Obrazy na stronie
PDF
ePub

mens, stupent oculi, omne quod prius prosperum A cto Spiritu intra Ecclesiam plenus est eum qui mala arridebat evanescit; lux ipsa fastidio est, et solæ se in animo tenebræ mororis effundunt; nihil quod delectet aspicitur, triste est quidquid occurrit. Unde et apte sequitur:

CAPUT XXV [Rec. XVII].

VERS. 20. 1 Abominabilis ei fit in vita sua panis, et animæ illius cibus ante desiderabilis.

49. Per panem in Scriptum sacra multa significantur: 1° Christus; 2° gratia ; 3° sacra doctrina; 4o hæreticorum prædicatio; 5o subsidium vitæ præsentis ; 6o jucunditas humanæ delectationis. Ac si aperte dicat: Afflicta mens sibi in amaritudinem verti considerat quidquid se antea blande libenterque satiabat. [Vet. XXV.] In Scriptura enim sacra panis 2 aliquando ipse Dominus, aliquando spiritualis gratia, aliquando divinæ doctrinæ eruditio, aliquando hæreticorum prædicatio, aliquando subsidium vitæ præsentis, aliquando jucunditas humanæ delectationis accipitur.

In pane Dominus signatur, sicut ipse in Evangelio dicit: Ego sum panis vivus, qui de cælo descendi (Joan. vi, 51).

B

sua evadere nititur eruditionis alloquio consoletur. Fugienti scilicet cum panibus occurrere est metuenti æterna supplicia doctrinæ sacræ escas offerre, et modo tumorem terrore comprimere, modo pavorem exhortatione refovere. Quia panis refectio Scripturæ sacræ non inconvenienter accipitur, per eumdem prophetam Judæis solam litteram servantibus dicitur: Quare appenditis argentum, et non in panibus (Isai. Lv, 2)? Ac si diceret : Pensatis sacra eloquia, sed non in refectione, quia dum solam litteræ speciem custoditis, de spiritali intelligentia pinguedinem internæ refectionis amittitis. Unde illic apte subjungitur: Et laborem vestrum non in saturitate (Ibid.).

[Vet. XXVI.] Rursum per panem hæreticorum prædicatio designatur, sicut per Salomonem mulier. hæreticæ ecclesiæ typum gestans, et stultos convocans, dicit: Panes occultos libenter edite (Prov. IX, 17). Vel, sicut in nostra translatione scriptum est: Aquæ furtivæ dulciores sunt, et panis absconditus suavior. Sunt enim nonnullæ hæreses quæ aperte metuunt prædicare quod sentiunt, et apud infirmorum mentes verba sua tanto magis condiunt, quanto quasi amplius reverenter abscondunt. Unde non immerito dicitur: Panes occultos libenter edite. Miseris enim cordibus occulta hæreticorum verba eo magis sapiunt, quo cum reliquis communiter non habentur.

4

Rursum per panem gratia doni spiritalis accipitur, sicut per prophetam dicitur: Qui obturat aures suas, ne audiat sanguinem, et claudit oculos suos, ne videat malum, iste in excelsis habitabit: munimenta saxorum sublimitas ejus, panis ei datus est (Isai. XXXIII, 15). Quid est enim obturare aures suas, ne audiat sanguinem, nisi peccatis suadentibus, quæ de Rursum per panem subsidium præsentis vitæ acsanguine et carne nascuntur, non præbere consen- C cipitur, sicut Jacob ad Laban transiens, ait: Domine sum? Et quid est, ne malum videat, oculos claudere, Deus, si dederis mihi panem ad manducandum, et venisi omne quod rectitudini adversum est non appro- stem ad induendum (Genes. xxvIII, 20). Et sicut in bare? Iste in excelsis habitabit, quia quamvis eum Evangelio Dominus turbis se sequentibus dicit: adhuc caro in inferioribus retinet, mentem jam in Quæritis me, non quia vidistis signa, sed quia mandusublimibus fixit. Munimenta saxorum sublimitas castis ex panibus, et saturati estis (Joan. vi, 26). De ejus, quia qui abjecta desideria terrenæ conversaseptem enim panibus fuerant satiati. Et per eorum tionis calcat, ad supernam patriam per præceden- personam Dominus illos intra sanctam Ecclesiam detium patrum exempla se sublevat. Et quia per con- testatur, qui per sacros ordines ad Dominum propintemplationis donum gratia spiritali satiatur, apte quantes, non in eisdem ordinibus virtutum merita, subjungitur: Panis ei datus est, id est refectionem sed subsidia vitæ præsentis exquirunt ; nec cogitant spiritalis gratiæ percipit, quia se a bonis infimis cœ- quid vivendo imitari debeant, sed quæ compendia lestia sperando suspendit. Hinc etiam de sancta Ecpercipiendo satientur. Satiatos quippe de panibus clesia per David Dominus dicit: Pauperes ejus satu- Dominum sequi est de sancta Ecclesia temporalia rabo panibus (Psal. cxxx1, 15), quia in illa mentes alimenta sumpsisse. Et non pro signis est Domihumilium positæ spiritalium implentur refectione D num, sed pro panibus quærere, ad religionis offidonorum.

