86

Qui non defendit, alio culpante; folutos
Qui captat rifus hominum, famamque dicacis ;
Fingere qui non visa potest; commissa tacere
Qui nequit ; hic niger eft, hunc tu, Romane, caveto.
Sæpe tribus lectis videas cœnare quaternos;
E quibus unus avet quavis afpergere cunctos,
Præter eum qui præbet aquam: poft, hunc quoque potus,
Condita cum verax aperit præcordia Liber.
Hic tibi comis, et urbanus, liberque, videtur
Infefto nigris: ego fi rifi, quod ineptus
Paftillos Rufillus olet, Gorgonius hircum,
Lividus et mordax videor tibi? mentio fi qua
De Capitolini furtis injecta Petillî

Te coram fuerit; defendas, ut tuus eft mos:
Me Capitolinus convictore ufus amicoque
A puero eft, causâque meâ permulta rogatus
Fecit, et incolumis lætor quod vivit in urbe:
Sed tamen admiror, quo pacto judicium illud
Fugerit. hic nigræ fuccus loliginis, hæc eft
Ærugo mera; quod vitium procul abfore chartis,
Atque animo prius, ut fi quid promittere de me
Poffum aliud, vere promitto. liberius fi

90

95

100

Dixero quid, fi forte jocofius; hoc mihi juris
Cum veniâ dabis. infuevit pater optimus hoc me, 105
Ut fugerem exemplis vitiorum quæque notando.
Cum me hortaretur, parce, frugaliter, atque
Viverem uti contentus eo, quod mî ipfe paraffet:
Nonne vides, Albî ut male vivat filius ? utque
Barrus inops? magnum documentum, ne patriam rem
Perdere quis velit. a turpi meretricis amore
Cum deterreret: Sectani diffimilis fis.

Ne fequerer machas, concefsâ cum Venere uti
Poffem: deprenfi non bella eft fama Trebonî,
Aiebat. fapiens, vitatu quidque petitu

Sit melius, caufas reddet tibi: mî fatis eft, fi

III

115

Traditum

C

Traditum ab antiquis morem fervare, tuamque,
Dum cuftodis eges, vitam famamque tueri
Incolumem, poffim. fimul ac duraverit ætas
Membra animumque tuum, nabis fine cortice. fic me
Formabat puerum dictis; et five jubebat

121

Ut facerem quid; habes auctorem, quo facias hoc:
Unum ex judicibus felectis objiciebat.

Sive vetabat, an hoc inhonestum et inutile factu
Necne fit, addubites, flagret rumore malo cum
Hic, atque ille? avidos vicinum funus ut ægros
Exanimat, mortifque metu fibi parcere cogit;
Sic teneros animos aliena opprobria fæpe
Abfterrent vitiis.

125

ex hoc ego fanus ab illis, Perniciem quæcumque ferunt: mediocribus, et queis Ignofcas, vitiis teneor. fortaffis et istinc

131

135

Largiter abftulerit longa ætas, liber amicus,
Confilium proprium. neque enim, cum lectulus aut me
Porticus excepit, defum mihi. rectius hoc eft;
Hoc faciens vivam melius; fic dulcis amicis
Occurram; hoc quidam non belle: numquid ego illi
Imprudens olim faciam fimile? hæc ego mecum
Compreffis agito labris. ubi quid datur otî
Illudo chartis. hoc eft mediocribus illis
Ex vitiis unum; cui fi concedere nolis,
Multa poëtarum veniat manus, auxilio quæ
Sit mihi, nam multo plures fumus, ac veluti te
Judæi cogemus in hanc concedere turbam.

140

GRESSUM magnâ me excepit Aricia Roma,
Hofpitio modico; rhetor comes Heliodorus,
Græcorum longe doctiffimus: inde Forum Appî,
Differtum nautis cauponibus atque malignis.
Hoc iter ignavi divifimus, altius ac nos

5 Præcinctis

Præcinctis unum. minus eft gravis Appia tardis. Hic ego propter aquam, quod erat deterrima, ventri Indico bellum, cœnantes haud animo æquo Exfpectans comites. jam nox inducere terris Umbras, et cœlo diffundere figna, parabat. Tum pueri nautis, pueris convicia nautæ, Ingerere. Huc appelle: trecentos inferis: ohe! Jam fatis eft. duni æs exigitur, dum mula ligatur, Tota abit hora. mali culices ranæque palustres Avertunt fomnos. abfentem cantat amicam Multâ prolutus vappâ nauta, atque viator Certatim. tandem feffus dormire viator Incipit; ac miffæ paftum retinacula mulæ Nauta piger faxo religat, ftertitque fupinus. Jamque dies aderat, cum nil procedere lintrem Sentimus, donec cerebrofus profilit unus, Ac mulæ nautæque caput lumbofque faligno Fufte dolat. quartâ vix demum exponimur horâ. Ora manufque tuâ lavimus, Feronia, lymphâ. Millia tum pranfi tria repimus, atque fubimus Impofitum faxis late candentibus Anxur. Huc venturus erat Mæcenas, optimus atque Cocceius, miffi magnis de rebus uterque Legati, averfos foliti componere amicos. Hic oculis ego nigra meis collyria lippus Illinere. interea Mæcenas advenit, atque Cocceius, Capitoque fimul Fonteius, ad unguem Factus homo, Antonî, non ut magis alter, amicus. Fundos Aufidio Lufco prætore libenter Linquimus, infani ridentes præmia fcribæ, Prætextam, et latum clavum, prunæque batillum. In Mamurrarum laffi deinde urbe manemus, Murenâ præbente domum, Capitone culinam. Poftera lux oritur multo gratiffima; namque Plotius, et Varius, Sinueffe Virgiliufque $

