Obrazy na stronie
PDF
ePub

interea constanter docuisse Papam esse Antichristum." J. H. Hottinger. Histor. Eccles. Nov. Test. Sec. xvI. Pars ii. p. 233, &c. Tiguri, 1665.

The passage cited from Myconius will be found in his Letter De Vita et Obitu H. Zuinglii, prefixed to the Epistolæ Doctorum Virorum, quibuscum Eucharistiæ, &c. fo. n. 4. Basil. 1548.

NOTE C. Page 570.

Hæc est rescriptio sancti Hulderici episcopi, in qua Nicolao papæ, de continentia clericorum non juste, sed impie, non canonice, sed indiscrete tractanti, ita respondit:

Nicolao Domino et patri pervigili, sanctæ Romanæ ecclesiæ provisori, Huldericus solo nomine episcopus amorem ut filius, timorem ut servus.

Cum tua, O pater et domine, decreta super clericorum continentiam nuper mihi transmissa a discretione invenirem aliena; timor quidam turbavit me cum tristitia: timor quidem propter hoc, quod dicitur pastoris sententia, sive justa sive injusta, timenda esse; timebam enim infirmis scripturæ auditoribus, qui vel justæ vix obediunt sententiæ, ut injustam conculcantes libere, onerosa, imo importabili pastoris prævaricatione præcepti se obligarent: tristitia vero vel compassio, dum dubitabam qua ratione membra cavere possent, capite suo tam gravi morbo laborante. Quid enim gravius, quid totius ecclesiæ compassione dignius, quam te, summæ sedis pontificem, ad quem totius ecclesiæ spectat examen, a sancta discretione vel minimum exorbitare? Non parum quippe ab hac deviasti, dum clericos, quos ad continentiam conjugii monere debebas, ad hanc imperiosa quadam violentia cogi volebas. Numquid enim merito communi omnium sapientum judicio hæc est violentia, cum contra evangelicam institutionem ac Sancti Spiritus dictationem ad privata aliquis decreta cogitur exequenda?

Cum igitur plurima veteris ac novi testamenti suppetant exempla, sanctam, ut nosti, discretionem docentia, tuæ rogo ne grave sit paternitati, vel pauca ex pluribus huic paginæ interseri. Dominus quidem in veteri lege sacerdoti conjugium constituit, quod illi postmodum interdixisse non legitur. Sed in evangelio loquitur: Sunt eunuchi, qui se castraverunt propter regnum cœlorum; sed non omnes hoc verbum capiunt: qui potest capere, capiat. Quapropter apostolus ait: De virginibus præceptum Domini non habeo, consilium autem do. Quod etiam juxta prædictum Domini non omnes hoc consilium capere posse consideras; sed multos ejusdem consilii assentatores, hominibus, non Deo, pro falsa specie continentiæ placere volentes, graviora vides committere, patrum scilicet uxores subagitare, masculorum ac pecudum amplexus non abhorrere: ne morbi hujus aspersione ad usque pestilentiam convalescente, nimirum status labefactetur ecclesiæ totius, propter fornicationem, dixit, unusquisque suam uxorem habeat. Quod specialiter ad laicos pertinere iidem mentiuntur hypocritæ: qui, licet in quovis sanctissimo ordine constituti, alienis revera uxoribus non dubitant abuti. Et quod flendo cernimus, omnes in supradictis sæviunt sceleribus. Hi nimirum non scripturam recte intellexerunt, cujus mamillam quia durius

pressere, sanguinem pro lacte biberunt. Nam illud apostolicum, Unusquisque suam habeat uxorem, nullum excipit vere nisi professorem continentiæ, vel eum qui de continuanda in Domino virginitate præfixit. Quod nihilominus tuam, pater venerande, condecet strenuitatem, ut omnem qui tibi manu vel ore votum faciens continentiæ postea voluerit apostatare, aut ad votum exequendum ex debito constringas, aut ab omni ordine canonica auctoritate deponas: et hoc ut viriliter implere sufficias, me omnesque mei ordinis viros adjutores habebis non pigros. Verum ut hujus voti nescios omnino scias non esse cogendos, audi Apostolum dicentem ad Timotheum: Oportet, inquam, episcopum irreprehensibilem esse, unius uxoris virum. Quam ne quis sententiam ad solam ecclesiam verteret, subjunxit: Qui autem domui suæ præesse nescit, quomodo ecclesiæ Dei diligentiam habebit? Similiter, inquit, diaconi sint unius uxoris viri, qui filiis suis bene præsint et suis domibus.