3

Rursum per panem divinæ doctrinæ eruditio 756 designantur, sicut per prophetam dicitur: Qui habitatis in terra Austri, cum panibus occurrite fugienti (Isai. XXI, 14). In terra quippe Austri habitant qui in sancta Ecclesia positi superni Spiritus charitate perflantur. Fugit autem qui hujus mundi mala evadere concupiscit. Qui ergo in terra Austri habitat, fugienti cum panibus occurrat, id est, is qui jam san

Vindoc., abominabilis illi fuit.

2 Hic in Edit. Gussanv. est magna lacuna, quam ope Mss. et vet. Edit. agnovimus.

3 Omnes Editi, mendose, objecta.

5

cium, non pro augendis virtutibus, sed pro requi rendis subsidiis inhiare.

Rursum per panem jucunditas humanæ delectationis accipitur. Unde Jeremias propheta dum synagogæ perditos mores defleret, dixit: Omnis populus ejus gemens et quærens panem dederunt pretiosa quæque pro cibo ad refocillandam animam (Thren. 1, 11). Gemens enim populus quærit panem, dum prava hominum multitudo affligitur, quia non ad votum de

[blocks in formation]

quæque pro cibo dat, quia virtutes menti in appetitum delectationis transitoriæ inclinat. Et refocillare animam 757 nititur, quia perversis suis desideriis satisfacere conatur. Unde bene mox ex voce illius electæ multitudinis subdit: Vide, Domine, et considera quia facta sum vilis (Thren. 1, 11). Vilis quippe plebs Dei efficitur, quando pravorum numero crescente, in eis non summa et cœlestia, sed abjecta et terrena sectatur.

præsentis vitæ jucunditate satiatur. Sed et pretiosa A virtutes humiliant; flagella dum tentant, surgentes in corde hujus mundi voluptates eradicant. Per tentantia vitia discimus 3 quid de nobis simus, per ferientia flagella cognoscimus quid de hoc mundo fugiamus. Per illa restringimur, ne intrinsecus extollamur, per ista comprimimur, ne quid extrinsecus appetamus. In hac ergo vita dum sumus, et flagellis atteri, et aliquando tentari vitiis necesse est. Sive enim in laboribus flagellorum, seu in certamine vitiorum, non solum nobis nostra infirmitas innotescit, sed etiam in quanta virtute profecerimus agnoscimus. [Rec. XVIII.] Nemo quippe vires suas in pace cognoscit. Si enim bella desunt, 758 virtutum experimenta non prodeunt. Improvidus miles est, qui fortem se in pace gloriatur. [Vet. XXVIII.] Quia ergo sæpe virium merita per flagellorum adversa patefiunt, apte Eliu subjungit, dicens : CAPUT XXVI.

[Vet. XXVII.] 50. Quidquid sapit, vi tentationis amarescit.-Eliu itaque quid aliud panem quam præsentis vitæ delectationem vocat? Qui postquam vim tentationis expressit, illico subdidit: Abominabilis ei fit in vita sua panis, et animæ illius cibus ante desiderabilis, quia videlicet omne quod prius de ipsa pro- B speritate vivendi dulce sapiebat, postmodum per vim tentationis amarescit. Nonnunquam vero quidquid gaudii, quidquid virtutis favere videbatur, subito in pavore tentationis amittitur, et quasi evacuatus eisdem virtutibus tristis animus solo moerore possidetur. Cum enim paulo vehementius impulsu tentationis afficitur, quia exerere vim solitæ fortitudinis non valet, eam jam velut perditam dolet, seque ex se vacuum sentiens, infirmitatem suam 1 ex ipsa sua inanitate cognoscit. Unde ab omni mox jucunditate quasi frangitur; et escas prioris lætitiæ res puens, eo quem solum libenter appetit luctu satiatur. Unusquisque enim cum sibi bene vivendi prosperitas arridet hilarescit, atque ipsa hilaritas animum velut desiderabilis cibus reficit. Sed cum tentatione paulo amplius imminente pulsatur, a mente ejus per mœroris fastidium gaudium omne respuitur, quæ prius eodem gaudio quasi satiata lætabatur. Quia igitur. homo tentatus ab ore cordis omnem cibum respuit delectationis, nihilque eum aliud quam semetipsum et cognoscere et flere delectat, bene dicitur: Abominabilis ei fit in vita sua panis, et animæ illius cibus ante desiderabilis.

