8

exponimus ei, qui duplicem catechesin, unam cum nupturientibus sive sponsis, qui sublimiorem educationem nacti sunt, alteram cum plebejis instituendam, obligationes status conjugalis complectentem, optime elaboraverit, et ante 1mam martii 1828, nomine in schedula clausa tecto nobis praesentaverit.

Valete in Domino etc.

JOSEPHUS, Episc.

Beilage X.

1) Auszug aus der Proteftation Innocenz bes 10ten gegen den westphälischen Frieden

in quantum etc.

---

-

Declaratio nullitatis articulorum nuperae pacis Westphalicae, ad perpetuam rei memoriam. Articuli, in quibus gravissima sedi apostolicae et romanae praejudicia sunt illata etc. etenim pactionibus hujusmodi inter alia haereticis Augustanae, ut vocant, confessionis liberum suae haereseos exercitium in plerisque locis permittitur; proinde omnia, quae in gemino illo instrumento pacis contenta sunt, motu proprio ac certa scientia et matura deliberatione, tanquàm irrita, invalida, iniqua, injusta, damnata, reprobata, inania, viribus ut effectu vacua omninò fuisse, esse et perpetuo fore etc.

2) Decretum Alexandri Papae VIII cirea acta in comitiis cleri gallicani anno 1682.

,,Alex. PP. VIII. Inter multiplices pastoralis officii nostri curas, quibus jugiter premimur, in illam peculiari studio incumbimus, ut apos-.

tolicae sedis, ac universalis Ecclesiae, neq non etiam singularum ecclesiarum, locorumque piorum, ac personarum ecclesiasticarum jura ubique sarta, tecta, ac illibata tueri, et conservare, eaque adversus quaecumque, per quae illis aliquid detrimenti inferri posset, tradita nobis divinitùs potestate vindicare satagamus.

Cum itaque illa in primis gravissima, aç nobis, qui charissimum in Christo filium nostrum Ludovicum Franc. reg. christianissimum, ác florent. illius regnum in visceribus gerimus charitatis, permolesta et plane acerba accide rint, quae sive adversùs dicti Regni ecclesiarum jura, sive adversùs Romani pontificis et Ecclesiae universae authoritatem nonnulli ve nerabiles fratres archiepiscopi, episcopi et alii ejusdem regni Eccles. viri in comitiis cleri gallicani Parisiis ao. 1682 congregati tum praestito inivi per eos extensioni illius juris quod vocant regaliae ad omnes dicti regni ecclesias assensu; tum editâ subinde de potestate ecclesiastica quatuor propositiones continente declaratione, peregerunt, quaeque ipsa comitia subsequuta fuerunt mandata, arresta, - declarationes, edicta et decreta, quâ vis authoritate → edita,

quaecunque → nec non quae

aliàs demum in regno praefato eidem sedi apostolicae, romanaeque ecclesiae vel immunitati aut libertati Ecclesiae, quomodolibet praejudicialia, quovis modo peracta ao gesta fuerunt:dies, noctesque in amaritudine animae nostrae cogitantes, manus nostras cum lachrymis, et suspiriis levavimus ad Dominum, eumque toto cordis affectu rogavimus, ut nobis.

haec nos,

-

potenti gratiae suae auxilio adesset, quo ardua hac in re commissi nobis apostolici muneris partes salubriter exequi valeremus. Eaque conside ratione adducti nihil hucusque praetermisimus, quo praejudicialia praefata ab iismet, qui eam peregerant, ex animo retractarentur. Verum quò efficacius, ac uberius sedis praef. ecclesiae, universae, jurisdictionisque etc. etc. indemnitati perpetuis futuris temporibus consultum sit, auditis quam plurium ex ven, fratr, nostris S. R. E, eardinalibus, et nonnullorum in s. theologia magistrorum, ac etiam in decretis doctorum, sententiis, quantum nobis ex alto conceditur, providere volentes, ac fel. rec. Innocentii PP. XI, qui occasione rescribendi ad litteras, quibus archiepiscopi, episcopi etc. supradicti, de rebus ab ipsis gestis certiorem eum reddiderant, per quasdam suas in simili forma brevis die 11 apr. 1682 expeditas litteras improbavit, rescidit et cassa vit, quae in d. comitiis acta fuerant cum omnibus inde secutis, et quae subinde attentari contigisset, eaque perpetuò irrita et inania declaravit, — vestigiis inhaerentes, motu proprio, ac ex certa scientia et maturâ deliberatione nostris, deque apostolicae potestatis plenitudine, omnia et singula quae tam quoad extensionem juris regaliae, quam quoad declarationem de potestate ecclesiae, ac quatuor in ea contentas propositiones in supradictis comitiis cl. gall. ao. 1682 habitis acta et gesta fuerint cum omnibus mandatis, decretis etc. cum omnibus et singulis quandoque inde secutis et quocumque tempore secuturis, ipso jure nulla, irrita, in

