Obrazy na stronie
PDF
ePub

DU KAULAUSSAIM.

1, 6, 7 - in sunjai. svasve ganemuþ af aipafrin þamma kiubin gaskalkja unsaramma. saei ist triggva faur 8,9 izvis andbahts xristaus iesu's. saei jah gakannida uns izvara friaþva în ahmin. duppe jah veis fram þamma daga ei hausidedum ni weilaidedum faur ïzvis bidjandans jah aihtrondans ei fulinai 10 kunþjis viljins is în allai handugein jah frodein ahmeinai, ei gaggaiþ vairþaba fraujins in allanıma 11 patei galeikai. în allamma vaurstve goda ze akran bairandans in ulkunþja gups in allai maltai 12 gasvinþidai bi mahtai vulþaus is in allai uspulainai jah usbeisnai miþ fahedai aviliudondans attin 13 saei lapoda izvis du dailai blautis veihaize in liubada. saei galausida ïzvis us valdufnja ti ¡izis jak 14 atuam în þiudangardja sunaus friaþvos seinaizos. in þammei babam faurbauht fralet fravaurhte. 15, 16 snel ist frisahts guþs ungasaiwauis frumabaur allaizos gaskastais. unte în ïmma gaskapana vaurþon

alla in himina jah ana airpai po gasaiwanona jah po ungasaiwanona jappe sitlos jppe fraujinassjus 17 jaþþe reikja jaþþe valdufuja, alla þairh ïna jah in imma gaskapana sind. jah is ist faura allaim 18 jah alla in imma ussatida sind. jah is ist haubib leikis aikklesjons. saei ist anastodeins fromabaur 19, 20 us dauþaim ei sijai în allaim is frumadein habands. unte în îmma galeikaida alla fullon bauan jak

þairb ina galriþon alla in imma gavairþi taujands þairh bloß galgius is þairh īna jaþþe þo ana ai þai 21 jappe bo ana himinam, jah izvis simle visandans framap dans jah fijands gahugdai în vaurstvam ubila m. 22 iþ nu gafriþodai în leika mammons is þairh danþu du atsa'jan īzvis veibans jah unvammansjah unfairi23 nans faura ¡mina. jabai sveþauh þairhvisiþ în galaubeinai gaþvastidai jah gatulgidai jah ni afvagidai af venai aivaggeljons boei hausidedup sei merida ist in alla gaskaft þo uf himina. þizozei varþik pavlus 24 andbabts. nu fagino in þaimei vinna faur izvis jah usfullja gaidva aglono xristaus în leika mei

INTERPRETATIO. AD COLOSSENSES.

1, 6. — in veritate; 7. sicut accepistis ab Epafra, hoc dilecto conservitio nostro, qui est fidus pro vobis minister Christį lesu, 8. qui e iam notificàvit nobis vestrum amorem in spiritu; 9. ideo etiam nes ab hoc die quo audivimus, non cessavimus pro vobis orantes et precantes, ut impleamiňi cognit one voluntatis ejus in omni sapientia et prudentia spirituali, 10. ut eatis digne domino in omni quod placeat, in omni operum bonorum fructum ferentes in scientia Dei, 11. in omni potentia corroborati secundum potentiam gloriæ ejus, in omni patientia et longanimitate cum gaudio, 12. gratias-agentes Patri, qui vocavit vos ad partem sortis sanctorum in luce, 13. qui liberavit vos e potestate tenebrarum et accepit in regnum filii amoris sui, 14. in quo habemus redemptionem, remissionem peccatorum, 15. qui est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creature. 16. Nam in eo creata fuerunt omnia in cœlo et super terram, hæc visibilia et hæc invisibilia, sive throni, sive domi ationes, sive regna, sive potestates, omnia per eum et in eo creata sunt. 17. Et is est ante omnia et omnia in eo composita sunt, 18. et is est caput corporis ecclesiæ, qui est principium, primogenitus e mortuis, ut sit in omnibus is primatum tenens. 19. Nam in eo placuit omnem plenitudinem habitare, 20. et per eum reconciliare omn a n eo, pacem faciens per sanguinem crucis eus per eum, sive hec super terram, sive hæc super cœlos. 21. Et vos quondam exsistentes alienatos et inimicos sensu in operibus malis, 22. verum nunc reconciliati in corpore carnis ejus per mortem ad exbibendum vos sancios et immacul.tos et inculpatos ante eum; 23.i quidem permanetis in lide firmali et stabiliti et non moti a spe evangelii, quod audivistis, quod predicatum est in omnem creaturam hanc sub-cœlo, cujus factus-sum ego Pavlus minister. 24. Nunc gaudeo in quibus patior pro vobis et expleo quæ desunt afßictionum Christi in