Sed, si

51. Tentationum et flagellorum utilitas. cut superius diximus (Num. 48), idcirco moderamine occultæ dispensationis ita tentari permittimur, ut qui ex divino munere in virtute proficimus, etiam quid sumus ex propria infirmitate memoremur; et qui ex perceptione muneris opera virtutis inferimus, ex infirmitatis nostræ memoria sacrificium humilitatis offeramus. Aliquando autem post profectum virium non solum tentant vitia, sed etiam flagella castigant. Cum autem tentamur vitiis, pia dispensatione nobiscum agitur, ne his virtutibus quibus proficimus extollamur. Cum vero flagellis atterimur, malis increpantibus admonemur ne mundo blandiente seducamur. Vitia dum nos tentant, proficientes in nos

[blocks in formation]
[ocr errors]

VERS. 21. · Tabescet caro illius, et ossa quæ tecta fuerant nudabuntur.

52. Nemo quantum profecerit, nisi inter adversa cognoscit. Cum enim flagellis prementibus omnis exterior voluptas atteritur, internæ fortitudinis ossa nudantur. Quid autem hoc loco carnis nomine nisi ipsa delectatio carnalis accipitur? Vel quid per ossa nisi virtutes animæ designantur? Tabescit ergo caro, et ossa nudantur, quia dum flagellis arguentibus carnalis delectatio extenuatur, ea quæ dudum quasi sub carne latuerant virtutum fortia patefiunt. Nemo quippe quantum profecerit nisi inter adversa cognoscit. Cum enim ad sunt prospera, cerni virium documenta non possunt. Unde alias scriptum est: In die mandavit Dominus misericordiam suam, et nocte declaravit (Psal. XLI, 9); quia videlicet unusquisque superni doni gratiam in tranquillitate quietis percipit, sed quantum perceperit, in adversitate perturbationis ostendit. Tabescat ergo caro, 5 ut nudentur ossa. Feriamur paternis correptionibus, ut quantum proficimus agnoscamus. Flagellis enim Domini pinguedo carnalis delectationis atteritur, sed virtutum nostrarum ossa patefiunt. Decus nostrum exterius ipsa hujus mundi adversitate fœdatur, sed quid in nobis intrinsecus latebat ostenditur. Cæsis namque apostolis denuntiatum est ne loquerentur ultra in nomine Jesu, sed magna exsultatione gavisi sunt, quod digni habiti sunt pro nomine Jesu contumeD liam pati, suisque adversariis cum fiducia responderunt: Obedire oportet Deo magis quam hominibus (Act. v, 29). Ecce inter adversa validius fidei robur emicuit; ecce concisa est integritas carnium, sed patefacta sunt ossa virtutum. Hinc de eis per Sapientiam dicitur: Deus tentavit illos, et invenit illos dignos se (Sap. III, 5). 8 Tentati sunt quippe adver

6 Editi, paternis perturbationibus; quod in nullis Mss. legimus.

7 Turon. et Norm., pro nomine ejus contumelias pati.

8 Vindoc., tentati sunt... in adversitate plagarum, sed digni inventi sunt in nuditate ossium. Baluz. et Colb., ossuum.

nere, atque apud se arrogantiam ex propriis viribus non habere. Quid enim sumus, si a conditoris nostri protectione deseramur ? Quæ nimirum protectio minus necessaria creditur, si semper habeatur. Sed utiliter plerumque subtrahitur, ut sibimet ipsi homo quam sine illa nihil sit ostendatur. Manus igitur Dei aliquando nos nobis per adversa insinuat, quæ etiam. nescientes nos in prosperis portat. Qua destituti dum cadere incipimus, et tamen adjuti retinemur, et doctrina fit quod in lapsu trepidamus, et custodia quod in statu permanemus.

