junctivus pro futuro: Luc. 1, 31 ganimis (vl4) in kilpein jah gabairis (teŋ) sunu jah haitais (xaléosɩ5) namo ïs iesu, vid. § 182, annot. 4; in indirectis interrogationibus: Joan. xi, 5 duwe pata balsan ni frabaukt vas (impúbn) jah fradailip vesi (idon) parbam? Cor. 1, 1x, 7; post jabai: Joan. xi, 26 jabai mis was and bahijui (drunovā), mik laistjai.-jah jabai was mis and bahtip (Stanový), sveraiþ ïna alta; viu, 51 sq.; post ibai : Mc. 11, 22 ni manna giulip vein juggata in balgins fairnjans, ibai aufto distairai (¿ñoosı) vein pata niujo pans balgins jah vein usgutniþ (izzɛīta) jah þai balgeis fraqisinand (moloūvtai); Mih. v, 25; Luc. xiv, 12; Joan, in, 4; post ei waiva : Rom. x1, 14 andbahti mein mikilja, ei waiva in aljana brigga (αμαζηλώσω) leil mein jah ganasjau (σώσω) sumans us im; post relativum : Mc. v, 19 saei gatairip (`s kav Avon) aina anabusne pizo minnist no jah laisjai (dīdážņ) sva, sah mikils haitada in piudangardjai himine, vs. 31 et 32; y) Imperativus et infinitivus post mandatum: Luc. 1x, 3 gap du ïm ni vaiht nimaiþ în vig, niḥ valuns nih matibalg, nih hlaib nih skattans, nik þan tveihnos paidos haban, coll. Cor. 1, v, 9, 11 et etiam sæpe ubi ex oratione recta in obliquam transitur, vid. § 271, annot. 5; 8) Infinitivus et participium post verba dicendi, vid. § 253, annot. 3; e) Participium cum sa et verbum finitum cum saei : Joan. x, i saei înn ni atgaggip (o un sisecxóuevos) pairh daur-ip sa inngaggands (o eisspxóuevos) etc.: Luc. m, 11 sa habands (o ixwv) vos paidos, gibai þamma unhabandin, jah sa ei habai (i ixwv) matins samaleiko taujai etc.; dd) Genus verbi mulatur: Rom. x, 10 hairto galaubeip (gr. xupdią mioTevetaɩ) du garaihtiþai, i5 munda andhaitada (gr. oτóμati óμohoyeitαi) du ganistai. 7) Necnon et oratio ex finali sententia in copulativam transit: Luc. vi, 36 ni stojid, ei ni stojaindau, ni afdomjaid jah ni afdomjanda; Joan. XVI, 17 leitil ei ni saiwiþ mik jah aftra leitil jah sai wip mik; ex infinitivo et gerundio in finalem sententiam : Mc. x, 38 magulsu driggkan stıkl, þanei ik driggka, jah daupeinai, þizaiei ik daupjada, ei daupjaindau (ita probabiliter, quia Gotho infinitivus passivi non erat, hinc etiam Joan. 11, 4 ïbai mag manna în ramba aiþeins aftra galeipan jag-gabairaidau?); Mc. 1, 14 iesus gavaurhia_tvalif du visan miþ sis jah ei insandidedi ïns merjan, vid §§ 276, annot. 7 et 274, annot. 2; vel infinitivus (ut supinum) cum præpositione respondente commutatur: Mc. x, 45 sunus mans ni gam at and bahijam ak andbahtjan (διακονηθῆναι ἀλλὰ διακονήσαι), penuria infritivi pass. hoc forsan exigente. 8) Necnon et vocabulorum positio etiam mutatur, ex. gr.: Joan. vii, 52 el 36 sunja frijans izvis 'Cic. Top. 3. Conjugata dicuntur, quæ sunt ex verbis generis ejusdemn, ejusdem autem generis verba sunt, quæ orta ab uno varie commutantur, ut sa briggip-jabai nu sunus izvis frijans briggiþ; reflexivi cum silba: Cor. H, xm, 5 izris silbans fraisiþ. silbans īzvis kauseiþ (§ 200, annot. 