ut spero, sufficienter audistis. Neque hoc dicens, Deus testis est, gloriam meam quæro. Burdegalensis quoque, quoniam vocatus præterito anno ad Arvernense concilium neque venit, neque canonice se excusavit, in eodem concilio ab episcopali officio suspensus est. Quod ille vilipendens, interdictum sibi usurpavit officium. Rursus vocatus ad Augustodunense concilium, quoniam nullam cansationem nobis misit, etiam a sacerdotio suspendimus eum. >> 121. De his ergo omnibus quid Magnitudo vestra judicaverit, quid inde agere placuerit, parvitati nostræ rogamus, rescribite. Præterea summopere possimus, ut per dominum Valentinum episcopum pallium nobis mittatis ad confirmandam ordinationem religiosissimi Lugdunensis Ecclesiæ archiepiscopi, contra oblatrantes hæreticos et de regis indignatione adversus ordinationem Dei carnaliter gloriantes. Ipse enim, postpositis omnibus incommodis et periculis penuria atque itineris, Sanctitatis vestræ conspectui devotissime se præsentaret, si Ecclesia illi commissa, tamdiu languida et pastoris solatio destituta, quoquo modo absentiam ejus sine magno detrimento pati potuisset. Valentino episcopo præcipite et securitatem in manu vestra accipite, quatinus circa festum S. Joannis Baptistæ, prout nos cum eo condixi mus, Ecclesia sua ad celebrandum officium illum accipiat, quia valde opportunus videtur ad oppugnandam provincialium arrogantiam. Manassem autem amicum nostrum in Christo, qui in Claromontano concilio Remensis Ecclesiæ male acquisitam præposituram in manu nostra dimisit,commendamus gratiæ Sanctitatis vestræ, sicut catholicæ fidei sincerum defensorem, et dominum Brunonem, Remensis Ecclesiæ in omui honestate magistrum. Digni sunt enim ambo a vobis, et in his, quæ Dei sunt vestra auctoritate confirmari, quoniam digni habiti sunt pro nomine Jesu contumeliam pati. Et ideo consultores profuturos causæ Dei et cooperatores in partibus Franciæ adhibeatis. » <«< 122. Remensis hæretici depositionem con..... revelatam iniquitatem sanguis cœli et..... clamat, auctoritatis vestræ scripto robora..... hos rogamus Remensi Ecclesiæ destinate.....suam satisfactionem, aut ipse, si placit..... aut nobis suscipiendam præcipite. Quia..... excommunicationem vestram,nobis inconsultis, episcopi electionem fecerunt, Ticzo filius vester jam redisset ad vos, nisi ad convocandum concilium 18 Kalendas Februarii, Pictavis, Deo annuente, celebrandum detineretur; in quo concilio meritorum vestrorum patrocinium adesse nobis suppliciter exoramus. Orate pro nobis, sanctisime Pater. » Talis est data ab Hugone Diensi pos. Augustodunense concilium anno, ut apparet, 1077 aut sequentis initio ad summum pontificem epistola; e qua sane, quæ supra tum de illatis per Manassem archiepiscopum Sancto injuriis, tum de hujus Ma- A censis loco proxime cit. testatur, litteræ ei, « ut in nassisque præpositi in concilio Claromontano præsentia edixi, optime firmatur. Rei modo seriem prosequamur. Aruno clericique Remenses, ejus socii, evitatis quas eis, a concilio Bugustodunensi redeuntibus, Manasses archiepiscopus struxerat insidiis, ad Ebalum comitem in Reciacense hujus castrum, e quo illud adierant, sese iterum recepere, gravissimæ litis, sese inter et archiepiscopum suum` pendentis, exitum ibidem prætolaturi. 