7 fullsnja jah atta peins. saci saiwip in fulhsuja, usgib p pus in bairhten bidjandansub-pan ni filavaurd8 jaip svasve pai pindo. pugkeip im auk ei în filuvaurdein seinai andhausjaindau, ni galejkop nu maiþ. 9 vait auk atta izvar. þizei jos þaurbuþ. faurþizei jus b'djaiþ ina. sva nu bidjaiþ jus. atta unsar þu in 10 himinam. veihnai namo þein. q'mai piudinassus þeins. vai þai vilja þeins sve in himina jah awa 11, 12 airpai. hlaif unsarana þana sinteinan gif uns himma daga jah aflet uns þitei skulans sijaima svasve 13 jah veis afletam pa'm skulam uusaraim, jah ni briggais uns în fraistubojai, ak lausei uns a' þam14 ma ubilin. unte beina ist þiudangardi jah malts jah vu þus in aivins. amen, unte jabai afletiþ 15 mannam missadedens ize. afletip jah izvis atta izvar sa ufar biminam. iþ jabai ni afletip mannam 16 missadedins ize. ni þau alta izvar afletip missadedins izvaros. appan bipe faistaiþ. ni vairþaiþ vasve pai liutans gaurai. fravardjand auk andvairþja seina. ei gasaiwaindau mannam fastan17 dans amen qipa izvis patei andneman mizdon seina. if pu fastands salbo haubiþ þein jah 48 ludja beina þvah. ei ni gasaiwaizau mannam fastands ak attin beinanima þamma in fulbsnja. jah 19 atta þeins. saei saiwip in fullsnja, usgibiþ þus. ni huzdjaiþ izvis huz la ana airpai. þarei malo jah 20 nidva fravardeiþ jah þarei þiubos ufgraband jah hlifand. ïþ huzdjaiþ ïzvis huzda în himins, þarei 24 nih malo nih nidva fravardeiþ jah þarei þiubos ni ufgraband nih stiland. þarei auk ist huzd izvar. 22 þaruh ist jah bairto izvar. lukarn leikis ist augo. jabai nu augo þein ainfa þ ist. allata leik þin 25 lubadein vairþ þ. iþ jabai augo þein unsel ist, allata leik þein riqizein vairþiþ, jabai nu liuhaþ þata 2 in bus riqiz ist þata riqiz wan filu. ni manna mag tvaim fraujam skalkinou. unte jabai fijaiþ ainana. jah anbarana frijoþ. aiþþau ainamma ufhauseiþ. iþ anþaramma frakann, ni maguþ guþa skalkinon jak 25 mammonia. duppe qipa izvis. ni maurnaiþ saivalai izvari. wa matjaiþ jah wa drigkaip. nih leika 20 izvaramma, we vasjaiþ, niu saivala mais īst fodeinai jah leik vastjom. ïnsaiwiþ du fuglam him nis, þei ni saiand nih sneiþad nhlisand ïn banstins. jah atta izvar sa ufar himinam fodeiþ ïns. niu jus INTERPRETATIO. abscondito, et pater tuus, qui videt in abscon fitum, reddit tibi in aperto. 7. Orantes autem ne multaloquamini sicut hi paganorum; videtur eis enim ut in multiloquio suo exaudiantur. 8. Ne similes-sitis igitur his, scit enim pater vester cujus vos indigetis, antequam vos orelis eum. 9. Sic igitur oretis vos : pater noster tu in cœlis, sanctificetur nomen tuum, 10. veniat regnum tuum, fiat voluntas tua, ut in cœlo, etiam super terra; 11. panem nostrum hunc quotidianum da nobis hodierno die, 12. et remitte nobis, quod rei sumus, sicut etiam nos remittimus his debitoribus nostris, 13. et ne ducas nos in tentationem, sed libera nos ab hoc malo : nam tuum est regnum et potentia et gloria in sæcula, amen. 14. Nam si remittitis hominibus peccata eorum, remittit etiam vobis pater vester hic super cœlis; 15. verum si non remittitis hominibus peccata eorum, non quidem pater vester remittit peccata vestra. 16. At quando jejunatis, ne fiatis sicut hi simulatores tristes; permutant enim facies suas, ut videantur hominibus jejunantes; amen dico vobis, quod acceperunt mercedem suam. 17. Verum tu jejunans unge caput tuum et faciem tuam lava: 18. ut non videaris hominibus jejunans, sed patri tuo huic in abseoudito, et pater tuus, qui videt in absconditum, reddit tibi. 19. Ne colligatis vobis thesauros superterra, ubi tinea et ærugo perdit et bi fures effodiunt et furantur. 