4); pronominis demonstrativi ante et pot substantivum, ut Mc. vi, 12 þata kuni taihn sokeiþ — jabai gibaidan kunja þamma taikne. CONJUGATIO VOCABULORUM. § 287. Dum Gothus ne similia vocabula proxime concurrant, diligenter cavere studet (§ 286), amat tamen in eadem sententia, quod vocabulum ejusdem est stirpis atque verbum regens, ut objectum usorpare. Atqui vocabula e simili radice orta, dicuntur conjugata, et iste loquendi modus, conjugatio verborum1. Jam vero hanc loquendi rationem Gothus cum Græco aliquando communem habet : Mih. vi, 19 huzdjaip huzda (Anoaupitere Oncaufous); Mc. iv, 41 ohtedun sis agis mikil vel Luc. 11, 9 ohtedun agisa (çofεiola pólov); Mr. vii, 7 svare mik blotand laisjandans laiseinins (didάoxovtes diduoxudias) ; XIV, 6 goþ vaursiv vaurhia (ë pyov eipydouto) bi mis, Juan.vi, 28; Mc. xv, 26 vas u farmeli ufarmelip (ἐπιγραφὴ ἐπιγεγραμμένη); Joan. vi, 24 Jo garailton staua stojaiþ (xpiotv xpivate); Cor. II, vin, 24 uslaikne in friaþvos ustaiknjan ( ̋rdečiv évdeizvuobα); Eph. iv, 8 ussteigands in hauhiþa uskan þ hun | (εχμαλώτευσεν αἰχμαλωσίαν); Me. Ιx, 49 warjatoh kunsle salta saltade (ki àhobńoire); Luc. VII, 29 motarjos garaihtana domideaun gup ufdaupidai daupeinai (Bentobévtes Bantiopa) iohannis; Joan. xi, 33 pala qap bandvjanas, wileikamma da upau skulda gadaupnan (θανάτῳ ἀποθνήσκειν); Εph. ν, 19 fullnaip in ahmin saggyim ahmeinaim sig grandans (¿dais ädovres); Col. n, 19 leik vahseip du vakstau (avžávci aűžnoɩv) guþɛ, vid. insuper Joan. vi, 28; Rom. ix, 32; Cor. I, xvi, 40; II, vu, 13; x1, 2; Eph. 1, 3; Tim. I, 1, 18; II, 1, 9; Skeir. IV, d. Coll. Eph. 1, 21 gasatida ina ufaro allaize nam ne namnidaize ονόματος ὀνομαζομένου) ; Mth. v, 35 (0tubaurd fotive (únояódcov поdav); Eph. 1, 23 fullo pis ufar fulljandins (nλnpwμa nanрoupévov). Sæpe etiam hanc conjugationem sponte sua adhibet: Mth. v, 43 fiais fiand (μwońoses ¿x0pór) þeinana; 1x, 35 bitauh ïesus baurgs allos jah haimos hailjands alla unhailja (Ozpanzvwv pzdaxiav) ; Mc. vii, 35 and bund noda bandi (šìvon S:oμós) tuggons is; Joan. vi, 41 tauji p to ja (nolite 'pya) attins izvaris; Tim. II, iv, 5 vaurs tv vaurkei (ẽgyou moinov) aivaggelistins; Cor. 1, x, 3 allai pana saman mat ahmeinan matidedun (Bowμa-qayor) jah pata samo dragk ahmeino drugkun (πópa – πLOV); Gal. 11, 8 cod. A marg. vuurstveig vaurhta; Eph. 1, 4 mageip fra pjan frodein (voñoa cú eoev) meinai în runai æristuus; Mc. vi, 10 saei ubil giþai altin seinamma, dauþau afdauþjaidau. Caváty televtáto); Luc. iv, 40 siukans sauhtim piens, sapienter, sapientia, hæc verborum conjugatio via dicitur. (ÁGÚεNOūvtas VÕGO:6) missalɛikuim brah!edun at imma ; Cor. II, 1, 2 bidjam ei ni andvairþs gatran au Ανακαiκαὶ (θαρρῆσαι τῇ πεποιθήσει); Luc. xix, 43 bigraband fjands þeinai grabai (пspiñadovσi xápaza) puk; Joan. xix, 2 vastjai paurpurodai gara. sidedun (ἱμάτιον -- περιέβαλον) ine; Luc. vi, 25, vin, 27; Mc. vi, 30 bigat þo dauklar ligandein ana ligra (Becknμívav ini xhívns); Tim. 1, 11, 9 qinons in gafeleinai hrainjai fetjandans sik (èv xataσTodý zosμsiv). Coll. Cor. I, xı, 1 klismo klismjandei (xúμladov álalásov); Joan. vii, 31 managai pizos 54 manageins (roidoi roū ëxλav); Luc. xvii, 19 af dailja taihundon dail (àñodsxurā). Item in relativa sententia, ubi relativum objectum est: Mc. xi, 19 sq. vairþand dagos jainai aglo svaleika sve ni vas fram anuslodeinai gaskaftais, poei gaskop (xτioews is ixtiore) gup. in pze gavali dane, panaei gavalida (ἐκλεκτοὺς οὓς ἐξελέξατο) gamaurgida þans dugans; Joan. xvn, 26 kannja, ei fria þra, þoei frijodes (àyúæn îv åyúnnoas) mik, în ïm sijai, pro quo Eph. 11, 4 în þizai frijoda ponitur; Eph. 1, 6 du hazeinaï anstais seinaizos, în þizaici analcigs νας (χάριτος ἐν ᾗ ἐχαρίτωσεν) uns, vid. insuper Cor. II, x, 15 ; Eph. iv, 1; Coll. Mc. xii, £3 in þizai usstassai, þan usstand and jèv