sitate plagarum, sed digni inventi sunt nudatione A manitatis suæ, peccatorem se ex suis meritis cerossium. Nam quia hæc eorum illa tentatio est quæ ex flagellis adhibetur, illic aperte declaratur, dun sequitur: Tanquam aurum in fornace probavit illos, et quasi holocausti hostiam accepit illos (Sap. 11, 6). Quia ergo uniuscujusque vires non nisi per adversa patefiunt, bene dicitur: Tabescet enim caro ejus, et ossa quæ tecla fuerant nudabuntur. Tabescit enim caro, dum omne quod fluxum infirmumque est flagellis atteritur. Nudantur ossa, dum per hæc in nobis etiam quod validum latet aperitur. Quia vero, sicut et superius dictum est, in ipsa adversitate tentationis non solum detegitur robur fortitudinis, sed etiam cognoscitur infirmitas humanitatis, et tentatus quisque ostendit quidem quantum de Deo profecerit, sed in ipsis flagellorum afflictionibus etiam quantum B de semetipso sit infirmus agnoscit, quia non tantummodo nudantur ossa, sed etiam tabescit caro, apte subjungitur:

1

CAPUT XXVII [Rec. XIX]. VERS.22.-2 Appropinquabit corruptioni anima ejus, et vita illius mortiferis.

53. A corruptela, cum magis imminere videtur in tentatione, liberamur. - Tentati enim uniuscujusque justi anima corruptioni appropinquare dicitur quando, ne eam virtus possit extollere, per flagella compellitur quid 759 sit ex propria infirmitate 3 sentire. Corruptioni videlicet appropinquat, quia ex suis se viribus perditioni proximum non ignorat, ut hoc quod a perditione longe est, non sibi, sed Domino tribuat. Appropinquat vero mortiferis, quia ex infir- C mitate carnis proximum se peccatis mortem ferentibus respicit, a quibus divino munere tanto magis Jonge fit, quanto se eis proximum ex suis meritis deprehendit. Per contemplationem conditionis suæ David corruptioni appropinquaverat, cum dicebat : Memento, Domine, quod pulvis sumus: homo sicut fenum dies ejus (Psal. cII, 15). Per contemplationem quoque infirmitatis propriæ Paulus mortiferis appropinquaverat, cum dicebat : Video aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meæ, et captivum me ducentem in lege peccati, quæ est in membris meis. Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus (Rom. vII, 23)? Corruptioni ergo et morti- D feris appropinquare est, considerata infirmitate hu

1 Al., non enim tantummodo.

2 Baluz., Utic. et al. Norm., appropinquavit; et ita infra.

3 Vindoc. ac plerique, cognoscere.

Ebroic. et Vindoc., corruptioni proximum.
Al., vel mortiferis.

6 Pler. Editi, miserabiliter. At Mss. Baluz., Colb., Turon., Vindoc., Norm., Anglic. et vet. Ed. Basil., mirabiliter.

[ocr errors]

7

760 54, Nunquam de viribus nostris præsumendum. Nemo ergo se alicujus virtutis æstimet, etiam cum quid fortiter potest, quia si divina protectio deserat, ibi repente enerviter obruitur, ubi se valenter stare gloriabatur. Quid est enim quod vir Dei contra altare Samaria ad prophetandum directus præsente rege auctoritatem liberæ vocis exercuit, ejusdemque regis extensum brachium in rigorem mirabiliter astrinxit, quod tamen mox misericorditer saluti restituit (III Reg. x111, 4)? cujus in domo invitatus comedere noluit, quia ne in via comederet, prohibitionis dominicæ præcepta servavit ? Qui tamen in eadem via et seductus comedit, et pastus interiit. Qua in re quid subtili consideratione colligimus, quid, ut ita dixerim, formidando suspicamur, nisi quod forsitan apud semetipsum tacitus pro præceptis dominicis regem se contempsisse gloriabatur ? Unde ab interna mox soliditate quassatus est; et inde ei in opere culpa subrepsit, unde gloria in corde surrexit, ut prophetæ falsi verbis deceptus disceret, quia nequaquam propriæ fortitudinis fuerit, quod ad regis verba restitisset. Bene autem ex ejus ore mortis sententiam accepit, cujus seductione a vitæ præcepto deviavit, ut inde pœnam veraciter sumeret, unde culpam negligenter admisisset. Quia. igitur unumquemque electum suum divina gratia tunc magis erudiendo custodit, cum quasi percutiens deserit, dicatur recte: Appropinquabit corruptioni anima ejus, et vita illius mortiferis, ut quo se suis viribus vicinum morti per adversa considerat, eo in cunctis quæ fortiter egerit, ad divinæ spei munimen fugiens solidius vivat.