20. Verum colligite v bis thesauros in cœlo, ubi neque tinea, neque ærugo perdit et ubi fures non effodiunt neque furantur. 21. Ubi enim est thesaurus vester, ibi est etiam cor vestrum. 22. Lucerna corporis est oculus: si igitur oculus tuus clarus est, totum corpus tuum lucidum fit; 23. verum si oculus tuus malus est, totum corpus tuum tenebrosum fit; si igitur lumen hoc in te tenebræ sunt, æ tenebræ quam multæ! 24. Non bomo potest duobus dominis servire; nam si odit unum, etiam alterum mat; aut uni obedit, verum alterum contemnit: non potestis Deo servire et mammonæ. 25. Ideo dico vobis, ne solliciti sitis animæ vestra', quid edatis et quid bibatis, neque corpori vestro, quo vestiaus ; nonne anima plus est cibo et corpus vestibus? 26. Videte ad aves cœli, quod non serunt neque metunt neque colligunt in hotreà, et pater vester hic super cœlis alit eas; nonne vos (Vide paginam sequentem.) ANNOTATIONES. v1, 7. bidjandansuþ-þar] editt. ✯bidjandans upþan. vi, 8. jus] pr. vos, gr. omn., H. gus, ut sæpius g pro j. faur þizei] H. div. vi, 9--13. Oratio dominica sæpius, sed male repetia in libris varii argumenti, e. g. in Anonymi libro de litteris et lingua Getarum, quem edidit Bonav. Vulcan., Gıæteri Bragure 1, p. 110. Adelungii Mithridate 11, p. 182. pu] tu, gr. ó, vid. ad L. vi, 20. v1, 11. sinteinan] ea vox, Adelungio 1. 1 obscuræ significationis esse visa, comparanda est cum seit ins Cor. 11, x1, 28 xal' nuépav; significat igitur quotidianum. himma duga editt. jt. 113 vi, 13. unte amenj gr. VI, 15. ni þau] editt. ☀ jet., nam þau pertinet ad verbum afletih. VI, 16. svasve] Z. sve. fravardjant] J. St. vi, 17. haubiþ bein] ¶ gr. omn. vi, 20. huzdjaip] St.husijaiþ. vi, 24. unte jabai nam si, gr. omin. й yup, quamob rem putandus est Ulphilas legisse ɛi yap, el sensus est: nam si odit alterum, etiam alterum diligit. In loco parallelo L. xvi, 13 etiam a græco differt Goth., vid. ad h. 1. fjaip ainana¶ gr. omn. —ushauseip] obedit, gr. omin. ¿vbéžɛtui; Ulf. fortasse legit UROTUŽETAL, ei enim verbo respondet ufhausjan L. II, 51; x, 17, 20; Rom. xi, 1. — ïþ] verum, gr. omin. rai, pro qua græca voce gothicum iþ etiam aliis locis in enuntiatis adversativis ponitur ( Mc. x, 42; xv, 15; cf. xv, 31). vi, 25. matjaip] Z. mapjaiþ. vi, 26. nih pr. Z. ÷ nih. -- snei þand ]J. St. B. ✯ sneiand. Bü. II. sneidhand. maisve aprizans | (vide quæ de h. 1. ad Gal. ; 6 monuimus } sic in cod. Arg. legitur, quamquam litteræ pone legi nou possunt; II. mais veaprizans. Interpretes lectionem codicis Arg. merito habentes corruptam, alii al am conjecturam proposuerunt; Gord. p. 54 mais vair pizans, Z. mais svēraiþans, probante Schm., uti videtur, et Wackernagel Deutsch. Lesebuch I præl. p. xxm; Rw. Gloss. p. 77 vulgatam defendit, sed quid maisve sit, nescire se fatetur; gothicam formam csse Z. Gloss. p. 178 recte negat. Non dubium est, quin monstrosa illa Icetio librarii negligentia orta 27 maisve aprizans sijup þaim. ip was izvara maurnands mag ana.uk..n ana valstu seinana aleina 28 aina. jah bl vastjos wa saurga þ. gakunnaiþ blomans haiþjos. waiva vahsjaud. nih arbaidjand ail 29 spinnand. qiþub þan ïzvis þatei nih saulaumon în allamma vulþau seinamma gavasida sk sve ains 30 þize. jah þande þara havi haiþjos himma daga visando jah gistradagis în auhn galagiþ guþ sva 31 vasjib. waiva mais izvis leitil galaubjandans. ni maurnaip nu qip ndans. wa matjam aiþþau wa 32 drigkam aþþau we vasjaima. all auk þata þiudos sokjand. vaituh þan atta izvar sa ufar himinam vi, 12 þatei þaurbuþ – ... jaina ïzvis mans. svah jah jus taujaiþ ïm, þata auk ist vitoþ jih praufeleis. 