tỷ ἀναστάσει, ὅταν ἀναστῶσι). Annotatio. - Quandoque tamen hæc loquendi satio etiam non adhibetur, ubi Græcus eam usurpavit: Mic. 11, 4 andhulidedun hrot (ànzoriyaoav oriym); 1.uc. 11, 8 vitan vahtvom (pvλátceev puduxá;); VI, 48 timrjan razn (oizodouɛiv oixiz»); Cor. II, x11, & ungeþja vaurda (apinta inuaтa); Mc. iv, 30 in wileikai gajukon gabairam (ἐν τίνι παραβολῇ παραβάλλομεν)! ubi conjugatio non erat linguæ possibilis; erat vero apud Mc. 11, 28 ubi tamen naiteinos wa managos se vajamerjand; Cor. 1, x, 16 piupigissais panei gaveih am; x1, 2 svaɛve anafalh, unabuswins; II, vi, 7ga plaiktai pizaiei ga prafstips vas, ubi vajamereius pro naiteinos, gaþiuþjam pro guveiham, anafilka pro auabusnins, gaþrafsteinai pro yaþlaiktai dici potuissent. › VOCABULORUM CONSTRUCTIO1. § 288. Relative ad constructionem vocabulorum, gothicus sermo ea gaudet licentia, qua in genere gaudent linguæ, quarum nomina flecti potestatem Labent; binc Gothus adeo Græcum subsequi potest, ἐφύτευσεν ἄνθρω mos veinagard ussalid. manna veriat, Luc. vero xx, Ο άνθρωπος ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα eliam manna ussalida veinagurd amussim construat. Ilinc etiam pro libitu suo æque dicit Luc. xx, 6 alta so managei stainum afvairpiþ (nutahbáo:) unsis et etiam Joan. xi, 8 nu sokidedun puk afvair pan stainam ()uláσer) ïudaveis. Attamen nonnulli occurrunt casus, ubi constructione Græca prætermissa vel propria in circumscribendo usurpata, nonnulla constructionis propriæ Germanicæ vestigia ignote cunt. ut, si ex gr. Mc. xii, 1 äumidāvu igúrevoev av@pa 1) Jam vero hoc de substantivo animadvertas, quod genitivus dependens post substantivum regens communiter veniat; si enim, præeunte Græco, etiam præponi potest (§ 246, annot. 5) et equidem in circum cribendis compositis præponitur, ubi pars compositi genitivo expressa primam tenet vocabuli partem, ut barne gabaurþs pro textoyovia (vid. § 175, 2) a) bb), tamen sequitur, ubi simplicia vocabula eo modo circumscribuntur, ut mel gabaur þais pro yɛviola, coll. slahs lofin (pán‹opa). Ubi autem in circumscriptione substantivum utpote objectum verbo prope stat, præmittitur, objecti idea in radice ja. cente, ex. gr. nakt þairhvakan (diævvxtepevec), mat giban (Ywuiters). aivaggeljon merjan (siecyyediÇeo9ue), (ψωμίζειν). (εὐαγγελίζεσθαι), lofum sluhun (jacicčuv), vandum usbiiggvan (¿adičev), ana armins niman (ivayradišcota), in aljana briggan (xapažnλoūv) elc. (vid. § 173 1) 2). Attamen dicitur etiam: Luc. xvi, 12 afdailja taihundon dail (àxod:xatw); xvII, 6 uslausei þuk us vaurtim (ixpence) et sic sæpe. Necnon et accusativus ad verbum communiter proxime accedit, aliis objectis ab eo longe remotis: Luc. xix, 34 air pai puk gaibnjand (idaproñoi a); Rom. x, 19 in aljana izvis brigga (napaλwσ ipās); Col. i, 21 ni gramjaiþ barna izvara du vairhein (μὲ ἐρεθίζετε τὰ τέκνα ὑμῶν); Luc. xix, 34 frauj.n þaurfis þis ïst (ó xúpios œùrsü xpeiav êxɛı); Joan. vi, 32 sunja frijaus izvis briggiþ (ë)ɛvAɛpwœɛL vμs) (cujus loco vs. 35 aliquid magis germanicum præbet: jabai nu sunus ïzvis frijāns briggiþ); Luc. x, 29 is viljands usvaurhtana sik domjan (dizzesŪV ixutóv). Optime etiam dicitur Luc. vu, 7 mik silban vairpana rahnida (épzvtòv niwoα); Gal. v, 4 juzei in viloda parailtans qifi] izvis (δικαιούσθε). 