Sed fatis eft orare Jovem, qui donat et aufert:
Det vitam, det opes: æquum mî animum ipfe parabo.

PR

AD MECENATEM. EPIST. XIX.

RISCO fi credis, Mæcenas docte, Cratino,
Nulía placere diu nec vivere carmina poffunt,
Quæ fcribuntur aquæ potoribus, ut male fanos
Adfcripfit Liber fatyris faunifque poëtas,
Vina fere dulces oluerunt mane camœnæ.
Laudibus arguitur vini vinofus Homerus :
Ennius ipfe pater nunquam nifi potus ad arma
Profiluit dicenda. forum putealque Libonis
Mandabo ficcis, adimam cantare feveris.
Hoc fimul edixit; non ceffavere poëtæ
Nocturno certare mero, putere diurno.
Quid? fi quis, vultu torvo ferus, et pede nudo,
Exiguæque togæ fimulet textore Catonem ;
Virtutemne repræfentet morefque Catonis ?
Rupit Iarbitam Timagenis æmula lingua,
Dum ftudet urbanus, tenditque difertus, haberi.
Decipit exemplar vitiis imitabile. quod fi
Pallerem cafu, biberent exfangue cuminum.
O imitatores, fervum pecus, ut mihi fæpe
Bilem, fæpe jocum, veftri movere tumultus!
Libera per vacuum pofui veftigia princeps,
Non aliena meo preffi pede. qui fibi fidit,
Dux regit examen. Parios ego primus iambos
Oftendi Latio, numeros animofque, fecutus
Archilochi, non res et agentia verba Lycamben.
At.ne me foliis ideo brevioribus ornes,

Quod timui mutare modos et carminis artem;
Temperat Archilochi mufam pede mascula Sappho ;
Temperat Alcæus; fed rebus et ordine difpar,
Nec focerum quærit, quem verfibus oblinat atris, 30
Nec fponfæ laqueum famofo carmine nectit.

Hunc

Hunc ego, non alio dictum prius ore, Latinus
Vulgavi fidicen. juvat immemorata ferentem
Ingenuis oculifque legi, manibufque teneri.
Scire velis, mea cur ingratus opufcula lector
Laudet ametque domi, premat extra limen iniquus?
Non ego ventofæ plebis fuffragia venor
Impenfis cœnarum ac tritæ munere vestis :
Non ego, nobilium fcriptorum auditor et ultor,
Grammaticas ambire tribus et pulpita dignor.
Hinc illæ lacrymæ. fpiffis indigna theatris
Scripta pudet recitare, et nugis addere pondus,
Si dixi; rides, ait, et Jovis auribus ifta
Servas: fidis enim manare poëtica melia
Te folum, tibi pulcher. ad hæc ego naribus uti
Formido; et, luctantis acuto ne fecer ungui,
Difplicet ifte locus, clamo, et diludia pofco.
Ludus enim genuit trepidum certamen et iram;
Ira truces inimicitias, et funebre bellum,

AD LIBRUM SUUM. EPIST. XX.

35

40

45

ERTUMNUM Janumque, liber, fpectare videris :
Scilicet ut proftes Sofiorum pumice mundus.

Odifti claves et grata figilla pudico :
Paucis oftendi gemis, et communia laudas;
Non ita nutritus. fuge, quo difcedere geftis
Non erit emiffo reditus tibi. quid mifer egi?
Quid volui? dices, ubi quis te læferit: et scis
In breve te cogi, cum plenus languet amator.
Quod fi non odio peccantis defipit augur,
Carus eris Romæ, donec te deferat ætas.
Contrectatus ubi manibus fordefcere vulgi
Cœperis, aut tineas pafces taciturnus inertes,
Aut fugies Uticam, aut vinctus mitteris Ilerdam.
Ridebit monitor non exauditus: ut ille,

Qui male parentem in rupes protrufit afellum

5

10

Iratus.

Iratus. quis enim invitum fervare laboret?

20

Hoc quoque te manet, ut pueros elementa docentem
Occupet extremis in vicis balba fenectus.
Cum tibi fol tepidus plures admoverit aures;
Me, libertino natum patre et in tenui re,
Majores pennas nido extendiffe loqueris ;
Ut quantum generi demas, virtutibus addas.
Me primis urbis belli placuiffe domique ;
Corporis exigui, præcanum, folibus aptum,
Irasci celerem, tamen ut placabilis effem.
Forte meum fi quis te percontabitur ævum,
Me quater undenos fciat impleviffe decembres,
Collegam Lepidum quo duxit Lollius anno.