15 inngaggaip bair aggvu, daur. unte braid daur jah roms vigs sa brigganda in fralustai jah managai 1 sind þai inngaleipandans pairh pata, wan aggvu pata daur jah praibans vigs sa brigganda in libai15 nai jah favai sind þai bigitand ins þana. atsaiwiþ sveþauh faura liugnapraufetum þaim ïzei qimand 16 at izvis in vasijom lambe. iþ inn þro sind vulfos vilvandans. bi akranam ïze ufkunnaiþ îns. ïbai 17 lisanda af þaurnum ve nabasj aiþþau af vigadeinom smakkans. sva all bagme godaize akrana 18 goda galaujib. ip sa ubila bagms akrana ubila gatanjib. ni mag bagas pipeigs akvana ubila gatau19 jan nih bagins ubils akrana þubeiga gataujan. all bagme ni taujandane akran gol usmaitada jah 20.21 in fon atlagjada. þannu bi. akranam ize ufkunnaiþ ins. ni wazuh sari qibiþ mis. frauja franja. 22 inngaleipp in piudangardja himine ak sa taujands viljan attins meinis bis in him'nam. m: nagai giband mis in jainamma daga. frauja franja. niu þeinamma namin þraufetidedum jah þeinamma 23 namin uuhulþons usvaurpum jah þe namma namin mahtins mikilos gatavidedum. jah þan andhaita 24 im þatei ni wanhun kunþa izvis. afleiþþ fairra mis jus vaurkjandans unsibjana. wazuh nu saei hauseip vaurda meina jah taujiþ po. galeiko ina vaira frodanima. saei galimrida razn sein ana 25 staina. jah atïddja dalaþ rign jah qemun awos jah va'voun vindos jah bistugqun bi þamma INTERPRETATIO. magis potiores estis his? 27. Verum quis vestrum sollicitus potest addere ad staturam suam cubitum unum? 28. Et de vestibus quid solliciti-estis? considerate flores campi, quomodo crescunt, neque laborant neque nent. 29. Dico autem vobis, quod neque Solomon in tota gloria sua vetivit se ut unus horum. 30. Et si hoc fenum campi hodierno die existens et cras in fornace positum Deus sic vestit, quomodo magis vos parum credentes? 31. Ne solliciti-sitis igitur dicentes, quid edimus aut quid bibimus aut quo ve- tiamus; 32. omne enim hoc pagani quærunt; scit autem pater vester hie super cœlis, quod indigetis VII, 12. — (fac)iant vobis bomines, sic etiam vos faciatis iis, hoc enim esi lex et profete. 13. Intrate per angustam portam, nam lata porta et spatiosa via hæc ferens in perniciem et mul i sunt hi ingredicate per hanc. 14. Quam angusta hæc porta et torta via bec ferens in vitam et pauci sunt hi invenientes hanc. 15. Attendite vero a falsis-profetis bis, qui veniunt ad vos in vestibus ovium, verum intrinsecus sunt lupi rapientes. 16. In fructibus eorum cognoscatis cos; num colliguntur a spinis uvæ, aut a tribulis ficus? 17. Sic omne arborum bonarum fructus honos facit, verum hac mala arbor fructus malos facit. 18. Non potest arbor bona fructus malos facere, neque arbor mala fructus bonos facere. 19. Omne arborum non facientium fructum bonum exciditur et in igne ponitur. 20. Ergo in fruclibus eorum cognoscatis eos. 21. Non omnis, qui dicit mihi: Domine! Domine! ingreditur in regnum co orum, sed hic faciens voluntatem Patris mei hujus in cœlis. 22. Multi dicunt mihi in illo die : Domine! Domine! nonne tuo nomine vaticinati sumus et tuo nomine dæmonia ejecimus et tuo nomine virtutes magnas fecimus? 23. Et tum confiteor iis quod non unquam novi vos, abite procul me, vos operantes iniquitatem. 