7 Ita Mss. et vel. Ed. In recent. habes: formidandum suspicamur nisi quod forsitan quia. In Baluz., pro suspicamur, legitur suspicamus, et in Colb., suscipiamus. Sed mentis crassissimis scatent hi Codices vetustissimi, quod tantæ antiquitatis pondus et pretium multum elevat.

8 Revocavimus ex Mss. unde, cujus omissione mutilus est sensus in aliis editis.

[blocks in formation]

Exponuntur undecim versus posteriores cap. XXXIII, et octodecim priores cap. xxxiv, præclaraque de Christo mediatore, de contemplatione, de conversionis ordine, de pastorali officio docentur.

CAPUT PRIMUM.

1. Cuncti, etiam electi, tentationibus obnoxii sunt. - Eliu vim supernæ dispensationis insinuans, de electi uniuscujusque percussione intulit, dicens : Appropinquabit corruptioni anima ejus, et vita illius mortiferis. Et dum tentatum hominem demonstrat unum, in qua tentatione sit positum humanum genus ostendit universum; dumque narrat quid specialiter agatur in singulis, liquido intimat quid generaliter agatur in cunctis. Sic enim tentationem expressit quorumdam, proprie singulorum, ut possit intelligi et universaliter omnium. Cunctum quippe electorum genus in hac vita hujus tædio laboris afficitur. Unde et mox huic generali pestilentiæ generale subintulit remedium medicinæ, dicens :

CAPUT II.

Α

carne veniens Dominus, non culpam nostram ex vitio, non pœnam ex necessitate suscepit (nulla enim labe peccati pollutus, reatus nostri teneri conditione non potuit, atque ideo mortem nostram omni necessitate calcata, cum voluit, sponte suscepit), recte dicitur quod pro tentato homine iste angelus unum de similibus loquitur, quia nec ita natus ut reliqui, nec ita mortuus, nec ita resuscitatus. Non enim cooperante coitu, sed Spiritu sancto superveniente conceptus est (Luc. 1, 33). Natus autem materna viscera et fecunda exhibuit, et incorrupta servavit. Rursum nos omnes cum nolumus morimur, quia ad solvendæ pœnæ debitum culpæ nostræ conditione coarctamur; ille autem, quia nulli admistus est culpæ, nulli ex necessitate succubuit pœnæ. Sed quia culpam no

Cap. xxxiii, Vers. 23, 24.-Si fuerit pro eo ange- B stram dominando subdidit, pœnam nostram miselus loquens unum de similibus, ut annuntiet hominis æquitatem, miserebitur ejus.

2

pro

[Rec. II.] 2. Christus Deus et homo hominibus Deum interpellat. Incarnationis æconomia.—Quis enim est iste angelus, nisi ille qui per prophetam dicitur : Magni consilii angelus (Is. 1x, 6, sec. LXX)? Quia enim Græca lingua evangelizare denuntiare dicitur, semetipsum nobis annuntians Dominus angelus vocatur. Et bene ait Si fuerit pro eo angelus loquens, quia, sicut ait Apostolus, etiam interpellat pro nobis (Rom. VIII, 34). Sed quid pro nobis loquatur, audiamus : Unum de similibus. Mos medicinæ est ut aliquando similia similibus, aliquando contraria contrariis curet. Nam sæpe calida calidis, frigida frigidis; sæpe autem frigida calidis, calida frigidis sanare consue- C vit. Veniens ergo ad nos desuper medicus noster, tantisque nos inveniens languoribus pressos, quiddam nobis simile, et quiddam contrarium apposuit. Ad homines quippe homo venit, sed ad peccatores justus. Concordavit nobis veritate naturæ, sed discrepavit a nobis vigore justitiæ. Vitiosus enim homo corrigi non poterat nisi per Deum. Videri autem debuit qui corrigebat, ut præbendo imitationis formam, anteactæ malitiæ mutarent vitam. Sed videri ab homine non poterat Deus; ergo homo factus est, ut videri potuisset. [Vet. II.] Justus igitur atque invisibilis Deus, apparuit 761 similis nobis homo visibilis, ut dum videtur ex simili, curaret ex justo; et dum veritate generis concordat conditioni, virtute artis obviaret ægritudini.