[blocks in formation]

1, 9. þamma daga ei] sic pro bammei daga (is nμépas), uti loquitur Cor. 1, 11, 23; Gal. v, 1; vid. tamen ad L. 1, 20.

1, 10. ei gaggaip] ut eatis, gr. omn. reperaτnσL (vμžc), cf. iv, 6. — vair þaba] incipit cod. A. -bairandans] Goth. ° xai avĘavóμEYOL. in] tert. in,

[blocks in formation]

[ocr errors]
[merged small][ocr errors]

1, 11. ¡ravuurhie cod. B et Cast. ☀ fravaurte, of. ad M. v, 15; codex A h. 1. obliteratus est.

1, 15. ungasaiwanis] sic (pro usitatiore ungasaiwanins, vid. Cor. li, iv, 4) în cod. B; cod. A plane dele icius est. CAST.

1, 16. himinal cœlo, cod. A c. gr. omn, præter b. ap. Mi, himinam (cœlis); cæterum Goth. etiam

cum codd. omisisse videtur. — jak po] cod. A jappo.

1, 29. imma] en, Guth. c. verss. latt, múróv pro Kúróv legisse videtur, sic vs. 22. · ana] sec. super,

Goth. e. codd. iπi legit.

[ocr errors]

-

1, 21. nu] vid. ad Rom. vii, 6. — gafriþodai] reconciliati, gr. ἀποκατήλλαξεν.

1, 22. mammons] carnis, sic Castillonæo in cod. B sriptum esse videtur; cod. h. 1. adeo est exesus, ut inde alterius lectionem confirmare non ausus sit. Cum Cor. I, vi, 13 xpias, verbum cognate significationis. per mimz translatum sit, codd. acrius inspicienti aut h. 1. aut Corinth. I. 1. lectionem eruLum iri speramus, quae verba forma sibi similiora exhibebit.is] vid. ad vs. 20.

--

1, 23 in pr. in, gr. - gaþvastidai — gatulgidai ° ¶ cod. A.

[ocr errors][merged small]

1.

816 25 namma faur leik is. patei ist aikklesjo. [izozei var ik andbalits bi ragina gups, þatei giban ist mis 26 in izvis du usfulljan vaurd gups. runa sei gafalgina vas fram aivam jah fram aldim iþ no gasvikum27 bida varp þaim veiham is. þaimei vilda guḥ gakannjan gabem vulþaus þizes runos în þiudom. patei 28 ist xristus in izvis vens vulpaus. þanei veis gatesham talzjandans all manne jah laisjandans all 29 manne în allai handugein ei at-atjaima all manne follavitan in xristau îesu. du þammei arbaidja us 11 daudjands bi vaurstva sei iuna usvaurkeip in mis în mahtai. ———— fravaurbte leikis în bim ita xri12 staus. miganavistrodai imma in danpeinai, in þizaici jah mikurrisup þairh galaubein vaurstvis 13 gups. saei urraisida ina us dauþaim. jah izvi, da pans visandans missadelim ja' unb maita le kis 14 izvaris miþgaqivida miþ imma fragibands uus allos missadedins, afsvairbands þos ana uns vadjabokos raginam seinaim. þatei vas andaneipo uns jb þɔta usnam us midumai ganagljinds īta da gal15 gin. andhamonds sik leika reikja jah valdufoja gatarhida balþaba gablauþjands po bairhtaba în sis. 56 ni manna nu izvis bidomjai în mata aippau în dragka aiþþau în dailai dagis dulpis aiþþan fullie 17, 18 aippau sabbatum. þatei ist skadus Lize anavairþane iþ leik xristaus. ni washun īzvis gajiukai viljands