123. Ita autumo quod Manasses archiepiscopus apud Labbeum tom. X Conciliorum, col. 363, in epistola supra citata, quam ad Gregorium VII papam dedit, ita loquatur : «De comite Ebalo, qui me in præsentia vestra accusare tentabat, et se suamque fidelitatem vobis verbis simulantibus commendabat, satis in promptu habetis cognoscere, cujus potius sinceritas fidelitatis erga vos videatur existere. Utrum mea, qui Deo et vobis paratus sum per omnia obedire, an illius, qui et apud vos per Manassem et suos sequaces in suo castro receptos persequitur beatam Mariam. Manasses enim, de quo diximus, cui nos jussu vestro, quod in nos admiserat, si ad Ecclesiam matrem suam rediret, indulsimus, conscientia sceleris sui depressus nec ad vos vult redire, nec paci Ecclesiæ concordare, quin potius cum illis suis sequacibus, quia factis non potest, verbis et maledictis Ecclesiam meque lacerare non desinit. Unde, ut de ipso OEbalo taceam, in quem vos, credo, justam et Apostolicam exercere sententiam, super Manasse instanter deprecor sanctitatem vestram, ut aut jubeatis eum ad sua regredi, et ulterius non impugnare Ecclesiam, aut in eum ejusque fautores et cooperatores Apostolici vigoris dirigatis animadversionem. Dignamini etiam ad eorum receptores scribere aptam epistolam, ut aut eos contra Ecclesiæ jura non retineant, aut pari sententia mulctatos se agnoscant: «quibus e verbis consideranti patescet, Manassem præpositum adhærentesque ei, quorum unus erat Sanctus noster, Ecclesiæ Remensis clericos tum certe, cum epistola, hæc complectens, a Manasse archiepiscopo, quod anno, uti infra docebo, 1078 factum, ad Pontificem fuit concripta, apud Ebalum comitem in castro Reciacensi seu Rauciacensi commoratos fuisse ; quod cum ita sit, sese in id, anno 1077 e concilio Augustodunesi revertentes, quo Manasssis archiepiscopi insidias declinarent, verosimiliter receperant, 124. Nec id tantum, quod modo proposui, e recitatis epistolæ Manassis verbis discimus, verum etiam Ebalum seu CEbalum comitem, qui Sanctum ejusque contra Manassem archiepiscopum comites in castro suo tuebatur, Romæ hujus accusatorem apud Gregorium Papam egisse. Qui id factum sit, expono. Manasses archiepiscopus, qui, ut supra docui, a sententia, in concilio Augustodunensi contra se lata, ad summum Pontificem verosimiliter appellarat, Romam anno 1078, cum inde, prout Hugo FlaviniaPATROL. CLII. B concilio,» alio scilicet, in Galiis denuo celebrando, «cum sex se purgaret episcopis,» traditæ fuissent, se contulit. Ebalus comes, audito præsulis Simoniaci discessu ac consilio, iter pariter Romam versus, quo ibi contra enm clericorum Remensium, quos in castrum suum ac clientelam receperat, causam tutaretur, arripuit, horum etiam aliquot sibi adjunctis. Et ex his quidem exstitisse Pontium, sæpius jam laudata Manassis archiepiscopi Apologia apud Mabillonium tom. I, part. I Musei Italici, pag. 121 indubitatum facit; Fulcium autem Monoculum, de quo Sanctus in recitenda infra ad Radulphum Viridem epistola, ex iis pariter exstitisse, verosimile apparet, primo quidem quod Fulcius ille, a Sancto memoratus, Romam sese, uti ipsamet hæc epistola fidem facit, proxime post habitum cum Brunone et Radulpho Viridi de falsis mundi delectationibus, verisque cœli gaudiis colloquium, in quo monachicum habitum assumere statuerunt, contulerit; deinde vero quod id post concilium Augustodunense anno 1077 aut sequenti, nec alibi, quam in castro Reciacensi, habitum fuisse videatur. 125. Quod quo utcumque probatum dem, prævie verba, quibus colloquii illius Sanctus meminit nuc transcribo. Sie habent: «Reminiscitur..... dilectio tua, quod, cum ego et tu et Fulcius Monoculus quadam die simul fuissemus in hortulo adjacenti domui Adæ, ubi tunc hospitabar, de falsis oblectationibus et perituris mundi hujus divitiis, necnon de perennis C gloriæ gaudiis aliquamdiu, ut opinor, tractaremus, unde divino amore ferventes promisimus ac vovimus Spiritui sancto in proximo fugitiva sæculi relinquere et æterna captare, necnon monachicum hibitum recipere; quod et in vicino paractum esset, nisi tunc Fulcius Romam