2) Adjectivum et participium modo, more Græco, post vocabulum regens ponuntur (vid. § 215 I, 1), modo, sed rarius, præcedere possunt, hinc ex. gr. Joan. xvn, 2, 3 libain aiveinon so aiveino libains; Luc. vi, 8 et 15 ana air þai godai—ana pizai godon air pai; ix, 10 et 12 ana stap auþjana —in auþjumma stada elc. la circumscribendis compositis regulariter præponuntur : vilþeis alevabagms, gods alevabagms, lausa haukeins, aukumists yudja, quo in casu paries compositi adjectivi-expressæ primam tenent vocabuli sedem, licet reperiatur etiam iftumin daga (tỷ iraúpiov), el dum manageins filu et filu manageins, prout Græcus öxlos możúc (Mc. iv, 1; Luc. habet, legitur, tamen Mc. ix, 14 filu manageins, inix, 37; Joan. vi, 2 etc.), vel mokus öxlos (Mc. 1, 7) vito Græco, occurrit. 3) De constructione numeralis sive simplicis relative ad substantivum, sive compositi, vid. § 198 11, 3) et 4). 4) Pronomen personale quamlibet sedem obtinere potest, ita ut Gothus etiam þutei gaþeikis þn Tim. I, iv, 15 pro ý жрoxeяý σov construat, Reflexivum autem verbo præponitur (§ 176, 4) et, quemadmodum pronomina personalia, silbu præcedit, ubi cum co Coustructio scilicet physica, non grammatica vocabulorum. Interpr. connectitur (§ 200 11, 5). Quoad possessivum, sive ante sive post substantivum poni potest (§ 201), sed gothicæ indoli magis congruit postica sedes, quam interpres non solum sponte sua eligit (ex. gr. Cor. 1, 11, 6 gahuljai haubiþ sein, xataxakurtio0w), sed etiam invito Græco (Mib. vi, 7 salbo haubiþ þein, ooi tỷv xegudny; vi!, 24, 26; vin, 8 etc.); vertit tamen ex. gr. Cor. II, s, 4 ὅπλα της στρατείας ἡμῶν wepna uusaris drauhtinassaus. E demonstrativis sa et his ante, ja'ns post substantivum ponuntur (§ 202 IV, b). Quam sedem sa ut demonstrativum habet (ante substantivum), eam etiam ut articulus obtinet; sed usurpatur germanice Luc. xvi, 15 þata hauho in mannam pro τὸ ἐν ἀνθρώποις υψηλόν, et consequen ter etiam Tim. 1, v, 6 so rizon dei în azetjam (ú onatadwoa. Kelativum primamn semper sententiæ sedem occupat, nisi a præpositione dependeat. Interrogativum denique etiam postponi potest (ut Luc. xiv, 28 izvara wa s). 5) In verbo modi subordinati, ubi Gothus indoli propriæ indulget, regentes sequuntur, hinc Joan. x11, 18 iddjedun gamoljan; x, 38 afaikis kunnan; sed x1:, 26 adest visan habaiþ, quia hoc habaiþ hic simpliciter est auxiliare, quemadmodum in gameli þs ist, hauhiþs vas, gadomips varp etc.; imo non Disi raro auxiliare, nulla suadente ratione (§ 213, 2) præponitur, ut Joan. vi, 45 et x11, 14 ist gameliþ, hoc x, 34 in responsione usurpato; quod si Cor. I, 18, 25 haifstjan snivip occurrit, hoc fit influente relativo sentent æ, cum etiam dicatur Mc. vi, 16 þammei ik haubip afmaimait (licet tamen vs. 27 afmaimait ïmma haubiþ reperiatur); Col. u. 22 pairh þatei is brukjaidau et Tim. 1, v, 5 soei bi sunjai viduvo ist. Si autem vs. 3 þozei bi sunjai sijaina vidurons, construitur, ratio est, quia conjunctivus ex consulto a fine remove, i videtur, uti etiam Joan. xvi, 24 ei faheds izvara sijai usfullida; Luc, xiv, 31 siaiu mahteigs (si duvarás iort); attamen reperitur etiam Mth. vi, 12 þatei skulans sijaima. Invita autem germanica constructione, qua scilicet verbum in relativis sententiis ad finem rejicitur, occurrit apud Luc. vi, 2 us pizaiei usidd jedun unhulþons sibun, ubi etiam Græcus verbum ad finem remisit. De cætero vide supra 1). 