in hauneinai jah blotinassan agzile. þatei ni saw ushafjands sik svare ufblesans fram fraþja leikis 19 scinis jah ni habands haubiþ, us pommei all leik þairh gavissins jah gabindos auknando jah Įei20 hando vah-eiþ du valstu gups, jabai gasvultuþ miþ xristau af stabim þis fair waus. wa þanaseifs 21, 22 sve qivai in þamma fairwau urrediþ, ni teikais ni atsnarpjais ni kausjais. þatei ist all du riurein. 23 þairh patel is brukjaidau bi anabusnim jah laiseitin manne. poei sind sveþauh vaurd habandona handugeins þuhtaus în fastuboja jah hauneinai hairtins jah unfreideinai leikis ni în sv ripo wizai du

INTERPRETATIO.

carne mea pro corpore ejus, quod est ecclesia, 25. cujus factus-sum ego minister secundum constitutio. nem Dei, quæ data est mihi in vos ad explendum verbum Dei; 26. mysterium, quod absconditum fuit a sarculis et ab ætatibus, verum none manifestatum fuit his sanctis ejus, 27. quibus voluit Deus notificare divitias glorie hujus mys erii in gentibus, quod est Christus in vobis spes gloriæ, 28. quem nos prædicamus admonentes omne hominuin et docentes omne hominum in omni sapientia, ut exhibeamus omne hominam perfectum in Christo lesu, 29. ad quod laboro certans secundum opus, quod intus operatur in ne iu virtute. I, 11.peccatorum carnis in circumcisione Christi. 12. Con-e alti ei in baptismo, in quo rtiam consurrexistis per fidem operis Dei, qui suscitavit eum e mortuis, 13. et vos mortuos existentes delictis et præputio carnis vestræ convivificavit cum eo, ignoscens nobis omnia delicta, 14. obliterans hæc de nobis chirorapha decretis suis, quod fuit contrariam nobis, et hoc tulit e medio, affigens id ad crucem, 15. exuens se carne regna et potestates defamavit audacter abrogans hæc palam in se. 16. Ne homo nunc vos judicet in cibo aut in potu aut in parte diei festi aut pleniluniorum aut sabbatis, 17. quod est umbra horum futurorum, verum corpus Chri ti. 18. Ne quisquam vos palma-fraudet volens in humilitate et culta angelorum, quod non vidit extollens se frustra inflatus a mente carnis suæ 19. et non habens ciput, ex quo omne corps per nexus et ligaturas auctum et alitum crescit ad incrementum Dei. 20. Si mortui-estis cum Christo ab elementis hujus mundi, quid amplius ut vivi in hoc mundo decern tis? 21. Ne tangas, ne adedas, ne gustes, 22. quod est omne ad corruptionem, per quod id adhibeatur secundum præcepta et doctrinas hominum, 23. qua: sunt quidem rationem habentia sapientia

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

1, 28. i su] fest, ° gr.

-

-

1, 29. þmmei] Goth. xaí. bi] desinit cod. B. vaurstof Goth," aútoũ. ianana usvaurkeip] sie e certa conjectura edidimus; Cast. postquam edidit kmuna v turkeiþ, iterum inspecto codice înnu... svaurheip scriptum esse ei videtur, quamquam iocus obliteratus sit. Usvaurkjan enim pro simplici vaurkjan etiam Eph. vi, 13 invenitur; deinde innuna, quod superstites reliquie suadeant et quod ab Cast, Rom. vii, 22; Cor. li, iv, 16, et Eph. m, 16 editum est, propterea in textn non posuimus, quia, uti Grim. W. J. LXX. p. 31 loco epistole ad Ephesios divina conjectura invenit, non sic, sed innuma (interior) in ed. legitur; neque igitur innuna adverbi forma rsse potest, sed innana vel iana, quod Grim, omisit, qai 1. i. Cor. II, iv, 16 sa înnuna si probavit et eodem modo dictain esse existimavit, quo quod sequitur santana. maktaij desinit cod. A.