adiisset: ad hujus reditum peragenda distulimus; quo moram faciente, aliisque intervenientibus causis, divinus amor elanguit, refriguit animus, fervorque evanuit.» Quando itaque Sanctus collationem, hic memoratam, in qua monachum vovit, cum Radulpho Viridi ac Fulcio habuit, non domi, sed alieno in hospitio versabatur. Hinc porro consequitur ut hanc Remis, antequam anno circiter 1076 e civitate hac cum Manasse aliisque Remensibus clericis excessisset, indubie non habuerit. Brunonem enim tunc Remis, ubi non tantum canonicus, sed et scholasticus præterea et cancellarius erat, in alienis ædibus habitasse, verosimile non apparet, ut Bulæus verbis num. 113 recitatis recle arguit. Imo vero, ut Tractatus de S. Brunone, a Cartusianis hujatibus mecum communicati, auctor num.20 Operis sui recte notat, dubitandum non est quin tunc ibi Sanctus suæ tum cancellarii, tum canonici et st scholastici dignitati congruum domicilium habuerit, et quidem in ipso claustro communi, quo diu ante et post S. Brunonis ætatem canonici Remenses usi fuere, uti fas est colligere ex Flodoardo Hist. Remensis Tib. 11, cap. 11, Chronico Mosomensi apud Dacherium tom. VII Spicilegii, et D 3 Stephani Tornacensis Epistola 160, ad Rudulphum A plane aliunde haberi, ex quo Sancti cum Radulpho Remensem decanum, a Radulpho Viridi diversum, circa annum1176, aut ut videtur, non diu admodum post scripta. 126. Stephani verba huc facientia, quod ex iis, canonicos Remenses Brunonis ætate vitam in claustro communem duxisse, potissimum intelligatur, e jam sæpe laudato, qui hactenus vulgatus non est, Annalium Carthusiensium libro IV describo. Sic habent: « Exiit sermo inter plures, quod antiqua Patrum vestigia, sacris intituta conciliis et a gloriosa hactenus Remensis Ecclesia diutius observata, quidam ex vobis immutare contendunt,laminamque auream religiosæ consuetudinis, quæ in fronte Ecclesia Metropoleos apposita lucet omnibus, qui in regno sunt, quadam singularitate studeant delere, dejicere, conculcare. Singulari quodam privilegio sedes Remensis inter alias Galliarum Ecclesias eminebat, perseverans cum Apostolis in communione panis et oratione, et in sociali communione sacramentalem præferens, majoribus erat spectaculum, minoribus documentum. Ex reliquis regularium institutionum duo loca sibi detinuerant,cœnaculum refectionis et domum somni, in altero castigatam sequentes abstinentiam, in altero candida tam continentiam, observantes.... In his et aliis ob servantiis Regularibus incedebat Remensis Ecclesia terribilis ut castrorum acies ordinata, amabilis suis' admirabilis alienis. Si hæc immutari cœperint, quid dicet germana ejus loco et ordine Germania, quæ inter alias institutiones Ecclesiasticas refectionis adhuc et quietis fraternam communionem sic observat, ut modernam dissolutionem non admittat?» 127. Cum ergo Remenses canonici, uti e verbis hisce pronum est eruere, vitam communem in ædibus, separatis quidem, ut tunc moris erat, uni tamen eidemque claustro inclusis, Sancti nostri ætate duxerint, hic utique, dum illos inter ante suum ex urbe Remensi discessum, seu ante annum 1076, quo circiter is accidit, versaretur, alienas ibidem ædes non inhabitarit, ac proin nec tunc collationem, utpote quæ, Brunone alienis in ædibus versante, acciderit, cum Radulpho Viridi et Fulcio Monoculo habuerit. Eodem etiam ex capite parum verosimile apparet, collationem illam seu colloquium contigisse, postquam jam Sanctus, exauctorato pulsoque Simoniaco invasore Manasse, in pristinum fere, aut hoc etiam forte meliorem, statum, quod qui et quando factum sit, infra videbimus, fuisset restitutus. Porro ex eo, quod Sanctus, dum de falsis mundi oblectationibus cum