6) Adverbia verbo quod determinant, communiter præponuntur, licet, præeunte Græco etiam pos!mitti possint: Tim. I, 11, 14 qiman at þus sprauto; Mth. xxvii, 54 ohledun abraba; vш, 28 sleidjai filu; Mc. xvi, 4 mikils abraba. Quoad negationis construtionem, quæ in gothico sermone tanti est momenti adeoque a Græca dissimilis, vid. § 213. 7) De constructione conjunctionum, prout vel primam vel secundam sententiæ sedem obtinent, vid. tertiam majorum divisionum, de sententia composita, § 256 sqq. GRAMMATICA GOTHICÆ LINGUE ABSOLVITUR. GLOSSARIUM GOTHICÆ LINGUÆ, E GERMANICO SERMONE IN LATINUM VERSUM, INTERPRETE F. TEMPESTINI. PRÆFATIO. Quo plura atque diversióra e glossario exiguntur, eo plures atque diversoriores sunt rationes, quibus suscipi potest. Officium igitur nostrum esse censuimus principia, quæ in hoc opere elucubrando secuti sumus, paucis verbis exponere. Quoad materiam, in hoc equidem omnes conveniunt, quod lexicon thesaurum totius linguæ integrum, quantum potest, continere debeat'; sed in casu præsenti quantus sit hic thesaurus, hæc quæstio resolvenda. Jamvero, præter vocabula quæ in ulfilana versione invenire est, ea etiam in reliquis gothicæ lingua 'Glossaria gothica bos usque hodiernos dies confecta ad id tantum extendi potuerunt, quod auctoribus suis notum erat, ut Junii Cothicum glossurium quo pleraque argentei codicis vocabula explicantur, Dortrechi 1664, Amstelad. 1684; Stiernheilm Glossarium Ulfila-gothicum, liolinia 1670; Dictionarium saxonico- et yothico-latinum, auct. Ed. Lye, ed. Owen Manning Land. 1772; Fulda's von Reinwald umyearbeitetes Glossar hinter Zahn's Ausgabe des U!filas, vel ad quædam loca tantum relata sunt, ut, ne parvi quædam glossaria memoremus, Castillionæum glossarium in epistolas ad Corinthios, et Masmannense glossarium in Skeireins. 1 monumentis occurrentia, Skeireins scilicet, necnon Calendario gothico, neapolitano et aretino documentis' (non autem in hoc roxo, quod gothicum non est)', admittere curavimus: hic enim nullo scrapulo locus. Quin imo, habita ratione scopi, quem intendimus, ca insuper vocabula, quæ e græcis latinisve au toribus desumpta, habitu gothico donata sunt, ut Azdiggs, Ans, Gepanta, Bilageineis (Strava, Sihora) non negligend esse duximus, sed inserenda, co tamen discrimine, quod quæ parum gothica vel dubiæ auctoritatis nobis visa sunt, ea signo crucis (†) notaverimus. Sed hic stetimus: longius enim æquo essemus progressi, etiam vocabula adınittentes, quæ alii sermones primitus mutu ti sunt, ut ex. gr. recens Ilispanorum lingua aut Taurorum idiomata, in quibus nonnulli auctores (in hispanica lingua, Adelung [Mithridates II, 535] et Keil [Span. Sprachlehre 103, coll. Mascov, Geschichte der Deutschen II, annot. XXVI, 4, pag. 176 sq.]; in Taurica, inter plurimos viatores recentius Busbeck [vid. apud Knittel, in editione fragmentorum latinæ epistolæ, pag. 429, coll. Zahn, Ulfilas Einleitung, pag. 14 sqq.; Zeuss, die Deutschen, pag. 43 sqq.]) gothica vocabula jam agnoverunt. Similiter hoc glossarium nimis protractum fore duximus, acceptis propriis nominibus, quæ, ut Fripareiks, Sunjaifripas, Gudilubs, Vereka, Merila, Ufitahari, Viljarip, Alamod, Balvins, non equidem in cognitis linguæ gothicæ monumentis, sed solummodo apud alienigenas auctores occurrunt; si enim quædam, ut Gudila, Eisarna (Isarna), Alareiks (Alarich [Alaric]), putareiks (Theoderich [Theodoric]), etc. gothicam formam evidenter præ se ferunt, hac forma in aliis plurimis, ut Ermanarich (Airmanareiks secundum Grimm. DM. 89) Amala (Jornandes, p. 95 Lindenbr.), Thorismund (Jornandes, p. 195, ubi et alia reperies), etc., valde dubia est, addito quod corum nominum significatio adeo remanet incerta, ut, nisi per Jatum campum conjecturarum aberrare velis, gothico glossario minimum afferret commodum, eoque minus, quod, judice ipso Jornandi, Gothi sua nomina ab lunnis frequenter mutuati sint *. Quoad vero nomina propria, quæ, licet gothica reipsa non sint, in gothicis tamen scriptis, in versione præsertim bibliorum occurrunt, ca, non aliter atque nomina ex alieno sermone desumpta, ut aikklesjo, aivaggeljo, aissaþa, apaustaulus, kartsjo, laiktjo, praitorian, praufetus, etc., minime prætermittenda esse putavimus, his enim mediantibus, jam potentia rectaque gothicarum, nec non et vice versa græcarum litterarum illius temporis prolatio nosci potest et systema sonorum adstrui (coll. gramm. goth. § 19). His præterea inter se collatis, jan grammatica habet, quo certas regulas de eorum sæpe propria declinatione præcipiat. Vocabula autem, quæ in prioribus quidem editionibus Ulfilanc versionis occurrentia, falsa tamen lectiòne nituntur, cum in nostro textu ca sollicite emendavimus, ea etiam in glossario expungere curavimus, út, v. gr. frajaiþan, taihundonda, prussaba, blisson, fairainan, gakiv; quæ vero ex mera conjectura correximus, ut hauiþ, liyïnon, ea equidem accepimus, remittentes tamen explicanda ad locum, ubi legitima lectio invenitur. Quod in ordinandis vocabulis eum ordinem quem præbet scries alphabeti gothici, e græco mutuali (gramm. goth. § 11 col. 898 sq.), secuti erimus, nemo sane laudator non erit. Sed præter ordinem alphabeticum, præsens scientiæ status hoc a nobis exigebat, quod vocabula singula suis radicibus subjicerentur, quo melius inde cognatio eorum et derivatio simul innotescerent. Hic autem nimium et parum erant evitanda, ne scilicet cognatio vel sine auctoritate admitteretur, vel sine ratione negaretur. Jam vero si ex una parte periculosius futurum esse duximus, simplices et omnino ficticias radices ev care, quemadmodum, Indorum more, fecit Graff in suo Thesauro, ex altera autem parte non potuimus nec producere quædam, præsertim verba conjugationis fortis dicta (gramm. goth. § 114 col. 980), quæ, licet in plurimis casibus sint radices nobis deperditæ, co tamen facilius concipi possunt, quod ex his plurima vocabula originem ducere videntur, nec simplicia quædam admittere, in compositis tantum occurrentia: ea asterisco (*) indicavimus. Composita autem ultimo componentium vocabulo, ut quod regulariter significatione princeps, subjecimus, ea sub aliis repetentes quidem, sed tantum nota reduce munita. Quasdam tamen particulas, ut ei, uh, hu›, tigus, quæ separatis compositi vocabulis media intersunt et syllabæ formativæ, ex consulto excepimus, vocabula ex illis composita etiam priori componentium subjicientes. ' Skeireins Aivazgeljons pairh Iohannen, Auslegung des Evangelii Joannis in gothischer Sprache, aus rõmischen und mayländischen Handschriften herausg. v. H. F. Massmann, München 1834, 4°. l'ars sex'æ paginæ jam fuerat edita in Specimine (vid. not. 2) conjunctis curis Maji et Castillionæi; collecta sunt fragmenta et castigate edita in 871-878 coll. nostræ editionis. 