11, 11. fravaurhie peccatorum, ° gr.; pergit cof. B. 1. 15. visandans] Goth. c. codd. v. --in þg mqivida) Goth. e. codd. juž;.

[ocr errors]
[ocr errors][merged small]

n, 14. anaj cod. Bama. · seinaim] suis, ona.; Goth, c. vers. Arm. patei vas exspectivimus pezei vesun propter vadja okos; cum Goth. greca ô yy Úreventiv ad præcedeas updypzpov referenda esse, nou satis di igenter rentavisset, el greci texius im.ta o nunc errocis sui causa fart; idque ei non

semel tantum accidit. usnam] cod. B et Cast. ☀ usman. — ga'gin] cod. B per compendiuin gjin exaratum habet.

[ocr errors]

11, 15. leika] carne, gr., qui habent (apa), omittunt τás úρxά; et e rum ratio verba conjungendi prorsus alia est, uti e versione Istina nostra cognosci otest; e. Goth. vers. Syr. et Patr. latt. conspirant. gablaufjands po bairntaba abrogans hæc pa'a n, gr. om. θριαμβεύσας αὐτούς; αὐτάς c. Goll. cod. Κ ap. Mi. legit.

11, 16. dagis] diei, o gr. omn. · fulli þe] pleniluniorum, gr. omin, vovervies; cu.n et novilunia et pleo lunta Germanis sacra haberentur tempora (cf. Tacit. Germ n. 41, Cæs. de Bell. Gall. 1, 50. Grim. deutsche My hol. p. 404 sqq ), mirari aliquis potest, cur interpres nunc contra greci textus auctoritatem pleni unia posuert; sed inde plenilunia noviluniis so emmora fuisse discimus, quò4 ipsum etiam apud Saxones fuisse Beda de temporum ratione cap. 13 in ficat. - sabbatum] sabbatis, gr. omu. e. fátku vel σε βάτῳ. hue,

jatt.

[ocr errors]
[ocr errors]

, 0. bis cod. A pergi. paraseips] adgr. omn.; Goth. c. vers. Armi. Vulg. et Pair.

21. ni sec et tert., rod. A nih. kausjais ¶ gr. omn.

-

atsnarpjais

[ocr errors][merged small]

in, 1 sopa leikis. jabai na miþurrisuþ xristau. þoei îupa sind sokeip. þarei xaistus ist în taibsvai gups si2, 3 tands. þaimei înpa sind fraþjaiþ ni þaim þoei ana airþai sind. unte gadaupnodeduþ jah libains ïzvara 4 gafulgina ist miþ xristau in guþa. þan xristus svikunþs vairþiþ libains izvara. þauuh jah jos bairhtai 5 vairþiþ miþ imma in vulþau. daubrip nu lipuns izvarans þans þaici sind ana airþ.j horinassu 6 unbrainein vinnon lustu ubilana jah faihugeironi, sei ist galiugagude skalkinassus. þairh poci qimi 7, 8 hatis gups ana sunum ungalaubeinais. in þaimei jah jus iddjedup simle. pan libaidedup in pain. ip nu aflageib jah jus po alla hatis pvairhein unselein anaqiss aglzitivaurdein. us munba izvaramma ni 9, 10 usgaggai. ni liugaiþ izvis misso afslaupjandans ïzvis þana fairnjan mannan miþ tojam ïs jah gaha41 moþ niujamma þamma ananividin du ufkunþja bi frisahtai þis saei ga-kof ïna. þarei nist kreks jah iudaius. bimait jak faurafilli. barbarus jah skypus, skalks jah freis. ak alla jah în allaim xristus. 12 gabamop izvis nu sve gavalisai gups veihans jah valisans brusts bleibein armahairtein selein haunein 13 a... qairrein usb‹isnein. þulandans ïzvis misso jah fragibandans silbans, jabai was viþra wana habai 14 fairina svasve jahı xristus fragaf īzvis sva jab jus taujaiþ, aþþan ufar alla friapva. sei ist gab'ndi 15 ustaubtais. jah gavairþi gups svignjaiþ in hairtam izvaraim. în þammei jah laþodai ve up in ai16 namma leika jah aviliudondans vairbaiþ, vaurd xristaus bawai în îzvis gabigal a. în allai bandugein jah frodein almeinai laisjandans jah talzjandans izv's silbans psalmom hazeinim saggvi 17 almeinaim in austai siggvandans in hairtam varaim fraujin. all piswah þatei tanjaiþ în vaurda aiþþau în vaursiva. all in namin fra jins iesuis aviliudondans gupa attin þairh 18, 19 ina. jus qinons ufhan-jaib vairam izvaram sve gaqimip in franjin. vairos frij qenins INTERPRETATIO.

