Cap. XI. plane emolumentum verecundiae occultatio delicti pollicetur. Videlicet si quid humanae motitiae subduxerimus, proinde et deum celabimus? Adeone existimatio hominum et dei conscientia comparantur? An melius "est damnatum latere quam palam absolvi? "Miserum est sic ad exomologesin pervenire! Malo enim ad miseriam pervenitur: sed ubi paenitendum est, "desinit miserum, quia factum est salutare. Miserum est secari et cauterio exuri et pulveris alicuius mordacitate "anxiari; tamen quae per insuavitatem medentur, et emolumento curationis offensam sui excusant et praesentem iniuriam superventurae utilitatis gratia commendant. Quid si praeter pudorem, quem potiorem putant, etiam incommoda corporis reformident, quod inlotos, quod sordulentos, quod extra laetitiam oportet 'deversari in asperitudine sacci et horrore cineris et oris de ieiunio vanitate? Num ergo in coccino et Tyrio pro delictis supplicare nos condecet? Cedo acum crinibus distinguendis et pulverem dentibus elimandis et bisulcum aliquid ferri vel aeris unguibus 'repastinandis, si quid ficti nitoris, si quid coacti ruboris in labia aut genas urgeat. Praeterea exquirito balneas laetiores hortulani maritimive secessus, adicito ad sumptum, conquirito altilium enormem saginam, defaecato senectutem *vini, cumque quis interrogarit, cuinam ea largiaris, Deliqui, dicito, in *deum, et periclitor in aeternum perire: itaque nunc *pendeo et maceror et excrucior, ut deum reconciliem mihi, quem delinquendo laesi. Sed enim illos, qui ambitu obeunt capessendi magistratus, neque pudet neque piget incommodis animae et corporis, nec incommodis tantum, verum "et contumeliis omnibus eniti in causa votorum suorum. Quas non ignobilitates vestium affectant? quae non atria nocturnis et crudis salutationibus occupant? ad omnem occursum maioris cuiusque personae decrescentes, nullis conviviis celebres, nullis comessationibus congreges, sed exules a libertatis et laetitiae felicitate, idque totum propter unius anni volaticum gaudium. Nos, quod "securium virgarumve petitio sustinet, in periculo aeternitatis tolerare dubitamus? et castigationem victus atque cultus offenso domino praestare cessabimus, quae 13. est om. AB. 14. Miserum-salutare om. A. 15. ad miseriam abcd. 16. deserit BC. 17. Cap. XI. 1. diversari A. 2. inanitate 4. m. sec. 3. ereis A. aereis B. 4. repascindis AB. 5. vigeat A. m. sec. 6. vini, cumque quis abcd. quanquam vini quis ABC. quamque vicinus quis Rhenanus. 7. cuinam ea d. car animae ABCabc. 8. dominum AB. 9. pandes A. prandens B. 10. ambitus d. 12. idque abcd., ez emendatione Beati Phenani. 14. et bii AB. itaque ABC. 11. etiam B. 13. secarum AB. gentiles nemine omnino laeso sibi irrogant? 14 Hi sunt de quibus scriptura commemorat: Vae illis qui delicta sua velut procero fune nectunt. 7 Si de exomologesi retractas, gehennam in corde 'considera, Cap. XII. quam tibi exomologesis extinguet, et poenae prius magnitudinem imaginare, ut de remedii adoptione non dubites. Quid illum thesaurum ignis aeterni aestimamus, cum fumariola quaedam eius tales flammarum ictus suscitent, ut proximae urbes aut iam nullae extent aut idem sibi de die sperent? Dissiliunt superbissimi montes ignis intrinsecus fetu, et quod nobis iudicii perpetuitatem probat, cum dissiliant, cum devorentur, nunquam tamen finiuntur. Quis haec supplicia interim montium non iudicii minantis exemplaria deputabit? quis scintillas tales non magni alicuius et inaestimabilis foci missilia quaedam et exercitoria iacula consentiet? Igitur cum scias adversus gehennam post prima illa intinctionis dominicae munimenta esse adhuc in exomologesi secunda subsidia, cur salutem tuam deseris? cur cessas aggredi quod scias mederi tibi? Mutae quidem 10 animae et irrationales medicinas sibi divinitus attributas in tempore agnoscunt. Cervus sagitta transfixus, ut ferrum et irrevocabiles moras eius de vulnere expellat, scit sibi 11 dictamno medendum. Hirundo, 12 si excaecaverit pullos, novit illos oculare rursus de sua chelidonia. Peccator restituendo sibi institutam a domino exomologesin sciens praeteribit illam, quae Babylonium regem in regna restituit? Diu enim paenitentiam domino immolarat, septenni squalore exomologesin operatus, 13 unguium aquilinum in modum efferatione et capilli incuria horrorem "leoninum praeferente. Proh malae tractationis! Quem homines perhorrebant, deus recipiebat. Contra autem Aegyptius imperator, qui populum dei aliquando afflictum, diu domino suo denegatum, persecutus in proelium irruit, post tot documenta plagarum 16 discidio maris, quod soli populo pervium "licebat, revolutis fluctibus 18 periit. Paenitentiam enim et ministerium eius exomologesin abiecerat. Quid "ego ultra de istis 20 duabus humanae salutis quasi Cap. XII. 1. considera abcd., ex emendatione Beati Rhenani. desidera ABC. 2. extinguet ABcd. Vaticani tres. extinguit Cab. 3. et AB. 4. adoptione ABCab. adeptione cd., loh. Hurrisius. 