Radulpho Viridi et Fulcio sermonem miscuit, alieno in hospitio fuerit versalus, consectarium præterea est, ut nec id Parisiis evenerit. Qui enim collationem seu colloquium illud Parisiis factum statuunt, Sanctum nostrum tunc, cum id habuit, docendi ibidem munus obiisse, affirmant; quod si autem ea in urbe reipsa umquam Bruno docuisset, alienis tunc, velut hospes, ædibus usurus fuisse non videtur. Accedit, nihil B C et Fulcio collationem Parisiis habitam fuisse, utcumque fiat probabile, ut proinde, uti non Remis, sic nec ibi verosimiliter evenerit. At vero Reciaci seu Rauciaci eam post concilium Augustodunense evenisse, e status, in quo ibi Sanctus tunc fuit, adjunctis verosimillimum apparet. 128. Ibi enim tune tum hic, tum alii Ecclesiæ Remensis clerici, ejus in exsilio socii, alienis in ædibus versabantur, a castri illius (id enim plures domos fuisse complexum, Valesius loco supra cit dubitare non sinit) incolis diversis, per « Manassæ præpositi eique adhærentium, receptores» num.123 a Manasse archiepiscopo verosimiliter indigitatis, hospitio ex comitis Ebali, ut verosimile apparet, voluntate excepti. Ad hæc eo temporis spatio, quo Sanctus cum aliis Remensibus clericis Reciaci versabatur, collationemque de falsis mundi delectationibus post concilium Augustodunense habere jam. potuerat, Ebalus, castri hujus toparcha, Romam versus,ut supra docui, iter arripuit, huncque eo, ut supra pariter docui, aliquot Remenses clerici comitati sunt; non diu autem, ut supra recitata ex Sancti nostri ad Radulphum Viridem epistola verba docent, post collatiodem, a Brunone cum Radulpho et Fulcio habitam, Romam hic discessit, Accedit Reciaci Radulphum Viridem et Fulcium Monoculum cum Sancto nostro, antequam Ebalus comes Romam abiret, fuisse ex jam dictis versatos. Tres quidem dumtaxat Ecclesiæ Remensis canonicos. Manassem præpositum nimirum, Pontium et Brunonem, qui Manassem archiepiscopum in concilio Augustodunensi anno 1077 accusarint, ac diende in castrum Reciacense sese receperint. Historiæ litterariæ Franciæ scriptores, qui recessui huic habitam a Brunone cum Radulpho et Fulcio de divitiarum oblectationumque mundi hujus vanitate collationem præivisse autumant, tom. IX, pag. 235 recensent. Verum quid tum? 129. Assignato ab iis Remensium, qui Manassem accusarint atque in Reciacense castrum se receperint, clericorum numero, unde, Radulphum Viridem et Fulcium nec in castro Reciacensi sub Ebali comitis clientela exstitisse, nec ibidem cum Brunone collationem, de qua hic, habuisse, consequens D sit,standum non est. Remensium enim canonicorum, qui Manassem archiepiscopum accusarint, majorem exstitisse numerum, hic ipsemet prodit in apologia sua apud Mabillonium Musei Italici tom. I, part. II, pag. 121 ad Hugonem Diensem sie scribens: «Dixistis, ut accusatoribus nostris, scilicet Manassæ et sociis, responsuri ad concilium veniremus; et ego dico vobis quia ego et Manasses pro omnibus sociis suis, concordiam fecimus. exceptis duobus, quorum unus, scilicet Brono, nec noster clericus, nec noster natus aut renatus est, sed sancti Cuniberti Coloniensis in regno Teutonicorum positi canonicus est; cujus societatem non magnopere affectamus, utpote de cujus vita et libertato penitus ignoramus. et quia quando apud non fuit, multis beneficiis a A concilio, quod ibidem tunc, id est, mense Martio nobis in eum collatis, male et nequiter tractati sumus. Alter vero, id est, Pontius, in Romano concilio, nobis præsentibus, est falsatus; et ideo nec uni, nec alteri in ecclesiastico judicio respondere aut volumus aut debemus. » Cum ergo, uti ex his verbis intelligitur, plures sane quam tres exstiterint Remensis ecclesiæ canonici seu clerici, qui Manassem archiepiscopum accusarint, quique proinde post Augustodunense concilium in castrum Reciacense sese receperint, non est, cur hos inter exstitisse Radulphum Viridem et Fulcium Monoculum, eamus inficias; quod cum ita sit, non est etiam, cur cum hisce in eodem castro (de quo vide tamen Addenda et Corrigenda ad p. 519, n. 124) sanctus noster illam, de qua hic disserimus, collationem non habuisse putetur. 