opinionis in observatione et homilitate cordis et non-temp ratione corporis, non in honore aliquo ad sa· turitatem carnis. I, 1. Si igitur consurrexis is Christo, quæ supra sunt, quærite, ubi (hristus est in dextra Dei sedens; 2. quæ supra sunt, c gitate, non hæc que super terram sunt, 3. nam mortui-estis et vita Vestra abscondita est cum Christo in Deo. 4. Cum Christus manifestus fit, vita vestra, tunc etiam vos manifesti fitis cum eo in gloria. 5. Occidite igitur membra vestra hæc, quæ sunt super terram adulterium, impuritatem, libidinem, cupiditatem malam et avaritiam, que est idolorum servitas; 6. per quæ venit ira Dei super filios incredulitatis, 7. in quibus etiam vos ivistis olim, cum vixistis in his. 8. Verum nunc deponite eti in vos hacc omnia iram, animositatem, improbitatem, convicium, impudicum-sermonem ; ex ore vestro ne exeat. 9. Ne mentiamini vobis invicein, exuentes vobis hunc antiquum hominem cum factis ejus 10. et vestite novo, hoc renovato ad cognitionem secundum imaginem hujus, qui creavit eum. 11. Úbi non-est Græcus et Iudæus, circumcisio et præputium, barbarus et Scythms, servus et liber, sed omnia et in omnibus Christus. 12. Induite vobis igitur, ut electi Dei sancti et electi, viscera, commiserationem, misericordiam, probitatem, humilitatem m(entis), mansuetudinem, patientiam, 13. tolerantes vos invicem et condenantes ipsi; si quis adversus quem habeat querelam, sicut etiam Christus condonavit vobis, sic etiam vos faciatis. 14. At super oninia amorem, qui est vinculum perfectionis, 15. et pax Dei exsultet in cordibus vestris, in quo eti m vocati fuistis in uno corpore et grati fiatis; 16. verbum Christi habitet in vobis largiler, in omni sapientia et prudenti spirituali docentes et admonentes vos ip-os psalmis, laudibus, cantibus spiritualibus in gratia canentes in cordibus vestris domino. 17. One quodcumque quod faciatis in verbo aut in opere, omne in nomine domini lesu gratificantes Deo patri per eum. 18. Vos uxores, pareatis viris vestris, ut convenit in domino; 19. viri, amate ANNOTATIONES.

[merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

nobis videtur, nam sic Trewopforum etiam Philip. 11, 3 per hauneins gahugdais et Supra 11, 23 per hauneins hairtins convertitur, quorum altero loco codd. Toũ voós a iditum habent, cui voci, aut si Gothus nou legit, cjus sensui optime respondet, uti gahugds cl hairto, sic aha, vid. Philipp. iv, 7; Tit. 1, 15.

1, 13. vibra] Cast.vipka. taujaiþ] faciatis,

. gr.
u, 14. alla] Goth. ↑ ToÚTois.

, 15. gups Dei, gr. Apistoŭ. — svignjaiþ] vid. ad Thessal. I, IV, 14.

m, 16. jah frodein ahmeinai] et prudentia spirituali, ° omn. gr. et verss.; efficitur hoc additamento, nisi ex alio loco huc translatum est, amplificatio notionis, cujus figuræ exempla ad Cor. I, ix, 25 collegimus; ahmeinai autem b. 1. Goth. ex eodem foute hansisse videtur, unde 1, 28 codd. græci et verss., quibuscum Goth. fere semper consentire solet, musuματικῇ duxerunt. psaimem Goth. c. codd. et h. 1. el ante saggram xai - saqgvim] sic cod. B Cast. saggram, sed postea saggrim Add. p. 70. — fraujin] domino, gr. c.