24. Omnis igitur qui audit verba mea et facit hæc, assimilo eum viro prudenti, qui ædificavit domum suam super petra, 25. et cecidit deorsum pluvia, et venerunt quæ, et flaverunt venti, et ruerunt contra hanc ANNOTATIONES. sit, et cum conjectura ad medendum opus sit, nulla seinana aleina] VI, 30. jah] pr. J. St. jabai. gistradagis] aprov; vox gistra, cujus radix in omnibus affinibus dialectis non cras, sed heri significat, videtur errore interpretis posita esse; si quis ex bohemica lingua segera, cras, ad tuendam lectio em comparare et Ulliam a culpa injuriæ vindicare velit, ejus in memoriam vocamus Cor. 1, xv, 32, ubi aprov = du maurgina. waiva mais quanto magis, gr. o πολλῷ μᾶλλον. VI, 31, we] J. St. wa. VI, 32. all auh | I. šalta uk. vit, 13. rigs ] II. vig's; cod. Arg. vigss; prius autem illud linea perpendicuları ab recenti manu superinducta deletum est, quam viri docti litteram i esse putarunt; neque tamen neganius, illum refectorem, cujus inscitia linguæ gothicæ etiam aliis locis deprehenditur, vigis legendum esse existimavisse. inngaleip. J. St. B. ingaleip. vi, 15. sveþauk ] J. St. ☀ sveþau, sic enim nusquam, sed þau cum sve compositum semper scribitur addito h (i.e. uh); male sveþau olim scribebatur 11, 22 et 24. liugnapraufetum] St. div.-puim izei) ✯ J. St. Hz. jet., vid. ad v, 32. - vi, 17. gutaujip] Z. gataujit. v, 23. unsibjana } hanc fermam corruptam esse jam G. et L.M. contenderunt; pro Gordoni conjectura unsibjata suspicamur legenduni esse unsibja } sawazuḥ nu saei, etc.; sawazuh quidem frequens usus sermonis gothici postulat, vid. x, 32; cf. Mc. 1x, 37; x, 11 alia. (quamquam dicitur etiam M. vii, 26 jah waznh saeiJ. vi, 45 wazıh nu sa). N pro S et vice versa etiam aliis locis librarii ponunt, vid. Mc. vi, 2; cf. ad L. II, 14. VII, 24. vaurda meina} ¶ gr. omn. b. 1. et vs. 26, ceterum Ulf. utroque loco• TOVTOUS. e. codd. 26 razna jainamına jah ni gadraus. unte gasulip vas ana staina. jah wazuh saei hauseiþ vaurða meina 27 jah ni tanjiþ þo, galeikoda mann dvalamma, saei gatimrida razı seiu ana malmin, jah atīddja dalaþ rign jah qemun awos ah vaivoun vindës jah bistugqun bi jainamma razna jah gadraus jau vas drus 28, 29 is mikils. jah varð þan ustauh iesus po vaurda. biabridedun nanageins ana laiseinai is, vas auk vmi, 1 laisjands ins sve valdufri habands jab ni svasve boka jos. dalaþ þan atgaggandin imma af fairgunja 2 laistidedun afar ïmma ïumjons managos. jah sai. manna þrutsfill babands duriunands invait iva 3 qiþands. frauja, jabai vileis, magt mik gahrainjan, jah ufrakjands bandu a tait kïmma q þands. 4 viljan. vairþ brains. jah suns hrain varð þata þrutsfill is. jah qaþ îmma iesus. aiw ei maun ni qipais ak gagg. þuk silban ataugei gudjin jah atbair giba. poei anabauß moses du veitvodiþai în. 6 afaruh pan þata înnatgaggandin imma in kafarnaum duatïddja imma hundafaþs bidjands îna. jah 7 qiþauds. Frauja. þ umagus meins ligiþ în garda ushþa harduba balvīþs. jah qaþ du umia jesus. ik 8 qimands gabailja ina. jah andhafjands sa hundafaþs gap. fravja. ni im vaips ei uf brot mein inngag 9 gais. ak patainei qiþ vaurda jah gahailniþ sa þiumagus meins. jah auk ik manna ïm babands uf valdufnja meinamma gadrauhlins. jah qiþa du þamma, gagg, jah gaggiþ. jah a. þaranıma, qia, jah 10 qimiþ, jah du skalka meinamma, tavei þata. jah taujiþ, gahausjands þan jesus sildaleikida jahı qəþ du 11 þaim afarlaistjandam. amen qiþa izvis. ni în ïsraela svalauda galaubein bigat. appan qiļa izvis patei inanagai fram urrunsa jah saggqa qimand jah anakumbjand miþ abrahama jah isaka jah ïakoba in 12 þiudangard,ai himine. ip þai sunjus þiudangardjos usvairpanda in rigis pata hindumisto. jainar 13 vairþþ grets jah krusts tunþive. jah qaþ ïesus þamma hund.fada, gagg jab svasve galaubides vairþai 44 þus. jah gahailnoda sa þiumagus ïs în jainai weilai, jah qimands ïesus în garda paitraus jab gasaw 15 svaibron is ligandein în heitour jah attaitok handau īzes jah aflailot īja so keito. jah urrais jalı 16 andba:hida imma. at andanahtja þan vaurþanaınma atberun du imma daimonarjans mana aus jah 47 usvarp þons almans vaurda jah allans þans ubil habandans gabailida, ei usfullnodedi þ ta gamelido 48 paith esaïan praufe:u qiþundan, sa unmahtins unsaros usnam jah sauhtins us'ar. gasaiwands þan INTERPRETATIO. domum illam et non concidit, nam fundata erat super petra. 