detestetur1; (c) cum proposito non peccandi; nam vera pœnitentia respicit non solum præteritas culpas ut abolendas, sed etiam futuras ut præcavendas; nemo enim vere peccata detestatur, quin eo ipso velit ea in futurum vitare; aliunde qui in peccato vult perseverare, non veniam, sed indignatio nem meretur. 52. Hinc contritio debet esse (a) interna, quum sit animi dolor; (b) supernaturalis, i. e. sub influxu gratia actualis elicita, et ex motivo supernaturali concepta, quum ad finem supernaturalem, remissionem videlicet peccatorum, ordinetur; (c) universalis, i. e. ad omnia peccata mortalia sese extendens, quum eadem sit ratio de omnibus, nec possit quis sincere de uno dolere quin alia detestatur; (d) appretiative summa, quatenus peccatum ut summum malum, æstimari ac detestari debet, proinde magis quam quodlibet aliud malum. Quæ quidem omnia fusius exponunt Moralistæ. 53. (C) Duplex distinguitur contritio, perfecta et imperfecta: prior, quæ ex motivo caritatis perficitur et ad justificationem sufficit etiam absque reali susceptione sacramenti; posterior, quæ concipitur ex motivo a caritate diverso, v. g. ex turpitudine peccati vel pœnarum metu, nec ad justificationem sufficit nisi simul sacramentum Poenitentiæ suscipiatur. II. De contritione perfectâ 2. 54. (A) Ad cujus intelligentiam, sciendum est triplicem Dei amorem distingui posse: (a) amorem imperfectum, seu mercenarium, quem theologi amorem spei seu concupiscentiæ 1 Dolor tamen a detestatione peccati distinguitur, quum hæc in Beatis existat sine dolore. Dolor se habet ad detestationem sicut delectatio ad amorem; est igitur consequentia detestationis: quando odio peccatum habemus, dolemus quod peccatum commiserimus, quia illud apprehendimus ut malum præsens sive in se sive in suis consectariis ; hinc dolor non est in Beatis, quia peccatum ut malum præsens non apprehendunt. 2 S. Thom. Suppl. q. 5; Suarez, disp. IV, sect. 2 sq.; Bellarminus, J. II, c. 12-14; Drouin, q. IV, c. 2; Billuart, diss. IV, a 4 sq.; de Augustinis, p. I, a. 5; Palmieri, th. 22-24; Hurter, n. 560 sq.; Egger, n. 571 sq.; Billot, th. 13; Tepe, n. 516 sq. vocant, quo videlicet Deus amatur super omnia concupiscibilia non propter se, sed propter bona quæ largitur, non quia bonus est in se, sed quia bonus est nobis, imo summum bonum, cujus fruitione beati aliquando erimus; (b) amorem perfectum, seu gratuitum, quo Deus diligitur propter se et super omnia; qui pariter duplex est, amor benevolentiæ, quo Deum diligimus ut infinite perfectum, ejus perfectionibus congaudemus, eique bonum optamus, desiderando videlicet eum ab omnibus cognosci et amari; et amor amicitiæ, qui, præter benevolentiam, importat mutuum amorem, seu redamationem, inquantum scilicet qui diligit, diligitur a Deo. Notandum est tamen motivum amoris amicitiæ esse infinitam Dei bonitatem in se, non autem ejus bonitatem erga nos; seu aliis verbis, amore amicitiæ diligimus Deum propter se, scientes tamen Deum diligere diligentes se; hinc mutua redamatio non est motivum amicitiæ, sed solum una ex ejus conditionibus. (B) Jamvero quoniam ad eamdem virtutem pertinet prosequi unum oppositorum et fugere aliud, ita ad caritatem pertinet diligere Deum et detestari peccatum, quatenus Deo oppositum. Quibus positis, certum est contritionem quæ ex amore perfecto concipitur, sive benevolentiæ, dummodo sit supernaturalis ac super omnia, sive amicitiæ, esse perfectam, statimque peccata remittere; ita v. g. qui de peccato dolet, quatenus est offensa Dei Summi Boni et super omnia dilecti, contritionem perfectam habet 2. Controvertitur autem utrum amor spei et gratitudinis ad contritionem perfectam sufficiat. I Pauci theologi dixerunt amorem benevolentia non sufficere ad contritionem perfectam, sed decipiuntur putantes hujusmodi amorem vel non esse supernaturalem, vel, si supernaturalis sit, non esse super omnia. 2 Disputant autem theologi utrum necesse sit illam contritionem procedere ex motivo infinitæ bonitatis, quatenus est aggregatio omnium perfectionum, vel sufficiat ut eliciatur ex motivo cujuscumque attributi divini offensi, puta misericordiæ, sapientiæ. Judicio nostro, quæstio est magis speculativa quam practica; nam ex se omnia divina attributa cum ejus infinitâ bonitate connectuntur, et aliunde qui peccata detesta. tur utpote unum ex divinis attributis lædens, alia attributa non excludit, proindeque contritionem vere perfectam habet. Nec ad justificationem requiritur actus contritionis intensus, seu vehemens; dummodo enim contritio sit appretiative summa, ad remissionem peccatorum sufficit, licet sit remissa; hi sunt enim diversi gradus ejusdem contritionis, quia plus et minus non variant speciem : "quantumcumque parvus sit dolor, ait S. Thomas, dummodo ad contritionis rationem sufficiat, omnem culpam delet". 