3. Dominus in carne veniens, nec culpam ex vitio, nec pœnam ex necessitate suscepit. - Quia ergo in

1 Colb. et Baluz., elati; manifesta hallucinatione. Utic., Pratell., Ed. vet. Paris. et Basil., nam sæpe calida calidis, sæpe autem frigida calidis, etc. Sic Vindoc., Baluz., Colb. et Norm., pro rigore,

D

[ocr errors]

rando suscepit, sicut ipse ait: Potestatem habeo ponendi animam meam, et potestatem habeo iterum sumendi eam (Joan. x, 18). Qui etiam præmisit: Nemo tollit eam a me, sed ego pono eam a meipso. Rursum non ut reliqui suscitatus est, quia nostra resurrectio in sæculi finem dilata est, illius vero die tertio celebrata. Et nos quidem per illum resurgimus, nam ipse per se. Neque enim qui Deus erat sicut nos ab alio ut resuscitari potuisset indigebat. In eo ergo ejus resurrectio distat a nostra, quod non per nosmetipsos resurgimus, sicut ipse. Pro eo enim quod simpliciter homines sumus, superiori adjutorio ut resurgere valeamus indigemus. Ille autem ejusdem resurrectionis vim cum Patre et Spiritu sancto Deus exhibuit, quam tamen solus in humanitate percepit. [Vet. III.] Quia igitur Dominus vere natus, vere mortuus,¦vere suscitatus, in omnibus tamen distat a nobis veritate naturæ, bene dicitur, quia pro nobis angelus iste unum de similibus loquitur. Cum enim in cunctis operationibus suis immensa nos virtute transcendat, in uno tamen a nobis, id est in formæ veritate non discrepat.

4. Pro nobis Patri loquitur, cum se nobis similem ostendit. Per hoc pro nobis Patri loquitur, per quod semetipsum nobis similem ostendit. Loqui quippe ejus, vel interpellare, est ipsum se pro hominibus hominem demonstrare. Et bene cum dixisset : Unum de similibus loquitur, illico adjunxit: Ut annuntiet hominis æquitatem. Quia nisi ille hominibus similis fieret, æquus homo ante Deum non appareret. Inde quippe annuntiat æquitatem nostram, unde suscipere dignatus est infirmitatem nostram. Omnes

quod habent Editi.

6

Turon., damnando.

5 Pratell. et alii Norm., nemo tollet. 6 Vindoc. et Norm., loquens.

videlicet nos inimica illa persuasio in culpæ contagio ab ipsa radice polluerat (Genes. III, 5), nullusque erat qui apud Deum pro peccatoribus loquens, a peccato liber appareret, quia ex eadem massa editos æque cunctos par reatus involverat (Rom. v, 11). Proinde venit ad nos Unigenitus Patris, assumpsit ex nobis naturam, non perpetrans culpam. Sine peccato quippe 762 esse debuit, qui pro peccatoribus intervenire potuisset, quia nimirum alienæ pollutionis contagia non tergeret, si propria sustineret. Bene ergo dicitur quia in eo quod similis nobis apparuit, æquitatem hominibus annuntiavit. Intercedens enim pro peccatoribus, semetipsum justum hominem qui pro aliis indulgentiam mereretur ostendit. Sequitur: CAPUT III [Rec. III].

A circumcisis (Ezech. XXXII, 19). Omnis enim qui fœditatem infirmitatis suæ considerare negligit, sed per elationis fastum virtutis suæ gloriam attendit, unde pulchrior est, inde descendit, quia extollendo se de suis meritis, inde in ima interitus corruit, unde gloriosum se esse judicavit. Qui descendens cum incircumcisis dormit, quia in æterna morte cum cæteris peccatoribus deficit. Quia ergo homo iste humiliter corruptioni se propinquum esse cognovit, bene de co dicitur: Libera eum, ut non descendat in corruptionem, ut eo magis evadat poenam, quo oculos suos non advertit ad culpam. Quia vero nullus erat cujus meritis nobis Dominus propitiari debuisset; Unigenitus Patris, formam infirmitatis nostræ suscipiens, solus justus apparuit, ut pro peccatoribus intercederet (Phil. 11, 7).