Hanc autem uxorem a sacerdote benedicendam esse, sancti Sylvestri papæ decretis scio te sufficienter docuisse. His et hujusmodi sanctis scripturæ sententiis regulæ clericorum scriptor non immerito concordans, ait: "Clericus sit pudicus, aut certe unius matrimonii vinculo fæderatus." Ex quibus omnibus veraciter colligit, quod episcopus et diaconus reprehensibiles notantur, si in mulieribus multis dividuntur: si vero unam sub obtentu religionis abjiciunt, utrumque, scilicet episcopum et diaconum, sine graduum differentia, hic canonica damnat sententia: "Episcopus aut presbyter uxorem propriam nequaquam sub obtentu religionis abjiciat: si vero rejecerit, excommunicetur; et si perseveraverit, dejiciatur."

Sunt vero aliqui, qui sanctum Gregorium suæ sectæ sumunt adjutorium: quorum quidem temeritatem rideo, ignorantiam doleo. Ignorant enim quod periculosum hujus hæresis decretum, a S. Gregorio factum, condigno pœnitentiæ fructu postmodum ab eodem sit purgatum : quippe cum die quadam in vivarium suum propter pisces misisset, et allata inde plus quam sex millia infantum capita videret, intima mox ductus pœnitentia ingemuit, et factum a se de abstinentia decretum tantæ cædis causam confessus, condigno illud, ut dixi, pœnitentiæ fructu purgavit ; suoque decreto prorsus damnato, apostolicum illud laudavit consilium, Melius est nubere quam uri: addens ex sua parte, "Melius est nubere quam mortis occasionem præbere."

The whole of the letter, of which the above (being the original of the bishop's citation in p. 568-70.) forms about one half, is contained in a little volume published at Basil, anno 1555, consisting of various treatises against the papacy, and entitled Antilogia Papa: hoc est, De corrupto Ecclesiæ statu, et totius Cleri Papistici perversitate, Scripta aliquot veterum authorum, ante annos plus minus ccc. et interea: nunc primum in lucem eruta, et ab interitu vindicata. At the end of the letter is subjoined the following note: "Inventa est hæc epistola in quadam bibliotheca oppidi Veteris Aquæ, Germanice Altuuatter, in Hollandia, inferioris Germaniæ provincia." Its heading is as follows:

"Epistola Divi Hulderichi, Augustensis episcopi, adversus constitutionem de cleri cælibatu, plane referens apostolicum spiritum: quam cum

Eneas Sylvius, tituli sanctæ Sabinæ presbyter cardinalis, ac Senensis episcopus, in sua Germania, cum Augustæ Vindelicæ mentionem facit, incessat, libuit hic subjicere: judicium esto apud lectorem, veri et publicæ utilitatis amantem. 'Transimus,' inquit, 'Campidonam et Memmingam, illustria oppida: Augustam Vindelicam (sanctus Udalricus huic præsidet, qui papam arguit de concubinis).ad Lycum fluvium jacentem:' qui vixit anno nongentesimo, ætatis suæ LXXXIII.”

The passage of Æneas Sylvius is in his Descriptio de Ritu, Situ, Moribus et Conditione Germaniæ, and will be found in p. 1053 of his works, Fol. Basil. 1571. where however the concluding words of the above, qui vixit, &c. are not found. But Chemnitius, quoted by Bishop Hall, states, that "Æneas Sylvius writes him to have died anno 900, and in the year of his age 83." (It cannot be doubted that vixit is an error.) See Bishop Hall's Honour of the Married Clergy, Book II. Sect. ii. In that and the following section the bishop vindicates the genuineness of the letter against the cavils of his popish adversary, summing up the argument for it in the following particulars: "Whereas their own cardinal, Eneas Sylvius, almost two hundred years ago, mentions it, and reports the argument of it; whereas it is yet extant, as Illyricus, in the libraries of Germany; whereas Hedio found an ancient copy of it in Holland; and our John Bale, Archbishop Parker, Bishop Jewell, John Fox, had a copy of it, remarkable for reverend antiquity, in aged parchment, here in England, which I hope to have the means to produce; whereas, lastly, the very style importeth age."-While thus vindicating the letter itself, the bishop further remarks on one particular in it which has been made a ground of objection: "As for the number of children's heads, I can say no more for it than he can against it. This history shall be more worth to us than his denial. But this I dare say, that I know persons both of credit and honour, that saw betwixt fifty and threescore cast up out of the little mote of an abbey where I now live. Let who list cast up the proportion." Ib. Sect. iii.-Errors in numbers are of such obvious occurrence, that they can seldom seriously affect the credit of an ancient document.

ADDENDUM.