55. Thesis: Contritio perfecta peccata gravia remittit, absque sacramenti Pœnitentiæ reali susceptione, non tamen sine ejus voto. Certum est. (A) Hoc enim diserte proponit Tridentinum 2: "Docet præterea, etsi contritionem hanc aliquando caritate perfetam esse contingat, hominemque Deo reconciliare; ipsam nihilominus reconciliationem ipsi contritioni, sine sacramenti voto quod in illâ includitur, non esse ascribendam". (B) Scriptura multipliciter docet eos qui ad Deum toto corde convertuntur eumque vere diligunt statim justificari, seu peccatorum remissionem consequi: (a) “Ego diligentes me diligo" 3; "Impietas impii non nocebit ei, in quâcumque die conversus fuerit ab impietate suâ" 4. Unde sic in V. Testamento adulti peccatores delictorum remissionem obtinere poterant sine sacramento Pœnitentiæ quod nondum existebat: secus salvari non potuissent. Atqui si id obtinere poterant, certe per actum nobilissimum, qualis est pœnitentia caritate perfecta; textus enim allati demonstrant Deum diligere, proindeque gratiâ sanctificante ornare eos qui diligunt se, et impietatem remittere eorum qui ad se convertuntur; ergo. (b) Nec res aliter se habet in N. L., post institutum Poenitentiæ sacramentum; Christus enim, sine ullâ restrictione, discipulis dixit: "Si quis diligit me sermonem meum servabit: et Pater meus diligit eum, et ad eum veniemus et mansionem apud eum faciemus "5; ex quo clare colligitur eum qui diligit Christum statim frui divinâ inhabitatione, quæ sine gratiâ habituali non habetur. Confirmatur verbis Christi ad mulierem peccatricem 6: 'Suppl. q. 5, a. 3. 2 Sess. XIV, cap. 4. Joa. XIV, 23; cf. Joa. XIV, 21; I Joa. IV, 7, 16. vocant, quo videlicet Deus amatur super omnia concu (B) Jamvero quoniam ad eamc Pauci theologi dixe. contritionem perfectam vel non esse superrati *Disputant autem cedere ex motivo perfectionum, vel divini offensi, pe est magis specul cant ejus infinit tur utpote unu d.t. proindeqy uam .n offenuate comeri, decet ut c; nam talis us haberi possit, divinam amicige, ex misericordiâ qui institutio sacra. caritatis non minuit, . potius faciliorem reddiontritionem perfectam sta sacramenti coto, quia, quum, sit in N. Lege necessarium, contritus, quin velit delicta sua Von requiritur tamen ut hujussufficit implicitum, quale inveomnia adimplendi quæ ad salusoc pariter sequitur hominem sic sua mortalia, per contritionem usare tempore opportuno; secus suscipiendi non esset sincerum. AC satis in hoc casu non inutilis dicenda eroperabitur ex opere operate. quæ non em peccata, nec faciet poenitentem ex injusto put petens se humiliat coram Deo et er justo magis justum Præterea, accusando de persorum remissione securior nt. pro peccatis ebet, consilia accipit et penitentiam 513 PŒNITENTIÆ SACRAMENTO. lem, a pœnâ forsan adhuc debitâ Nec desunt exempla Scripturæ, ristus enim quos a leprâ DE PENITENTIE SACRAMENTO. ad justificationem requiritur actus contritionis inten vehemens; dummodo enim contritio sit appretia ma, ad remissionem peccatorum sufficit, licet sit sunt enim diversi gradus ejusdem contritionis, inus non variant speciem : "quantumcum ait S. Thomas, dummodo ad contritionis emnem culpam delet". perfecta peccata gravia remittit, pitentiæ reali susceptione, non tum est. 511 'm jam contritione it2. torum virtute tritio perfecla. neologos, et Jana ad sacramentum r, hujusmodi sacraortuorum, sed vivorum, jam per contritionem ea esse remissa declararet; adicunt Tridentino docenti peccata vere remitti 3; aliunde sitio: "Peccator pœnitens non rdotis absolventis, sed a solo Deo" i si contritio perfecta ad absolutiopeccatores nunquam vivificarentur saquum jam contritione justificati fuisnemo dicere potest salutis viam arctiom esse sub Novâ quam sub A. Lege; atqui, onfessione contritio perfecta ad remissionem ecessaria diceretur, pejor esset Christianorum corum conditio, quum hi solâ contritione, sine ie, justificarentur. nit Tridentinum? "D" quando caritate port reanulare, pam i sine sacram, " 4 Deum t . holion. Nonnulli theologi, ut Lugo, Hurter, Palmieri, at probabile docent contritionem quæ procedit ex amore gratitudinis, vi cujus Deum diligimus propter infinita ejus ficia, esse perfectam et ad justificationem, absque reali sacranti susceptione, sufficere. Revera talis amor ut nobilissimus a acrâ Scripturâ commendatur; imo vix reperitur tum in sacris Litteris tum apud Patres expressio caritatis erga Deum, quæ hoc motivo non informetur; sic Psalmista dicebat: "Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te, Deus"; ubi exhibetur Dei dilectio ut est bonus nobis; item S. Paulus: "Desiderium habens dissolvi et esse cum Christo"; quæ verba ad amorem spei referuntur. Aliunde ille amor est valde 1 Luc. XVII, 14. — 2 A&t. IX, 7. — 3Sess. XIV, can. 3. |