valida, inania, viribusque et effectu penitus, et omnino vacua ab ipso initio fuisse, et esse, ac perpetuo fore, neminemque ad illorum, seu cujuslibet eorum, etiamsi juramento vallata sint, observantiam teneri, neque ex illis cuiquam aliquod jus etc, acquisitum fuisse, etc., sed pro non extantibus et non factis perpetuò haberi dcbere tenore praesentium declaramus et decernimus. Et nihilominus acta et gesta praefata etc, annullamus, et contra illa, deque eorum nullitate coram Deo pro

testamur.

Decernentes easdem praesentes litteras, et in eis contenta quaecumque etiam ex eo quod quicumque in praemissis interesse habentes etiam. specifica, et individua mentione digni, illis non consenserint, nec ad ea vocati, citati et auditi fuerint, aut ex alia quacumque causa, etiam in corpore juris clauso, aut ex alio quovis capite à jure, vel facto, aut statuto, consuetudine, vel privilegio resultante notari, impugnari etc., sed ipsas praesentes litteras semper et perpetuò firmas et efficaces existere etc. etc. non obstantibus praemissis, ac apostolicis, et in universalibus, provincialibusque, et synodalibus conciliis editis generalibus, vel specialibus constitutionibus et ordina→ tionibus, - legibus quoque etiam imperialibus, nec non quibusvis etiam juramento, confirmatione apostolica, — roboratis statutis etc. privilegiis quoque, indultis et litteris apostolicis etc. Datum Romae ap. s. Mariam majorem,

s.a.p. die 4.a mens. Aug. 1690, pontificatus nostri

ao. 1.0

(Aliquot constit, et decr. apost. eto., ed." 5.a juxta copiam Leodii, ao. 1707, sup. perm. pag. 391-401.)

3) Aus einer von Pius VII. gegebenen Instruktion. (In der Instruction, welche 1803 der påbstliche Nuncius zu Wien erhalten, als eben damals die weltlichen Fürsten Deutschlands, besonders die pro testantischen, durch Einziehung der geistlichen Lånder entschädigt werden sollten, hieß es u. a. 1):

„In Hinsicht der Fürstenthümer und Lehen ist es eine feste Regel des kanonischen Rechtes, daß die Uns terthanen eines offenbar kegerischen Fürsten von aller Huldigung, Treue und Gehorsam gegen ihn ents bunden bleiben. Zwar ist es jezt nicht möglich, diese heiligste Marime gerechter Strenge gegen die Feinde und Rebellen auszuüben; aber wenn auch die Kirche ihr Recht nicht ausüben kann, die Anhän ger der Kezerei von ihren Fürstenthümern abzusehen, und sie ihrer Güter verlustig zu erklären, könnte sie darum je positiv zugeben, ihnen neue Fürstenthümer und Güter zukommen zu lassen?“

(In gleichem Sinne ließ er im Jahre 1808 allen Ministern auswärtiger Höfe zu Rom offiziell erklås ren 2):

,,Es sey Verläumdung, daß das mit Frankreich 1802 abgeschlossene Concordat die Duldung der ans deren Gottesdienste geheiliget habe. Jenes religiófe

1) f. Essai historiq. sur la puissance tempor. des papes. Paris, 3me éd. 1818.

2) s. Stäudlin's Archiv für Kirchengesch..II. St. 1. 2.