2 Calendarium gothicum in codice mediolanensi (cod. A) reperitur, et publicatum est in Ulfile parlium ineditarum specimine, conjunctis curis Maji et Castillionæi edito, Mediolani 1819, 4, recentius revisum et castigatum a Massmanno, qui iterum in lucem edidit juxta revisionem suam, Vid. coll. 877 sqy nostræ editionis. Zahn, Versuch einer Erläuterung der Gothischen Sprachüberreste in Neapel et Arezzo, Braunschweig 1804; ibid. præf. pag. 76 sq; Massmann Frabauh tabokos vel die gothischen Urkunden von Neapel und Arezzo, Wien 1838, fol. Vid. grainm. introd. § 7, coll. 892 sq. Interpr. Massmann propter lectionem Gudilebus, quam in parte latina aretini documenti occurrit, legendum præfert Gudila:bs: genuinam vero lectionem nosse nequimus, gothico ipso deperdito. "Hoc nomen in neapolitano documento occurrens in glossario suo loco supplendum est. 1 Hoc Amala Jornandes non explicat; qui ergo (Schlegel Indische Bibl. tom. 1, pag. 2, no 5'; Manso Gesch. der Osigothen, pag. 11; Aschbach Gesch. der Westgothen, pag. 22) illud e sanskrita lingua dedicere et fleciendi nescius vel secretus convertere conati sunt, arbitrio animi sui indulserunt. 8 Jornandes, p. 90: Gothi plerumque mutuantur nomina Hunnorum. Coll. gramm. goth. § 5, col. 886. Interpr Quamvis gothicæ linguæ affinitas cum aliis ejusdem familiæ jamdiu ab omnibus fere probata sit, tamen eo minus in hoc opere negligenda esse nobis visa est, quod gothici thesauri mel or pars, in his hodiernis temporibus nota, hac affinitate opus habet, ut in dominio germanicarum linguarum civitate donetur. Singulis igitur radicibus, imo et derivatis quibusdam, ubicumque recessum fuit, cognata vocabula aliarum germanicæ familie linguarum induximus, et, ne collatio ista nimium spatii obtineret illustrata, ad auctores. scholari fama gaudentes, lectorem remisimus, nempe ad Bopp ( vergleichende Grammatik), Grummium (deutsche Grammatik [Gr. \, Mytologie | DM. ]. Rechtsalterthümer [ DRA. ]), Graff (althochdeutsche Proposition et Sprachschatz [ Gf.]), Schmellerium (bayerisches Wört.rbuch, Glossar zum Helvand), Richthofenium (altfriesisches Wörterbuch [ Kehth. ]), in quibusdam tantum et raris casibus aflin tatem vel derivationem vocabuli brevi illustratione notantes. Hæc eadem ratio, parcendi scilicet spatii, causa est cur in nostra collatione nonnullas stirpis indage: manicæ linguas non invocaverimus, ut sanskritam, persicam, slavicam, celicam, quarum de cætero affinitas cum germanicis ex conspicuis operibus Boppii, Pottii, etc. jam dudum indubia est. Hic tamen lectorem admonitum volumus, qued scilicet nonnulla gothica vocabula, quibus originem aut explanationem in germanico dominio quæren'es frustra circumspiceremus, e slavico vel lithuanico sermone omnino illustrentur (coll. Grimmium pr.efat. ad versionem servicæ grammaticæ, auctore Wuk Stephanowitsch, pag. 11; Schaffarik Slawische Alterthümer, 1, 423), ut dulgs slav. dolg, dluh; hnuto, slav. kuota, knut; mota, slav. myto, mytar; plinsjan, slav. pląsać, p'ęsati; ɛmakka, slav. smokva; tekan, slav. tykati, staurran, litth. storawoli; faps, litth. pats (sanskr. patis). Conspicuum est, quod Gothi pro debito, tributo, saltatione, flagello, propria vocabola non habuerint, sed ea e Slavis mutuati sint, quod etiam facultates non aliter exprimere potuerint, nisi per suum fuihu ( pecus), in hac re convenientes Latinis, qui pecuniam ex pecude deduxerunt. Ubi autem Gothus de moneta loqui opus habet, vel expressione aliena utitur, ut drakma, unkja, sikls, vel generalem usurpat, nempe skatts thesaurus, silubrein argenteus (nummus); vocabulum tamen