120. Et sane hanc ibidem a Brunone habitam fuisse, suadent, tum quæ huc facientia in medium jam adduxi, tum quæ hic modo adhuc addo. Collatio illa, utpote in qua de mundi vanitate cœli æternitate, monachicoque habitu assumendo actum, optime quadrat statui, in quo sanctus post concilium Augustodunense Reciaci fuit; ibi enim tunc ille, bonis a Manasse archiepiscopo spoliatus, fortunam patiebatur adversam, qua pressi mortales terrena despicere, cœlestia æstimare atque ad Deum sese convertere solent. Ad hæc ab ipsomet Sancto, sese aliosque diu, quod in collatione illa voverant, adimplere distulisse, verbis supra huc transcriptis indicatur; re autem ipsa factum id est in opinione, qua dictam collationem Reciaci post concilium Augustodunense habitam statuimus. Sanctus enim, uti infra probabo, certe ante annum 1081 meliori vitæ in eremum secedens sese non dedit; ante autem, quam hoc faceret, triennio ut minimum celebris, de qua hic, cum Fulcio collatio acciderat, uti pronum est ex jam dictis eruere. Fulcius enim secundum hæc cum Ebalo comite anno 1077 (annus enim 1078, num. 124, per errorem irrepsit) Romam petiit, hocque illius inter habita cum Brunone post concilium Augustodunense, anno itidem 1077 celebratum, de falsis mundi delectationibus collatio præivit, ut hæc ipso etiam anno 1077 ac proin triennio ut minimum, antequam Sanctus in eremum secederet, acciderit. Reliqua modo quæ ad litem, a Sancto nostro, aliisque Remensis ecclesiæ clericis Manassæ archiepiscopo intentatam, spectant, expediamus. § VII. Manasses Romæ in concilio causam suam tuetur, suspensionisque sententiam, in se Augustoduni latam, a pontifice rescindi obtinet: quid tum præterea egerit, et qui tandem Brunonem in pristinum honorem restituere jussus fuerit. Cum Manasses, Remensis ecclesiæ archiepiscopus, Romam ad summum pontificem, Gregorium VII, ad quem ex dictis appellerat, jam advenisset, benigne ab hoc, ad meliorem frugem hominem rediturum, adhuc sperante fuit exceptus, causamque suam in B C anni 1078, celebratum fuit, præsentibus etiam (adi verba ex Manassis epistola n. 123 huc transcripta) Ebalo comite clericisque Remensibus, hunc, ut docui, comitatis, qui pro clero Remensi locuturi advenerant, propugnare est conatus. Quibus ad id præsidiis usus sit, litteris proditum non inveni; quo vero successus rem gesserit, ipsemet in Apologia sua apud Mabillonium opere cit., p. 119 exponit, ita ibidem ad Hugonem sedis apostolicæ legatum, scribens: «Non solum per omnes fere Gallias, verum etiam Italiæ et Romæ, notum est qualiter ante hoc biennium (anno scilicet 1077) in eadem provincia a vobis et ab aliis quibusdam in nos violenter ac injuste res gesta est et ego vim ac præjudicium passus Romam processi, ibique super hoc Romanum et Apostolicum judicium appellavi. Quia vero vos aberatis, jussu domni apostolici in ipsa regione remansi, et adventum vestrum per xi fere hebdomadas exspectavi, Cumque non veniretis, tandem in præsentia domni apostolici, et in concilio generali inter nos et eos, qui ibi loco vestro, utpote a vobis directi, aderant, altercatio habita est, et ex eorum accusatione ac nostra defensione, quidquid passi eramus, temere ac violenter actum esse et constare non debere, judicatum atque correctum est.