P. 26. Pambo. The circumstance here recorded of him will be found in Socrates, Eccles. Hist. Lib. iv. c. 23. Παμβῶ δὲ ἀγράμματος ὢν προσῆλθέ τινι ἐπὶ τῷ διδαχθῆναι ψαλμόν. ἀκούσας δὲ τὸν πρῶτ τον στίχον τοῦ λή ψαλμοῦ, τοῦ λέγοντος, Εἶπα, φυλάξω τὰς ὁδοὺς μου, τοῦ μὴ ἁμαρτάνειν με ἐν γλώσσῃ μου δευτέρου ἀκοῦσαι μὴ ἀνεχόμενος ἀνεχώρησεν, ἀρκεῖσθαι φήσας τούτῳ τῷ ἑνὶ στίχῳ, ἐὰν δυνηθῶ ἔργῳ αὐτὸν ἐκμαθεῖν. ἐγκαλέσαντος δὲ τοῦ παραδεδωκότος τὸν στίχον, διατί εξαμηνιαίου παραδραμόντος τοῦ χρόνου μὴ ἑωράκει αὐτὸν, ἀπεκρίνατο ὅτι τοῦ ψαλμοῦ τὸν στίχον οὔπω τῷ ἔργῳ ἐξέμαθον. μετὰ ταῦτα δὲ πολλοὺς ἐπιβιοὺς χρόνους, προς τινα τῶν γνωρίμων ἐρωτήσαντα εἰ τὸν στίχον ἐξέμαθεν, Ἐν ὅλοις, ἔφη, ἐννεακαίδεκα ἔτεσι μόλις αὐτὸν πράττειν ἐξέμαθον.

INDEX.

A.

ABBEYS, hospitality of, 610; gluttony,
&c., ib.

Abdia, meaning of, 216; some think
him the same as Ahab's steward, 217.
Abel, a chosen vessel, 168.

Abimelech, 451.

Abraham's faith, 352.

Absalom, 289, 309.

Absolution, general and particular,
131.

Acta Conciliorum, 19, 22, 629.
Actius Sincerus, 336.

Adam, meaning of, 94, 95, 219; sup-
posed to be buried in Jerusalem,
373; his fall, 447.
Adelme, bishop, 590.
Adonibezec, 257.

Adrian, the emperor, built Ælia, 372,
375.

Adrian IV. pope, his arrogance, 22.
VI. his offers to Zuingle, 142,

684.
Elia, the city built by Adrian in place
of Jerusalem, 372.

Eneas Sylvius (see Pius II. pope.)
687.

Affections in religion, divers good,
127; of the mind shewn in the face,
292, 312; must be kept under, 313.
Aga, St, (Agatha's) letters, 177, 536,
563.

Agathon, 642.
Agesilaus, 429.

Agrippa, troubled at Paul's preaching,
141.

Ahasuerus, king, husband to Esther,

14; raised up to punish the Jews, 37.
Ahithophel, 242.

Alexander, his visit to Jerusalem, 69,
148; appealed from, 98; his answer
to Darius, 187; punishment of Bes-
sus, 188.

Alexander, pope, 601.

Alleluia, not used by papists at fune-
rals, 320; anciently used, 321, 543.

[PILKINGTON.]

Altar of the Holy Ghost, 483, 539;
altars, use and meaning of, 547.
Ambrose, 156, 381, 409, 491, 507, 543,
546, 556, 566.
Ammonites, 409.

Analogy between David and Christ,
371-2; Adam and Christ, 374; the
earthly and heavenly Jerusalem,
375.

Anastasius, pope, 601.

Angels, 134; happiness of, 61. Angel,
a piece of money, 429.

Anger, when good, 391, 477; a kind
of madness, 408; sin of, 478.
Ansegisus, ap. Baluz. Capit. 536.
Anselm's letter to Waleram, 538, 620;
forbids priests' marriages, 571, 588;
pope Paschal's letter to him, 572;
his letter to his archdeacon, 573;
accused for acknowledging pope Ur-
ban, 589.

Anthems in St Paul's, 483; why in the
steeple, 529.

Antilogia Papæ, 686.

Antiochus Epiphanes, 4, 88.
Antiquity to be followed, that of
Christ and his apostles, 579.
Antony, the monk, 146.
Apostles, their faith, 352; the true
fathers, to whose steps we should re-
turn, 615.

Apostolical Canons, 566, 629.

Apparel, costly, 55, 56; love of, re-
proved, 386-7.

Appose, pose or question, 160.
Arches, court of, 540.

Arius, his death, 29.

Artaxerxes, name of Persian kings, 14,
307.

Ascham's Toxophilus, 429.
Astronomers censured, 17, 18.
Athanasius, 440.

Augustine, 130, 144, 158, 208, 269, 286,
320, 471, 474, 475, 542, 557, 575, 612,
617, 620, 632, 641, 661, 674.
Augustine, missionary to England,
482, 483, 515; his reception, 516;

44

« PoprzedniaDalej »