Quique vos bobus veneratur albis,
Clarus Anchife Venerifque fanguis
Imperet bellante prior, jacentem
Lenis in hoftem.

Jam mari terrâque manus potentes
Medus Albanafque timet fecures :
Jam Scythæ refponfa petunt, fuperbi
Nuper et Indi.

Jam fides, et pax, et honor, pudorque
Prifcus, et neglecta redire virtus

Audet; apparetque beata pleno

Copia cornu.

Augur, et fulgente decorus arcu,

Phoebus, acceptufque novem Camoenis,
Qui falutari levat arte feffos.

Corporis artus,

Si Palatinas videt æquus arces,

Remque Romanam Latiumque felix
Alterum in luftrum meliufque femper
Proroget ævum.

Quæque Aventinum tenet Algidumque,
Quindecim Diana preces virorum

Curet; et votis puerorum amicas

Applicet aures.

Hæc Jovem fentire deofque cunctos,

50

55

60

65

70

Spem bonam certamque, domum reporto,
Doctus et Phoebi chorus et Dianæ

75

Dicere laudes.

QHO.

Q. HORATII FLACCI

SATYRARUM

Q

LIBER PRIMU S.

SATYRA Ì.

UI fit, Mæcenas, ut nemo, quam fibi fortem Seu ratio dederit, feu fors objecerit, illâ Contentus vivat; laudet diverfa fequentes ? O fortunati mercatores! gravis annis Miles ait, multo jam fractus membra labore. Contra mercator, navim jactantibus auftris, Militia eft potior. quid enim? concurritur: horæ Momento cita mors venit, aut victoria læta.

Agricolam laudat juris legumque

peritus,

Sub galli cantum confultor ubi oftia pulfat.
Ille, datis vadibus qui rure extractus in urbem eft,
Solos felices viventes clamat in urbe.

10

Cætera de genere hoc, adeo funt multa, loquacem
Delaffare valent Fabium. ne te morer, audi,
Quo rem deducam. fi quis dens, en, ego, dicat, 15
Jam faciam quod vultis. eris tu, qui modo miles,
Mercator: tu, confultus modo, rufticus. hinc vos,
Vos hinc mutatis difcedite partibus. eia,
Quid! ftatis? nolint: atqui licet effe beatis.
Quid caufæ eft, merito quin illis Jupiter ambas
Iratus buccas inflet, neque fe fore pofthac
Tam facilem dicat, votis ut præbeat aurem ?
e

20

Præterea,

25

30

Præterea, ne fic, ut qui jocularia, ridens
Percurram; quanquam ridentem dicere verum
Quid vetat? ut pueris olim dant cruftula blandi
Doctores, elementa velint ut difcere prima.
Sed tamen amoto quæramus feria ludo.
Ille gravem duro terram qui vertit aratro,
Perfidus hic caupo, miles, nautæque, per omne
Audaces mare qui currunt, hâc mente laborem
Sefe ferre, fenes ut in otia tuta recedant,
Aiunt, cum fibi fint congefta cibaria: ficut
Parvula, nam exemplo eft, magni formica laboris
Ore trahit quodcumque poteft, atque addit acervo
Quem ftruit, haud ignara ac non incauta futuri.
Quæ, fimul inverfum contriftat Aquarius annum,
Non ufquam prorepit, et illis utitur ante
Quæfitis fapiens; cum te neque fervidus æftus
Demoveat lucro, neque hyems, ignis, mare, ferrum ;
Nil obftet tibi, dum ne fit te ditior alter.
Quid juvat immenfum te argenti pondus et auri
Furtim defofsâ timidum deponere terrâ?
Quod, fi comminuas, vilem redigatur ad affem.

At, ni id fit, quid habet pulcri conftructus acervus ?
Millia frumenti tua triverit area centum ;

Non tuus hoc capiat venter plus quam meus; ut fi
Reticulum panis venales inter onufto

Forte vehas humero, nihilo plus accipias quam
Qui nil portarit. vel dic, quid referat intra

35

45

Naturæ fines viventi, jugera centum, an

50

Mille, aret? at fuave eft ex magno tollere acervo.

Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Cur tua plus laudes cumeris granaria noftris?
Ut, tibi fi fit opus liquidi non amplius urnâ,
Vel cyatho; et dicas: magno de flumine malim 55
Quam ex hoc fonticulo tantundem fumere. eo fit,
Plenior ut fi quos delectet copia jufto,

Cum ripâ fimul avulfos ferat Aufidus acer.

At

At qui tantuli eget, quantum eft opus, is neque limo
Turbatam haurit aquam, neque vitam amittit in undis.
At bona pars hominum, decepta cupidine falfo, 61
Nil fatis eft, inquit: quia tanti, quantum habeas, fis.
Quid facias illi jubeas miferam effe, libenter
Quatenus id facit: ut quidam memoratur Athenis
Sordidus ac dives, populi contemnere voces
Sic folitus populus me fibilat; at mihi plaudo
Ipfe domi, fimul ac nummos contemplor in arcâ.
Tantalus a labris fitiens fugientia captat
Flumina.-quid! rides? mutato nomine, de te
Fabula narratur.

congeftis undique faccis

Indormis inhians, et tanquam parcere facris

Cogeris; aut pictis tanquam gaudere tabellis.

Nefcis quo valeat nummus ? quem præbeat ufum ?
Panis ematur, olus, vini fextarius; adde,
Queis humana fibi doleat natura negatis.
An vigilare metu exanimem, noctefque diefque
Formidare malos fures, incendia, fervos,
Ne te compilent fugientes; hoc juvat? horum
Semper ego optarim pauperrimus effe bonorum.
At fi condoluit tentatum frigore corpus,
Aut alius cafus lecto te affixit; habes qui
Affideat, fomenta paret, medicum roget, ut te
Suscitet, ac reddat natis carisque propinquis.
Non uxor falvum te vult, non filius; omnes
Vicini oderunt, nati, pueri, atque puellæ.
Miraris, cum tu argento poft omnia ponas,
Si nemo præftet, quem non merearis, amorem ?
At fi cognatos, nullo natura labore

Quos tibi dat, retinere velis fervareque amicos;
Infelix operam perdas: ut fi quis afellum
In campo doceat parentem currere frenis.
Denique fit finis quærendi; cumque habeas plus,
Pauperiem metuas minus; et finire laborem

65

70

75

80

85

90

Incipias,

Incipias, parto quod avebas: nec facias, quod
Umidius quidam, non longa eft fabula, dives
Ut metiretur nummos, ita fordidus ut fe
Non unquam fervo melius veftiret, ad ufque
Supremum tempus, ne fe penuria victus
Opprimeret, metuebat: at hunc liberta fecuri
Divifit medium, fortiffima Tyndaridarum.
Quid mî igitur fuades? ut vivam Mænius? aut fic,
Ut Nomentanus? pergis pugnantia fecum
Frontibus adverfis componere.

non ego, avarum

95

100

105

Cum veto te fieri, vappam jubeo ac nebulonem.
Eft inter Tanaïm quiddam focerumque Vifelli,
Eft modus in rebus; funt certi denique fines,
Quos ultra citraque nequit confiftere rectum.
Illuc, unde abii, redeo. nemon' ut avaṛuş
Se probet, ac potius laudet diverfa fequentes?
Quodque aliena capella gerat diftentius uber,
Tabefcat? neque fe majori pauperiorum
Turbæ comparet? hunc atque hunc fuperare laboret ?
Sic feftinanti femper locupletior obstat:

Ut, cum carceribus miffos rapit ungula currus,

115

Inftat equis auriga fuos vincentibus, illum
Præteritum temnens extremos inter euntem.
Inde fit, ut raro, qui fe vixiffe beatum
Dicat, et exacto contentus tempore vitâ
Cedat, uti conviva fatur, reperire queamus.
Jam fatis eft: ne me Crifpini fcrinia lippi
Compilaffe putes, verbum non amplius addam.

A

SATYRA II.

120

MBUBAIARUM collegia, pharmacopolæ, Mendici, mimæ, balatrones hoc genus omne Moftum ac follicitum eft cantoris morte Tigellî; Quippe benignus erat, contra hic, ne prodigus effe

Dicatur