26. Et omnis qui audit verba mea et non facit hæc, assimilatur homini stulto, qui ædificavit domum suam super arena. 27. et cecidit deorsum pluvia, et venerunt aquæ, et flaverunt venti, et ruerunt contra illam domum, et concidit et erat ruina ejus magna. 28. Et factum est, cum conficerat lesus hæc verba, tremnerunt turbæ de doctrina ejus; 29. fuit enim docens eos ut potestatem habens et non sicut scribe. vi, 1. Deorsum autem descendente eo de monte, secute-sunt post eum turbæ multe. 2. Et ecce, homo lepræ-cutem habens accurrens adoravit eum dicens : Domine! si vis |otes me mundare. 3. Et extendens manum attigit cum dicens: volo; fi mundus! et statim munda facta est hæc lepræ cutis ejus. 4. Et dixit ei lesus: vide, ut homini non dicas, sed vade, te ipsum ostende s cerdoti et offer oblationem quam præcepit Moses ad testimonium eis. 5. Post autem hoc ingrediente eo in Cafarnaum, adiit eum centurio orans eum 6. et dicens: Domine, servus meus jacet in domo paraly ticus, male affectus. 7. Et dixit ad eum lesus: ego veniens sano eum. 8. Et respondens hic centurio dixiť : domine, non sum dignus, ut sub tectum meum ingrediaris, sed tantum dic verbum, et sanatur hic servus meus. 9. Et enim ego homo sum habens sub potestate mea milites, et dico ad hunc, vade! et vadit; et alii : veni! et venit; et ad servum meum : fac hoc! et facit. 10. Audiens autem lesus m`ratus est et dixit ad hos sequentes : amen dico vobis, non in Israele talem fidem inveni. 14. At dico vobis, quod multi ab oriente et occidente veniunt et accumbunt cum Abrahamo et Isaco et lacobo in regno coelorum; 12. verum hi filii regni ejiciuntur in tenebras has extremas; illic fit fletus et fremitus dentium. 13. Et dixit lesus huic centurioni : vade et sicut credidisti, fiat tibi. Et sanatus est hic servus ejus in illa bora. 14. Et veniens lesus in domum Petri et vidit socrum ejus jacentem in febribus 15. et attigit manum ejus et dimisit eam hæc febris; el surrexit et ministravit ei. 16. In ve-pere autem facto attulerunt ad eum dæmoniacos multos, et ejecit hos spiritus verbo et omnes hos male häbentes sanavit, 17. ut impleretur hoc scriptum per Esaiam profetam dicentem : hic infirmitates nostras suscepit et morbos tulit. 18. Videns autem (Vide paginam sequentem.) ANNOTATIONES. vi, 26. vaurda meina ] vid. ad vs. 24. draus. - VII, 28. iesus J. B. II. ïaisus, St. jaisus; cod. Arg. semper is; primus Maresh. (vid. Jun. p. 405) rectam lectionem invenit; post eum commendavit Gord. ( Ulf. illustr. append.) p. 52 et Z. ad M. v, 7. cf. Castil!. ad Esdr. 11, 36.- biabridedun} hanc formam, cujus loco Z. bibairdedun (immo bibairidedun!) reponere volebat, rectam esse comprobat abrs L. xv, 14 et ahraba M. xxv, 54. VIII, 1. iumjons] J. St. B. II. *ïunjons, Z. ✯ jumjons. viu, 2. mik ] J. St. ✯ mir. VII, 3. ama Uli. Inous. qi pands] St. X gitands. pata — is] gr. omn. αὐτοῦ ἡ λέπρα. vin, 4. jah] pr. St.ïah, uti sæpius. — mann] 1. - 19 iesus managans hiubmans bi sik haihait galeipan siponjans hindar marein. jah duatgaggands ains 20 bokarcis qap du ïmma. laisari. laistja þuk piswaduh badei gaggis. jah qaþ du imma iesus. fauhons 21 grobos aigun jah fuglos himinis sitlans. ip sunus mans ni habaip. war haubiß sein anahnaivjai. 22 anparuh pan siponje is qab du imma franja. uslaubei mis frumist galeipan jah galan attan. 