5. extimamus AB. 6. ictu suscitentur AB. die in diem A. m. sec. 8. fetu ABd. Latinius. Fulv. Ursinus. foeta Cabc. nimenta BCubc. 10. animantes A. 11. dictamno medendum Cabed. dictaminum medendum AB. dictamnum edendum A. m. sec. 12. si quis los. Scaliger. 13. anguium aquilinum in modum ego. unquium aquilinum in morem cd., ex Paciano. unguiam leoninum in modum ABCab. 14. leoninum cd. aquilinum ABCab. 15. proelio ABC. dissidio Cab. 17. liquebat los. Scaliger. 18. periit AB. 19. ergo C. 20. duobus c., ex duobus Valicanis. 16. discidio ABcd. 7. de 9. mo 21 plancis, stili potius negotium quam officium conscientiae me curans? Peccator enim omnium notarum cum sim, nec ulli rei n paenitentiae natus, non facile possum super illa tacere, quam ip quoque et stirpis humanae et offensae in dominum princeps Ada exomologesi restitutus in paradisum 23 suum, non tacet. 22 21. plancis, stili Bd. plane sibi A. plane stili C., et A. m. sec. pharis, stili a 22. exomologesin ABC. 23. suum delet Fr. Iunius. AD UXOREM* LIBRI D V O. In scripturae discrepantia Tertulliani verbis subiecta A significat librum Parisinum, S. Agobardi (4 ex collatione Hildebrandi, Aẞ ex collatione Steph. Baluzii). B C D a b 23 Vindobonensem. Leidensem. editionem principem Beati Rhenani, anni MDXXI. 1 3 LIBER PRIMVS. Dignum duxi, dilectissima mihi in domino conserva, quid Cap. I. tibi sectandum sit post discessum de saeculo meum, si prior te fuero vocatus, iam hinc providere, ut provisum observes, mandare fidei tuae. Nam saecularibus satis agentes sumus, et utrique nostrum consultum 2 volumus. Si talibus tabulas ordinamus, cur non magis de divinis 2b atque caelestibus posteritati nostrae prospicere debeamus, et legatum quodammodo praelegare, admonitionem et demonstrationem eorum quae ex bonis immortalibus et de haereditate caelorum deputantur? Tu modo ut solidum capere possis * INCIPIT AD VXorem lĩb. 1. aß. Cap. 1. 1. Dignum duxi dilectissima mihi in domino conserva Aabcd. Gorziensis liber. In domino conservam BC. Diu domino conservam liber Florentinus, biblioth. Laurentianae n. 22. plut. 26. Dilectissima in domino conserva D. 2. voJumus. Si talibus tabulas ordinamus Leopoldus. volumus. Talibus tabulas ordinamus d. volumus si talibus talibus ordinamus Aq. volumus talibus talibus ordinamus Aß., et sic legit etiam Rigallius in libro Ágobardino. volumus. Si talibus ordinamus abc. volumus. Si de talibus ordinamus Fulv. Ursinus. volumus, talibus ordinamus. D. nolibus talibus ordinamus BC. Florentinus. 2b. adque Aẞ. 3. sed BCD. Florentinus. 4. et de BCDabc. Florentinus. et Ad. TERTULLIANI OPP. ED. OEHLER. 24 Cap. II. hoc meae admonitionis fideicommissum deus faciat, cui sit honor, gloria, claritas, dignitas et potestas nunc et in saecula saeculorum. Praecipio igitur tibi, quanta continentia potes, post excessum nostrum renunties nuptiis, nihil mihi isto nomine collatura nisi quod tibi proderis. Ceterum Christianis saeculo 'digressis nulla restitutio nuptiarum in 'die resurrectionis repromittitur, translatis scilicet in angelicam qualitatem et sanctitatem. Proinde sollicitudo nulla quae de carnis zelo "venit etiam in illa, quam septem fratribus per successionem nupsisse voluerunt, neminem tot maritorum resurrectionis die offendet, nec quisquam illam confusurus expectat. Quaestio Sadducaeorum cessit sententiae domini. "Ne me putes propter carnis tuae integritatem mihi "perservandam de contumeliae dolore suspectum insinuare iam hinc tibi consilium viduitatis. Nihil tunc inter nos dedecoris voluptuosi resumetur. "Non enim tam frivola, tam spurca deus suis pollicetur. Sed an tibi vel cuicumque alii feminae ad deum pertinenti "proficiet quod suademus licet pertractare. Non quidem abnuimus coniunctionem viri 'et feminae benedictam a deo ut seminarium generis humani, et 'replendo orbi et instruendo saeculo excogitatam atque exinde permissam, unam tamen. Nam et Adam unus Evae maritus, et Eva una uxor illius, una mulier, una costa. Sane apud veteres nostros ipsosque patriarchas non modo nubere, sed etiam plurifariam matrimoniis uti fas fuit. Erant et concubinae. Sed licet figuraliter in synagoga ecclesia intercesserit, ut tamen simpliciter interpretemur, necessarium fuit instituere quae postea aut amputari aut temperari 'mererentur. Superventura enim lex erat. Oportebat enim legis 5. ac fidei commissum Ad. Cap. II. 1. et Ad. ac reliqui. 2. a deo ut seminarium generis humani Ad. a domino, ut sciremus generi humano BCDabc. Florent. 3. replendo orbi ADabcd. (Florent.) reprenhendo BC. 4. figuraliter in synagoga ecclesia intercesserit Ad. figuratum in synagogam et ecclesiam cesserit reliqui. 5. aut om. B. Florent., el A. 6. merentur BC. 7. Oportebat om. BC. 8. enim legis A. legis reliqui. m. sec. |