15

20

25

30

35

40

Occurrunt ;

Occurrunt; animæ, quales neque candidiores
Terra tulit, neque queis me fit devinctior alter.
O qui complexus et gàudia quanta fuerunt!
Nil ego contulerim jucundo fanus amico.
Proxima Campano ponti quæ, villula tectum
Præbuit; et parochi, quæ debent, ligna falemque.
Hinc muli Capuæ clitellas tempore ponunt..
Lufum it Mæcenas, dormitum ego Virgiliufque :
Namque pilâ lippis inimicum et ludere crudis.
Hinc nos Cocceî recipit pleniffima villa,
Quæ fuper eft Caudi cauponas. nunc mihi paucis
Sarmenti fcurræ pugnam Mefsîque Cicirri,
Mufa, velim memores, et quo patre natus uterque
Contulerit lites. Mefsî clarum genus
Sarmenti domina extat.

Ofci:

ab his majoribus orti

Ad pugnam venere. prior Sarmentus: equi te
Effe feri fimilem dico. ridemus: et ipfe

Meffius, accipio: caput et movet.

o! tua cornu

Nî foret exfecto frons, inquit, quid faceres, cum
Sic mutilus minitaris? at illi fœda cicatrix
Setofam lævi frontem turpaverat oris.

45

50

55

60

Campanum in morbum, in faciem, permulta jocatus,
Paftorem faltaret uti Cyclopa, rogabat:

Nil illi larvâ aut tragicis opus effe cothurms.
Multa Cicirrus ad hæc : donaffet jamne catenam 65
Ex voto laribus, quærebat: fcriba quod effet,
Deterius nihilo dominæ jus effe. rogabat
Denique, cur unquam fugiffet, cui fatis una
Farris libra foret, gracili fic tamque pufillo.
Prorfus jucunde cœnam produximus illam.
Tendimus hinc recta Beneventum; ubi fedulus hofpes
Pene arfit, macros dum turdos verfat in igne:
Nam vaga per veterem dilapfo flamma culinam
Vulcano fummum properabat lambere tectum.
Convivas avidos cœnam fervofque timentes

70

75

Tum

Tum rapere, atque onines reftinguere velle, videres.
Incipit ex illo montes Appulia notos

Oftentare mihi, quos torret Atabulus; et quos
Nunquam erepfemus, nifi nos vicina Trivici
Villa recepiffet, lacrymofo non fine fumo,
Udos cum foliis ramos urente camino.

A

Hic ego mendacem ftultiffimus ufque puellam

So

Ad mediam noctem exfpecto; fomnus tamen aufert
Intentum Veneritum immundo fomnia visu
Nocturnam veftem maculant ventremque fupinum. 85
Quatuor hinc rapimur viginti et millia rhedis,
Manfuri oppidulo, quod verfu dicere non e
Signis perfacile eft. venit viliffima rerum
Hic aqua; fed panis longe pulcherrimus, ultra
Callidus ut foleat humeris portare viator;
Nam Canusî lapidofus; aquæ non ditior urna :
Qui locus a forti Diomede eft conditus olim.
Flentibus hinc Varius difcedit moeftus amicis.
Inde Rubos feffi pervenimus; utpote longum
Carpentes iter, et factum corruptius imbri.
Poftera tempeftas melior; via pejor, ad ufque
Barî mænia pifcofi. dehinc Gnatia lymphis
Iratis exftructa dedit rifufque jocofque;
Dum fammâ fine thura liquefcere limine facro
Perfuadere cupit. credat Judæus Apella,

95

100

Non ego. namque deos didici fecurum agere ævum; Nec, fi quid miri faciat natura, deos id

Triftes ex alto cœli demittere tecto.

Brundifium longæ finis chartæque viæque eft,

SATYRA VI.

NON quia, Maecenas, Lydorum quidquid Etrufcos

Incoluit fines, nemo generofiof est te,

Nec quod avus tibi maternus fuit atque paternus,
Olim qui magnis legionibus imperitarent,

Ut