«< Hunc in modum Manasses, qui, quamquam in Hugonem, sedis apostolicæ legatum, iniquior sit, remque, uti ex jam dictis et porro dicendis liquet, parum sincere exponat, sententiam tamen, in se ab Hugone in concilio Augustodunensi latam, correctam seu rescissam fuisse, recte indicat. 132. Gregorius enim, futurum sperans ut indulgentia Apostolica ad meliorem frugem Manassem adduceret, a suspensionis sententia, qua Augustoduni fuerat damnatus, hominem absolvit, pristinoque gradui ac officio certis tamen, quas hic subticet, conditionibus adjectis, restitutum in Gallias remisit. Ita apud Labbeum tom. X Conciliorum docet nos ipsemet Gregorius, in epistola, septimo Idus Martii, indictione prima quæ ex supra dietis annum 1078 designat, exarata, sic scribens : <«< Quia consuetudo sanctæ Romanæ Ecclesiæ, cui, Deo auctore, licet indigni, deservimus, est quædam etiam dissimulare, discretionis temperantiam Ꭰ potius quam rigorem canonum sequentes, causas episcoporum Franciæ atque Burgundiæ, qui suspensi seu damnati a legato nostro Hugone Diensi episcopo fuerant, non sine gravi labore discussimus. Denique Manassem Remensem archiepiscopum, qui in multis accusatus fuerat, seseque a synodis, ad quas Hugo Diensis episcopus eum invitavit, subtraxerat quia sententia, super eum data, non Romadæ Ecclesiæ gravitate et solita mansuetudine videbatur,in proprium gradum officiumque restituimus, ea quidem ratione, ut supra corpus sancti Petri ju raret hoc modo: « Ego Manasses Remensis archi» episcopus pro superbia non dimisi, quod non « venerim ad synodum Augustodunensem, ad quam «me Diensis episcopus vocavit. Si vocatus nuntio vel A quem ei aliis de causis scribendum erat, dedit epi>> litteris apostolicæ sedis fuero, nullo malo ingenio >> et nulla fraude me subtraham, sed veniens dif«finitioni et judicio hujus Ecclesiæ fideliter ob<«<ediam. Quod si domino papæ Gregorio vel suc>>cessori suo placuerit me de objectis ante legatum <<< suum respondere, idem per omnia faciam. The>> sauros autem, ornamenta et prædia Remensis >> ecclesiæ mihi commissæ ad honorem ipsius Ec» clesiæ fideliter tractabo et ad resistendum justitiæ » ea non abalienabo. »> 133. Epistola hæc, seu rescriptum, in quo deinde nonnulla alia, ad rem nostram non facientia hucque proinde non necessario transcribenda, sequuntur, ita terminatur ; « Actum Romæ septimo Idus Martii, indictione prima; » posterior autem nota chronica, clausulæ huic inclusa annum Christi 1078 (adi quæ num. 116 dicta sunt) designat; ut proinde lata in Manassem, qui sese ex dictis anno 1077 post concilium Augustodunense, alterius concilii, Pictavii (vide apud Labbeum tom. I.Bibliothecæ novæ Mss. Chronicon Virdunense p. 206) ineunte anno 1078 celebrandi, utut ad hoc citatus, tempore non exspectato, Romam contulerat, suspensionis sententia, cum ibidem per xi fere hebdomadas (adi ejus verba, num. 131 huc transcripta) Hugonis Diensis adventum præstolatus fuisset jam inde ab anni 1078 mense Martio sub conditione, quam verba proxime huc transcripta involvunt, per Gregorium VII, summum pontificem, fuerit rescissa. Verum hæc, qua erga Manassem, Simoniacum antistitem, usus est Gregorius, indulgentia ac benignitas Hugoni Diensi episcopo ac sedis apostolicæ in Galliis legato verosimillime non parum dis plicuit. Fas est id colligere ex epistola, ad supremum illum Ecclesiæ pastorem post celebratum anno 1078 Pictaviense concilium ab eodem Hugone, licet non de Manasse, scripta, in qua is sub finem apud Labbeum tom. X Conciliorum, col. 367 ita loquitur: «Provideat itaque sanctitas vestra, ne diutius tam opprobriose nobis improperetur, quod simoniaci vel quicumque criminosi a nobis suspensi vel depositi aut