25 meinana. ip iesus qaþ du îmma. laistei afar mis jah let þans 'dauþans filhan seinans daubans, jah 24 innatgaggandin imma în skip afariddjedun îmma. siponjos is. jah sai, vegs mikils varp în marein 25 svasve þata skip gahuliþ vairþan fram vegim. îþ is sai>lep. jah duatgaggandans siponjos is urraisi26 dedun ina qipandans. frauja. nasei unsis. fraqistnam. jah qap du im iesus. wa faurhteip. leitil 27 galaubjandans, þanuh urreisands gasok vindam jaħ marein. jah varþ vis mikil, iþ þai mans sildalei28 kidedun qıþandans. wileiks ïst sa ei jah vindos jah marei ufhausjand imma. jah qimandin ïmma hindar marein in gauja gairgaisaine gamotidedun īmma tvai daimonarjos us hlaivasnom rinnandans sleidjai 29 filu. svasve ni mahta manna usleipan þairh þana vig jainana. jah sai, hropidedun qipandans. wa uns 30 jah þus. ïesu sunau gups. gamt her faur mei balvjan unsis. vasni þan fairra im hairda sveine 31 managaize haidana. ip po skohsia bedun ina qipandans. jabai usvairpis uns. ustaubei uns galeipan in 32 po hairda sveine. jahı qap du im. gaggib. ip eis usgaggandans galipun in hair la sveine. jab sai. run 33 gavauritedun sis alla so hairda and driuson în marein jah gadaupnodeđua în vatnam. îþ þei hal34 dandans gaþiauhun jah galeiðandans gataihun în baurg all bi þans daimonarjans. jah sai. alla so 1 baurgs usïddja viþra iesu jah gasaiwandans ïna bedun ei usliþi hindar markos īze, jah asteigans in 2 skip ufarlaiþ jah qam in seinai baurg, þan usatherun du ïmma usliþan ana ligra ligandan, jah gasaiwands iesus galaubein ize qəğ du þamma usliþin. Þrafstei þuk barnito. afletanda þus fravaurhteis INTERPRETATIO. lesus multas turbas circum se, jussit ire discipulos trans mare. 19. Et accedens unus scriba dixit ad eum : magister, sequor te quocunque quo vadis. 20. Et dixit ad eum lesus: vulpes foveas habent et aves cœli nidos, verum Filius hominis non habet, ubi caput suum reclinet. 21. Alius autem discipulorum ejus dixit ad eum: Domine, permitte mihi primum ire et sepelire patrem meum. 22. Verum lesus dixit ad cum : sequerc post me et sine hos mortuos sepelire suos mortuos. 23. Et ingrediente eo in navem, secuti sunt euru discipuli ejus. 24. Et ecce, motus magnus factus est in mari, adeo ut hæc navis tecta fieret a fluctibus; verum is dormivit. 25. Et accedentes discipuli ejus suscitarunt eum dicentes: Domine, salva nos perimus! 26. Et dixit ad eos lesus: quid timetis, parum credentes? Tunc surgens increpavit ventis et mari, et facta-est tranquillitas magna. 27. Verum hi homines admirati-sunt dicentes: qualis est hic ut etiam venti et mare obediant ei? 28. Et veniente eo trans mare in regionem Gergesenorum, occurrerunt ei duo damoniaci e sepulcris currentes, sævi valde, adco-ut non posset homo ire per hanc viam illam. 29. Et ecce, clamarunt dicentes: quid nobis et tibi, lesu, fili Dei! venisti huc ante tempus torquere nos? 30. Fuit autem procul eis grex porcorum multorum pascens. 31. Verum hæc dæmonia orarunt eum dicentes: si ejicis nos, permitte nobis ire in hunc gregem porcorum. 32. Et dixit ad eos: ite! verum ii exeuntes iverunt in gregem porcorum, et ecce, cursum fecerunt sibi totus hic grex de præcipitio in mare et perierunt in aquis. 33. Verum hi pascentes fugerunt et euntes prædicarunt in urbe omne de his dæmoniacis. 34. Et ecce, tota hæc urbs exiit obviam le-u et videntes eum orarunt, ut exiret trans fines eorum. ix, 1. Et conscendens in navem transiit et venit in suam urbem. 