25

EPISTOLARUM

LIBER II.

C

AD AUGUSTUM. EPIST. I.

UM tot fuftineas ac tanta negotia folus,

Res Italas armis tuteris, moribus ornes, Legibus emendes, in publica commoda peccem, Si longo fermone morer tua tempora, Cæfar. Romulus, et Liber pater, et cum Caftore Pollux, Post ingenia facta, deorum in templa recepti, Dum terras hominumque colunt genus, afpera bella Componunt, agros affignant, oppida condunt, Ploravere fuis non refpondere favorem

5

Speratum

10.

15

20

Speratum meritis. diram qui contudit hydram,
Notaque fatali portenta labore fubegit,
Comperit invidiam fupremo fine domari.
Urit enim fulgore fuo, qui prægravat artes
Infra fe pofitas; extinctus amabitur idem.
Præfenti tibi maturos largimur honores,
Jurandafque tuum per numen ponimus aras,
Nil oriturum alias, nil ortum tale fatentes.
Sed tuus hoc populus fapiens et juftus in uno,
Te noftris ducibus, te Graiis, anteferendo,
Cætera nequaquam fimili ratione modoque
Æftimat; et, nifi quæ terris femota fuisque
Temporibus defuncta videt, fastidit et odit.
Sic fautor veterum, ut tabulas peccare vetantes,
Quas bis quinque viri fanxerunt, fœdera regum,
Vel Gabiis vel cum rigidis æquata Sabinis,
Pontificum libros, annofa volumina vatum,
Dictitet Albano mufas in monte locutas.
Si, quia Graiorum funt antiquiffima quæque
Scripta vel optima, Romani penfantur eâdem
Scriptores trutinâ; non eft quod multa loquamur: 30
Nil intra eft oleam, nil extra eft in nuce, duri.
Venimus ad fummum fortunæ: pingimus, atque
Pfallimus, et luctamur Achivis doctius unctis.
Si meliora dies, ut vina, poëmata reddit,

25

42

Scire velim, chartis pretium quotus arroget annus. 35
Scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter
Perfectos veterefque referri debet, an inter
Viles atque novos? excludat jurgia finis.
Eft vetus atque probus centum qui perficit annos.
Quid? qui deperiit minor uno menfe, vel anno,
Inter quos referendus erit? veterefne poëtas,
An quos et præfens et poftera refpuat ætas ?
Ifte quidem veteres inter ponetur honeste,
Qui vel menfe brevi, vel toto eft junior anno.
Utor permiffo, caudæque pilos ut equinæ

45 Paullatim

50

Paullatim vello, et demo unum, demo etiam unum ;
Dum cadat elufus ratione ruentis acervi,
Qui redit ad faftos, et virtutem æftimat annis,
Miraturque nihil, nifi quod Libitina facravit.
Ennius, et fapiens, et fortis, et alter Homerus,
Ut critici dicunt, leviter curare videtur,
Quo promiffa cadant, et fomnia Pythagorea.
Nævius in manibus non eft, et mentibus hæret
Pene recens: adeo fanctum est vetus omne poëma.
Ambigitur quoties, uter utro fit prior; aufert
Pacuvius docti famam fenis, Accius alti;
Dicitur Afranî toga conveniffe Menandro;

55

Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi;
Vincere Cæcilius gravitate, Terentius arte,

Hos edifcit, et hos arcto stipata theatro

60

Spectat, Roma potens; habet hos numeratque poëtas Ad noftrum tempus Livî scriptoris ab ævo.

Interdum vulgus rectum videt; eft ubi peccat.

Si veteres ita miratur laudatque poëtas,

65

70

Ut nihil anteferat, nihil illis comparet, errat:
Si quædam nimis antique, fi pleraque dure,
Dicere cedit eos, ignave multa fatetur;
Et fapit, et mecum facit, et Jove judicat æquo.
Non equidem infector, delendaque carmina Livî
Effe reor, memini quæ plagofum mihi parvo
Orbilium dictare; fed emendata videri,
Pulcraque, et exactis minimum diftantia, miror:
Inter quæ verbum emicuit fi forte decorum, et
Si verfus paulo concinnior unus et alter,
Injufte totum ducit venditque poëma.
Indignor quidquam reprendi, non quia craffe
Compofitum illepideve putetur, fed quia nuper;
Nec veniam antiquis, fed honorem et præmia, posci.
Recte necne crocum florefque perambulet Atta
Fabula, fi dubitem, clament periisse pudorem
Çuncti pene patres, ca cum reprendere coner,

75

80

Quæ