etiam damnati libenter currunt Romam, et ubi deberent sentire ampliorem rigorem justitiæ, inde reportant quasi misericordiam pro voluntate. Et qui antea nec in levibus præsumpserunt peccare, postmodum exercent aptissimam negotiationem cum tyrannide in commissis sibi ecclesiis. » 134. His porro verbis etiam docet, simoniacos tunc ex indulgentia, quam Romæ fuissent experti, deteriores atque insolentiores evasisse; quod quam verum esset, suo agendi modo Manasses luculenter ostendit. Etsi enim, sese de objectis sibi criminibus, si quando id pontifici placuisset, Apostolico legato responsurum, juramento Romæ edito, sanctissime (adi verba Gregorii papæ,num. 132,huc transcripta) promisisset, vix tamen a concilio Romono, in quo ex dictis anno 1078 auditus absolusque fuerat, in Gallias erat reverus, cum ad pontificem, ad B C D stolam, in qua præter querelas, verbis, num. 123, datis expressas, quas contra Ebalum comitem, Manassem præpositum aliosque Remenses clericos hujus sequaces defert, ex ecclesiæ suæ privilegiis contendit, sibi tentum vel ipsimet Pontifici vel hujus legatis, qui Itali essent aut Romæ saltem educati, de objectis criminibus respondendum. Ita scilicet Manasses Hugonis Diensis,nec in Italia nati, nec Romæ educati, a quo ne iterum ad concilium aliquod de objectis criminibus se purgaturus citaretur, maxime metuebat, judicio sese subducere conabatur. Audi, quæ huc facientia in dicta epistola apud Labbeum, tom. X Conciliorum, pag. 363, in medium adducat. 135. «Obsecro etiam, inquit, benevolentiam honoris vestri, ut dignitatem, quam antecessores vestri antecessoribus meis archiepiscopis servaverunt, et privilegiis, allisque scriptis ad posterorum memoriam reliquerunt,mihi reservare dignemini.Ne irritum aut infractum fiat privilegium, quod ipse dedistis mihi,scilicet ut vobis ipsi interpellatus et non interpellatus respondeam et legatis vestris Romanis, non ultramontanis, qui conjuncti Romanis quærunt, quæ sua sunt, non quæ Jesu Christi, et sub honestis nominibus cupiditati suæ consulunt, non Ecclesiæ Dei. Unde propter talium pudendas reprehensiones et vocationes mihi, qui totius Galliæ episcopos debeo convocare,liceat confidere de vobis sine legatorum liceat confidere de vobis sine legatorum vocatione, donec ad Pascha veniam ad vos, Deo volente. >> Ita Manasses, ne quando Hugoni, sedis apostolicæ legato, de criminibus sibi objectis respondere cogeretur. Verum eum hac in re, acriter etiam, quæcumque sive de Sedis Apostolicæ legatis sive de ecclesiæ Remensis privilegio verbis recitatis scripserat, confutatis, Gregorius minime audivit, etsi interim expostulationum, abs illo contra Ebalum comitem, Manassem præpositum aliosque factarum, rationem habendam duxerit, ut fidem facit tum epistola, qua Manassi respondit, tum altera, quam præterea, cum hoc fecit, ad Hugonem Diensem, suum in Galliis legatum, dedit. Ambæ apud Labbeum, a quo, tom. X Conciliorum, col. 196 et tribus seqq. recitantur, «< Undecimo Kalendas septembris, Indictione prima, » quæ hic ex supra dictis annum 1078 designat, «<data>> notantur; unde consequitur ut, quam ad Gregorium papam Manasses archiepiscopus dedit, proxime memorata epistola anno 1078, utpote ambabus hisce anterior, concilioque Romano, quod eodem anno 1078 celebratum fuit, ex dictis posterior, exarata indubie fuerit; quod hic, ut fidem num. 123, datam liberarem probare est visum. 136. Nunc, quæ in duabus proxime dictis Gregorii epistolis verba, ad institutum præsens utcumque facientia, occurunt, huc transcribo. Talia in priori sunt hæc: « De Manasse, qui vos et ecclesiam vestram, quia malefactis non potest, maledictis infestare non cessat, et de cæteris omnibus, |