2. Tum attulerunt ad eum paralyticum super lecto jacentem, rt videns lesus fidem eorum dixit ad hunc paralyticum: consolare te, filiole, remittuntur tibi peccata ANNOTATIONES. vin, 26. iesus] gr. omn.; Ulf. c. verss. J. * wl. wa] VI., 27. wileiks] II. X div. sa ei] editt. jct. v, 28. gairgaisaine] exspectaveris gairgaisene, solet enim Ulfilas græcum per e non per ai reddere, eerte raro, uti Esdr. u, 31 aillam ('Wλáμ, □7y) L. x, 13; 1x, 10 bai psaïda (Bnboxiðá) L. 1, 17 hailias ('8).ixg) Me. vi, 17 huirodias (podias) Sk. 52, 4 neikaudaimus (Nixdonuos), pro quibus tamen aliis locis invenitur bepsaida, helias, herodias, neikauden.us. VIII, 29. sunau] II. ✯ sundu. vin, 30. haldana] Lye Gram. p. 50 male conjecit haldanda (immo haldandei), cui Z. b. I. et ad L. vini, 32 injuria adstipulatur; recte enim jam l. notavit, significare haldan pascere (vid. vs. 33), non pasci, vid. etiam Mc. v. 11. VIII, 31. gipandans] Schin., quem masculinum offendit, nescire videtur, esse constructionem per synesin, vid. ix, 53, L. ix, 11 et sæpissime. uslaubei uns galei pan] permitte nobis ire, gr. añoGTidov nuas. Ceterum Z. Schm. uslaubai. vil, 32. harda svcine] gregem porcorum, gr. TOUS Zoicovs. — hairda] sec., Ulf. ° râu xoi su quod sing dubio in codice suo legit, vid. de ejusmodi omissioibus ad L. xv, 24 et ad Tim. I, vi, 6. - and driuson] J. St. II. ✯ jet. VII, 33. gaitaihun in baurg]¶ gr. omn., Sch. cum Z. convertit in vico; sed baury etiam accusativus esse potest. bi] de (non propter), Ulf. c. codd. xará legit. Ix, 2. pan usatherun} gr. omn. zai idoù mpooipepo», Sch. cum Z. vertit tunc, suspicans Ulf. tóre legisse; male, nam þan ea significatione nunquam ̧nitio sententiarum ponitur (vid. M. vn, 23; IX, 15; Mc. x, 21, 26, all.), sed panuh (M. vii, 26; x, 6; siv, 20, all.). Quamquam Ulf. M. xxvii, 51 zzi lovú per jah þan reddit, tamen h. 1. in suo cod, ou non legisse videtur, abest etiam in cod. E apud Mi. et in compluribus verss. ap. Sch. Cum vero Goth. xui пpoσépep Mc. x, 13 convertat Fanuh atberun et ahis locis quo. que græcum pospśpio per abairan reddere soleat, etiam h. 1. panuh ätberun scribendum esse vitetur. Accedit, quod cum lesus in urbem intravisset (vid vs. 1), nec ægrotum ante urbem portari oporteret usatbairan (efferre) aptum sensum non præbet. 3, 4 þeinos. paruh sumai þize bokarje qeþun în sis silbam. sa vajamereiþ, jah vitands ïesus po mitonins 5 ize qap. duwe jus mitoþ ubila în hairtam īzvaraim, waþar ïst raihtis azetizo qipan, afl÷tenda þus 6 frav urbieis. þau giþau. urreis jah gagg. aþþan ei viteiþ þatei valdufni h baiþ sa sunus mans ang si þai afle tan travaurhtins. þanuh qaþ du þamma uslibin, urreisands nim panə ligr þeinana jah gagg 7, 8 in gard þeicana, jah urreisauds galaiþ în gard seinana, ga-aiwandeins þon manageins ohtedun 9 si da cikjandans jab mikilidedun guþ. þana gihandan valduíni svaleikət› maŋnam. jah þairhleiþands jesus jaiobro gasaw mannan sitandan at motai maþþaiu baitanana jah qoþ du ïmma, laistei afar mis. 40 jah y-standand- iddja afar ïmma, jah varþ hiþe ïs anakumbida în garda jah sai. managi motarjos 11 jih fravaurhtai qimandans miþanakumbidedun iesua jah siponjam ījah gaumjandans fareisaicis qeþun du þim siponjam is, duwe miþ motarjam jah fravaurhtaim matjiþ sa laisareis izvar. 12, 13 up iesus gahausjands qaþ du ïm. ni þaurbun bailai lekeis ak þai unhaili habandans. aþþan gaggaiþ ganimiþ wa sijai. armabairtiþa viljau jah ni bunsl. niþ-ban qam labon usvaurhtans ak fra vauchtans. 