unicum, origine obscurius, kintus in propriis Gothorum monetis inscribi videtur, nisi ex alieno nobis prorsus ignoto sermone derivetur. Recentioribus tantum temporibus primo exorta est expressio skilliygs, quæ adhuc bodie in omnibus germanicis linguis usurpatur. Sed hoc obiter dictum sit. Longius enim a proposito declinaremus, si totum gothicæ linguæ thesaurum eo modo discutere vellemus, et, v. gr. vocabula, quæ ad agrorum culturam, vestes, arma, chronologiam, etc. referuntur, hic colligere, ut jam fecit Grimmius ( deutsche Gramm. III, 344 sqq. ). Gradum vero culturæ et urbanitatis (gall. degré de civilisation), quem gothica gens sive ante sive per emigrationis tempus assecuta est, investigantes, hunc laborem non infructuose suscipient. Cæterum licet affinitas gothicæ cum aliis germanicæ familiæ linguis sit indubia, hoc tamen e glossario patet, quod pars vocabulorum non mediocris sine analogia in sermonibus cognatis remanea'. Exceptis quibusdam vocabulis, qui ex latino græcove illustrentur, ut aistan, akeits, aurali, aurkeis, vcl hlifan, þrayjan, liteins, alia sunt numero plurima, de quibus mens suspensa dub tat, utrum ad hanc familiam prorsus alienam pertineant, necne, cum imprimis eorum derivatio e monosyllaba radice nullomodo fieri possit, ut ahaks, astaps, biari, ibuks, inilo, riqiz, siponeis, vel cum eorum facies alienum fontem sapiat, ut bnauan, gards, daddjan, qrammis, plapja, snaga, etc. Enim vero ut um hæc vocabula et quæ, sint reipsa gothica, an ad quamuam referenda omnigenarum gentium, quibus Gothi et ante et per emigrationem conmisti fuerunt, quadam certitudine dijudicare arduum est. ་ Ad quamuam gram licæ ( orationis) partem singula vocabula pertineant, accurate notavimus, addito quod pro substantivis genus tantum dedimus, non autem declinationem, quia ex una parte grammaticam sub hoc respectu anticipare noluimus, et ex altera, quia, genere et terminatione cognitis, jam regulariter innotescit declinatio. Masculinorum tamen, quæ in nom. sing. per s et in nom. plur. per eis desinunt, declinatio indicari debuit, ut ab aliis pluralem in os efformantibus sedulo discernerentur. Item nonnullorum irregularium substantivorum deflexionem a regula breviter describi curavimus. Sed et adjectivorum declinationes notare negleximus, cum grammatica eas singulatim exponat. Præterea a Grimmio deflectentes (de quo in grammatica rationem exhibuimus [ §§ 114]), tres in verbis conjugationes agnovimus. Prima ea verba continet, quæ Grimmins in conjugatione forti dieta ordinavit, id est, que præteritum partim reduplicatione, partim circumscriptione, partim denique utraque via efformant; quibus verbis subjicienda esse duximus cum infinitivo etiam 3 personam præteriti sing. et plur., necnon et participium præt., cum aliæ formæ derivataque vocabula ex illis deducantur. Nostra secunda grimmianæ conjugationi debili respondet, tertia tandem amplectitur verba in nan finita, quæ passiva vel media significatione gaudent, ortumque ducunt e verbis prima secundæve conjugationum, et inter anomala gothicæ conjugationis a Grimmio adscribuntur. E contrario superfluum fuisset, si singulis vocabulis formas omnes et inflexiones quas induere possunt, u: Graff et Richtofen fecerunt, subjecissemus; etenim non solum orthographia gothica certior est simul et 3 1 Glossarium in editione germanica grammaticam præcedere jam monuimus, col. 884, mol. 3 Interpr. |