καί.

[ocr errors]

, 17. init. et deinde post guba Goth. e. codd.

11, 18. jus] vos, vid. ad L. vi 20.
stris,gr., cf. ad Cor. 1, vu, 16.
m, 19. izvaros} vestras, ° gr.

[ocr errors]

izvarain] ve

IV,

20 izvaros jah ni sijaiþ baitrai vibra pos. barna ufhausjaiþ fadremam bi all. unte pata vaila 21 galeikaip ist in fraujin. jus attans ni gramjaib barna izvora du þvait hein el ni vairþaiua 22 în unlustau. þevisa ufhausjaiþ bi ali leika fïaujam ni în auzam skalkinondans sve mannam samjan23 dans ak in ainfalþéin hairtins ogandans gub. þiswah þatei taujaiþ us saivalai vaurkjaiþ sve fraujin 24, 25 ni mannam vitandans þatei af fraujin nimiþ andalauni arbjis. unte fraujin xristau skalkinoþ. sa -ut 1 skaþula andnimiþ þatei skop jah nist viljahalþei at guþa. jus fraujans garaiht jab ībnassu þevisam 2 atkunnaiþ vitandans patei aihup jah jus fraujan în himinam. bidai hafjandans izvis vakandans in 3 īzai în aviliudam. bidjandans samana jaħ bi uns ei guþ uslukai unsis haurd vaurdis du rodjan runa 4, 5 xristaus in pizozei jah gabundans im. ei gabairhijau po svasve skuljau rodjan. în handugein gaggaiþ 6 du þaim uta þata mel usbugjandans, vaurd ïzvar sinteino în anstai salta gasuqoþ siai ei viteiþ waiva 7 skuleip ainwarjammeh andhasjan. þatei bi mik ist all gakanneiþ ïzvis tykekus sa liuba broþar jah 8 triggva andbahts jah gaskalki in fraujin. þɔnei însandida dų îzvis duþþe ei kunnjai wa bi izvis ist 9 jah gaþrafstjai bairtona izvara miþ aunisimau þamma liubin jah triggvin bropr. saei ist us īzvis. 10 þaiei all izvis gakannjand þatei her ist. goleiþ izvis areistarkus sa miþsrahunþana mis jah markus #gadiliggs barnabins. du panei nemup anabusnins. jabai qimai at izvi. andnimai îna. jah iesus saei

haitada justus paiei sind us bimaita. þai ainai gavaurstvans sind þiudangardjos gups. þaiei vesun mis 12 du gaþrafsteinai. goleiþ izvis aipafras sa us izvis skalks xristaus sa sinteino usdaudjands bi izvis în 13 bidom ei standaiþ allavaurstvans jah fullavitans in allamma viljin guþs. veitvodja auk imma þatei 14 habaiþ manag aljan bi ïzvis jah du þans þaiei sind în laudeikaia jah ïairaupaulein, goleiþ izvis lukas 45 leikeis sa liuba. goleiþ þans în laudeikaia broþruns jah nymfan jah þo ingardjon is aikklesjon.