14 þanuh atïddjedun siponjos iohannes qiþandans. duwe veis jab fareisaieis fastam filu. iþ þai siponjes 45 þeinai ni fastand, jah qaþ du îm ïesus. ïbai magun sunjus bruþfadis qainon und þota weilos, þei m ́þ 16 im ist brop'aps. ip argaggand dagos pan afnimada af im sa brupfaps jab pan fastand. appan ni washun lagjiþ du plata fanan þarihis ana swagan fairnjana, unte afnimiþ fullon af þamma snagin, jah vairsiza 17 gataura vaiþ þ. niþ-þan giutand vein niujata în balgins fairnjans, aiþþau distaurnand balgeis. b þeh þin jah vein usgutniþ jah balgeis fraqistnand, ak giutand vein juggata în balgins uiujans. jah bajoþum 18 gabairgada. miþþanei îs rodída þata du îm. þ›rub reiks ains qimands învait ïna qiþands þatei daulitar INTERPRETATIO. tua! 3. Tunc quidam horum scribarum dixerunt in se ipsis: hic blasphemat. 4. Et sciens lesus has cogitationes eorum dixit. cur vos cogitatis mala in cordibus vestris? 5. Utrum est enim facilius 'cere remittuntur tibi peccata, an dicere: surge et vade? 6. At ut sciatis, quod pote tatem babet hic fibus hominis in terra remittere peccata, tunc dixit ad hunc paralyticum: surgens tolle henc lectum tuum et vade in domum tuam. 7. Et surgens ivit in domum suam. 8. Videntes autem turbæ tinuerunt admirantes et laudarunt Deum hunc dantem potestatem talem hominibus. 9. Et transiens Jesus iline vidit homonym sedentem ad telonium, Mathiharum vocatum, et divit ad eum : sequere post me; et surgens ivit post eum. 10. Et factum et, quando is accubuit in domo, et ecce, multi portitores et peccatores venientes accubuerunt cum lesu et discipulis ejus. 11. Et observantes Farisai dixerunt ad hos discipulos ejus : curcum portitoribus et peccatoribus conatur hic magister vester? 12. Verum Jesus and ens dixit ad e s: non indigent sani medici, sed hi insanitatem habentes. 13. At ite, discite, quid sit; misericordiam volo et non sacrificium; neque enim veni vocare justos, sed peccatores. 14. Tune Rece-serunt discipuli Iohannis dicentes: cur nos et Faris vi jejunamus multum, verum hi discipuli tui non jejunant? 15. Et dixit ad eos lesus: num possunt filii sponsi flere per hoc temporis, quod cum eis est sponsus? virum accedunt dies, cum aufertur ab iis hic sponsus, et tum jejunant. 16. At non ullus ponit pro a-sumento pannum villosum super vestimento vetere; nam tollit plenitudinem ab hoc vestimento et pejor fissura fit. 17. Neque antem fundunt vinum novum in utres veteres ; alioquin rumpuntur ntres, deinde func et vinum effluit et utres perduntur; sed fundunt vinum novum in utres novos, et ambobus cousilitur. 18. Dum is locutus-est hoc ad eos, tunc princeps unus veniens adoravit eum dicens, quod filia ANNOTATIONES. 1x, 5. wapar] Z. watar. -- ist raihtis]¶gr. omn.; male notat Griesb. abesse yάp in Goth. — þus] tibi, βΓ. σοῦ. 1x, 6. afleitan] sic leitan pro frequentiore le'an Mc. xv, 9; L. ii, 29; XVI, 18.-peinana] gr. omn. a te pana. ix, 7. seinana] St. seinada. 1x, 8. ohledun sildaleikjandans] ex Maresh. sententia Ulf. utramque lectionem græc. aparar el iponorous conjunxit; B. statuit lectionem nostram e glossa in textum immissa ortam esseg, sed neutra ratio intelligenti prolabitur; nisi Ulf. ¿qo ́nnou Ouvicavrer legit (cf. L. vii, 25), quod Brix. quoque versio habet, cogitandum est de amplificatio. e quadam notronis, qua Ulf. sepins utitur, vid. Mc. 1, 27. afslaupnodedun sild leikjandans (Daunor), i B. injuria quoque judicat sildaleikjandans ex glossa ortum esse; 1, 1? hanhidedun mikiljandans (86ĘαÇšev) ef. 11, 4, M. IX, 23; xx、1, 72. Joan. xi, 36 andhafjands gap. De simili notionis amplificatione vid. ad Cor. 1, IN, 25. valdufni)TMJ. Si valaufni. Ix, 9 mappuiu] sic pro mathaiu (Mc. i, 18) L. qu que vi, 15. - ix, 13. wa] Z. ☀ sva. 1x, 14. aliudjedun] Ulf. aut. — fastam] J. St. fastaim. 1, 15. algaygand] cod. Arg. algagggand. pan] J. St. pam. Ix, 16. du plata] J. St. B. II. ¥jet.; præpositio du uti Mc. x1, 17; xi, 10. all. prædicato enuntati Ix, 18. mih penci] J. St. div.; sic alias etiam |