VERS. 24. Miserebitur ejus, et dicet: Libera eum, B ut non descendat in corruptionem, inveni in quo ei propitier.

2

5. Solus Christus nos liberavit, Deumque propitiavit. Fortitudo ex humilitate. - Mediator Dei et hominum, homo Christus Jesus in eo miseretur homini, quo formam hominis sumpsit (I Tim. 11, 5; Philipp. 11, 7); qua misericordia pro redempto homine dicit Patri Libera eum, ut non descendat in corruptionem. Sicut jam supra diximus, dicere ejus est Libera hominem, naturam hominis assumendo liberam demonstrare. Ex ea quippe carne quam sumpsit, etiam hanc ostendit liberam quam redemit. Quæ redempta videlicet caro nos sumus, 3 qui cognitione nostri reatus astringimur. Sed Mediatoris tanti æquitate liberamur, sicut ipse ait : Si vos Filius liberaverit, vere liberi eritis (Joan. vIII, 36). Et bene pro hoc redempto homine dicitur: Non descendat in corruptionem. [Vet. IV.] Superius enim dictum fuerat: Appropinquabit corruptioni anima ejus; postmodum dicitur: Non descendat in corruptionem. Ac si diceret : Quia cognoscendo infirmitatem suam, esse se corruptioni proximum non ignorat, idcirco ad corruptionis interitum non descendat. Ad corruptionem enim juste descenderet, si suis viribus longe se a corruptione esse judicaret. Sed quia corruptioni appropinquavit humiliter, debet ab ea misericorditer liberari: ut eo contra impugnantia vitia fortis sit,quo se suis meritis agnoscit infirmum. Quisquis enim supra se extollitur, ipso elationis suæ pondere gravatur ; et eo se in infimis mergit, quo, in superbiæ vitium proruens, ab eo qui vere excelsus est elongavit; atque inde magis ima appetit, unde se conjunctum summis æstimavit; sicut per prophetam extollenti se animæ dicitur : Quo pulchrior es descende, et dormi cum in

[blocks in formation]

C

D

5

6

6. Nullus hominum coram Deo intercessor justus pro hominibus apparuit.-Et bene pro redempto homine isto loquens angelus dicit: Inveni in quo propitier ei. Ac si aperte 763 Mediator Dei et hominum dicat: Quia nullus hominum fuit qui coram Deo intercessor justus pro hominibus appareret, memetipsum ad propitiandum hominibus hominem feci, et dum me hominem exhibui, in quo juste hominibus propitiarer inveni. Et quia infirmitatem suscipiens Dominus, dum pœnam nostram moriendo toleravit, corruptionem nostram resurgendo mutavit, bene iste angelus mortalitatis nostræ flagella subjungit, eorumque miseretur dicens :

[blocks in formation]

7. A Deo recedentes, nihil nisi quo affligeremur,invenimus. In illo quippe primo homine a Deo recedente repulsi a paradisi gaudiis, in hanc mortalis vitæ ærumnam cecidimus, et quam gravem culpam serpentis suasione commisimus (Genes. III, 23), 8 pœna nostræ ultionis sentimus. Huc enim lapsi, nihil extra Deum, nisi quo affligeremur, invenimus. Et quia per oculorum visum carnem secuti sumus, de ipsa carne, quam præceptis Dei præposuimus, flagellamur. In ipsa quippe quotidie gemitum, in ipsa cruciatum, in ipsa interitum patimur, ut hoc nobis 9 mira dispositione Dominus in pœnam verteret, per quod fecimus culpam, nec aliunde esset interim censura supplicii, nisi unde fuerat causa peccati, ut ejus carnis amaritudine homo erudiretur ad vitam, cujus oblectatione superbiæ pervenit ad mortem.

8. A carnalis vitæ suppliciis Christus nos eruit, et innovavit. Quia ergo innumeris humanum genus

[ocr errors]

Baluz. habet, cogitatione, pro cognitione. Editi, in ima deterius. Colb., in una interius. Sequimur Mss. Baluz., Vindoc., Norm.

Editi, non avertit a culpa, quo nihil insulsius, et a mente sancti Doctoris magis alienum. Lectio nostra est Mss. Angl. et Gallic.

• Vindoc., Pratel. et alii, intercedens.

7 Ebroic., in quo justo homine hominibus propitia rer inveni.

8 Pratel., pœnæ nostræ ultione sentimus.

9 Vindoc., Norm. et al., mira dispensatione.

« PoprzedniaDalej »