INTERPRETATIO

nxores vestras et ne siis acerbi contra has; 20. filii, pareatis parentibus secundum omne, nam hoe bene placitum est in domino; 21. vos patres, ne sollicitetis filios vestros ad animositatem, ut non flant in egritudine; 22. servi, pareatis secundum omne corpore dominis, non in oculis servientes, ut hominibus placentes, sed in simplicitate cordis timentes Deum. 23. Quodcumque quod faciatis, ex animo operemini nt domino, non hominibus, 24. scientes, quod a domino accipitis mercedem hæreditatis, nam domino Christo servitis. 25. Hic enim noxius accipit quod nocuit, et non est favor apud Deum. IV, 1. Vos domini justitiam et æquitatem servis præstate, sientes quod habetis etiam vos dominum in cœlis. 2. Rogati ni adjungentes vos, vigilantes in ea in gratibus: 3. rogantes simul etiam pro nobis, ut Deus aperiat nobis ostium verbi ad dicendum mysterium Christi, propter quod etiam vinctus sum, 4. ut manifestem hoc, sicuti deb am loqui; 5. in sapientia eatis ad hoc foris, hoc tempus redimentes. 6. Verbum vestrum semper in gratia sile conditum sit, ut sciatis quomodo debea is unicuique respondere. 7. Quod secundum me est, omne notificat vobis Tycecus, hie earus frater et fidus minister et co servitium in domino, 8. quem misi ad vos ideo, ut cognoscat quid de vobis est, et consoletur corda vestra, 9. cum Onisimo, hoc caro et fido fratre, qui est e vobis, qui omne vobis notificant, quod hic est. 10. Salutat vos Aristarcus, he concaptivus mihi et Marcus, consobrinus Barnabæ, de quo accepistis mandata, si veniat ad vos, aceipiatis eum ; 11. et lesus, qui vocatur Justus, qui sunt e circumcisione. Hi uni cooperatores sunt regni Dei, qui fuerunt mihi ad consolationem. 12. Salutat vos Epafras. hic vobis servus Christi, hic semper certans de vobis in precibus, ut stelis omnoperantes et perfecti in omui voluntate Dei; 13. testor enim ei, quod habet multum studium pro vobis et de his qui sunt in Laudicea et leropola. 14. Salutat vos Lucas, medicus hie carus; 15. salutate hos in Laudicea fratros et Nymfan et hanc

HI, 20. ist] gr. a'te raila.

ANNOTATIONES.

III, 21. du prairhein] errat Cast. dicens du peairhein sup rfluum esse, quia gramjan proprie įpadiče signifcet; nam quod additum est du þvairhein (ad jram) verbo gramjan (sollicitare), eo comprobatur Goth. non ¿petizers, sed c. codd. napopyičɛte legisse.

HI, 22. leika fraujam] Cast. ☀ jct., nam leika respondet græco xxτà σάρxa quod quidem addita bi præpositione reddendum erat, et ægre etiam þaim articulum desideramus (paim bi leika fraujam). gup] Deum, gr. xúprov.

H, 23. init. Gih. c. codd. • xai räv. Goth. xai

fraujin]

III, 25. ark) enim, gr. 8ś.— riljahal þei] cod. Bet Cast. viljahal pein, vid. Eph. vi, 5.—at gupa] apud Deum,gr.

iv, 1. aihup] gr. omn. post jus.

Iv, 2. halijandans] adjungentes, gr. omn. «poɑxap. Tepeite, præter cod. Colb. 7 ap. Mill. aviliudam

grätibus, gr. omn. cùyapıoria.

wv, 4. svasve] pergit cod. A.

Iv, 5. pala cod. A.

Iv, 6. izvar] Cası. izvak.

[ocr errors]

gasugop] sic codd, nec cod. A gasukoþ, uti Cast. adnotavit; in cod.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

16 jah pan ussiggvaidau at izvis so aipistaule. taujaiþ ei jah in landekaion aikalesjon ussiggvaidau jah 17 þoei ist us laudeikaion jus ussiggvaid. jah qiþaip arkippau saiw pata andhahti þatei andnamt în 18, 19 fraujin ei ita usfulljais. poleins meinai handau pavlaus. gamuneiþ meinaizos bandjos, ants miþ īzvis

amen.

du kaulaussaim ustauh

INTERPRETATIO.

inquilinam ejus ecclesiam. 16. Et cum legatur apud vos hæc epistola, faciatis, ut eliam in Lauderea ecclesia legatur, et quæ est e Laudicea, vos legatis, 17. et dicatis Arcippo: vide hoc ministerium quod accepisti in domino, ut id impleas. 18. Salutatio mea manu Pavli. 19. Mementote mei vinculi. Gratia cum vobis amen. Ad Colossenses explicit. ANNOTATIONES.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

11, 10-jah gup waiva veibaba jah garaihtaba jah unfairinodaba izvis þam galaubjandam vesum. 11, 12 svasve vitub ainwarjanoh izvara sve atta barna seina bidjandans izvis jah gaplaibandans jah veitvo13 djandans du gaggan izvis vairþaba gups. saei laþoda izvis du seinai þiudang ›rdjai jah vulþau. duþe jah veis aviliudom guþa unsveibandans. unte nimandans at uns vaurd hauseinais guþs andnemuß ni svasve vaurd manne ak svasve ist sunjaba vaurd guþs, þatei jau vaurkheiþ in izvis juzi galaubeið. 14 jus auk galeikondans vaurþup broþrjos aikklesjom guðs þaim visandeim in ïudaia in xristau ïesu. 15 unte þata samo vunnuþ jah jus fram izvaraim inkunjam svasve jah veis fram iudaium. þaiei jah fraujin usqemun iesua jak svesaim praufetum jah uns fravrekun jah guþa ni galeikandans jth allaim 16 mannam andaneiþans sind. varjendans uns da þiudom rodjan ei ganisaina du usfulljan seinos fra17 vaurhtins sinteino. appan snauh ana ins hatis gups und andi. appan veis broprjus gaainanaidai af îzvis du mela weilos andvairþja ni hairtin ufarassau sniumidedum andaugi izvara gasaiwan în managamma 18 lustau. unte vildedum qiman at izvis ik raiblis pavlus jah ainamma sinþa jah traim jah analatida uns 19 satana. wa auk ist unsara vens aiþþau faheps aipþau vaips woftuljos niu jus in andvairþja fraujins INTERPRETATIO. AD THESSALONICENSES 1.

[ocr errors]
[ocr errors]

π, 10. · et Deus, quam sancte et juste et irreprehensibiliter vobis his credentibus fuimus, 11. sicut scitis unumquemque vestrem, uti pater filios suos rogantes vos et consolantes 12. et testantes ad eundum ros digne Deo, qui vocavit vos ad suum regnum et gloriam. 13. Ideo etiam nos gratias agimus Deo indesinenter, nam accipientes a nobis verbum auditus Dei accepistis non sicuti verbum hominum, sed sicuti est vere verbum Dei, quod etiam operatur in vobis, vos qui creditis. 14. Vos enim imitatores tacti estis, fratres, ecclesiis Dei his exsistentibus in ludæa in Christo lesu; nam hoc idem passi estis etiam vos a vestris popularibus, sicuti etiam nos ab Judæis, 15. qui etiam dominum occiderunt lesum et proprios profetas et nos persecuti-sunt et Deo non placentes et omnibus hominibus adversarii sunt, 16. arcentes nos ad gentles loqui, ut servarentur, ad explendum sua peccata semper. At properavit super eos ira Dei usque finem. 17. At nos, fratres, orbati a vobis ad tempus hora, facie non corde abundantia properavimus vultum vestrum conspicere in multa cupiditate. 18. Nam voluimus venire ad vos ego quidem Pavlus et una vice et duabus, et impedivit nos Šatana. 19. Quid enim est nostra spes aut gaudium aut corona gloriationis? Nonne ANNOTATIONES.

Fragmenta bujus epistolæ in cod. B leguntur; cod. A inde a v, 22 usque ad finem solummodo babet.

Inscriptionem supplevimus e Philipp. iv, 16, ubi þaissalauneika, Thessalonices oppidi nomen inveni

Lur.

[ocr errors]

11, 10. waive] quam (rc), gr. s. veihabu] sancte, Goth. fortasse e. cod. F¿yiwc pro dcías legit, nam veihs græco ayor respondet, vid. tamen Tit. 1, 8, ubi quoque pro ooos ponitur.

11, 11. vitup] Goth. * ∞s (xws).

11, 13. unsveibandan.] sic cod. B; Cast. Add. p. 71. ~at unst] gr. omn, post hauseinais; Goth. c. Vulg. stasve] pr., gr. omn.; Goth. c. verss.- vaurkeip] sic

scribendum est pr. vaurkei, codicis B et Cast. lectione.
u, 14. veis] nos, gr. omn. auroi.

n, 15. svesaim] proprios, gr. tous.
11, 46. guþa] dei, gr.

n, 17. izvara] ad andaugi pertinens solace pro izvar dictum est; pro genitivo plurali haberi, sernionis gothici usus vetal.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]
« PoprzedniaDalej »